Programlamaya Giriş-I Bölüm-1

Algoritma Algoritma günlük yaşamımızda yaptığımız işler sırasında sıklıkla kullandığımız bir yöntemdir. Algoritma, bir işin gerçekleştirilmesi aşamasındaki olası bütün adımları tek tek tanımlayan adımlar zinciridir. Örneğin, bir arkadaşımıza telefon ederken kullandığımız algoritma aşağıdaki gibi oluşturulabilir.

Telefon Etme Algoritması

Algoritması hazırlanan problem çözümü daha sonra algoritmada belirlenen adımlara uygun bir şekilde C gibi bir programlama dili aracılığı ile bilgisayarın anlayacağı şekle dönüştürülür.

Akış Şeması Akış şemaları algoritmalarda verilen her adımın görsel olarak anlatılması amacıyla kullanılan yöntemlerden birisidir. Akış şemalarında yaygın olarak kullanılan sembollerden bazıları

Akış Şeması Sembolleri

Akış şemaları ile, bilgisayarın çözmesini istediğimiz problem ile ilgili, olabilecek bütün adımları tanımlarız. Akış şemalarında kullanılan semboller her bir adım ile ilgili detayları göstermek amacıyla oluşturulmuştur. Akış şemaları hazırlanırken bu gösterimler oklarla ve bu oklara ait açıklamalarla birleştirilir. Örneğin, daha önce bir arkadaşımıza telefon etmek için hazırladığımız algoritmanın akış şemasını da görüldüğü gibi görsel olarak gösterebiliriz.

Telefon Etme Algoritması Akış Şeması

İlk Programımız

“Merhaba Dunya” programımızdaki main () ve p r i n t f () birer fonksiyondur. main () fonksiyonu, program calışmaya başladığında başlayan ve her C programında mutlaka olması gereken bir fonksiyondur. printf () fonksiyonu olarak isimlendirilen ve genellikle standart girdi/çıktı işlemleriyle ilgili fonksiyonları içeren bir kütüphane içinde tanımlanmıştır. printf () fonksiyonu kendisi ile birlikte tanımlanan bilgilerin bilgisayar ekranına yazılmasını sağlar. stdlib.h C standart kütüphanesinde bulunan bellek yönetimi, ortamla etkileşim, tamsayı aritmetiği, arama, sıralama, dönüştürme gibi işlevlerin bildirimlerini içinde bulunduran bir başlık dosyasıdır. system("pause"); ifadesi görüntüyü ekranda tutar.

printf () fonksiyonu: Bu fonksiyon, çift tırnak işaretleri “ ” arasında hazırlanan karakterler bütününü olduğu gibi ekranda gösterir.

return() komutu C programı içinde yazılan her fonksiyon çağırıldığı yere geri döner. Bir fonksiyonun yapması gereken görevi tamamlayarak çağırıldığı yere geri dönmesi gerektiği nokta r e t u r n () komutu ile belirlenir. Her main () programı içinde, programın tamamlandığı ve işinin bittiği noktada, r e t u r n () komutu kullanılarak işletim sistemine geri dönülmesi gerektiği belirtilmelidir.

Yazım ve Noktalama Kuralları C dilinde her komutun bittiği yer noktalı virgül ‘; ’ işareti ile belirtilir. üç farklı komutu tek bir satırda

C dili bloklardan oluşur Bloklar ‘ {‘ ve ‘} ’ ayraç işaretleri içinde belirtilen komutların bir araya gelmesi ile oluşur. Açıklama eklemek için “/* ” ve “* / ” işaretleri kullanılır.

Bu açıklamalar yürütülebilir (executable) komutlar değildir ve derleyici tarafından programın bir parçası olarak görülmezler. Kullanıcılara programı anlatmak ve program ile ilgili açıklamaları göstermek amacıyla kullanılırlar.

Yazım Kuralları Buna göre, bir bloğu oluşturan tüm komutlar ve açıklama satırları ayraç işaretlerine göre daha içeride yazılır. Böylece blokların birbirinden ayrılması ve yazılan program kodunun daha anlaşılır bir hale gelmesi sağlanır. Aynı programı yazımı.

C Kütüphaneleri Kütüphane içinde kodu daha önce yazılmış, programcının kullanımına hazır fonksiyonlar bulunur. Böylece bu fonksiyonların her defasında tekrar tekrar yazılması engellenmiş olur ve daha standart bir yapıda yaygın olarak kullanımı sağlanır. # include cümlesi kullanılarak bir tanımlamanın yapılması gerekir. p r i n t f () fonksiyonunu kullanmak için matematiksel işlemlerin kolaylıkla yapılmasında kullanılmak üzere, dizgiler ile ilgili işlemlerin yapılmasında ise gibi birçok farklı kütüphane bulunmaktadır.

C Dilindeki Sözcükler

Özel Amaçlı Sözcükler Bu sözcüklerin her birinin derleyici için özel bir anlamı vardır. Standart C dilinde, toplam 32 adet özel amaçlı sözcük bulunmaktadır.

Tanıtıcılar Bir program yazılırken bu özel amaçlı sözcüklerin dışında, birçok tanımlamanın da yapılması gerekir. Bu tanımlamalar tanıtıcılar (identifiers) olarak isimlendirilir. Daha önce gördüğümüz p r i n t f () fonksiyonu ve diğer standart fonksiyon isimleri, kütüphaneler içinde yer alan tanıtıcılardır.

C dilinde kullanılan tanıtıcıların isimlerinin geçerli olabilmesi için aşağıdaki kurallara uygun olarak oluşturulması gereklidir.

Aşağıdaki sözcükler geçerli birer tanıtıcıdır. Aşağıdaki sözcükler ise, geçersiz tanıtıcılara birer örnektir. Buna benzer geçersiz tanıtıcılar kullanıldığı durumlarda derleme aşamasında hata ile karşılaşılır.

Bir tanıtıcıyı belirlerken, kullanım alanına göre anlamlı bir sözcüğün seçilmesi, programın okunabilir ve anlaşılabilir olmasını sağlar. Toplamını bulmak için kullanacağımız bir tanıtıcı ismini xyz yerine toplam isimli bir tanıtıcı kullanmamız daha anlamlı olacaktır. C dilinde büyük ve küçük harfler farklı anlamlar içerir Bu sözcüklerden her biri farklı bir tanıtıcıyı tanımlamaktadır. Program içinde hepsi farklı değerlendirilecektir. Toplam toplam TOPLAM toplaM

Değer Sabitleri Tamsayılar Tamsayı sabitleri (integer constants) 0-9 rakamlarından oluşan ve ondalık değerleri olmayan sayılardır. Tamsayı sabitleri sıfır ile başlayamaz. Bu sabitler pozitif ya da negatif olarak tanımlanabilirler. Değerler geçerli birer tamsayı sabitleridir. Değerler ise geçersiz tamsayı sabitleridir.

Reel Sayılar Reel sayı (gerçek sayı) sabitleri, tam ve ondalık kısımları olan sabitlerdir. Kayan nokta sabitleri (floating point) olarak da adlandırılırlar. Örneğin +5.7 bir reel sayı sabitidir.

Reel sayı sabitlerinde, eğer noktadan sonraki kısım (ondalık kısım) yazılmazsa, sıfır olarak kabul edilir. Aşağıdaki değerler geçerli birer reel sayı sabitidir. Aşağıdaki değerler ise geçersiz birer reel sayı sabitidir.

Bilimsel çalışmalarda bu gösterime göre, 10 üzeri tanımlaması e ya da E sembolü kullanılarak gerçekleştirilir. Bu sembolü izleyen tamsayı, 10 üzeri olarak tanımlamak istediğimiz üst için kullanılır.

Aşağıdaki gösterimlerin hepsi doğrudur ve aynı sayıyı temsil ederler. Aşağıdaki gösterimler ise yanlış birer bilimsel gösterimdir.

Karakterler C dilinde tek tırnak işareti arasında bulunan karaktere, karakter sabiti (character constant) adı verilir. Burada karakter olarak tanımlanabilecek olan değerler ASCII kod tablosunda verilmiş olan gösterimlerden birisi olabilir. Örneğin, aşağıdaki değerler geçerli birer karakter sabitidir. Aşağıda yanlış tanımlanmış karakter sabitleri verilmiştir

Dizgiler Bu sabitler çift tırnak işareti “ ” ile tanımlanırlar ve birden fazla karakterin bir araya gelmesinden oluşurlar. Örneğin, aşağıdaki değerler geçerli birer dizgi sabitlidir.

Bir dizgi sabiti (string constant) birden çok karakter içerebileceği gibi, tek bir karakterden de oluşabilir. Bir dizgi sabitinin içi boş (NULL) olabileceği gibi, boşluk karakterini de içerebilir. Aşağıdaki değerler geçersiz birer dizgi sabitidir.

Tanımlanmış olan sabitlerin anlamı:

Veri Tipleri Veri tipleri, yukarıda verilen sabit türlerine özgü tanımlamaların yapılması amacıyla kullanılır.

Değişkenler Değişkenler (variables) bir program içinde kullanılan temel nesnelerdir. Değişken Tanımı

Aşağıda da görüldüğü gibi bellek hücresinde tutulan 10 değerine, bu hücre için tanımladığımız değişken ismi ile ulaşmamız mümkün olur.

‘int yas;’ ile bellekte sadece tamsayı veri tipindeki değerleri saklayabilecek bir alan ayrılır. Daha sonra yas değişkeninin değeri örneğin 2 5 olarak atandığında, aşağıdaki gibi saklanacaktır.

örnek olarak, ‘char cinsiyet;’ Bu örnekte bellekte sadece karakter veri tipindeki değerleri saklayabilecek bir alan ayrılı Daha sonra cinsiyet değişkeninin değeri örneğin ‘E’ olarak tanımlandığında, bu bellek alanında bu değer aşağıdaki gibi saklanacaktır.

double maas;’ komutu, bellekte sadece çift duyarlıklı reel sayı veri tipindeki değerleri saklayabilecek bir alanı ayırır. Daha sonra maaş değişkeninin değeri örneğin olarak değiştirildiğinde, bu bellek alanında bu değer aşağıdaki gibi saklanacaktır.

Aynı veri tipli değişkenler için tek bir tanımlama cümlesi yazmak yeterlidir. Bu cümlede değişken isimlerinin birbirlerinden virgülle ayrılması gerekir. Örneğin: int x; int y; yerine; int x, y; yazılabilir.

Programın yapısal hatalarını bulunuz?

Ekran görüntüsü nedir?

Programların ekran çıktıları nedir?

Aşağıdakilerden hangileri yanlış değişken isimleridir?

Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde tamsayı olarak tanımlanmış olan toplam değişkeni doğru bir şekilde ifade edilmiştir?