İV. DESTEK TEDAVi KULLANIMI: “ Pratik ipuçları ile” Hemşire pratiği: YATAKBAŞI İV. DESTEK TEDAVi KULLANIMI: Vazoaktif ilaçlar “ Pratik ipuçları ile” Prof Dr. Rasim ENAR İÜ.CTF- Kardiyoloji ABD.

Tanımı ve İV Destek ve Vazoaktif Ajanlar : Tanım: Bozulmuş dolaşım hemodinamiğinin düzeltilmesine katkısı olan ve İV kullanılan ajanlardır. A. Bozulmuş hemodinamiğin klinik ipuçları: 1. SKB< 90 mmHg ve vital organ disfonksiyonu. 2. İnatcı aritmilerTaşikaritmi ( sinüs taşikardisi dahi) 3. Sistemik hipoperfüzyon ve/veya konjesyonun klinik bulgu ve semptomları ile objektif kanıtları. B. ÖNEMİ: Hemodinami - Mortalite:  Hem- normal: Hxt: %2- 8. ….-1.yıl: 2-4.  Hem- bozulmuş: Hxt:%15- 45……. -1 yıl: %8-20. C. Farmakolojik ajanlar %0.9 NS(%0.9), ve İV besinler. Dopamin, Dobutamin Levosimendan Adrenalin, Noradrenalin. Nitrogliserin, nitroprussid İV Furosemid.

Vazoaktiflerin diğer İV tedavilerden ayırt edici özellikleri (ABC’si): Ön-ilaç değillerdir, direk aktif ilaç: Hızlı etki, kısa yarılanma ömür, sürekli infüzyon. A- Direk olarak damar sisteminde etkilidirler. B- Sadece devamlı infüzyon şeklinde ve vital fonksiyonların yakın klinik monitorizasyonu ile uygulanmalıdır. C- Çoğunlukla Primer tedavi değillerdir: Esas tedaviye “köprü” veya destektirlerdir.

Faydalı hemodinamik etkileri sistemik dolaşımın optimize edilmiş aağıdaki şimik ve hemodinamik arametrelerine bağlıdır: 1) «Etkin dolaşım volumu» = SKB, PH, PaO 2, Hb/hct oranı, 2) serum Na + konsantrasyonu + dolaşan intravasküler volum. 3) Sistemik dolaşım zamanı

Vazoaktif İlaç uygulamasında Pratik Özellikler: 1)Sadece İV bolus ve/veya devamlı infüzyon şeklinde uygulanırlar. 2)Doz 2)Doz bireysel olup,vucut ağırlığı ve klinik cevaba göre ayarlanır. 3)Farmakolojik olarak direk aktif ilaçlardır. 4)Uygulamada 4)Uygulamada Büyük periferik venlerler (antekubital femoral gibi) CVP’ye tercih edilebilir ?. 5)İnfüzyon 5)İnfüzyon %5 DX yenine NS ile hazırlanmalı ve ağır konjesyonda konsantre, hipo- ve normovolemik hastalarda serbest hazırlanır. ara verilmemelidir 6)İnfüzyona başladıktan sonra dakikadan fazla ara verilmemelidir; non-tıpsal sebeplerden infüzyonun geçici durdurulması mutlak gerekiyorsa vazopressörlerin (DP, EP, NE) kesilmesi en son düşünülmelidir. 7)Durdurulduktan sonra başlandığında kaldığı yerden sürdürülmeli ve ilk saatte 10 dakika ara ile kontrol edilip hedef hermodinamik değerlere dozu katlanarak titre edilmelidir. 8)İnfüzyon setinden 8)İnfüzyon setinden başka bir ilaç (NS, bikarbonat, başka bir vazoaktif dahi) verilmemelidir. 9)İnfüzyon giden ekstremitenin 9)İnfüzyon giden ekstremitenin gövde ile birleşltiği eklem geniş açı ile ve abdüksiyonda tutulmalı ve sıkştırılmadığından emin olunmalı, ve konumu orta koltuk altı çizgisi hizasında veya üzerinde olmalıdır. 10)Tercihan hasta tam olarak sırtüstü ve toraksı +45 derece yüksek pozisyonda yatırılmalıdır.

Uygulamada dikkat edilmesi gereken Uyarı ve prensipler: 1) 1) Önceden yerletirilmi CVP’den Yüksek konsantrasyonda vazopressör ve kronotrop etkili vazoaktif ilaçlar bolus olarak verilindiğinde sağ ventrikül hızla miyokardiyumunda toksik yüksek dozlara çıkabilirve aritm iskemi ve hatta standstill ve kardiyak arrest gelişebilir. Kronik sağ kalp boşlukları dilate hastalarda dikkat edilmelidir. 2) başlangıç dozu 2) İnfüzyonun başlangıç dozu vucut ağırlığına göre (micg/kg/dk olarak) olarak bireysel tayin edilmeli ve hastanın verdiği hemodinamik cevaba göre balangıçta dakika aralarla ayarlanmalıdır. 3) 3) Periferik cevabın klinik bulguları: İnfüzyon öncesi başladıktan sonrası: 1) SKB, KH, 2) Periferde Cildin ısısı ve nemi Dilin kuruluğu ve parmak ucunun muayenesi ( pulpasının kompresyonu, ıdısı, rengi..) 3) İnfüzyon başladıktan 2 saat İdrar çıkışı. 4) Blinç durumu, solunum ritmi.