Baki səhəri Sabunçu Rayonu 255 sayli Tam orta məktəbin Psixoloqu əliyeva Samirə Zakir QIZI

Sinif: VII sinif Movzu: Temperament

Məqsəd 1.şagirdlərdə sosial-psixoloji bilikləri formalaşdirmaq. 2.Temperament anlayişini mohkəmləndirmək. 3.şagirdlərin temperament tiplərini muəyyən etmək

Is formasi: İş forması: Qruplarla iş Kollektivle iş QRUPLRLA IS KOLLEKTIVLE IS

İs üsulu: Beyin həmləsi Venn diaqrami Test Diskussiya

Resurslar İş vərəqləri Fotoşəkillər Tiplərin cədvəli

İnteqrasiya Tarix Həyat bilgisi Biologiya

Oxşar situasiyada siz nə edərdiniz?

Temperament haqqında nə bilirsiniz

Qruplarla iş: Sanqvinik Fleqmatik Melanxolik Xolerik

Sanqvinik qrupu Temperament sozünün mənası nədir

Xolerik Temperament haqqında ilk təlim nəzəriyyəsi kim tərəfindən verilmişdir

FLEQMATİK Temperament haqqında başqa hansı təlim nəzəriyyələr var Temperament haqqında başqa hansı təlim nəzəriyyələri var

MELANXOLİK Pavlovun nəzəriyyəsi nəyə əsaslanırdı

SANQVİNİK Temperament sözünün latın dilində tərcüməsi ,,hisslərin lazımi qarşılıqlı əlaqəsi’’ deməkdir. Temperament insanın psixi proseslərinin və davranışlarının formalaşmasına təsir göstərir.

Xolerik ;

Xolerik Temperament nəzəriyyəsi qədim tarixə malikdir.Qədim yunan filosofu ve həkimi Hippokrat(e.e.460-377) öz təlimində temperamenti orqanizimdə olan mayelərlə əlaqələndirirdi.Hippokrata gorə orqanizmdə 4 cür maye qan(sanqvus),öd(xole),qara öd(melayna xole)və selik(fleqma) məlum idi. O belə güman edirdi ki,insanların davranışı bu mayelərlə əlaqədərdir.

Qədim yunanlar belə hesab edirdilər ki,mayələrdən birinin üstünlük təşkil etməsi insanin davranışında özünəməxsus xüsusiyyətlər əmələ gətirir.Hippokratın bu təlimi uğurlu olmuş,müasir dövrümüzdə nəinki psixologiya elmində həm də xalq arasında ümumişlək sözlərə çevrilmişdir.

Cədvəl-Hippokrat Maye Temperament Davranis Qan Sanqvinik Optimist,umidverici,qetiyyetli Qara od Melanxolik Ruhdan dusmus,esassiz qorxulara meylli Sari od Xolerik Feal,aqressiv,tez hirslenen Selik Fleqmatik Laqeyd,leng

Fleqmatik XX əsrin 20-illərində temperament haqqında yeni nəzəriyyə formalaşdı.O dövrün alimləri temperamenti insanın bədən quruluşunun xüsusiyyətləri ilə izah etməyə başladılar.Onlar Hippokratın təlimini qəbul etmirdilər.Onlara görə hər bir bədən quruluşu tipinə müəyyən temperament xüsusiyyətləri uyğun gəlir.

Melanxolik İlk dəfə olaraq İ.P.Pavlov temperamenti sinir sisteminin xassələri ilə əlaqəsini kəşf etmişdir. O sinir sistemi tipi terminini işlətmişdir.Müasir dövrdə temperament tipi sinir sistemi tipi əsasında formalaşır.İ.P.Pavlov 4 əsas tip müəyyən etdi. 1-ci-zirək tip (Sanqvinik) 2-ci –sakit tip (Fleqmatik) 3-cü-coşqun tip (Xolerik) 4-cü-zəif tip (Melanxolik)

Xarakter Temperament Fərdin sonradan qazanılmış xüsusiyyətidir, insanın sosial amilləri ilə şərtlənir Fərdin anadangəlmə xüsusiyyətidir, insanın bioloji amilləri ilə şərtlənir İnsanın fərdi psixoloji xüsusiy- yətləridir

Temperament və fəsillər Sanqvinik Xolerik Flaqmatik Melanxolik

Tiplər haqqında məlumat Sanqvinik Bu cür adamlar yüksək reaktivliyə malik olurlar. Aktivliklə reaktivlik müvazinətdə olur. Diqqətini cəlb edən hər şeyə canlı reaksiya verir. Mimikaları və hərəkətləri canlı və ifadəlidir. Yüksək fəallığa malik olduğuna görə çox işgüzar olur, hər bir yeni işə dərhal girişir, həmişə birinci olmağa çalışır, yorulmadan uzun müddət işləyə bilir. Sanqviniklər həddən artıq qayda-qanunlara əməl edən olur. Sürətli hərəkətə, çevik təfəkkürə, sürətli nitq tempinə malik olurlar. Onlarda plastiklik yüksək olur. Hissləri asanlıqla bir-birini əvəz edə bilir. Düşdüyü yeni şəraitə asanlıqla alışır. Rast gəldikləri adamlarla asanlıqla ünsiyyətə girə bilirlər. Onlarda ekstravertlik yüksək olur.

Fleqmatik Özlərini hər yerdə sakit aparırlar. Həddindən artıq soyuqqanlıdırlar, qaradinməzdirlər. Uğursuzluğa məruz qaldıqda buna əhəmiyyət vermirlər. İşə dərhal girişmirlər, lakin başladıqları işi axıra qədər yerinə yetirirlər. Onlarda plastiklik aşağı, rigidlik yüksək olur. Mimikaları kasıb, ifadəsiz olur. Diqqətlərini çətinliklə keçirə bilirlər, yeni şəraitə çətinliklə alışırlar. Fleqmatiklərdə daxili əks olunma yüksək olur. Təkliyi sevirlər. Vərdiş və adətlərini olduqca ləng dəyişə bilirlər. Bunlarla yanaşı olduqca işgüzar olurlar. Dözümlü və özlərini ələ ala biləndirlər. Onların asanlıqla özlərindən çıxması halları olmur. Yeni adamlara çətin alışırlar.

Xolerik Sanqviniklərdə olduğu kimi xoleriklərdə də senzitivlik aşağı, reaktivlik və aktivlik yüksək olur. Lakin xoleriklərdə reaktivlik aktivliyi üstünlük təşkil edir. Ona görə də xoleriklər həddən artıq hövsələsiz, tez özlərindən çıxan olurlar. Onlarda plastiklik zəif, rigidlik yüksək olur. Onlarda öz maraqlarını həyata keçirməyə yüksək cəhd, inadkarlıq, dözümlülük mövcud olur. Başladıqları işi axıra qədər yerinə yetirməyə meylli olurlar. Diqqətlərini keçirməkdə çətinlik çəkirlər. Ekstravertlik yüksəkdir. Müvazinətsiz olurlar.

Melanxolik Onlarda senzitivlik, həssaslıq həddindən artıq yüksək olur. Kiçik bir işdən, hərəkətdən dərindən təsirlənirlər. Hədsiz dərəcədə küsəyəndilər. Mimika və hərəkətləri dərin və ifadəli deyil. Səsləri zəif, hərəkətləri süstdür. Onlarda özlərinə inam hədsiz dərəcədə aşağı olur. Kiçik uğursuzluq onlarda dərin, bəzən ciddi əhval pozğunluğu yaradır. Həmişə başqalarının onların halına yanmalarını gözləyirlər. Həddindən artıq təkliyə qapanırlar. Tez ruhdan düşür, bəzən gücü çatan işi belə axıra qədər yerinə yetirmirlər. İntrovertlik yüksək olur.

Qrupların qiymətləndirilməsi Sanqvinik Xolerik Fleqmatik Melanxolik Təqdimat Əməkdaşlıq Danışma Nəticə çıxarmaq Yekun Qruplar Meyar

Nəticə İnsanlrin davranislarinda ozunu gosteren xususiyyetlerden biri de temperamentdir.Insanlari daha yaxindan tanimaq ucun ilk evvel onlarin hansi temperament tipine mensub oldugunu aydinlasdirmaq lazimdir.Temperament insanin seviyyesini,maraq dairesini,dunyagorusunu,mueyyen deyerleri mueyyenlesdirir.Lakin yer uzunde bir tipin xususiyyetlerini ozunde cemlesdiren insan yoxdur.

. İzlədiyinizə görə təşəkkür edirəm.