KONUŞMA

İYİ BİR KONUŞMACIDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER İyi bir konuşmacı, konuşma eylemini oluşturan öğelerin önemini bilir, (beden dili, ses, zihinsel etkinlik) Konuşmasında örneklere, açıklamalara, yer verir Gözlem gücünü geliştirmiştir Seçilen konuşma alanında ya da alanlarında geniş bir bilgi sahibidir Amacına uygun yönde ve mantıklı bir akış içinde düşünme yeteneğini geliştirmiştir,

İYİ BİR KONUŞMACIDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER Konuşma hızını ayarlamasını bilir Kendi yeteneklerini değerlendirmeyi ve sınırlarını bilir Dinleyicisini yakından tanır Konuşmada kişiliğin önemini göz önünde bulundurur Dinleyicileri ile yüz yüze iletişim kurar,

İYİ BİR KONUŞMACIDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER Kendi kendisinin titiz bir eleştiricisidir Ahlaksal sorumlulukları bulunduğunu hatırdan çıkarmaz Dış görünüşüne önem verir, kıyafetleri temiz ve özenlidir.

GÜZEL KONUŞMADA… ‘ Ses organlarını geliştirmek, Solumayı düzeltmek, Ses çıkışını düzeltmek, Diksiyonu düzeltmek, Söyleme kusurlarını yok etmek ‘ gerekmektedir.

KENDİMİZE HANGİ SORULARI SORMALIYIZ… Söylediklerimi karşımdakiler kolayca anlayabiliyor mu? Düşüncelerimi açık ve etkili bir biçimde belirtebiliyor muyum? Sözcükleri söylerken söyleyiş ve dil yanlışları yapıyor muyum? Sesimi duygu ve düşüncelerimi besleyecek, zenginleştirecek bir yönde kullanabiliyor muyum?

KENDİMİZE HANGİ SORULARI SORMALIYIZ… Tekdüze mi, yoksa canlı ve hareketli bir biçimde mi konuşuyorum? El ve yüz hareketlerimi kullanırken başka deyişle konuşmamı sözsüz iletişimle desteklerken Birtakım yapmacık durumlara düşüyor muyum?

KENDİMİZE HANGİ SORULARI SORMALIYIZ… Beni dinleyenlerin ilgisini dağıtacak ayrıntılardan, laf kalabalığından kaçınabiliyor muyum? Anlattıklarımın önemine, değerine öncelikle ben inanıyor muyum? Sözü başka alanlara kaydırıyor, amaçtan ve konudan sapıyor muyum?

Yazmada veya söylemedeki rahatlığımız, verimliliğimiz kullanabildiğimiz sözcüklerin çokluğu ile doğru orantılıdır. Bu nedenle çeşitli yol ve biçimlerde insanların sözcük hazinelerini genişletmeleri gerekir

Ayrıca değişik durum ve olguları ifade edebilmek farklı sözcüklerin bilinmesi ile mümkündür. Düz anlamıyla gündelik hayat yapılan araştırmalarla kelime ile sürdürülebilir. HATTA BAZEN YALNIZCA KELİME YETERLİDİR.

Ancak, özellikle günümüzde toplumsal değişme hızının giderek artmasıyla birçok yeni durum ve olgu ile karşılaşılması kaçınılmazdır. Bunların ifade edilmesi ve onlardan yararlanılabilmesi ancak kişilerin sözcük hazinelerini genişletmeleri ile mümkündür. Elbette bunun da biricik yolu öncelikle okumak ve kitle iletişim araçlarından bu anlamda faydalanmaktır.

Konuşmayı Oluşturan İlk Etmen Ses Genel anlamıyla hava titreşiminin kulakla duyulmasına “ses” denir. Ses, akciğerden gelen havanın gırtlaktaki kirişlere çarpmasıyla, onları titretmesiyle çıkar. Konuşma sesi ve kişilik, ses ve yaş, ses ve cinsiyet arasında güçlü bir bağ olduğu da kabul edilmektedir. Örneğin, kendisini görmeden konuştuğumuz bir kişinin, erkek ya da kadın olduğunu ya da yaşını belli birtakım ön-kabullerden hareketle hemen anlayabiliriz.

Konuşmayı Oluşturan İlk Etmen Hatta konuşma sesine bakarak kişinin dik başlı mı, yumuşak başlı mı olduğunu kestirmek zor değildir. Daha da ötede, dinleyiciler, ses ile kişilik arasındaki ilişkilere bir takım “belirli özellikler” yakıştırma eğilimindedir. Böylece, sözel simgeleri dinleyicinin duyum mekanizmasına “iletme”de sesin yüklendiği büyük önem bir kez daha belirmektedir.

Konuşmayı Oluşturan İlk Etmen Ses, kişiliği bu denli yansıtmanın yanında konuşmayı da tamamen olumlu ya da olumsuz yönde etkileyebilir. Ses, sadece sözcükleri değil konuşmacının tutumunu, coşkusal durumunu, konuya olan hakimiyetini de belirtir. İyi bir konuşma sesinin özellikleri 3 tanedir: 1- İşitebilirlik: Bu konudaki en temel belirleyici, konuşmacının sesinin dinleyicilere rahatça işittirilebilmesidir. Konuşanların çok yavaş ya da çok yüksek tonlarla konuşmaktan sakınması gerekir. Konuşmacılar sesini konuştuğu yerin büyüklüğüne, küçüklüğüne; dinleyicilerin azlığına, çokluğuna bağlı olarak ayarlayabilmelidir.

Konuşmayı Oluşturan İlk Etmen 2- Akıcılık: Akıcılık, konuşma hızı ile ilişkili önemli bir sorundur. Hız, konuşmayı oluşturan gereçlerin özelliğine, konuşmacının coşkusal durumuna, kişiliğine, mizacına; konuşmanın gerçekleştirildiği yere ve dinleyicinin niteliğine göre değişmeler göstermelidir. Buradaki en önemli belirleyici ise konuşmanın cümlelerinde yer alan düşüncelerin, dinleyicilerin algılama hızına denk düşecek bir akıcılıkta sunulması gerekliliğidir. Başka deyişle hızı dinleyicilerin algılama yeterliliklerine göre ayarlamak temel ilkedir.

Konuşmayı Oluşturan İlk Etmen 3- Hoşa giderlik: İyi bir konuşma sesinin sadece işitilebilir ve akıcı olması yetmez, aynı zamanda hoşa gider bir nitelik de taşıması gerekir. Bir sesin hoşa giderliği, o sesin tınısı ile ilgilidir. Katı, kulak tırmalayan, hırıltılı, madensel, tiz, burunsal hışıltılı, buğulu, çok yumuşak, gevrek, biçimden yoksun sesler hoşa gitmeyen seslerdir. Ancak seste hoşa giderlik konusunun bir anlamda görece olduğunu da unutmamak gerekir.

Konuşmayı Oluşturan İkinci Etmen Sözcük Hazinesi Yazmada olsun, söylemede olsun, kurulan cümlelerin temel öğesi sözcüklerdir. İnsanlar yazarken, konuşurken sözcüklere başvurur. Sözcük haznesinin gelişmesi okumaya bağlıdır.

Konuşmayı Oluşturan Üçüncü Etmen Boğumlanma (Telaffuz) İnsanın insanlaşmasında baş etmen olan el/beyin diyalektiğinin doğrultusunda, doğal hayvansal seslerin, bağırtılarla çığlıkların, evrim süreci içinde, sözcük seslerine dönüşmesi olayına boğumlanma (telaffuz) denir. Sözel konuşmanın temelini boğumlanma oluşturur. Boğumlanma, aynı zamanda, yazılmış ya da basılmış bir takım simgeleri (harfleri) seslemek, seslendirmek demektir. İletişim bilimi açısından bakıldığında; basılı bir sözcüğe bakıp da onu telaffuz eden kişi, görsel bir uyaranı işitsel bir uyarana çeviriyor demektir. Sözcükleri telaffuz edemediğimizi ya da doğru telaffuz edemediğimizi düşündüğümüzde etkili bir konuşma yapmanın ne denli zor olduğu görülür.

Konuşmayı Oluşturan Dördüncü Etmen Biçem (Üslup) En kısa tanımıyla üslup deyiş-söyleyiş özelliğidir. Toplumumuzdaki şu ünlü söz de bu özelliği çok anlamlı bir biçimde yansıtmaktadır: “Üslup-u beyan, ayniyle insan.” Çok hızlı ya da çok yavaş konuşma biçimi; sözcükleri yaya yaya, uzata uzata ya da kesik kesik, kopuk kopuk söyleme biçimi; tekdüze bir konuşma biçimi; yersiz ve yanlış duraklar yapılan bir konuşma biçimi, bazı sözcükleri genel kabulün dışında yerel özelliklere bağlı olarak telaffuz etme gibi faktörler konuşmayı bir bakıma olumsuz yönde etkiler.

Konuşmalarda Önemli Noktalar Konuşmadan önce söylenecekler düşünülmeli ve planlanmalıdır. Konuşmaya nasıl giriş yapılacağı, nasıl sürdürüleceği, hangi araç gereçlerle destekleneceği, nasıl biteceği, sonuçta ne şekilde özetlenerek dinleyicinin aklında kalması sağlanacağı planlanmalıdır.

Konuşmalarda Önemli Noktalar Konuşurken dinleyicilerle sanki karşılıklı bir konuşma yapıyormuş gibi davranılmalıdır. Böylece cümle kurma şeklindeki resmiyet gider, konuşmaya sıcak ve canlı bir hava getirilir. Konuşurken dinleyicilerin gözlerine bakılmalıdır. Bu durum özellikle geri bildirim(feed-back)alınabilmesi için gereklidir. Konuşurken sözlere tat katılmalıdır. Unutulmamalıdır ki “Ne söylediğiniz değil, nasıl söylediğiniz daha önemlidir.”

Konuşmalarda Önemli Noktalar Konuşmada önem taşıyan kelimeler şiddetli, önemsiz kelimeler normal söylenmelidir. Dinleyicilerin dinlediklerini anlayıp, hatırda tutmaları konuşmacının konuşmasında bu özelliği kullanmasına bağlıdır. Böylece dinleyicinin önem vermesi gereken kelimeler hakkında dikkati çekilebilmektedir.

Konuşmalarda Önemli Noktalar Gerektiği zaman ses perdesi değiştirilmelidir. Uygun durumlarda ses perdesinde değişikliğe gidildiğinde bu durum etkili konuşmaya yardımcı olmaktadır.

Konuşmalarda Önemli Noktalar Yine gerektiğinde konuşmanın şekli değiştirilmelidir. Konuşmanın şekli değiştirilerek ifade kuvvetlendirilebilir ya da gerekiyorsa dikkat başka bir yere çekilebilir. Önemli fikirleri söylemeden önce ve söyledikten sonra duraklamalıdır. Susulacak doğru yer ve zamanı bilmek, en az konuşma içinde sözleri akıllıca kullanmak kadar değerlidir. Susmanın yeri ve süresi de çok önemlidir