ÖRGÜT KÜLTÜRÜ Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS

KÜLTÜR Kültür, bir örgütün içindeki birey ve grupların davranışlarını yönlendiren normlar, davranış kalıpları, inançlar, tutum ve alışkanlıklar sistemidir. Gustav Klemn tarafından yazılan “İnsanlığın Genel Kültür Tarihi” adlı kitapta kültür, bir insan topluluğunun yetenek, beceri, sanat ve gelenekleri top yekun yaşama sistemidir şeklinde tanımlanmıştır. Volter’a göre insan zekâsının oluşması ve gelişmesi sürecidir.

Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS ÖRGÜT KÜLTÜRÜ Örgüt kültürü tutum, davranış standardı, değer ve örgüt üyelerince paylaşılan beklentilerden oluşan bütün bir çevredir. Oluşturulmuş olan bu inanç, beklenti ve değerler bütünü içerisinde bulundukları organizasyon üzerinde sarsılmaz bir etki alanı oluştururlar. Schein’in kapsamlı organizasyon kültürü tanımına göre ise; dış çevreye uyum sağlama ve iç çevre ile bütünleşme sorunlarını çözmek için oluşturduğu ve geliştirdiği belirli bir düzene sahip temel varsayımlardır.

Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS DEĞER VE NORM (Katz ve Kahn) Değerler örgütte neyin istenip neyin istenmez olduğunu belirleyen, iş görenlerin çoğunluğunca benimsenen inançlardır. Normlar ise örgütün kültürel değerlerine uygun olarak örgütçe geliştirilen, iş görenlerin çoğunluğunca benimsenen davranış kuralları ve ölçütleridir.

Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS ÖRGÜT KÜLTÜRÜ… Üyeler için bir bağlılık, kimlik duygusu sağlar. Organizasyonda tanımlanmış değerleri ve mevcut bir anlayışı paylaştırır. Örgüt misyonunu oluşturur. Kişilerin üzerinde bir olgudur ve onlara işletmenin ne olduğunu hatırlatır. Örgütü diğerlerinden ayırır. Güçlü Örgüt Kültüründe işgörenin davranışları kesin parametrelerle belirlenmiştir. Zayıf Örgüt Kültüründe işgörenler davranışlarını belirlemeye çalışarak zaman kaybederler.

Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS Organizasyonun gücünü etkileyen faktörler Yeni işe girenlerin tabi tutuldukları eğitim süreci, Başvuru formlarının içeriğindeki şirket özellikleri ile ilgili sorunların yoğunluğu, Çalışan adayların maruz kaldığı derin mülakatlar, Terfi ve ödül sistemleri, Kariyer yollarının planlanması, Çalışanların firmaya özverili katkıları, Organizasyonun yardım edenle edilen ilişkisini desteklemesi (mentoring, koçluk uygulamaları)

Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS ALT VE BASKIN KÜLTÜR Alt kültür: Organizasyondaki bir azınlık tarafından paylaşılan değerlerdir. Alt kültür kavramı organizasyon kültürünün birden çok alt birime yayılmış halidir. Bu ayrım fonksiyonel farklılıklardan, coğrafi uzaklıklardan kaynaklanabilir. Baskın kültür: Çalışanları kucaklayan kültürdür. Alt kültür ve baskın kültür çatışması organizasyonu sarsar. Ancak büyük firmalar bunu bir problem olarak görmezler. Çoğunlukla günlük problemleri çözmek için alt kültürler oluştururlar.

Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS Ö.K. UYGULAMA ŞEKİLLERİ Akademi: Bir organizasyon pek çok sayıda yeni mezuna özel bir eğitim verip ilerlemek istedikleri alana yönlendiriyorsa, önceliklere önem veriyor, insanların pek çok farklı alanda uzmanlaşmasını sağlıyorsa bu, akademi sistemidir. Kulüp: Kişinin yaşı ve deneyimi daha önemliyse bu tip örgütlenme mevcuttur. Devlet bir örnektir. Baseball: Baseball takımlarında gözde oyuncular vardır. Şöhretli, yüksek ücretli ve daha çok transfer parası ödendiği takdirde başka bir takımı tercih edebilirler. Bu sistemde çalışanlar risk alır ve başarılı oldukları takdirde ödüllendirilir, yükselirler. Bankacılık, hukuk ve muhasebe sistemlerindeki gibi. Kale: Bu sistemde ise kişiye değil şirkete odaklanılır. Önemli olan kişisel başarı değil, işletmenin varlığını sürdürebilmesidir.

Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS ÖRGÜT KÜLTÜRÜ GELİŞTİRME ARAÇLARI Semboller: Semboller, gözlerle buluştuklarında çok şey anlatırlar. Bu yüzden örgütler sembol anlamında ilk etapta onları en iyi tanımlayarak nesnel objeler üzerinde durmaktadırlar. Hikâyeler: Örgütler bünyelerinde anlatıla gelen birtakım hikâyelerin ruhunu bireyden bireye taşırlar. Bunlar doğru da olabilir efsane de. En etkili hikâyeler şirketin tarihini şekillendiren önemli olayları anlatanlardır. (Yaptığınız işe imzanızı atın) Jargonlar: (Kültürü tanımlayan özel bir dil) hikâyeler anlatmadan günlük konuşmada kültürü ayakta tutmak için kullanılabilir. Törenler: Şirket değerlerini anmak için düzenlenen özel durumlardır. Örgütler pek çok farklı çeşit törenin yardımıyla kültürlerini ayakta tutmak için büyük gayret gösterirler. Kural Cümleleri: Kültürü yazarak tanımlamaktır. Bazı örgütler kuralları herkesin görmesi için açıkça yazıp örgüt üyelerine ilan ederler.

Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS Organizasyonun ayakta kalabilmesini sağlamak için izlenecek yöntemler İşe girişte personel seçimi İşe yerleştirme İş egemenliği Ölçme ve ödüllendirme Önemli değerleri benimsemek Hikayelerle ve adetlerle kuvvetlendirme Tanımlama ve promosyon

Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS Örgüt kültürünün yararları Örgüt kültürü çalışanların belirli standartları, normları ve değerleri anlamalarına ve böylece kendilerinden beklenen başarıya ulaşmaları konusunda daha kararlı ve tutarlı olmalarına, yöneticileri ile daha uyumlu çalışmalarına yardımcı olur. İş yapma, teknik, yöntem ve süreçlerinde bir standart oluşturarak örgütsel verimliliğin artmasını sağlayabilir. Gelecekte örgütte görev üstlenebilecek yeni yöneticilerin yetişme ve gelişmelerine olumlu katkıda bulunur.

Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS Örgüt içi haberleşme ve bireyler arası ilişkilerde örgüt kültürünün oldukça önemli bir yeri vardır. Kültür, personel arasında ekip çalışması ve birliktelik sağlar. Biz duygusunu ve takım duygusunu geliştirir, bireyleri birbirine ve işletmeye bağlar. Örgütlerde çeşitli nedenlerle ortaya çıkan çatışmalar örgüt kültürünün geliştirdiği bazı standart uygulamaları ya süreçler yardımıyla azaltılarak yumuşatılabilir veya işlevsel kılınabilir. Örgüt kültürü sembollerle, seremonilerle, kahramanlarla, sloganlarla ve hikayelerle nesilden nesile aktarılarak bir örgüt efsanesi oluşturulabilir. Kültür tanıtıcı bir kimlik gibidir.

Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS ÖRGÜT KÜLTÜRÜ MODELLERİ A. Parsons Modeli B. Schein Modeli C. Kilmann Modeli D. Quinn ve Cameron Modeli E. Byars Modeli F. Deal ve Kennedy Modeli G. Miles ve Snow Modeli H. Ouchi'nin "Z" Kültürü Modeli L. Peters ve Waterman'ın Mükemmellik Modeli Charles Handy'nin Kurum Kültürü Sınıflandırması

Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS TEŞEKKÜRLER…