ERGENLIK, STRES VE AILE Büşra ATICI Rehber Öğretmen

Konu Başlıkları Mutlu olma ve Uyum Ergenlik, Stres nedir? Sınav Stresi nedir? Stres nasıl yönetilir? Ailelere düşen görev nedir?

Ergenlik İnsan yaşamında birçok değişikliğin yaşandığı bir dönemdir. Başlaması biyolojik, sonlanması psikolojik ölçütlerle saptanır yaş arası kabul edilir. Ergen ve ailesi için bunalımlı olabilir. Ergene doğru davranılırsa bunalımlı olması gerekmez.

Ergenliğin ilk dönemi Yaş Bedensel, biyolojik değişmeler ön plandadır: - Boy, - Beden-kol-bacak oranı, - Yüz çizgileri,sivilceler, sakal ve bıyıklar, - Beden kas ve yağ dokusu, - Cinsel değişiklikler, - Okul değişikliği.. Artık çocuk değildir, bazen çocuk, bazen yetişkin kabul edilir.

İlk Dönem Sorunları Davranış bozukluklarının çoğu bu dönemde ortaya çıkar. Okulu terk etme, sokak yaşantısı, madde kullanımı görülebilir. Ruhsal kaynaklı bedensel belirtiler ortaya çıkabilir; mide, solunum yolu, cilt hastalıkları gibi..

İlk Dönemde Ruhsal Sorunlar Düşünce dağınıklığı, Çabuk sıkılma, Ani duygusal değişiklik, Öfke, hırçınlık, içe dönme, düş kurma, İlaç, alkol, sigara ve madde bağımlılığına yönelme ve esiri olma. Olanaklarını arkadaşlarınki ile karşılaştırıp, eksiklikler için aileyi suçlama, yalan söyleme

Orta Dönem ( yaş) Biyolojik değişme tamamlanmış, cinsel kimlik belirlenmiş, tepkiler ruhsal alana kaymıştır. İsyankarlık, geçimsizlik, inatlaşma, kırılganlık görülür. Karşı cinsle ilgilenir, küser, barışır. Kahramanlara hayrandır. Kendine özgü prensipler edinmeye çalışır. Aile içinde mutlu değilse kendini destekleyecek ortam arar ve aşırı görüşlü gruplara kayar.

Geç Dönem ( yaş ) Sorunlar sosyo- psikolojik nitelik kazanır. Genç, kimliğini kanıtlamaya çalışır. Kuşak çatışması şiddetlenir. Gençler atılımcı, yaşlılar temkinlidir.

Beklentilerin Karşılanamaması Eğer; Eğer yetişkinde kabul edecekleri örnek görmezlerse, Kendilerinden ne beklendiğini anlayamıyorlarsa, Beklenti güçlerinin üstüne çıkıyorsa, Çevredeki güçlükler gelişmelerini engelliyor ve olgunlaşmalarını tehlikeye düşürüyorsa, Arkadaşları ve yetişkinlerce ciddiye alınmıyorlarsa, Yaşlarına özgü sorun çözümüne, aile ve öğretmenleri ve diğer yetişkinler yardım edemiyorlarsa, Yetişkin ve yaşıtları gelişmelerine zarar verebilecek, bağımlılığa götüren çözümler sunuyorlarsa… Gençler kendilerinden beklenenleri karşılayamazlar.

Uyum Uyum, bir bütünün parçaları arasında bulunan uygunluk ve ahenktir. Toplumda tüm bireylerin ahenk içinde yaşaması ve mutluluğudur. İnsan olarak çevreye uygun davranabilmektir. Uygun davranışın ne olduğu kültüre bağlıdır.

Mutlu olmak ve Uyum Bir insanın mutlu olabilmesi için ait olduğu topluma uyumu beklenir: - Aile içinde, - Arkadaşları ile, - Öğretmenleri ile, - Askerde, işinde, kendi kuracağı ailesinde, - Çocukları ve torunları ile.. - Kendi yetenekleri ve eksiklikleri ile…

Uyumsuzluk Uyumsuzluk; çevrenin sosyal ve ekonomik etkileri, yanlış eğitim, kalıtım, bedensel engeller, hastalıklar gibi nedenlerle ortaya çıkar. Uyumsuzluk önlenebilir, Uyumsuzluk tedavi edilebilir.

Çocukta Uyumsuzluk Çocuklar kendilerinden bekleneni anlamazlarsa, Kendilerinden memnun olmazlarsa, Çevreye uyumlarını sağlayamazlarsa; Uyumsuzluk ortaya çıkar.

Uyum İçin İhtiyaçlar İnsanın uyumunu sağlamak için; - Bedensel, - Psikolojik, - Sosyal ihtiyaçları vardır.

Bedensel ihtiyaçlar Beslenme, Temizlik, Hareket özgürlüğü

Psikolojik İhtiyaçlar Sevmek ve sevilmek, Kabul görmek, Öğrenmek, Psikolojik güvenlik, Başarılı olmak, Başkası tarafından onaylanmak, Kendine ve onuruna saygı gösterilmesi

Sosyal İhtiyaçlar Arkadaşlık kurmak, Bir gruba ait olmak, Bir yer ve prestij sahibi olmak, Sosyal güvenlik, Bir şey yapmak, bir işe yaramak, Bağımsızlık

Ergenle İletişim Konuşma isteği ondan gelince ertelemeyin, konuşmak kolay olur. Doğal olun; ne ergen gibi davranın ne de aşırı otoriter. Dürüst olun; sorunları adı ile anın. Savunma ile karşılanacak sorular yerine yanıt verilecek sorular sorun; neden, niçin yerine nasıl gibi. Aranızda bir mesafe kalmasına izin verin.Her şeyi bilmeniz gerekmez. Ana-baba olarak duygularınızı birbirinizle paylaşın. Ana- baba kendi içinizde ve birbiriniz ile tutarlı olun.

Korku ve Kaygı Korku yaşamda doğal bir duygudur. Kaygı korkudan daha uzun süreli ve şiddetlidir. Kaygı bozukluklarına gençlerde sık rastlanır. Kaygı sorunları çocukları etkiler; arkadaş edinemezler, güvenle çalışamazlar, ev ödevlerini yapamazlar, bazı mesleklerde başarılı olamazlar.

Kaygı Çeşitleri Özgül fobi, Ayrılma kaygısı, Genel kaygı, Sosyal kaygı ya da sosyal fobi, Saplantı- zorlanma bozukluğu, Panik bozukluğu, Travma sonrası stres bozukluğu

Çocukta Kaygı Yaratan Etkenler Kalıtım, Ana-Baba tepkisi, Örnek alma, Stres nedenleri, Kaygının devamına; çocuğun düşünme biçimi, Korkuları ile başa çıkma yolu ve ana-babanın çocukla etkileşim biçimi neden olur.

Ana-Baba Kaygıyı Nasıl Azaltabilir?-1 1. basamak: - Kaygı ile baş etmek için çocuğun yüreklendirilmesi, - Çocukla birlikte; duyguların tanınması, - Düşünce ve duyguların birbiri ile ilişkisinin tanınması. 2. basamak: - Gerçekçi düşünmeyi öğrenme( hata; kötü olaylar olacak, sonuçları dayanılmaz olacak)

Ana-Baba Kaygıyı Nasıl Azaltabilir ?-2 3.Basamak; - Gevşemeyi öğrenmek, - Stresli durumlarda gevşemenin kullanılmasını öğretmek. 4.Basamak; - Sosyal beceri ve kendine güven duymasını geliştirmek.

Başarı ve Mutluluk Diliyorum