PROTOKOL VE SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI EĞİTİMİ

PROTOKOL NEDİR ? Devlet ve diplomasi alanındaki törenlerde, resmi ilişkilerde ve sosyal yaşamda uygulanması gereken kurallar toplamıdır. Bir devletin devletler arası ilişkileri ve kendi iç kurum ve makamları arasındaki münasebetleri, belirli protokol kuralları içinde yürütülür.

TARİHÇE Fransızca “protocole” kelimesinden Türkçemize girmiştir. İlk olarak Fransa da 1330 yılında “Resmi Tutanak” anlamında kullanılmıştır. 1829 yılından itibaren ‘Resmi ilişkilerde ve törenlerde önde gelme hakkı ve biçimsel davranışlar konusunda uyulması gereken kurallar bütünü’ olarak kullanılmaya başlanmıştır.

TARİHÇE Osmanlı devletinde protokol, teşrifat olarak ifade edilmiş, ilk kez Fatih Sultan Mehmet tarafından oluşturulmuş ve Kanunname-i Al-i Osman’da yer almıştır.

TARİHÇE Kanunu Sultan Süleyman tarafından ‘Teşrifat Nizamnamesi’ (Protokol Tüzüğü) hazırlanmış, sarayda ‘Teşrifatii Divan-ı Hümayun’ adıyla protokol dairesi kurulmuştur. Ayrıca, Devlet Yönetim okulu olan Mektebi Endurun’a Teşrifat dersi konmuştur.

TARİHÇE Türkiye Cumhuriyeti döneminde protokol kuralları Atatürk tarafından imzalanan 17.01.1926 tarihli ve 3020 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan ‘Elçilerin Reisicumhur Hazretleri Tarafından Sureti Kabulleri ve Sair Teşrifat Usulleri Hakkındaki Talimname’ ile düzenlenmiş, Hariciye Vekaleti bünyesinde de ‘Teşrifat Müdüriyeti Umumiyesi’ (Protokol Genel Müdürlüğü) kurulmuştur.

PROTOKOL Toplumdaki ilişkilerin düzenli ve saygılı bir düzeyde olması; protokol ve sosyal davranış kurallarını çok iyi bilmekle ve uygulamakla mümkün olur.

PROTOKOLÜN ANLAM VE ÖNEMİ PROTOKOL; kamusal yaşamda törensel ve biçimsel davranış kuralları bütünüdür.

YAŞAM ALANIMIZ ÖZEL ALAN KAMUSAL (RESMİ) ALAN SOSYAL ALAN Görgü ve Nezaket Kuralları Protokol Kuralları SOSYAL ALANDA GÖRGÜ VE NEZAKET KURALLARI; KAMUSAL ALANDA PROTOKOL KURALLARI UYGULANIR.

PROTOKOL BİR YÖNETİCİNİN BAŞARISINI %34 TEMSİL NİTELİĞİ (Protokol) %33 BİLGİ VE BECERİSİ (işi) %33 KİŞİLİĞİ OLUŞTURUR. ** BAŞARI PROTOKOLDE GİZLİDİR.

Protokolde % 99 başarı , başarı değildir ..!

PROTOKOL KURALLARININ UYGULANDIĞI KAMUSAL YERLER YÖNETİCİLERİN MAKAM ODALARI MAKAM/RESMİ OTOMOBİLLER RESMİ TOPLANTILAR RESMİ TÖRENLER RESMİ DAVET VE ZİYAFETLER

BİREYSEL, KURUMSAL VE ULUSAL PROTOKOL KURALLARININ AMACI BİREYSEL, KURUMSAL VE ULUSAL ONURU VE SAYGINLIĞI KORUMAKTIR.

Protokol kurallarını bilmek insana güven verir, üstünlük ve saygınlık kazandırır. Protokol kurallarına uyan kişi, iş yaşamında fark edilir, tercih edilir ve yükseltilir.

İLİŞKİLERDE TAM OLARAK UYGULANIR. PROTOKOLDE, ÜÇ KİŞİ ÖNEMLİDİR: KONUKLAR YÖNETİCİLER HANIMLAR PROTOKOL KURALLARI BU ÜÇ KİŞİYLE OLAN İLİŞKİLERDE TAM OLARAK UYGULANIR.

TÜRKİYE’DE PROTOKOLÜ 5 ZÜMRE İYİ BİLİR: DİPLOMATLAR ASKERLER KAYMAKAMLAR/VALİLER BÜROKRATLAR HANIMLAR BU KİŞİLER; HERKESİ PROTOKOL AÇISINDAN DENETLER VE DEĞERLENDİRİRLER. BU KİŞİLERLE OLAN İLİŞKİLERDE PROTOKOL KURALLARINA UYMAK GEREKİR.

PROTOKOLE ÖNEM VERMEMESİ YA DA UYMAMASI BİR KİŞİNİN PROTOKOLE ÖNEM VERMEMESİ YA DA UYMAMASI TAŞIDIĞI UNVANIN, ÇALIŞTIĞI KURUMUN VEYA TEMSİL ETTİĞİ MAKAMIN İTİBARINI DÜŞÜRÜR.

PROTOKOL İLKELERİ SAYGI VE NEZAKET ESASTIR 2. ONURU VE SAYGINLIĞI (İTİBARI) KORUMAK ESASTIR 3. TEMSİL ESASTIR

KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA BİR İNSANIN İMAJI, KIYAFETİYLE NEZAKETİ, DAVRANIŞIYLA BİLGİSİ, KONUŞMASIYLA GÖRGÜSÜ, YEMESİ VE İÇMESİYLE ORTAYA ÇIKAR.

İlk İzlenim Araştırmalara Göre Diğer İnsanlar Hakkında Karar Vermeye Onlarla Karşılaştığımız İlk 2 Saniye İçinde Başlarız

İlk İzlenim İyi Saç Kesimi Temiz Tıraş Sıcak Bir Gülümseme Güven Verici Duruş Resmi Kıyafet Sağlam ve Güvenilir Tokalaşma Doğru Vücut Duruşu

GÖRGÜ (TERBİYE) Sosyal yaşamda karşılıklı ilişkiler, çok zaman yazılı olmayan, fakat derlenmesi mümkün olan kuralların ayrıntılarıyla belirlenir. Terbiye, bu kurallarla aile ve toplum içinde eğitilmek ve kurallara uyum göstermede alışkanlık oluşturmaktır.

TERBİYE

NEZAKET Terbiye sonucu geleneklere uygun, saygılı, barışçı ve dürüst bir davranışın ifadesidir.

ZARAFET Sosyal yaşamda kişilerin görünümlerinin, söz, yazı ve hareketlerinin hoşa giden bir niteliğe ulaşmasıdır.

PROTOKOLDE UYGULANMASI GEREKEN TEMEL İLKELER Protokolde titizlikle uygulanması gereken temel ilkelerden biri, törenlerde, toplantılarda, davet ve ziyafetlerde öncelik-sonralık sıralamasıdır.

1-Kurumsal sıralama: Statü önceliği; Önde gelme ve öncelik hakkı protokol yönetiminde en önemli konulardan biridir. Protokolde önde gelme-öncelik sıralamasında iki ölçüt vardır: 1-Kurumsal sıralama: Statü önceliği; 2- Bireysel sıralama: Kişinin kendi unvan ve kıdemleri esastır

TEMSİL Protokolde hiç kimse kendisi değildir ve kendisini temsil etmez; daima kurumunu, makamını ve unvanını temsil eder. Bu yüzden, protokolde temsil görevi ve işlevi temel bir ilkedir.

TEMSİL Örneğin ; genç ve kibar bir erkek yönetici, saygı ve nezaket gereği, yaşlı ya da hanım olan bir astını protokolde kendi önüne (yada sağına) alamaz.

TEMSİL Böyle bir davranış hem kendisinin temsil niteliği taşımadığını gösterir, hem de temsil ettiği kurumunun ve makamının itibarını düşürür. Protokol ise, her yerde ve her zaman ulusal, kurumsal ve bireysel olarak itibarı(saygınlığı) korumayı gerektirir.

TEMSİL RESİM

Örgütsel yaşamda temsil hak ve yetkisi taşıyan kişiler şunlardır : Kurum Amiri – Vekil Yönetici – Kurum Temsilcisi – Yönetim Temsilcisi –Eş

DÜZEY EŞİTLİĞİ ve DENKLİK Toplumsal, kurumsal, siyasal ve ulusal tüm ilişkilerde, görüşmelerde, konuşmalarda, toplantılarda, davet ve kabullerde, ziyaret ve ziyafetlerde, resmi yazışmalarda ve imzalarda düzey eşitliği ve denkliği esastır.

DÜZEY EŞİTLİĞİ ve DENKLİK RESİMMM

KARŞILIKLILIK Hukuki olarak bir devletin ya da kurumun, birbiriyle anlaşmış olduğu belirli bir konuda, karşılıklı olarak birbirlerine tanınmış olan işlem ve eylem eşitliğidir.

KARŞILIKLILIK TÜRK GEMİLERİNE RUS ZULMÜ!!! 27 RUS GEMİSİ TÜRKİYE TARAFINDAN TUTUKLANDI!!

KARŞILIKLILIK Protokolde kurumlar ve uluslar arası tüm ilişkilerde iş işlemlerde, tutum ve davranışlarda karşılıklılık esastır. Eş düzey Karşılama Hediye takdimi Tanınan Haklar

DEVLET PROTOKOL SIRASI Cumhurbaşkanı Protokolün Başıdır: 1.TBMM Başkanı 2.Başbakan 3.Genelkurmay Başkanı 4.Ana Muhalefet Partisi Başkanı 5.Eski Cumhurbaşkanları 6.Anayasa Mahkemesi Başkanı 7.Yargıtay Birinci Başkanı

DEVLET PROTOKOL SIRASI 8.Danıştay Başkanı 9.Bakanlar Kurulu Üyeleri 10.Kuvvet Komutanları ( Kara, Deniz, Hava, Jandarma ) 11.Orgeneraller/Oramiraller 12.YÖK Başkanı 13.TBMM Başkan Vekilleri 14.TBMM’de Grubu Bulunan Siyasi Partilerin Genel Başkanları……..

İL PROTOKOL SIRASI 1.Vali 2.Garnizon Komutanı 3.Belediye Başkanı 4.Cumhuriyet Başsavcısı, Adli Yargı Adalet Komisyonu Başkanı, Rektörler, Baro Başkanı 5.Rektör Yar., Fakülte Dekanları, Y.Okul Md. 6.Genel ve Özel Bütçeli Kuruluşların Gn.Md. 7.Vali Yrd.cıları, İl Emniyet Md.,Kaymakamlar, İlçe Belediye Bşk.ları 8. Savcılar, Hakimler,Noterler,Parti İl Bşk.ları

İL PROTOKOL SIRASI 8. Bakanlar Kurulu Kararındaki İmza sırasına göre Bakanlık Temsilcileri : İl Müftüsü 9. İl Afet Ve Acil Durum Md.,Aile Ve Sosyal Politikalar İl Md.,Bilim Sanayi Ve Teknoloji İl Md.,SGK İl Md.,Tapu ve Kadastro Md.,Gençlik ve Spor İl Md., Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Md., Nüfus Md.,Kültür ve Turizm İl Md., İl Defterdarı, İl Milli Eğt.Md., Orman İşlt.Md.,İl Sağlık Md., PTT Baş Müdürü, 10. Okul Müdürleri

İL PROTOKOL SIRASI 11.Kamu Banka Md.leri 12.TBMM'de grubu bulunan siyasi parti temsilcileri 13.İl Genel Meclis Üyeleri, Belediye Meclis Üyeleri. 14.Mesleki Kuruluşlar ( Tic., Zır., Müh. Odaları) 15. Basın Kuruluşları 16. Özel Banka Md. 17. Kamu Yararına Çalışan Dernekler

İLÇE PROTOKOL SIRASI 1- Kaymakam 2- Varsa T.B.M.M. Üyeleri (İktidar Partisi, Ana Muhalefet Partisi, Mecliste Gurubu Bulunan Diğer Partiler) 3- Garnizon Komutanı 4- Belediye Başkanı 5- Cumhuriyet Başsavcısı,Rektör, Baro Bşk. 6- İlçe Jandarma K.- İlçe Emniyet Md. 7- Belde Belediye Bşk.ları

İLÇE PROTOKOL SIRASI 8- Yüksek Okul Md. 9- Diğer hakim ve savcılar- Noterler 10-T.B.M.M.’inde Grubu bulanan Siyasi Parti İlçe Başkanları (Alfabetik Sıra) 11- Bakanlar Kurulu İmza Sırasına Göre: İlçe Müftülüğü 12- Kapalı Ceza Evi Müdürü 13- Huzur Evi Müdürü 14- Organize Sanayi Bölgesi Müdürü

İLÇE PROTOKOL SIRASI 15- SGK İlçe Müdürü 16- Tapu Müdürü 17- TEDAŞ Müdürü 18- Gençlik ve Spor İlçe Müdürü 19- Gıda Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürü 20- Yazı İşleri Müdürü 21- İlçe Nüfus ve Vatandaşlık Müdürü 22- İlçe Özel İdare Müdürü 23- Müze Müdürü……

BAKANLIK PROTOKOL SIRASI BAKAN YARDIMCISI MÜSTEŞAR MÜSTEŞAR YARDIMCILARI GENEL MÜDÜRLER* DAİRE BAŞKANLARI* PROTOKOL-BASIN HALKLA İLİŞKİLER MÜDÜRÜ-ÖZEL KALEM MÜDÜRÜ (* Kuruluş yasasındaki sıra veya kuruluş tarihi)

TÖREN Törenler, protokol kurallarının tam olarak uygulandığı etkinliklerdir. Devlet Töreni : Cumhurbaşkanı Resmi Tören : Vali, Kaymakam Adli Tören : Yüksek Yargı Akademik Tören : Üniversitelerde Kurumsal Tören : Bakanlıklar, Kurumlar Sosyal Tören : Nikah, düğün, cenaze

TÖREN Ulusal ve Resmi Bayramlar, Mahalli Kurtuluş Günleri, Atatürk Günleri, Tarihi Günler, Devlet ve Hükümet Adamları Ziyareti, Resmi Heyet Ziyaretleri, TBMM Açılışı, Cumhurbaşkanı Ant İçme ve Göreve Başlaması, Başbakan ve Bakanların Görev Devir-Teslimleri,

TÖREN Dini Törenler, Dini Bayramlar, Yeni Yıl Kutlamaları, İmza Töreni, Karşılama ve Uğurlama Törenleri, Kamusal Törenler ( temel atma, açılış, anma, kutlama, ödül, diploma töreni )

TÖREN 23 Nisan ve 19 Mayıs Törenleri : Milli Eğitim Bakanlığının; 29 Ekim Törenleri : Ankara’da Dışişleri Bakanlığının, illerde İçişleri Bakanlığının; 23 Nisan ve 19 Mayıs Törenleri : Milli Eğitim Bakanlığının; Kurtuluş Günleri, Atatürk Günleri ve Tarihi Günlerdeki Törenler : İçişleri Bakanlığının; 30 Ağustos Törenleri : Genelkurmay Başkanlığının; koordinatörlüğünde düzenlenir. Törenlere mülki erkan protokol sırasına göre katılır.

KURUMSAL TÖRENLER Açılış Anma Kutlama Diploma

TÖREN ORGANİZYONU Davetiye Hazırlama: a. Törene çağrı daima yazılı davetiye ile yapılır. b. Törene üst makam veya onur konuğu davet edilecekse , önce olur alınarak, 20 gün önceden tarih belirlenir , program hazırlanır ve davetiyeler bastırılır.

TÖREN ORGANİZYONU c. İllerde yapılacak törenler resmi olarak VALİ tarafından düzenlenir ve davetiyeler onun tarafından çıkarılır. d. Kurumsal olarak il/ilçe düzeyinde düzenlenen sosyal, kültürel, eğitsel ve sportif nitelikli etkinlikler ile ilgili törenler, mülki amirin bilgisi dahilinde il/ilçe kurum amiri tarafından düzenlenir ve davetiye bu kurum tarafından çıkarılır.

TÖREN ORGANİZYONU e. Davetiye, tek veya iki katlı kaliteli kartona basılır. f. Ön kapağın üzerinde kurumun amblemi ve adı yer alır. g. Sol iç kısımda Program, en altta tören tarihi, saati ve yeri yazılır. h. Sağ iç kısımda üstte davet sahibi, ortada davet metni yazılır.

TÖREN ORGANİZYONU Emniyet Genel Müdürü ve Bayan Ali CANDAN Resmi ve Diplomatik Etkinliklerde Davet Sahibi: Emniyet Genel Müdürü ve Bayan Ali CANDAN DMO Genel Müdürü ve Bay Ayşe SARAL Genelkurmay Başkanı Orgeneral ve Bayan Hulusi AKAR

TÖREN ORGANİZYONU GEMİSAN A.Ş. Genel Müdürü Aylin ARSLAN ve Bay ARSLAN Sivil Kuruluşlar ve Kurumsal Etkinliklerde Davet Sahibi: GEMİSAN A.Ş. Genel Müdürü Aylin ARSLAN ve Bay ARSLAN Konya İl Milli Eğitim Müdürü Cevat DENİZ ve Bayan DENİZ

TÖREN ORGANİZYONU Müsteşar ÖZTÜRK ve Bayan ÖZTÜRK Kurumsal ve Resmi Etkinliklerde Davet Edilen: Müsteşar ÖZTÜRK ve Bayan ÖZTÜRK Genel Müdür ERTEN ve Bay ERTEN Tümgeneral YİĞİT ve Bayan YİĞİT Bay ve Bayan Kemal SEZGİN Sayın Ali YILDIZ ve Bayan YILDIZ

TÖREN ALANI HAZIRLIĞI Güvenlik Karşılama Yönlendirme Konuklara eşlik etme Park yeri Oturma düzeni Ses düzeni, Kürsü Bayraklar ve süsler Prova

TÖREN ALANI HAZIRLIĞI Kürsünün sağ tarafına Türk Bayrağı, sol tarafına Kurum Bayrağı konur. Platform uygun materyalle kaplanır. Kürsüye mikrofon, su, kağıt ve kalem konur. Oturma Düzeni önde gelme durumuna göre hazırlanır. 6 4 2 1 3 5 7

RESMİ TÖRENLERDE, YÜRÜYÜŞ,… Resmi törenlerde: 1 Numara daima merkezdedir 5 – 3 – 1 – 2 – 4 Kurumsal törenlerde evsahibi, 1 Numaranın sağındadır. 10-8-6-4-2-1-Evs-3-5-7-9

TÖREN ALANI HAZIRLIĞI K KE ESE ES OK OKE KE K V M K P

DAVETLİLERİ KARŞILAMA Dış İlişkiler Görevlileri, Protokol Görevlileri, Basın ve Halkla İlişkiler Görevlileri, Özel Kalem Müdürleri Nitelikli Personel

DAVETLİLERİ KARŞILAMA Koyu Renk Takım Elbise, Kurum Amiri Yardımcısı ve Protokol Müdürü misafirleri Dış Kapıda karşılar. Diğer görevliler refakat eder, Davet Sahibi Onur Konuğunu bina girişinde, arabadan inişinde karşılar. Refakat eder, sağına oturur.

TAKDİM/HİTAP Törende sunucu var ise ; Onur konuğuna ve bütün konuklara hitaben: “Hoş geldiniz, şeref verdiniz.” diyerek söze başlanır. Örneğin: Sayın Bakan, değerli konuklar, Temel Atma törenine hoş geldiniz, şeref verdiniz. Tören programını arz ediyorum. (bilgilerinize sunuyorum)

TAKDİM/HİTAP Takdim Sırası : Kurum Unvan Akademik titri veya rütbesi Sayın Ad ve Soyadı

TAKDİM/HİTAP Gençlik ve Spor eski Genel Müdürü Sayın Ali METİN Ulusal Araştırma Merkezi Müdürü Büyükelçi Sayın Murat Erkan Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Sayın İsmail BALOĞLU Genelkurmay Başkanı Orgeneral Sayın Hulusi AKAR Orman ve Su İşleri Bakanı Sayın Veysel EROĞLU

TAKDİM/HİTAP Uluslar arası toplantıda ise ; Türkiye Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı Sayın Ali BABACAN Ürdün Krallığı Maliye Bakanı Sayın…… Fransa Cumhuriyeti Sorbon Üniversitesi Rektörü Sayın….

TAKDİM/HİTAP Ast konuşmacıları kürsüye davet ederken; “ davet ediyorum” Üst konuşmacıları kürsüye davet ederken; “ teşriflerini arz ediyorum”

TAKDİM/HİTAP Uluslararası ve kurumlararası milli, resmi, toplantı ve törenlerde onur konuğuna ve protokolde yer alan konuklara hitap ederken unvanları genelleştirilir. “Sayın Bakan, Değerli Konuklar...” Cumhurbaşkanının teşrif ettiği yerlerde; “Sayın Cumhurbaşkanım” Yabancı ülke cumhurbaşkanına “Sayın Cumhurbaşkanı” şeklinde hitap edilir.

TAKDİM/HİTAP Kurumsal ve Kurumlararası törenlerde; Onur Konuğu ve üst konuklar önde gelme sırasına göre üstten alta, unvanlar özelleştirilerek hitap edilir : Sayın Bakanım, Sayın Müsteşarım, Sayın Genel Müdürlerim, Değerli Konuklar.

TAKDİM/HİTAP Törene devlet organlarından katılan varsa : Sayın Bakanım, Sayın Milletvekillerim, Sayın Yargıtay Başkanvekilim, Sayın Rektörüm, Değerli Konuklar ve Basının Değerli Temsilcileri

Sayın Başkanım, Değerli Katılımcılar . TAKDİM/HİTAP Ve ya yalnızca onur konuğuna hitap edilir : Sayın Bakanım, Değerli Konuklar . Sayın Başkanım, Değerli Katılımcılar .

TAKDİM/HİTAP Kurumsal ve sosyal nitelikli törende onur konuğu eşli katılmışsa : Sayın Bakanım, Muhterem Hanımefendi, Değerli Konuklar . Onur konuğu yani 1 numara konuşacaksa : “Sayın Konuklar ” diye hitap eder.

TAKDİM/HİTAP KONUKLARI SELAMLAMA: **Konuşmanın başında topluluk saygıyla selamlanır: “Hepinizi saygıyla selamlıyorum” **Konuşmanın sonunda topluluğa saygılar sunulur: “Hepinize saygılar sunarım”

TÖREN PROGRAMI UYGULAMA Onur konuğu gelmeden program başlamaz. Onur konuğu ve davet sahibi yerine oturunca, sunucu “Hoş Geldiniz” der. Tören programını arz eder. Cumhurbaşkanının katıldığı törenlerde cumhurbaşkanı salona veya tören alanına girince “Sayın Cumhurbaşkanı” diye anons edilir. Herkes ayağa kalkarak Cumhurbaşkanını selamlar.

TÖREN PROGRAMI UYGULAMA Saygı Duruşu ve İstiklal Marşı : Milli, resmi ve kurumsal törenlerde programa saygı duruşu ve istiklal marşı ile başlanır. (1 dk. Ti sesi) “Atatürk ve silah arkadaşları ile aziz şehitlerimizin manevi huzurlarında bir dakikalık saygı duruşuna davet ediyorum.”

TÖREN PROGRAMI UYGULAMA Saygı duruşu bitince, İstiklal Marşı başlar. İki ülkenin katıldığı resmi tören ve etkinliklerde ilk olarak konuk ülkenin ulusal marşı çalınır. Çok taraflı uluslararası törende ulusal marş çalınmaz.

TÖREN PROGRAMI UYGULAMA Açış Konuşması : Kurumsal veya kurumlararası törenlerde ev sahibi tarafından açış konuşması yapılır. Kurum içi törenlerde ise ilgili birim amiri tarafından yapılır. İl ve ilçelerde önce törenle ilgili kurumun amiri, sonra mülki amir, en son varsa üst düzey devlet yetkilisi konuşma yapar.

TÖREN PROGRAMI UYGULAMA Protokol Konuşması : Törenlerde konuşma sırası asttan üst’e doğrudur. Sahneye çıkanlar onur konuğunu ve topluluğu başlarıyla selamlarlar. Onur konuğu konuşma yapmaya giderken ve dönerken protokolün ayağa kalkmaları saygı ve nezaket gereğidir.

TÖREN PROGRAMI UYGULAMA Protokol Konuşması : Kurumsal törenlerde onur konuğu konuşma yapmak üzere kürsüye giderken, ev sahibi kurum amiri kendisine eşlik eder. Onur Konuğu konuşma yaparken bir adım sol gerisinde durması usuldendir.

GÖSTERİ / DİNLETİ İKRAM /KOKTEYL Kurumsal törenlerde sanatsal bir gösteri ya da dinleti yer alırsa, program sonunda konuklara kokteyl verilmesi veya çay, meşrubat ve kuru pasta ikram edilmesi uygun olur.

GÖSTERİ / DİNLETİ İKRAM /KOKTEYL Program sonunda davet sahibi kurum amiri ,onur konuğu ile beraber kokteyl alanına geçer. Davet sahibi onur konuğuyla ilgilenirken, yardımcıları ve ev sahibi yetkililer diğer konuklar ile ilgilenir. Kurum çalışanlarının bir araya gelerek, kendi aralarında sohbet etmeleri uygun değildir.

GÖSTERİ / DİNLETİ İKRAM /KOKTEYL

UĞURLAMA Etkinlik sonunda davet sahibi kurum amiri onur konuğuna otomobiline kadar eşlik ederek kendisini uğurlar.

MAKAM Kurum ve kuruluşlarda örgütü temsil eden yöneticilerin oturdukları odaya ve işgal ettiği mevkiye makam denir. Makam odası kurumun en iyi yerinde olmalı ve en güzel şekilde donatılmalıdır.

MAKAM Makam odası kurumun aynasıdır. Yönetsel yaşamda saygı ve itibar makamadır. Makamda protokol kuralları geçerlidir. Vekalette makam sahibi gibi davranılmaz.

MAKAM Makam ziyaretçileri statüye göre karşılanmalıdır. Eş düzey bizzat, ast olanlar özel kalem tarafından karşılanmalıdır. Makamda, makam sahibinin gösterdiği veya makamda oturan kişiye göre soldaki koltuğa oturulmalıdır.

MAKAM Eş düzey, üst ve onur konukları konuk köşesinde “V” veya “L” şeklinde ağırlanmalıdır. Üst konuk, makam koltuğunda oturarak ağırlanmamalı, makama da oturtulmamalıdır. Makam masası önü koltuklar, en uygun yerdir.

MAKAM Makama kapı çalınarak girilmeli, “gel” sesi beklenmeli veya 2-3 saniye beklenerek girilmelidir. Makam sahibi; üst, eş düzey, konuk ast veya bir bayan geldiğinde ayağa kalkarak karşılamalıdır.

MAKAM Makamda ziyaretçi varken rahatsız edilmemelidir. Makamda durulacak yer bilinmelidir. Makamda ilişkiler mesafeli ve resmi olmalıdır. İkram sırası; konuk hanımlar, üst, ast ve makam sahibi şeklinde olmalıdır.

MAKAM KONUK KARŞILAMA VE UĞURLAMA USÜLLERİ Kurum Amirinin ziyaretçisi statü gereği kendisinin - Üstü konumundaysa : Bina girişinde bizzat, Eş düzey konumdaysa: Yardımcı veya protokol / özel kalem müdürü tarafından, Astı konumundaysa : Sekreter veya asistan tarafından, karşılanır ve uğurlanır.

KONUK KARŞILAMA VE UĞURLAMA USÜLLERİ MAKAM KONUK KARŞILAMA VE UĞURLAMA USÜLLERİ Ayrıca, kurumların bağlı olduğu bakanlar, illerde valiler, ilçelerde kaymakamlar kuruluşlara yaptıkları ilk ve son ziyaretlerinde kurum amirleri tarafından bina önünde karşılanır ve uğurlanır.

ÇOK ÖNEMLİ KONUK KARŞILAMA VE UĞURLAMA USÜLLERİ MAKAM ÇOK ÖNEMLİ KONUK KARŞILAMA VE UĞURLAMA USÜLLERİ Devlet ve hükümet başkanları havaalanında ve/veya kurum binası önünde karşılama ve uğurlamada turkuaz renkli halı serilir. İlke olarak ev sahibi yönetici tarafından davet edilen üst ve eş düzey onur konukları uçakla geldiğinde havaalanında, trenle geldiğinde garda ve karayoluyla geldiğinde bina önünde karşılanır ve uğurlanır.

MAKAM ÇOK ÖNEMLİ KONUK KARŞILAMA VE UĞURLAMA USÜLLERİ Yurtdışından gelecek misafir heyet yazılı olarak davet edilir ve cevabı da yazılı olur. Ev sahibi bir tarih önerir ve mutabakata varılınca davet sahibi bir taslak ‘konuk programı’ hazırlar. Misafirin isteği doğrultusunda program hazırlanır ve son hali kendilerine gönderilir.

MAKAM ÇOK ÖNEMLİ KONUK KARŞILAMA VE UĞURLAMA USÜLLERİ Konuk programı örneği: Karşılama, otele yerleşme, konuğun ev sahibini ziyareti, resmi görüşme/toplantı, yemek, dinlenme, nezaket ziyaretleri, gezi ve sosyal etkinlikler, serbest zaman (alışveriş) ve uğurlama şeklinde yer ve saatleriyle belirlenir.

MAKAM ÇOK ÖNEMLİ KONUK AĞIRLAMADA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Karşılama ve uğurlamada Karşılıklılık ilkesine dikkat edilir. Eşli ziyaretlerde; eşli karşılama ve uğurlama yapılır.(Eş solda yer alır) Konuğun karşılanmasında ev sahibi en önde, uğurlama da ise en sonda yer alır. Misafir de karşılamada en önde yer alır.

MAKAM ÇOK ÖNEMLİ KONUK AĞIRLAMADA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Konuklar havaalanında şeref salonunda kısa bir süre ağırlanır ve ikramda bulunulur. Gerekirse basın toplantısı yapılır. Önceden yapılan araç planına göre konuklar arabalara alınır, konuk ise ev sahibinin arabasına sağ tarafa bindirilir. Tercüman veya mihmandar ön sağa oturtulur.

TOPLANTI Toplantı, yönetimde bilgilendirme, denetleme, iletişim, eşgüdüm, sorun çözme, karar verme ve yöneltme aracıdır. Bir yöneticinin yönetimde etkili ve verimli olması için toplantıda uyulması gereken protokol kurallarını (oturma düzeni, toplantı teknikleri) bilmesi gerekir. Uluslararası ve kurumlar arası toplantılarda eş düzey ve eşit sayıda katılım gereklidir. Katılımcıların statüsü bilinmeli ve oturma düzeni ona göre yapılmalıdır.

TOPLANTI Her toplantının amacı,düzeni ve katılımcısı farklıdır. Örgütlerde; genel kurul, yönetim kurulu ve yürütme kurulu toplantıları kurumsal karar verme toplantısıdır. Uluslar ve kurumlararası toplantılar genellikle işbirliği toplantılarıdır. Birimler arası toplantılar, danışma, işbirliği, sorun çözme ve ortak karar alma toplantılarıdır. Personel toplantıları, yöneltme ve bilgilendirme içindir.

TOPLANTI YERLERİ VE ÖZELLİKLERİ Toplantının başarısı, fiziksel ortamın ve koşulların olumlu olmasına bağlıdır. Bu nedenle, toplantı yeri dikkatle seçilmeli; ısı, ışık, havalandırma gibi fiziksel faktörler göz önüne alınmalıdır.

TOPLANTI Toplantı salonu yeterli büyüklükte, aydınlık, estetik, sesten yalıtılmış, havalandırma problemi olmayan, rahat oturmaya müsait, katılımcıların birbirlerini kolay görme ve duymalarına olanak sağlanmalıdır. Dekorasyonda, katılımcıları yoran koyu renkler yerine, dinlendirici olan açık renkler tercih edilmelidir. Masa üstünde yada toplantı salonunun ortasında canlı çiçek bulunmalıdır.

TOPLANTI Oturma düzeni kişilerin tutum ve davranışlarını etkilemesi bakımından önemlidir. Yan yana oturma iletişimi, görüş ayrılıklarını ve muhalefet olmayı zorlaştırır.

TOPLANTI Koltuklar rahat, ortopedik, ergonomik ve kumaş olmalıdır. Toplantı salonunda sigara ve içki içilmemelidir. Toplantıya katılanların önünde isimlik, bloknot, kağıt, kalem, su ve bardak konmalıdır. Toplantı başkanının karşısına denk gelecek şekilde bir duvar saati konmalıdır. Büyük toplantı salonları için mikrofon hazırlanmalıdır. Oturma düzeni kişilerin tutum ve davranışlarını etkilemesi bakımından önemlidir. Yan yana oturma iletişimi, görüş ayrılıklarını ve muhalefet olmayı zorlaştırır.

TOPLANTI Toplantıya katılanların kendilerine ayrılan yerlere oturmaları, oturma yerleri belirlenmemişse kurumların veya kendilerinin unvan ve statülerine uygun yerlere oturmaları gereklidir. Toplantı düzeninde kullanılan masanın, sandalyenin de bir anlamı vardır. Toplantılarda kullanılan masa tiplerinin farklı anlamları, önemleri ve etkileri vardır.

Yuvarlak Masa : Görüş alışverişi ve katılım sağlamak için yapılan toplantılar,

Kare Masa : Kısa ve öz görüşmeler ve toplantılar,

Dikdörtgen veya U Masa : Otorite altında yapılan toplantılar,

Tiyatro Düzeni :Konuşmacının odak olduğu Toplantılar, TOPLANTI Tiyatro Düzeni :Konuşmacının odak olduğu Toplantılar,

Sınıf Düzeni: Grup toplantılarında tercih edilir.

TOPLANTI OTURMA DÜZENLERİ Kurumsal ve Uluslararası toplantılarda oturma düzeni unvan ve kıdeme göre yapılır. Oturma düzeni kişilerin tutum ve davranışlarını etkilemesi bakımından önemlidir. Yan yana oturma iletişimi, görüş ayrılıklarını ve muhalefet olmayı zorlaştırır. Yuvarlak masada yapılan toplantılarda görüş ayrılıklarının ve tartışmaların ortaya çıkmasına neden olur.

TOPLANTI YÖNETİM TEKNİKLERİ Kurumlarda gereksiz ve önemsiz toplantı yapılmamalıdır. Periyodik toplantılar aksatılmamalıdır. Toplantının saati iyi tespit edilmeli mesai başlar başlamaz veya mesai sonu toplantılardan kaçınılmalıdır. Toplantı yeri iyi seçilmeli ve etüt edilmeli; yer ve zamanı son anda değiştirilmemelidir.

TOPLANTI YÖNETİM TEKNİKLERİ Önceden yapılan toplantılarda karşılaşılan sorunlar kontrol edilmelidir. Toplantıya başlamadan önce amaç ve kapsam iyi saptanmalı, gündem katılanlara bildirilmelidir. Toplantıya gereksiz kişiler çağrılmamalıdır. Toplantıya katılacakların oturacağı yerler protokol düzenine göre önceden belirlenmelidir.

TOPLANTI YÖNETİM TEKNİKLERİ Toplantı yönetiminde etkili olmak için dar alanda toplantı yapmak tercih edilmelidir. Dar alan iletişimi, kolaylaştırır ve arttırır. Toplantıya, destek olacak kişiler de çağrılmalı, özellikle dış toplantılara yardımcı ve destek olabilecek yetkililerle katılmalı. Toplantı sonunda alınan kararlar, düzenlenen tutanak ile katılanlar tarafından imza altına alınmalıdır.

TOPLANTI BAŞKANININ GÖREVLERİ Toplantı, yöneticilik becerilerinin ortaya çıktığı etkili bir iletişim aracıdır. Bir toplantının başarısı, toplantıyı yöneten başkanın toplantı yönetimindeki becerisine bağlıdır. Başkan, toplantıya daima hazırlıklı gelmelidir. Sorulara ve karşı fikirlere hazır olunmalıdır. Karara dönük toplantılara katılacak olan kilit kişilerle önceden görüşülmelidir.

TOPLANTI BAŞKANININ GÖREVLERİ Toplantıya katılacak katılımcılar önceden araştırılmalı ve sorunlular için önlem alınmalı. Toplantı başlangıç ve bitiş saatlerine riayet edilmelidir. Toplantı başkanı, toplantıda etkili ve güçlü olmak için, hakim noktada, büyük ve yüksek bir koltukta, sırt duvara gelecek şekilde oturmalıdır.

TOPLANTI BAŞKANININ GÖREVLERİ Toplantı başkanı, toplantıya; toplantının amacını açıklayarak başlamalı ve gündemi okumalıdır. Toplantı başkanı, toplantı süresince tarafsız, adil, gruplara ve toplantı konusuna hakim olmalıdır. Toplantının uzun olması durumunda ara verilmeli gerekirse ikramda bulunulmalı. Toplantı başkanı, önce toplantıya katılanların görüş ve önerilerini dinlemeli, kendi görüşünü en son söylemelidir.

TOPLANTI BAŞKANININ GÖREVLERİ Toplantıya katılanlar hiçbir zaman utandırılmamalı ve azarlanmamalıdır. Toplantıda kararlar olanaklar ölçüsünde oybirliği ile alınmalıdır. Toplantıda son sözü mutlaka başkan söylemelidir. Başkan, toplantıda alınan kararı özetlemeli ve katılanlara teşekkür etmelidir.

TOPLANTIYA KATILANLARIN TUTUMU Toplantıya katılacak olanlar toplantıya kimlerin katılacağını bilmelidir. Toplantıya mutlaka zamanında, erkekler günlük traşlı, kadınlar hafif makyajlı, erkekler koyu renk takım elbiseli, kadınlar tayyör takım ile katılmalıdır. Toplantıda gerek duyulacak bilgi ve belgeler hazır bulundurulmalıdır.

TOPLANTIYA KATILANLARIN TUTUMU Toplantıda söylenecek sözler önceden not edilmelidir. Toplantıda cep telefonu kapatılmalıdır. Toplantıda başkandan söz alınmadan konuşulmamalıdır. Toplantıda herkes oturduğu yerden , saygı ve nezaket kuralları içinde konunun dışına çıkmadan, kısa ve öz konuşmalıdır.

TOPLANTI TOPLANTIYA KATILANLARIN TUTUMU Toplantıya katılanlar kendi aralarında konuşmamalı ve birbirleriyle şakalaşmamalıdır. Toplantıda sık sık söz alınmamalı ve başkasının sözü kesilmemelidir. Konuşmalarda ses tonu iyi ayarlanmalıdır. Kimse kötülenmemeli, alay edilmemelidir. Acil durumlarda başkandan izin alınarak toplantı terk edilmelidir.

TOPLANTI DÜZENLERİ B A Ş K N 2 4 6 8 10 1 3 5 7 9

TOPLANTI DÜZENLERİ B A Ş KAN 1 2 3 4

TOPLANTI DÜZENLERİ 4 2 1 3 5

TOPLANTI DÜZENLERİ BŞK 1 2 3 4 5 6 7 8

ULUSLARARASI TOPLANTI Ülkelerarası işbirliği, ikili görüşme veya antlaşmalar yapmak için icra edilen toplantılardır. Heyet başkanları statüleri denk olmalı Heyet üyeleri sayısı eşit olmalı Oturma planı, yaka ve masa kartları

ULUSLARARASI TOPLANTI Ülke bayrakları Tercüman İkram malzemeleri (su, meşrubat, kuru pasta vb.) Not defteri, kalem Mikrofon

İMZA TÖRENLERİ Kamu kurumları ve yabancı kuruluşlar arasında yapılan işbirliği ve anlaşmalar sonunda imza töreni gerçekleştirilir. Yabancı kuruluşlar ile yapılan anlaşma gereği düzenlenecek imza töreni için Dışişleri Bakanlığı ile koordine kurulur.

İMZA TÖRENLERİ Anlaşma metni üst yöneticinin direktifleri doğrultusunda uzmanlar tarafından hazırlanır. İmza atacak kurum sayısı kadar orijinal nüsha oluşturulur. Yabancı ülkelerle yapılacak anlaşmalar tarafları resmi dillerinde ve gerekirse üçüncü bir dilde hazırlanır.

İMZA TÖRENLERİ Hazırlanan metinler , önce tarafların uzmanları tarafından paraflanır. Son sayfaya imza atacak olan yetkililerin ismi açılır. İmzalarda düzey eşitliği esastır. Törende tarafların yöneticileri, yardımcıları ve metni hazırlayan uzmanlar bulunur.

DAVETLER YEMEKLER RESEPSİYONLAR KOKTEYLLER BÜFELER Brunch Öğle Yemeği Sabah Kahvaltısı Brunch Öğle Yemeği Akşam Yemeği RESEPSİYONLAR Resepsiyon Parti Köşk Resepsiyonu KOKTEYLLER Kokteyl Parti Kokteyl Prolonge BÜFELER Resepsiyon Büfe Kokteyl Büfe Akşam Yemeği Büfe Garden Parti

DAVETLER Mümkün olduğunca verilen davete, davetiyede belirtilen kıyafet ile iştirak etmek gerekir. Resmi davetlerde katılamama durumu davetiyedeki ilgili telefona bildirilir. Bu bölüm davetiyede ‘ LCV ’ diye adlandırılır. Açılımı ‘ Lütfen Cevap Veriniz ’dir. Yabancı davetiyelerde ‘ R.s.v.p ’ diye adlandırılır Açılımı ‘ Répondes s'il vous plait ’ dir.

Davetler eğer herkese açıksa, uygun bir kıyafet ile iştirak edilir. Özel açılış davetlerinde, eğer onur konuğu sıfatınız yoksa geri dönüş yapılmayabilir. Davetler eğer herkese açıksa, uygun bir kıyafet ile iştirak edilir. Ancak şahsınıza özel veya karşılığında sizce de verilebilecek bir yemek davetine, eğer altından kalkamayacaksak ‘ Daha önceden verilen bir söz ’ bahane gösterilerek, kabul edilmeyebilir.

RESMİ DAVETİYE ÖRNEĞİ Ankara Valisi Sayın CAN ATAR 12 Ekim 2011, Cuma günü saat 19.30’ da Atatürk Kültür Merkezi’ nde verecekleri Kurtuluş Günü Kokteyli’ni teşriflerini Sayın Raif TUNCER ve Eşi’nden arz/rica ederler. Kıyafet : Takım Elbise LCV : 412 44 55

RESMİ DAVETİYE ÖRNEĞİ 2 nci Zırhlı Tümen Komutanı Tümgeneral ve Bayan Fazıl GAZANFER 12 Ekim 2011, Cuma günü saat 19.30’ da Askeri Gazino’da verecekleri Yaza Veda Yemeği’ni teşriflerini Sayın Raif TUNCER ve Eşi’ nden arz ederler. Kıyafet : Takım Elbise LCV : 412 44 55

ÖZEL DAVETİYE ÖRNEĞİ

YEMEKLER SABAH KAHVALTISI Resmi ve özel görüşmelere imkan veren toplantılar olarak da kullanılabilir. Sabah erken saatlerden sonra saat 10.00’a kadar yapılabilir. Peynir çeşitleri, reçel, bal, tereyağı, zeytin, yumurta, çay, süt, kahve, taze meyve suları ikram edilebilir. Kahvaltılar servis tabaklarına konulabileceği gibi, bir büfe hazırlanarak self servis olarak da verilebilir.

BRUNCH İngiltere’de breakfast ve lunch kelimelerinin birleştirilmesinden meydana gelen isimlendirmedir. Sabah ve öğle arasında yenilen hem kahvaltı hem de öğle yemeği yerine geçen öğündür.

ÖĞLE YEMEĞİ 12.00-13.00 saatleri arasında yenilir. Yemek öncesi 20 dakika kadar hafif içecek alınarak yemek salonuna geçilebileceği gibi doğrudan yemeğe de geçilebilir. Resmi öğle yemekleri bittikten sonra yarım saat kadar daha masada oturulabilir. Davetliler 6-8 kişiden fazla ise masa kartı kullanılır. Alkol derecesi düşük içkiler (genellikle şarap) ikram edilir. ÖĞLE YEMEĞİ

ÖĞLE YEMEĞİ Yemek sonunda şeref konuğu davet için teşekkür eder ve ayrılır. Öğle yemeklerinin akşam yemeklerinden farkları; Masa daha az süslüdür. Yemekler abartılmadan sunulur. İkram edilen şarabın derecesi daha düşüktür. Konuk adedi daha azdır. Yemek öncesi ikramlar daha kısa sürelidir.

AKŞAM YEMEĞİ Resmi karakterli, oturmalı, akşam yemeklerine yazın 20.00-20.30, kışın ise 19.30-20.00 saatleri arasında başlanılır. Yemek öncesi kokteyl olarak ayrılan 30 dakikalık zaman diliminde; Misafirler karşılanır, Tanışmalar olur, Hafif içecekler ve yiyecekler ikram edilir.

Yemek öncesi kokteyli müteakip yemek salonuna geçilir. AKŞAM YEMEĞİ Yemek öncesi kokteyli müteakip yemek salonuna geçilir. Yemek masasında herkesin yerini kolayca bulmasına yardımcı olmak maksadıyla oturma düzenini gösteren plan, yemek salonunun girişine konulur. Şeref konuğu ve eşi masadaki yerlerine, protokol görevlileri tarafından oturtulur

RESEPSİYONLAR RESEPSİYON PARTİLER Yeni gelen bir misafir, seçkin bir ziyaretçi, milli günler şerefine tertip edilir. Genelde 18.30-20.30 saatleri arasında verilir. Resepsiyon başlangıcında ev sahipleri, davetlileri kabul hattında yer almak suretiyle karşılarlar. Kabul hattının en başında veya ev sahibinin tam karşısında protokol görevlisi veya ev sahibinin uygun göreceği bir şahıs bulunur, gelen misafirlerin isimlerini ev sahibine bildirir.

RESEPSİYON PARTİLER Bilhassa onur konuğu ve önemli misafirler gelinceye kadar kabul hattı bozulmamalıdır. Resepsiyon sonunda misafir kabul eden heyet, aynı şekilde misafirleri uğurlar. Resepsiyona kabul töreni bitmeden gelmek, bitime 15-20 dakika kala ayrılmak uygun hareket tarzıdır.

KÖŞK RESEPSİYONU Cumhurbaşkanı Köşkündeki resepsiyona davetiyede belirlenen saatten 10 dakika önce gidilir. Karşılamada her yeni gelen misafir, başyavere veya protokol görevlisi ilgiliye soyadını söyler onlar da Cumhurbaşkanına naklederler. Bu resepsiyonda istisna olarak kabul hattına gelen erkekler hanımlardan önce giderler.

KOKTEYL PARTİ Kurtuluş günleri, silahlı kuvvetler günleri, doğum günleri, ayrılma ve katılmalar, her türlü yıl dönümleri, özel misafirler onuruna tertip edilir. Resepsiyon partilere göre daha az resmidir, misafir kabul hattı yoktur. Kokteyl partiler kışın 18.30-20.30, yazın ise 19.00-21.00 saatleri arasında tertip edilir.

KOKTEYL PARTİ Kokteyl partilere davetiyede belirtilen saatten 10-15 dakika geç gitmek ve bitiş saatinden 15-20 dakika erken ayrılmak yerleşmiş bir kuraldır. Ev sahipleri 30 dakika öncesinden başlayarak 30 dakika sonrasına kadar misafirleri karşılamak için kokteyl salonu girişinde yer alırlar. Salonun girişinde baş sağa dönük salona girmekte olan misafirlere bakacak şekilde önce ev sahibi, sonra ev sahibesi durarak misafirleri güler yüzle karşılarlar.

KOKTEYL PARTİ Kokteyl partilerde kabul hattı olmamakla beraber ev sahipleri misafirleri kapıya yakın yerde bulunan onur konukları ile tanıştırırlar.

KOKTEYL PROLONGE Genelde saatle tahditli olmayan, 3-4 saat sürebilen, yemeklerin bol ve çeşitli, müziğin de olabileceği zengin bir kokteyl parti türüdür.

BÜFELER Büfede yemekler önceden hazırlanarak büfeye yerleştirilir. Bu tip yemekte self servis yapılır. Konuklar büfeye davet edildiklerinde, önce onur konuğu olmak üzere, misafirler büfede hazır bulunan yiyeceklerden istediklerini alırlar. Büfede konukların sayıları göz önünde tutularak, uzun kuyruk oluşturmadan büfeden rahatça yemek alabilmeleri sağlanmalıdır. Bu amaçla gerekirse, bir büyük büfe yerine iki küçük büfe düzeni düşünülebilir.

BÜFELER Ev sahipleri ayrı ayrı ya da birlikte tüm masalara gelerek konuklarıyla ilgilenirler. Büfe, ev sahibine daha çok misafir ağırlama imkanı sağlar, misafirleri protokole göre yerleştirme zorunluluğundan kurtarır.

Resepsiyon büfelerde yiyecekler kokteyl büfelerden daha zengin olur. Misafirler yarım saat veya 45 dakika süreli bir kokteyli müteakip büfeye davet edilir. Ev sahibesi şeref misafiri ile önde, arkalarında şeref misafirinin eşi ile ev sahibi büfeye geçerler. Diğer misafirler için protokol sırası gözetilmez. Büfenin hazırlandığı salon ile kokteyl salonu ayrı olabileceği gibi tek bir salon da olabilir. Resepsiyon büfelerde yiyecekler kokteyl büfelerden daha zengin olur.

Resepsiyon büfeye göre daha hızlıdır. KOKTEYL BÜFE Resepsiyon büfeye göre daha hızlıdır. AKŞAM YEMEĞİ BÜFE Daha az sayıda ve yakınlıkları daha fazla olan davetliler arasında yapılır.

GARDEN PARTİLER Geniş ve renk renk ışıklandırılmış bahçelerde tertip edilir. Misafirler bahçe girişinde kabul hattında karşılanırlar. Ancak uğurlamada buna gerek yoktur. Geç vakitler için dans müziği olabilir.

YEMEK LİSTESİ (MÖNÜ KARTI) Mönü kartı, masaya her davetli için bir adet olacak şekilde konulur. Yabancı konukların olduğu yemeklerde Türkçe ve yabancı dilde yazılır.

YEMEK LİSTESİ (MÖNÜ KARTI)

YER KARTI Oturma planına göre, davetlilerin isimleri (^) şeklinde katlanmış küçük kartlara yazılarak servis tabaklarının önüne konulur.

YER KARTI

MÜŞİR (YER GÖSTERGESİ) Davetlilerin masadaki yerlerini önceden görmeleri ve kolayca bulabilmeleri için kaydedildiği masa planıdır. Yer göstergesi girişte bir masa veya ayaklık üzerinde misafirlerin dikkatine sunulur. Kalabalık davetlerde her bir davetli için kişisel yer göstergesi yapılır ve bir masa üzerinde yemek salonu girişinde protokol görevlileri tarafından davetlilere takdim edilir.

OTURMA PLANI

OTURMA PLANI

MÜŞİR (YER GÖSTERGESİ) ÖRNEKLERİ

İKRAM EDİLECEK YEMEKLER Yemekler hem göze, hem damağa hitap etmelidir. Hafif lezzetli gıdalar, daha ağır ve ağızda bıraktığı keskin tat, daha uzun süren gıdalardan önce servis yapılmalıdır. İkram edilen içecekler ile yemek türü arasında uyum sağlanmalıdır

İKRAM EDİLECEK YEMEKLER Çiğ soğan ve sarımsak ne şekilde olursa olsun önemli konukların sofralarına konulmamalıdır. Yemek esnasında sert içki içilmesi yemeklerin lezzetlerini takdir etmeye manidir. Protokol görevlileri, mönüyü tespit ederken misafirlerin tercihlerinin neler olabileceği konusunda bilgi toplamalıdır. Mönü bu bilgiler ışığında tespit edilir.

İKRAM EDİLECEK YEMEKLER ÖĞLE YEMEK LİSTESİ Mercimek Çorba Aysberg Salata Piliç Topkapı Z/Y Enginar Gülü Ekmek Kadayıfı Meyve ÖĞLE YEMEK LİSTESİ Sebzeli Krep Akdeniz Salata Mantarlı Bonfile Z/Y İmam Bayıldı Tavuk Göğsü Meyve

İKRAM EDİLECEK YEMEKLER AKŞAM YEMEK LİSTESİ Başlangıç Tabağı Sigara Böreği Anadolu Salata Kuzu Tandır Z/Y Taze Fasulye Tel Kadayıf Meyve AKŞAM YEMEK LİSTESİ Peynir Tabağı Patates Kroket Mevsim Salata Karışık Izgara Z/Y Yaprak Sarma Cevizli Dürüm Meyve

OTURMALI YEMEK DAVETLERİNDE MASA DÜZENLERİ VE OTURMA ŞEKİLLERİ 1. ERKEK VE HANIMLARIN KATILDIKLARI YEMEKLERDE MASA DÜZENİ A) TEK UZUN MASA (1) 1 NCİ OTURMA ŞEKLİ Pencere Tarafı 2H 4E 6H 8E 10 H10H10 9E 7H 5E 3H 1E ES(E)) ES(H)) 1H 3E 5H 7E 9H 10E 8H 6E 4H 2E (a) Bu şekil en fazla 12-18, üst sınır 24 kişilik yemeklerde uygulanır. Daha kalabalık davetlerde masanın fazla uzunluğu göze hoş gelmeyeceği gibi davetlilerin uyumu ve bütünlüğü zedelenir. (b) Ev sahibi ve sahibesi masanın karşılıklı uçlarında, birinci konuk hanım ev sahibinin sağında, salonun pencere tarafına bakacak şekilde yer alır. (c) Birinci konuk erkek ev sahibesinin sağında ve diğer konuklar, öncelik sıralarına göre hanım-erkek dönüşümlü olarak otururlar. (d) Davetliler arasında son yerler sayılacak olan masanın orta bölümünde oturacak olanların görünümü sıkıntılı olmayacaktır. (e) Yemek servisine birinci konuk hanım ile ev sahibesinden başlanarak iki tarafa önce hanımlara sonra da erkeklere sıra ile en az ikili servis yapılır. (f) Ev sahibesi isterse kendisine tüm konuklardan sonra servis yapılmasını önerebilir. (g) Genç davetlilerin çoğunlukta bulunduğu hallerde yemek servisi erkekleri atlamadan sıra ile yapılır.

OTURMALI YEMEK DAVETLERİNDE MASA DÜZENLERİ VE OTURMA ŞEKİLLERİ (2) 2 NCİ OTURMA ŞEKLİ 3E 5H 1H ES (E) 2H 6H 4E 6E 4H 2E ES (H) 1E 3H 5E (a) Bu şekil en fazla 14 kişilik yemeklerde uygulanmalıdır. (b) 2 Merkez’de masanın ortasındadır. (Bu oturma şeklinde ev sahibi ve sahibesi karşı karşıya oturmaktadırlar. (c) Davetli sayısı arttığı takdirde masa uçlarında sıkıntılı bir durum olacaktır.

OTURMALI YEMEK DAVETLERİNDE MASA DÜZENLERİ VE OTURMA ŞEKİLLERİ (3) 3 NCÜ OTURMA ŞEKLİ Pencere Tarafı MS 4E 2H ÖKE ES (H) 1E 4H MS MS MS MS 3E 1H ES (E) ÖKH 2E 3H MS (a) Bu şekil, en fazla 12-18, üst sınır 24 kişilik yemeklerde uygulanır. (b) Ev sahibi, sağında birinci konuk hanım pencere tarafına bakacak şekilde masanın ortasında, ev sahibesi de sağında birinci konuk erkeği alarak karşısında yer alırlar. (c) Bu şekilde oturmada, masa sonunda oturanlar rahatsızlık duyabilirler. (d) Buna karşılık, ev sahibi ve sahibesinin birinci ve ikinci konuk erkek ve eşleriyle sofrada rahatça konuşup ilgi göstermeleri kolaylaşmaktadır. (e) Ev sahibi ve sahibesi dışındaki her iki uç taraflara doğru oturan konuklar kendi aralarında konuşmalara bırakılmış ve böylece masa üç gruba ayrılmış bir görünüm alabilir. (f) Yine de bu şekil seçilecek ise, Masa sonlarındaki yerler hanımlara önerilmemeli, bu yerler için ancak ev sahiplerinin ailesinden ya da yakın dostları arasından gençler düşünebilir.

OTURMALI YEMEK DAVETLERİNDE MASA DÜZENLERİ VE OTURMA ŞEKİLLERİ 1. YALNIZ ERKEKLERİN VEYA HANIMLARIN KATILDIKLARI YEMEKLERDE MASA DÜZENİ A) 1 NCİ OTURMA ŞEKLİ Pencere Tarafı 13 9 5 1 ES (E) 3 7 11 15 16 12 8 ÖKE 2 6 10 14 4 (a) Yalnız hanımlar veya erkekler arasındaki yemeklerde şeref konuğu ev sahibinin veya ev sahibesinin karşısında yer alır. (b) Yemek servisi ortadan başlar.

OTURMALI YEMEK DAVETLERİNDE MASA DÜZENLERİ VE OTURMA ŞEKİLLERİ 2. YALNIZ ERKEKLERİN VEYA HANIMLARIN KATILDIKLARI YEMEKLERDE MASA DÜZENİ A) 2 NCİ OTURMA ŞEKLİ MERKEZ 4H 3E 2H 1E ES(H) ÖKE ES(E) ÖKH 2E 1H 4E 3H 5E 5H 6H b b b b b b 7H 7E b b 6E (1) Merkezler yan yanadır. (2) Orta masanın karşı tarafında ve kanatların iç kısmında konuklar oturtulmaz. (3) Davette önemli bir konuk erkek ve hanım bulunduğunda uygulanır. (4) Azami 14-18 kişilik bir düzendir. (5) Davet sahibi ve sahibesi önemli konuk erkek ve hanımla orta dörtlüyü (merkezi) oluştururlar. (6) Hanım ve erkek konuklar önde gelme sıralarına göre merkezin ve solunda dönüşümlü şekilde kanat uçlarına kadar yer alırlar. (7) Bu tür masa düzenine ziyafet ile birlikte kültürel veya folklorik gösteri yapılacağı hallerde başvurulur. (8) Üst düzey resmi yemeklerde baş masa düzeni olarak seçilebilir. (9) Servis aynı anda tüm konuklar için yapılmalıdır.

OTURMALI YEMEK DAVETLERİNDE MASA DÜZENLERİ VE OTURMA ŞEKİLLERİ 3. YUVARLAK MASA DÜZENİ A) 1 NCİ OTURMA ŞEKLİ (1) Bu şekil en fazla 12 kişilik yemeklerde uygulanmalıdır. Davetlilerin protokol sıralamasında farklılıklar mevcutsa en uygun düzendir. (2) Ev sahibi ve sahibesi masanın karşılıklı uçlarından, birinci konuk hanım ev sahibinin sağında, birinci konuk erkek ev sahibesinin sağında ve diğer konuklar öncelik sıralarına göre hanım-erkek dönüşümlü olarak otururlar. (3) Yalnız erkek ve hanımların katıldıkları yemeklerde ev sahibi veya birinci konuk masanın uçlarında otururlar. 1 3 5 7 9 11 12 10 8 6 4 2

OTURMALI YEMEK DAVETLERİNDE MASA DÜZENLERİ VE OTURMA ŞEKİLLERİ 3. YUVARLAK MASA DÜZENİ B) 2 NCİ OTURMA ŞEKLİ (1) Ev sahibi sağına birinci konuk erkeği alarak yer alırlar. (2) Hanımların da iştirak ettiği yemeklerde 3 numaralı yeri konuk hanım 4 numaralı oturma yerinde ev sahibesi yer alır. (3) Ev sahibi ve sahibesinin birinci ve ikinci konuk erkek ve eşleriyle diğer misafirlere göre ilgi gösterebileceği oturma düzenidir. 2 1 4 3 6 5 8 7 10 9 12 11

OTURMALI YEMEK DAVETLERİNDE MASA DÜZENLERİ VE OTURMA ŞEKİLLERİ 4. BİR DÜZ BAŞ MASA VE Pencere Tarafı 1 b b 3 2 b b b b b b b b b b b b b Baş Masa 2E ÖKH ES (E) ÖKE ES (H) 1E (1) 40-60 kişilik yarı resmi yemek davetlerinde uygulanabilir. (2) Düz baş masaya davetin niteliği bakımından ayrıcalıklı ya da protokol yönünden kesin öncelikli konuklara yer verilir. Bu masadaki son kenar yerler hanımlara önerilmez. (3) Bu düzende, baş masanın karşı tarafı ve iki ucu boş bırakılır. Ayrıca üç yuvarlak masanın baş masaya arkalarını dönecek durumda olan yerleri de boş bırakılır. (4) Üç yuvarlak masaya No. 1, No. 2, No. 3 gibi numara yerine A, B, C gibi harflerin verilmesi ve C masasının görünümde en iyi yerde olması bu masalar arasında öncelik farkını azaltacaktır. (5) Servisin, konukların aynı zamanda yemeğe başlayabilmelerini sağlayacak şekilde düzenlenmesi önem taşır. (6) Yemek öncesinde, masaya geçilmeden, önemli konuklar dışında tüm konuklara, masadaki yerini gösteren düzenli çizilmiş ve noktalanmış kartlar verilmelidir.

OTURMALI YEMEK DAVETLERİNDE MASA DÜZENLERİ VE OTURMA ŞEKİLLERİ 5. OVAL MASA 4E Pencere Tarafı 2H 2H ES(E) 1E 1H ES (H) 3E 2E 4H (a) Oval masa düzeni 8-10 kişilik yemeklerde uygulanabilir. Tek masa şekilleri arasında özel bir yeri vardır. (b) Oturma şekilleri yönünden de çeşitli olanaklar verir. Belki de ev sahiplerinin masanın dar taraflarında birinci konukları sağlarına alarak masanın yuvarlaklığına uyum sağlamaları en güzel düzen olabilir. (c) Yalnız hanımların bulunduğu yemeklerde ev sahibesi konuklarına, arzu ettikleri gibi yer almaları önerisinde bulunarak davete içtenlikli bir hava verebilir. Masaya yemek servisi yapılabileceği gibi büfeden de alınabilir. (d) Oval masa tek bir bütün de olabilir, yuvarlak bir masanın ortasına konan eklerle de oluşabilir.

YAZIŞMALAR Resmi yazılarda uygulanan protokol kurallarının başında HİTAP, SAYGI SUNUMU, ARZ/RİCA VE İMZA KONULARI YER ALMAKTADIR. Bunlar eş düzey, üst ve dış kuruluşlar arasında son derece önemlidir.

YAZIŞMALAR Zira bir eş ya da üst bir kuruluşa “rica” etmek saygısızlık kabul edilir ve hatta çatışma nedenidir. Çünkü yönetim dilinde rica etmek “emretmek” tir (Gereğini rica ederim). İlke olarak örgütsel yaşamda üstlerin ricası emirdir.

YAZIŞMALAR Üst makamlara, üst kuruluşlara yazı yazarken ‘ARZ’ edilir. Aynı statüde, eşit konumda veya rütbede olan makamlar birbirlerine yazı yazarken ‘ARZ’ ederler. Üst makamlar ve seviyedeki kurumlar ise alt birimlere veya bağlılarına ‘RİCA’ ederler.

YAZIŞMALAR Ast ve üst kuruluşlara , birimlere ve kişilere birlikte gönderilen dağıtımlı yazılarda ‘ARZ ve RİCA EDERİM’ kullanılır. Unutulmamalıdır ki, yazışmada yaratılan olumlu, yada olumsuz etki, konuşmaya oranla daha kalıcıdır.

YAZIŞMALAR Anayasal olarak adli ve askeri makamlara emir vermek söz konusu olmadığı için, bu kuruluşlara yazılan yazıların sonunda ‘ Rica ederim ’ demek doğru değildir. Bu sebeple, adli ve askeri makamlara gönderilen yazılarda ‘ Arz ederim ’ ifadesi kullanılır. Ancak idari yönden bağlı ve askeri kuruluşlar bu kapsam dışındadır.

YAZIŞMALAR Resmi nitelikli Mektuplar da ise, unvana hitap gerekli ve yeterlidir. - Sayın Bakan - Sayın Vali Sayın General Sosyal nitelikli yazışmada hitap şekli : Muhterem Beyefendi veya Muhterem Hanımefendi en saygılı şekilleridir.

YAZIŞMALAR Uluslararası yabancı ve diplomatik kuruluşlara, akademik ve özerk kuruluşlara gönderilen yazıların sonunda “…. arz ederim.” veya “…. saygılarımla rica ederim.” ya da “.. rica eder, saygılar sunarım.” demek uygun olur.

YAZIŞMALAR Kamu kurumu olarak, özel kuruluşlara ve şahıslara gönderilen yazıların sonunda “… saygıyla rica ederim.” veya “ …rica ederim. Saygılarımla.”

YAZIŞMALAR Eşit düzeyde olduğu halde “rica ederim” ifadesi kullanarak yazı gönderen bir kuruluşa, karşılıklılık ilkesi gereği “rica ederim” ifadesiyle; “arz ederim” ifadesi kullanarak yazı gönderen bir kuruluşa, “arz ederim” ifadesiyle yanıt vermek doğru bir yöntemdir.

YAZIŞMALAR Makama sunulan onayların sonunda kullanılan fiiller 3. çoğul şahıs olmalıdır. “ Tensiplerinize arz ederim. ” “ Tasviplerinize arz ederim.” “Olurlarınıza arz ederim.”

YAZIŞMALAR Makama sunulan yazıların sonunda konunun gerektirdiği işlem biçimine göre ; “ Bilgilerinize arz ederim. ” “ Takdirlerinize arz ederim.” “Tasviplerinize arz ederim.” “Gereğini müsaadelerinize arz ederim”

YAZIŞMALAR Yazıların sonunda şahıslar tarafından atılan imza, dolma kalem ile ve ad veya soyadın okunabileceği şekilde atılmalıdır.

PROTOKOL YAZILARI TEBRİK YAZILARI : Göreve Başlama Atanma veya Terfi ‘ ÖZEL’ dereceli , Islak İmzalı ve ilişki durumuna göre HİTAP edilmeli . (Değerli Dostum, Saygılarımla, Sevgilerimle…)

PROTOKOL YAZILARI MEKTUPLAR : Özel konuları içeren yarı resmi yazılardır. ÖZEL antetli kağıt Islak imzalı İsme ve ya unvana hitap edilir. Özel kalem veya sekreterlik tarafından hazırlanır.

PROTOKOL YAZILARI HİTAP BİÇİMLERİ: Resmi Hitap Biçimleri: CUMHURBAŞKANLIĞI YÜCE KATINA BAŞBAKANLIK MAKAMINA/BAŞBAKANLIĞA MALİYE BAKANLIĞINA HAZİNE MÜSTEŞARLIĞINA GAZİ ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNE VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE AYDIN VALİLİĞİNE

PROTOKOL YAZILARI HİTAP BİÇİMLERİ: Resmi Hitap Biçimleri: Kurum içi yazışmalarda ise; Makama sunulan onay veya yazılarda: Bakanlık Makamına, Genel Müdürlük Makamına, Personel Dairesi Başkanlığına, Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığına

PROTOKOL YAZILARI HİTAP BİÇİMLERİ: Yarı resmi Hitap Biçimleri: Sayın Ahmet DAVUTOĞLU Başbakan Sayın Naci AĞBAL Maliye Bakanı veya Sayın Başbakan, Sayın Bakan, Sayın Vali….

PROTOKOL YAZILARI HİTAP BİÇİMLERİ: Sosyal Hitap Biçimleri: Muhterem Beyefendi, Muhterem Hanımefendi; Sayın Beyefendi, Sayın Hanımefendi; Değerli Ömer Bey ….

PROTOKOL YAZILARI SAYGI İFADELERİ: Yarı resmi Yazı, Özel Yazı, Sosyal İçerikli Yazı Davet Mektup

PROTOKOL YAZILARI SAYGI İFADELERİ: Devlet ve Hükümet Adamları ile Yöneticilere Saygı İfadeleri : “En derin saygılarımı kabul buyurmalarını istirham ederim.” “ Saygılarımın kabulünü müsaadelerinize arz ederim.” “ Saygılarımın kabulünü dilerim.” “ En derin saygılarımla”

PROTOKOL YAZILARI SAYGI İFADELERİ: Yöneticilere, Büyüklere ve Hanımlara Saygı İfadeleri : “Derin saygılarımla” “ Saygılarımla”

SONUÇ OLARAK; Bu kuralları bilmek ve uygulamak sizleri diğer insanlardan farklı dolayısıyla özel ve seçkin yapacaktır . Kendinize olan güveniniz artacak, üstünlük ve saygınlık kazanacaksınız. Bu sayede tercih edilen ve devamlı yükselen bir kişi olacaksınız. KAYNAKÇA : PROTOLOL YÖNETİMİ NİHAT AYTÜRK