Yrd. Doç. Dr. Ş ule Aydın Turan YÖNETİMİN FONKSİYONLARI: YÖNELTME- LİDERLİK

Liderlik Lider Nedir? Etkileme Yönlendirme Harekete geçirme Motive etme Birle ş tirme Arabuluculuk Lider Nereden gelir? Do ğ u ş tan Edinilen yetenekler Ki ş ilik özellikleri Ko ş ul ve durumlar E ğ itim Yönetici? Lider?

Liderlik Amaç Lider İ zleyenler Ortam Liderin güç kaynakları (hangileri ki ş isel, hangileri de ğ il) Yasal (biçimsel) güç Zorlayıcı güç: maddi, manevi zorlama ve korkutma Karizmatik güç Uzmanlık gücü Ödüllendirme gücü : formal ve informal ödüller

Liderlik tarzları Geleneksel Otokratik Demokratik-katılımcı Liberal-tam serbesti tanıyan Modern Karizmatik Transaksiyonel (etkile ş imci) Transformasyonel (dönü ş ümcü)

Otokratik liderlik Tüm yönetim yetkisi liderde Motivasyon: emir vererek, ele ş tiri yaparak A ş ırı geleneksel, büyü ğ e a ş ırı saygılı, kararları büyüklerden bekleyen toplumlarda etkili Katkıları? Ne zaman en etkili yöntem? Sorunları? (örn. Yaratıcılık, yabancıla ş ma, moral bozuklu ğ u, nefret, çatı ş ma) Demokratik-katılımcı liderlik Otokratik liderli ğ in tam zıddı; yetkiyi payla ş ma e ğ ilimi Motivasyon: bilgilendirme, fikir söyleme ve öneri getirme için cesaretlendirme Güç temeli: uzmanlık ve bilgi Liderin önemsiz ya da gereksiz konuma dü ş memesi önemli Katkıları? (örn. isabetli kararlar, i ş gören motivasyonu vb.) Sorunları? (örn. yava ş kararlar, maliyet, bazen karar alınamaz hale gelmesi, e ş it bilgiye sahip olmayan herkesten katılımın beklenmesi vb.)

Tam serbestlik tanıyan-liberal liderlik Yönetim yetkisi fazla kullanılmaz Lider, grubun di ğ er üyeleri gibi Rolü: kaynakların temini Katkıları? (örn. yaratıcılık, sorun çözme, yeni fikirlerin kararlarda etkili olması) Sorunları? (örn. otorite bo ş lu ğ unun etkileri, anar ş i, amaçların kopuklu ğ u, grup ba ş arısı) Liberal bir liderle çalı ş mak ister misiniz?

Transformasyonel liderlik Dönü ş ümü ba ş latma ya da tasarlanmı ş bir dönü ş üm sürecini gerçekle ş tirme Motivasyon: çalı ş anların öz-yeterlili ğ ini arttırma; grup ve örgütle toplumsal kimlik kazandırma; çalı ş ma de ğ erleri ile izleyenlerin de ğ erlerinin ba ğ da ş tırılması Kriz durumlarında, belirsizlik durumlarında, kurumsalla ş mamı ş örgütlerde, analizi güç karmaı ş yapılarda Karizma ş art de ğ il, vizyon ve bunun için harekete geçirebilme gücü yeterli

Transaksiyonel liderlik (etkile ş imci) İş e yönelik liderlik Amaç izleyicileri i ş i ba ş arma noktasında motive edebilmek Verimlilik, etkinlik, örgütsel amaçlara katkı önemli; yaratıcılık de ğ il Motivasyon: fiziksel ve güvenlik gereksinimleri üzerinden Karizmatik liderlik Karizma: lütfedilen bir kabiliyet Çevresindekilerin duygularına hitap eden özellikler Etkileme, baskın olma, kriz durumlarında radikal çözümler, yüksek maliyetlere katlanma