 Tebliğin Usulüne Uygun Yapılmamasının Sonuçları  Yapılan tebliğin hukuki anlamda geçerlilik sağlayarak hüküm ve sonuppçlarını doğurabilmesi için; yazılı şekilde ve usulüne uygun yapılması gerekir.  Şekil hatası bulunması durumunda, hata esasa etkili değilse tebliğ geçerlidir. 1

 Esasa etkili şekil hatası varsa tebliğ ve belgeler hukuki sonuç doğurmaz.  Yükümlünün adının, verginin türü veya miktarının, vergi mahkemesinde dava açma süresinin yazılmamış olması veya belgelerin görevli ya da yetkili makam tarafından düzenlenmemesi belgeleri geçersiz kılmaktadır. 2

 Tebliğ Yönteminde Usulsüzlük  Tebliğ edilen evrak, kanunda aranan şartları taşımakla birlikte tebliğ, kanunda belirtilen usule uygun olarak yapılmamışsa tebliğ yapılmamış sayılır.  Yani VUK’un tebligat hükümlerine aykırı davranılması, tebliğe konu işlemi değil, yapılan tebligatı geçersiz kılmaktadır. 3

 Tebliğin geçersiz sayılmasının, vergi idaresinin sonraki işlemleri ve dava açma süresi bakımından olmak üzere iki sonucu bulunmaktadır.  Vergi idaresinin işlemleri bakımından; ödeme emri düzenlenmesi, haciz uygulanması, satış işlemleri (bu işlemler geçersiz tebliğ sonucu dava konusu yapılırsa yargı organınca iptal edilir)  Dava açma süresi bakımından; dava açma süresinin işlemeye başlamamasıdır. (Tebliğin ardından 30 günlük dava açma süresi başlamaz) 4

Tahakkuk  VUK m. 22 – Verginin tahakkuku, tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenmesi gereken bir safhaya gelmesidir.  V.d.o. başlı başına vergiyi ödenmesi gerekli bir borç durumuna getirmeye yeterli olmayıp, ancak tahakkuk aşamasında vergi ödenmesi talep edilebilen bir kamu alacağı niteliği kazanmaktadır.  Tahakkuk kendiliğinden gerçekleşen bir olguyu tespittir. 5

 Bu aşama ya belli dava süresinin geçirilmesiyle kendiliğinden ya da mahkemenin açılan davayı RED KARARI üzerine gerçekleşir.  Bir idari işlem değildir. 6

 BEYAN usulünde yükümlünün beyanı esas tutulup doğru varsayıldığından ödenecek vergi miktarı bakımından bir kuşkuya yer kalmamaktadır. Dolayısıyla tarh işlemi ile birlikte tahakkuk fişi de kesilir.  tarh işlemi ile tahakkuk aşaması birleşmiş bulunmaktadır. 7

 VUK 378/2: Yükümlüler beyan ettikleri matrahlara ve bu matrahlar üzerinden tarh edilen vergilere karşı dava açamazlar.  VUK 25: beyana dayanan tarhiyatta vergi kural olarak tarh sırasında tahakkuk etmektedir.  Yükümlünün beyana dayanan tarhiyatta dava açamayacağının istisnası İHTİRAZİ KAYITLA VERİLEN BEYANNAMELERDİR. 8

 Beyana dayanan vergi tarhında tahakkuk fişinin kesilmemesi durumunda, vergi kesinleşmiş olmaz.  Bu nedenle yükümlüden ödeme emri ile istenemez. 9

 İYUK 27/3: İhtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerinden yapılan işlemlerden dolayı açılan davalar, tahsil işlemini durdurmaz. Bunlar hakkında yürütmenin durdurulması istenebilir.  YANİ ihtirazi kayıt, tahakkuka engel değildir. ***** Beyanname ihtirazi kayıtla verilse bile vergi tarhı anında tahakkuk etmektedir. 10

 İDARE tarafından yapılan tarhiyatlarda idarenin yaptığı işlemler yükümlüye haber verilmekte ve yükümlüye belli hukuki yolları kullanma imkanı tanınmaktadır. Böylece tahakkuk, burada ayrı bir aşama olarak ortaya çıkmaktadır.  Tarh edilen vergi borcu kendisine tebliğ edilen yükümlü ya bu borcu kabul edip öder, ya da hakkında tesis edilen işlemin hukuka aykırı olduğu kanısında ise belli hukuki yollara başvurur 11

 Madde 22 - Verginin tahakkuku, tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenmesi gereken bir safhaya gelmesidir.  KESİNLEŞME: tüm olağan kanun yollarına başvuru imkanlarının tüketilmesi anlamına gelir. Başvurulacak yargı merci kalmadığında artık vergi kesinleşmiş olur. 12

Arş. Gör. A.Nazif Aydın 13

 1) 30 günlük süreyi dava açmadan geçirerek vergi borcunu kabul etmiş olan yükümlü bakımından vergi tahakkuk eder. Aynı zamanda artık hukuken süresinde kullanılabilecek herhangi bir yargısal başvuru imkanı kalmamış olduğundan tahakkuk eden vergi kesinleşmiş de olur.  2) Yükümlü süresi içinde vergi davası açarsa tahakkuk (ödenecek duruma gelme) mahkeme kararına kadar ertelenir. (VUK 112/3; İYUK 27/3). 14

 2) a) Vergi mahkemesi yükümlünün iddiasını KABUL EDERSE (dava kazanılırsa), vergi artık tahakkuk etmez.  2) b) Vergi mahkemesi davayı RED EDERSE (dava kaybedilirse), vergi borcu tahakkuk eder.  (çünkü vergi işleminin doğruluğu yönündeki belirtiler iyice kuvvetlenmiş olur)  Davası RED edilip borcu tahakkuk eden yükümlü vergisini öder. Hâlâ tarh işlemi ve mahkeme kararının hukuka aykırı olduğu kanısındaysa ÜST yargı mercilerine (kanun yollarına) başvurur. 15

 3) KANUN yollarına başvurma yürütmeyi durdurmaz. Ancak üst yargı mercileri bu yönde bir karar alabilir. (İYUK 52).  Vergi tahakkuk etmiştir FAKAT kanun yolları tüketilmediğinden HENÜZ kesinleşmemiştir.  3) a) Başvuru REDDEDİLDİĞİ takdirde yükümlü aleyhine olan alt derece mahkemesi kararı KESİNLEŞİR.  3) b) Üst yargı merci vergi mahkemesinin kararını bozarsa, yani yükümlüyü haklı görürse> daha önceden tahakkuk ettiği için ödenmiş olan verginin iadesi yoluna gidilir (İYUK 28). İYUK 52/4: Kararın bozulması yürütmeyi kendiliğinden durdurmaktadır. 16

 Kamu denetçisine başvuru, süreyi durdurucu etkiye sahiptir.  İlgili kurumun kamu denetçisinin başvuru talebini reddetmesi üzerine dava açma süresi kaldığı yerden devam eder. 17

 ***Hakkında UZLAŞMAYA varılan vergi miktarı için artık herhangi bir hukuki başvuru imkanı kalmamış bulunduğundan bu vergi hem tahakkuk etmiş olur; hem de kesinleşmiş olur. 18

 a)Beyana dayalı tarhiyatta tahakkuk aşaması tarh işlemine adeta yapışıktır.  b)TAHAKKUKU TAHSİLE BAĞLI VERGİLERDE tahsil işlemi tahakkuku da kapsar. ( VUK m. 24 ). Örnek Damga vergisi. Eğlence vergisi. Bu vergi türlerinde tahsil işlemi tahakkuk da kapsar. Yani verginin önce tarh ve tahakkuk aşamalarından geçmesi düşünülemez. 19

VUK m. 22 -Tahakkuk Tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenmesi gereken safhaya gelmesidir Kesinleşme Tahakkuk eden bir vergi için idare veya Yargıda itiraz imkanının kalmamasıdır 20

 Verginin terkini, tahakkuk etmiş veya tahsil edilmiş bir verginin, tahakkuk kaydının iptali yahut tahsil edilen verginin mükellefe red ve iadesi suretiyle vergi alacağını ortadan kaldıran bir işlemdir.  Verginin terkinine;  - Tabii afetler nedeniyle zarara uğramada verginin terkin edilmesi,  - Vergi hatalarından dolayı fazladan alınan vergilerin ıslah edilmesi,  - İkmalen veya re’sen salınan ve yargı organlarınca kaldırılan vergilerin tahakkuk kayıtlarının iptali, 21

Tahsil  VUK m. 23 – Verginin tahsili, kanuna uygun surette ödenmesidir.  Tarh, tebliğ ve tahakkuk eden verginin ödenmesi halinde, vergiyi doğuran olayın meydana gelmesi ile doğan vergi borcu ortadan kalkar. 22

 Ödeme; kendi isteğiyle yükümlülüğü yerine getirmesi,  Tahsil; daha çok kendiliğinden yükümlülüğünü yerine getirmemiş olan kişiden zorla alma vardır.  Tahsilde, 1-Kendiliğinden ödeme; vadesinde veya vadesinden sonra yükümlü kendi iradesiyle ödeyebilir. Vadesinden sonra öderse somut borç ortadan kalkar. Gecikilen her gün için gecikme zammı alınır. 23

 2- Yükümlünün vadesi geçmesine rağmen kendi iradesiyle borcunu ödememesidir.  Bu durumda cebren tahsil yoluna başvurulur. İdare bu durumda vergi alacağını kamu icra hukuku hükümlerine göre cebren tahsil yetkisine sahiptir. 24

 Ödeme emri yükümlüye tebliğ edilir. Ödeme emri, borcun 7 gün içerisinde ödenmesine yönelik bir ihtar niteliğindedir.  Yükümlünün ödeme emrinde belirtilen sürede borcunu ödememesi durumunda malvarlığına haciz uygulanmakta ve haczedilen mallar paraya çevrilmek suretiyle borcun tahsili sağlanmaktadır. Ayrıca tahsilin gecikmiş olduğu her gün için gecikme zammı alınmaktadır. (AATUHK m.51) 25

 Tarh işlemi, tahsil işleminin sebep unsurunu oluşturmaktadır.  Bir idari işlemdir. Tarh ve tahsil işlemleri> temel işlem- sonuç işlem (bağlı işlem; zincirleme işlem). Eğer tahsil işlemi tarh işlemine uygun değilse, işlem sebep unsuru yönünden sakat olmaktadır.  Tahsil aşamasını>6183 sayılı AATUHK’tur. Bu kanun yalnız vergilerin değil TÜM KAMU ALACAKLARININ tahsil aşamasını düzenleyen ilke ve hükümleri düzenlemektedir. 26

 Bireysel-subjektif  Yükümlendirici  İnşai (yapıcı) bir idari işlemdir.  Tahsilin yapılması ile borçtan kurtulmakta ve vergi borcu ilişkisi sona ermektedir. Bu nedenle inşai niteliktedir.  İlgililerin borçlarının ödenmesine ilişkin olması ve belli bir davranışta bulunmalarını gerektirmesi dikkate alındığında, yükümlendirici işlem olduğu kabul edilir.  **Tarh işlemine yetkili vergi dairesi, tahsil işlemine de yetkilidir. 27

 Tahsil işlemine karşı dava açılması durumunda, işlemin yürütülmesi kendiliğinden durmamaktadır.  Yürütmenin durdurulması; davacının talebi yanında, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç ve imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda gerekçe göstererek ve teminat karşılığında mahkeme tarafından karar verilmesi halinde mümkündür.(İYUK m.27/2,6) 28

 Kendisine ödeme emri tebliğ edilen borçlu 7 gün içinde borcunu ödemek veya mal bildiriminde bulunmak mecburiyetindedir.  AATUHK m.58’e göre, borcun bir kısmına itiraz eden borçlunun o cihet ve miktarını açıkça göstermesi lazımdır, aksi halde itiraz etmemiş sayılır.  Son fıkrada da ; “Borcun bir kısmına karşı bu madde gereğince yapılan itirazlar mal bildiriminde bulunma müddetini uzatamaz.” denmektedir. 29

 1)Yükümlü iradi olarak borcunu vadesinde öder.  2)Yükümlü iradi olmakla birlikte borcunu vadesinden sonra ödeyebilir. Bu durumda asıl borca ayrıca gecikme zammı eklenir. (m. 51).  3)Yükümlüce kendiliğinden ödenmeyen borcun tahsili için vergi dairesi harekete geçer. Bu durumda ise verginin cebren tahsili söz konusudur. 30

VERGİ ALACAĞINI ORTADAN KALDIRAN NEDENLER 31 1-Ödeme2-Takas3-Uzlaşma 4- Pişmanlık ve ıslah 5- Zamanaşı mı 6- Tahakkuktan vazgeçme 7 - Cezalardan indirim 8- Af 9- Terkin 10- Hata Düzeltme 11- Ölüm

 SORU-  SORU- Beyana dayalı vergilerde vergi tahakkuk fişinin mükellefe verilmesi ile tahakkuk edip kesinleşir. Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?  A) Mükellefin kendi beyanı üzerine hesaplanan vergilere karşı itiraz hakkının olmaması  B) Beyana dayanan vergilerin uzlaşma kapsamında olması  C) Beyana dayalı vergilere karşı dava açma imkanının olması  D) Beyana dayalı vergilerin kendiliğinden tahakkuk etmesi  E) Beyana dayalı vergilerde tahakkuk fişinden başka ayrıca bir tebligatın yapılmaması 32

 OLAY I- Kayseri’de bulunan bürosunda avukatlık yapan Ahmet, 2015 yılına ilişkin verdiği beyannamesinde gelir vergisi matrahını TL olarak beyan etmiş ve tahakkuk eden vergiyi ödemiştir. Vergi dairesi, istihbarat arşivine ulaşan bilgilerden Ahmet’in lüks bir ev aldığını tespit etmiştir. Bunun üzerine görevlendirilen vergi denetmenleri, defter, kayıt ve belgelerden Ahmet’in 2015 yılı gerçek kazancının TL olduğunu tespit etmiş ve inceleme raporu düzenlemiştir. Vergi inceleme raporuna dayalı olarak eksik bildirilen matrah için tarhiyat yapılmış ve düzenlenen vergi ceza ihbarnamesi tarihinde tebliğ edilmiştir. 33

 Bu vergi cezadan kurtulmak isteyen Ahmet, hukuk fakültesi mezunu olmadığını, yasal süresinde bitiremeyince okulla ilişiğinin kesildiğini, sahte diploma temin ederek Baro’ya başvurduğunu ve ruhsat aldığını, dolayısıyla avukatlık yapma hakkının bulunmadığını itiraf etmiştir.  1-) Vergi ceza ihbarnamesine konu vergi borcu ve cezası ne zaman tahakkuk edecektir? 34

 OLAY II- Kayseri Vergi dairesi, 2014 yılına ilişkin serbest meslek kazancını beyan etmeyen Avukat A adına TL vergi tarh etmiş ve buna bağlı olarak vergi cezası kesmiştir. Vergi ceza ihbarnamesi 1 Aralık 2015 tarihinde tebliğ edilmiştir.  1-) Vergi cezanın tahakkuku ve kesinleşmesi ne zaman gerçekleşeceğini belirtiniz. 35

 OLAY 3-  OLAY 3- Avukatlık stajını yeni bitiren Zerrin, Kayseri’de faaliyet gösteren bir avukatlık bürosuna iş başvurusunda bulunmuştur. Büronun sahibi Avukat Mehmet Bey, kendisine 500. TL aylık maaş vereceklerini ancak aralarında yapacakları iş sözleşmesini asgari ücret üzerinden gösterebileceklerini söylemiştir. Sosyal güvenlik primini de asgari ücret üzerinden yatıracaklarını ve buna göre gelir vergisini yatıracakları söylemiştir. Zerrin işe başladıktan bir yıl kadar sonra, Avukat Mehmet Bey’in kendisi çok çalıştırdığını düşünerek biraz maaşına biraz zam yapılmasını istemiş; Mehmet Bey buna çok sinirlenerek “Sana zam, mam yok! Zaten doğru düzgün dava kazanamıyorsun. İstemiyorsan başka kapıya!” diyerek çıkışmıştır. Bu duruma çok sinirlenen Zerrin, Mehmet Bey hakkında Kayseri Vergi Dairesi Başkanlığı’na, yapmış oldukları sözleşmeyi de anlatan bir ihbarda bulunmuştur. 36

 Vergi Müfettişleri Mehmet Beyin bürosuna gelerek vergilendirmeye ilişkin defter belge ve kayıtları istemişlerdir. Yapılan incelemede mükellefin 2013 yılına ait gelir vergisini eksik beyan ettiği anlaşılmıştır, defter ve kayıtları esas alınarak tarhiyat yapılmıştır. Yapılan tarhiyat mükellefe tarihinde tebliği edilmiştir. Mükellef tarhiyat işlemine karşı dava açmıştır. İlk derece mahkemesi tarihinde mükellefin aleyhine karar vermiştir.  1) Vergi idaresi ne çeşit bir tarhiyat işlemi yapmıştır, neden değerlendiriniz?  2)Mehmet beyin vergi borcunun ne zaman tahakkuk edeceğini ve kesinleşeceğini izah ediniz. Vergi idaresi ilk derece mahkemesinin kararından sonra eğer Mehmet Bey borcunu süresinde ödemez ise tahsil sürecini başlatabilirmi?  3) Vergi mükellefi Mehmet Bey kendisine tarihinde tebliğ edilen tarh işlemi nedeniyle tarihinde kamu denetçisine başvurmuş olsaydı ve kamu denetçisi de mükellefin talebini tarihinde reddetmiş olsa idi mükellef en son hangi tarihe kadar vergi mahkemesinde dava açabilirdi açıklayınız? 37