Beyşehir Mesleki Teknik ve Anadolu Lisesi II. ABDÜLHAMİT DÖNEMİ AHMET ARSLAN

19. YÜZYIL OSMANLI İMPARATORLUĞU Saltanat Süresi (1876 – 1909) 19. YÜZYIL OSMANLI İMPARATORLUĞU II. ABDÜLHAMİT DÖNEMİ SİYASİ OLAYLARI VE DEMOKRATİKLEŞME ÇABALARI

Abdülmecit Abdülaziz V.Murat (1839-1861) (1861-1876) (1876’da 93 gün) 2.Mahmut’un oğlu 2.Mahmut’un oğlu Abdülmecit’in oğlu Tanzimat döneminde Batı’yı daha yakından tanıyan Osmanlı aydınları yetişti. Avrupa’da eğitim gören, Fransız İhtilali’nin yaydığı fikirlerden etkilenen bu aydınlar Genç Osmanlılar (Jön Türkler) olarak adlandırılır. Abdülmecit öldükten sonra başa geçen Abdülaziz, Genç Osmanlılar tarafından tahttan indirildi ve yerine 5.Murat padişah oldu.

34. Padişah II. Abdülhamit (1876 – 1909) V.Murat’ın akli dengesinin bozuk olduğu anlaşılınca Meşrutiyeti ilan edeceğine söz veren kardeşi II.Abdülhamit tahta çıkarıldı.

Osmanlı – Rus savaşı (1877-78) (93 Harbi) Rûmi Takvime göre 1293 yılında yapıldığı için “93 Harbi” denilmiştir. Nedeni: Rusya, Osmanlı’yı ağır bir yenilgiye uğrattı. Osmanlı’nın ateşkes istemesi üzerine Ayastefanos Antlaşması imzalandı (3 Mart 1878). 1) Osmanlı’nın toprak bütünlüğünü destekleyen Fransa’nın Almanya’ya yenilmesiyle güçler dengesinin bozulması 2) Rusya’nın Paris antlaşması’ndaki, Karadeniz’de donanma bulundurmamasıyla ilgili maddeyi tanımadığını belirtmesi.

AYASTEFANOS ANTLAŞMASI (3 Mart 1878) Bu antlaşmayla Rusya’nın Balkanlardaki konumu güçlendiği için İngiltere, Fransa, Avusturya ve Almanya antlaşmanın uygulanmasına engel oldu. Bunun üzerine Berlin Antlaşması imzalandı. 1) Büyük Bulgaristan Krallığı kurulacak bu krallığa asıl Bulgaristan ile Makedonya ve Doğu Rumeli eyaletleri bağlanacak, Ermeni sorunu ilk kez uluslar arası bir belgede yer aldı. 2) Bosna ve Hersek’e özerklik verilecek, 3) Sırbistan, Karadağ ve Romanya bağımsız olacak, 4) Osmanlı Rusya’ya savaş tazminatı ödeyecek, 5) Girit ve Ermenilerin bulunduğu yerlerde ıslahatlar yapılacak.

Berlin Antlaşması (13 Temmuz 1878) 1) Sırbistan, Karadağ ve Romanya bağımsız oldu. İngiltere, Berlin Antlaşması’ndan sonra Osmanlı’nın toprak bütünlüğünü koruma Politikasından vazgeçti. Bu antlaşma ile Osmanlı’nın dağılması hızlandı. Almanya’ya yakınlaşma süreci başladı ve “Ermeni Sorunu” ilk kez ortaya çıktı. 2) Bulgaristan’a özerklik verildi. 3) Kars, Ardahan, Batum Rusya’ya; Doğu Beyazıt Osmanlı Devleti’ne bırakıldı. 4) Bosna Hersek Osmanlı toprağı sayılacak ancak yönetimi,geçici olarak Avusturya’ya bırakılacaktır 5) Girit ve Ermenilerin oturdukları yerde ıslahatlar yapılacaktır.

Diğer Siyasi Gelişmeler İngiltere Doğu Akdeniz’deki güvenliği için Kıbrıs’ı işgal etti. (1878) Fransa Cezayir’in güvenliğini sağlamak için Tunus’u işgal etti. (1881) İngiltere Mısır’ı işgal etti. (1882) Yunanlılar Girit’i işgal etti ve Girit’e özerklik verildi.(1897) Bosna-Hersek Avusturya’ya bağlandı(1908) Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti.(1908)

II. Abdülhamit Dönemi Demokratikleşme Hareketleri Bir hükümdarın başkanlığı altındaki parlamento idaresine Meşrutiyet (Meşruti Krallık) denir. (1876 – 1909) I. Meşrutiyet (23 Aralık 1876)

19. yüzyıl Osmanlı’da azınlık ayaklanmalarının arttığı ve Avrupalı devletlerin Osmanlı’yı kapitülasyonlar sayesinde sömürgeleştirmeye çalıştığı bir dönemdir.

Mithat Paşa Ziya Paşa Namık Kemal Şinasi Ali Suavi Bu dönemde Avrupa’da eğitim görmüş “Genç Osmanlılar”(Jön Türkler) diye anılan bir grup, Osmanlı Devleti’nin bu olumsuz durumdan ancak Meşruti yönetime geçerek kurtulabileceğini savunmaktaydı.

II.Abdülhamit Genç Osmanlılar’ın desteğiyle, Meşrutiyet’i ilan edeceğine söz veren II.Abdülhamit tahta çıkarıldı.

Kanunuesasi Osmanlı’nın ilk yazılı anayasasıdır. Mithat Paşa I. Meşrutiyet ile; Devletin yönetim şekli değişti. Halk ilk kez yönetime katıldı. Anayasal yönetime geçildi. Çift meclis sistemi uygulandı. Kanunuesasi Osmanlı’nın ilk yazılı anayasasıdır. II.Abdülhamit, Genç Osmanlılar hareketini destekleyen Mithat Paşa’yı sadrazamlığa getirdi ve onun başkanlığında bir komisyon “Kanunuesasi’yi hazırladı. Bu anayasa padişah tarafından yürürlüğe kondu.(23 Aralık 1876)

I. Meşrutiyet’in ilanında etkili olan temel fikir akımı Osmanlıcılık; Osmanlı Devleti’ni oluşturan bütün milletleri hürriyet, adalet, eşitlik ölçüleri içinde bir arada tutup, Osmanlılık duygusu ile “Osmanlı toplumu”nu oluşturmaktır. Bu düşünce Balkan milletlerinin isyan ederek ayrılmasıyla geçerliliğini kaybetmiştir. I. Meşrutiyet’in ilanında etkili olan temel fikir akımı “Osmanlıcılık” tır.

KANUNUESASİ YARGI YASAMA YÜRÜTME 1) Padişah 2) Bakanlar Kurulu Mahkemeler Mebusan Meclisi (Halk tarafından seçilen milletvekilleri) Ayan Meclisi (Padişah tarafından belirlenen milletvekilleri)

Mebusan Meclisi’nin Açılışı (19 Mart 1877)

Kanunuesasi’nin Amacı Panislavizm, Rusya’nın Balkanlardaki tüm Slav ırkını bir çatı altında toplama düşüncesidir. 1) Azınlıkları yönetime katarak azınlık ayaklanmalarını ve Rusya’nın panislavizm çabalarını engellemek, 2) Osmanlı’yı dağılmaktan kurtarmak, 3) Avrupa devletlerinin Osmanlı’nın iç işlerine karışmasını önlemektir.

Kanunuesasi’ye Göre; II. Abdülhamit Osmanlı-Rus savaşını gerekçe göstererek anayasanın kendisine verdiği hakkı kullanıp Mebusan Meclisi’ni süresiz kapattı.(14 Şubat 1878) Yasama yetkisi Mebusan ve Ayan meclisine aittir. Yürütme yetkisi padişah ve bakanlar kuruluna aittir. Bakanlar kurulu padişaha karşı sorumludur. Padişah meclisi açma ve kapama yetkisine sahiptir.

II.Meşrutiyet’in ilanına kadar “İstibdat Dönemi” denir. II. Abdülhamit mutlak otoritesini güçlendirmek için 1877-78 Osmanlı-Rus savaşını gerekçe göstererek parlamentoyu kapattı ve Kanunuesasi’yi yürürlükten kaldırdı. II.Meşrutiyet’in ilanına kadar geçen döneme “İstibdat Dönemi” denir.

Bu Dönemde; Osmanlı büyük toprak kayıplarına uğradı. 1881’de Duyunuumumiye (Genel Borçlar İdaresi) kurularak Osmanlı ekonomisi dışa bağımlı hale getirildi.

II.Meşrutiyet ve 31 Mart Olayı II.Abdülhamit’in İstibdat dönemine son vermek isteyen aydınlar “İttihat ve Terakki Cemiyeti”ni kurdular (1889). Bu cemiyet aynı zamanda Osmanlı’yı dağılmaktan kurtarmayı ve Osmanlı içindeki bütün halkı birleştirmeyi amaçlıyordu.

İttihat ve Terakki Partisi Osmanlıcılık düşüncesini terk ederek Türkçülük; Türkleri milli bir duygu ile birleştirerek Osmanlı bayrağı altında kuvvetli bir unsur olarak yeniden dünya devletleri arasına sokmayı amaç edinir. Dili, dini, soyu ve idealleri bir olan topluma dayanan devlet kalıcı olabilir. Dilde Türkçülük parolasıyla hareket ederek Türk tarihini, uygarlığını geliştirip dünyaya duyurmak temel düşüncedir. Ziya Gökalp, M. Emin Yurdakul, Ömer Seyfettin bu akımın temsilcileridir. II. Meşrutiyet 24 Temmuz 1908’de ilan edildi. Kanunuesasi yürürlüğe kondu. 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması’yla imparatorluğun yıkılmasına kadar sürmüş, 1922’de İstanbul Hükümeti’nin resmen ortadan kalkmasına kadar da sadece şeklen ve hukuken devam etmiştir. Bu dönemde İttihat ve Terakki Partisi Osmanlıcılık düşüncesini terk ederek Türkçülük akımını benimsemiştir. II.Meşrutiyet ile; İlk kez çok partili hayata geçildi. Padişahın yetkileri kısıtlandı ve meclis ön plana çıktı. Cemiyet, sendika ve parti kurma hakları getirildi. İngiltere ve Rusya’nın Reval’de yaptıkları bir görüşmede Makedonya’yı Osmanlı’dan ayırmaları İttihat ve Terakki Cemiyeti’ni harekete geçirdi. 24 Temmuz 1908’de Kanunuesasi yeniden yürürlüğe kondu.

Meşrutiyet karşıtlarını 2.Abdülhamit Bu toprak kayıpları Meşrutiyet karşıtlarını cesaretlendirdi ve 31 Mart ayaklanması çıktı. II.Meşrutiyet’in ilanıyla ortaya çıkan karışıklıktan faydalanan; Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti. Yunanistan Girit’i topraklarına kattı. Avusturya-Macaristan Bosna Hersek’i topraklarına kattı.

Osmanlı’nın kullandığı Rûmi takvime göre 31 Mart tarihi, Miladi takvime göre 13 Nisan’a karşılık gelmektedir. 31 Mart ayaklanması, Osmanlı’da siyasal rejimi değiştirmeye yönelik ilk isyandır. Eski düzeni getirmeyi amaçladığı için irticai bir harekettir. Mahmut Şevket Paşa Ordu komutanı Mustafa Kemal Kurmay Başkanı 13 Nisan 1909 tarihinde İstanbul’da meydana gelen ayaklanma, Rumeli’de oluşturulan ve Komutanlığını Mahmut Şevket Paşa’nın, kurmay başkanlığını ise Mustafa Kemal’in üstlendiği Hareket Ordusu tarafından bastırılmıştır. Ayaklanma, Hareket Ordusu tarafından bastırıldı. Meclis toplanarak II.Abdülhamit’in tahttan indirilmesine ve yerine kardeşi V. Mehmet Reşat’ın geçirilmesine karar verdi.

31 Mart Olayı sonunda Kanunuesasi’de bazı değişiklikler yapıldı 31 Mart Olayı sonunda Kanunuesasi’de bazı değişiklikler yapıldı.Bu değişiklikler; Hükümet padişaha karşı değil, Meclisimebusan’a karşı sorumlu hale geldi. Padişah’ın meclisi açma ve kapama yetkisi kaldırıldı. Sansür yasası kaldırıldı ve basın özgürlüğü güvence altına alındı. Parti, dernek ve sendika kurma hakları getirildi. Uluslar arası antlaşmaların meclis tarafından onaylanmasına karar verildi.

II.Meşrutiyet’in Özellikleri 1) İlk kez çok partili hayata geçildi (İttihat ve Terakki Fırkası, Hürriyet ve İtilaf Fırkası, Ahrar Fırkası kuruldu.), 2) Kanunuesasi daha da demokratik hale getirildi.

Enver Paşa Talat Paşa Cemal Paşa İkinci Meşrutiyet dönemi ağırlıklı olarak İttihat ve Terakki hükümetlerinin yönetiminde geçti. Devlet yönetiminde İttihat önderleri Enver Paşa, Talat Paşa ve Cemal Paşa etkili oldular. Bu dönemde Osmanlı Devleti Trablusgarp Savaşı, I. Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı’na girdi.

DAĞILMA DÖNEMİ (19.Yüzyıl) ISLAHAT HAREKETLERİ ANAYASACILIK ANAYASA II. MEŞRUTİYET 1908) I. MEŞRUTİYET (1876) TANZİMAT FERMANI (1839) ISLAHAT FERMANI (1856)

Faydalı olması dileğiyle… Beyşehir Teknik ve Endüstri İZLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM Faydalı olması dileğiyle… HAZIRLAYAN AHMET ARSLAN Beyşehir Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi