KALP DAMAR HASTALIKLARI  Kalp ve damarların yapısında meydana gelebilen bir bozukluk sonucu kalp ve damar hastalıkları oluşur. Bunların en önemlisi, kalpteki koroner atardamarların daralması ya da tıkanmasıyla kan akımının bozulması sonunda kalp kaslarının zarar görmesidir.  BELİRTİLERİ 1.Göğüs ağrıları şeklinde ortaya çıkan bu durum, damarlardaki darlığın tipine, derecesine ve yerine göre değişir. 2.Koroner atardamarlar tamamen tıkanırsa bunların beslediği kalp kasları canlılığını yitirir ve enfarktüs de denilen kalp krizi meydana gelir. 3.Genellikle fiziksel aktivite sırasında ortaya çıkan ve dinlenmekle geçen göğüs ağrıları, kalp krizinin ilk belirtilerindendir.  Kalp krizi öncesinde ortaya çıkan başlıca belirtiler:

KALP KRİZİ ÖNCESİ BELİRTİLER 1.Göğüs kafesinin bir noktasında yeri tarif edilemeyen baskı, sıkışma, ağırlık ve huzursuzluk hissi. 2. Çeneye, boyuna, sol omuza, tek ya da birkaç bölgede kola yayılan göğüs ağrısı. 3. Çarpıntı ve nefes daralması. 4.Baş dönmesi, baygınlık, bulantı, soğuk soğuk terlemedir.  Kalbin itmesiyle kanın damarlarda ilerlerken yaptığı basınca tansiyon adı verilir. Ancak kalbin kasılırken ve gevşerken kanın uyguladığı basınçlar farklıdır.  Kalp kasılırken kanın damarlara yaptığı basınca büyük tansiyon (sistolik basınç),  kalp gevşerken kanın yaptığı basınca da küçük tansiyon (diyastolik basınç) denir. Normal kan basıncı değerleri bireyden bireye ve yaşa göre değişmektedir.

TANSİYON DEĞERLERİ  Büyük tansiyon için mm Hg, küçük tansiyon için mm Hg dolayında olmalıdır.  Eğer büyük tansiyon 140, küçük tansiyon 90 mm Hg değerinin üzerinde ise bu durumda kan basıncı yüksek demektir. Yüksek oranda genetik nedenlere bağlı olmakla birlikte aşırı tuzlu gıdalarla beslenme, diyabet, obezite, damar sorunları gibi durumlar hipertansiyon olarak adlandırılan hastalığı oluşturur. Bu durum ciddi bir sağlık sorunudur. Büyük oranda genetik faktörlere bağlı olmakla birlikte insan yapısına ait birden fazla faktörün bir arada bulunmasıyla oluşur. Bir kısmına ise böbrek, damar ya da iç salgı bezi hastalıkları neden olur.  Yüksek tansiyonun belirtileri: Sabahları ense bölgesinde hissedilen ağrı,nefes darlığı, kulak çınlaması, çarpıntı, baş dönmesi, baş ağrısı, sık idrara çıkma gibi belirtileri vardır.

KALP KRİZİ NEDENLERİ  Kalp ve damar hastalıkları sonucu ortaya çıkan kalp krizini hazırlayan başlıca nedenler: 1.Sigara, alkol ya da uyuşturucu kullanımı, 2. Yüksek tansiyon, 3. Dengesiz beslenme, yüksek kolesterol, şeker hastalığı, 4 Şişmanlık (özellikle göbek çevresinde yağlanma), 5. Hareketsizlik. 6. Stresli yaşamdır.

ARTEROSKLEROZ  İnsanin kanında fazla kolesterol varsa bunlar kan damarlarının çeperlerinde birikerek plak denilen tabakalar oluşturur. Bu da damarlarda sertleşmeye (arteroskleroz) ve daralmaya neden olur.  Damar çeperlerinde kolesterolden başka kan pıhtısı, kalsiyum ve başka bazı maddelerin de birikmesiyle oluşan arteroskleroza halk arasında damar sertliği ya da damar kireçlenmesi denir. Koroner damaların dışında başka damarlarda oluşabilecek plaklardaki kırılmalar sonucu kana karışan parçalar da pıhtı oluşturarak kalp damarlarını tıkayabilir. Damarlardaki tıkanıklık stent takılarak ya da anjiyoplasti yapılıp balon yöntemiyle açılabilir, ilaçlarla tıkanıklığın ilerlemesi durdurulabilir.

ALINMASI GEREKEN TETBİRLER  Kalp ve damar sağlığının korunmasına yönelik olarak alınması gereken ilk önlem,  1.Doğru beslenme.  2.Çocukluk yaşlarından itibaren sağlıklı diyet olarak daha az hayvansal yağ, tuz, şeker,  3.Daha fazla sebze ve meyve içeren beslenme alışkanlığı kazanılmalıdır.  4.Margarinlerde bulunan doymuş yağ asitleri zararlı olduğu için yemeklerde sıvı yağ, özellikle zeytinyağı kullanılmalı,  5.Haftada iki kez balık yenilmelidir.  6. Şişmanlıktan korunulmalı, kolesterol ve kan şekeri normal sınırlarda kalmalı, tansiyon kontrol altında tutulmalı,  7. Tuz ve yağ tüketimi düşürülmelidir

KALP RAHATSIZLIĞININ NEDENLERİ 1.Strese neden olan faktörlerden olabildiğince uzak durmak, 2.Hoşa giden hobilerle uğraşmak. 3.Sigara, alkol vb. zararlı alışkanlıklar varsa bunları hemen bırakmaktır. 4. Sağlıksız çevre koşullarıyla düzensiz ve yetersiz uykunun kalp damar hastalıkları üzerindeki olumsuz etkileri vardır. 5Kalp krizi anında hastaya acil müdahale edilmelidir ve hemen acil servis aranmalıdır. Bu arada kişinin kalbi çalıştırılana ve sağlık ekipleri gelene dek ilgili, yeterli eğitim almış kimseler tarafından kapalı kalp masajı yapılmalıdır.

KALP MASAJI Bu masaj sırasıyla şöyle yapılır: 1. Hasta kişi sert bir zemine sırtüstü yatırılır. 2. Vücudunu sıkan kemer, kravat vb. eşyalar gevşetilir, elbiselerinin düğmeleri açılır. 3. Hastayla yüz yüze bakılacak şekilde, hastanın yanına (mümkünse sağ tarafına) diz çökülür. 4. Hastanın göğüs kemiğinin alt ucuna ya da kemiğin orta noktası belirlenerek orta alt kısmına bir elin ayası yerleştirilir. Diğer elde çaprazlama olarak bu elin üzerine bastırılır. 5.Dirsekleri bükmeden omuz gücüyle göğüs üzerine kısa süreli basınç uygulanır. Elin ayasıyla yapılan bu basınç, göğsün 3-4 cm çökmesini sağlayacak kadar olmalıdır. Bu işlem, ellerin yeri değiştirilmeden arka arkaya dakikada kez yinelenir. Uygulamalar, arada nabzı kontrol edilerek hastanın kalbi atmaya başlayıncaya kadar sürdürülür. Hastanın kalp atışı başlamışsa hasta, sağlık görevlileri gelinceye kadar hareket ettirilmeden dinlendirilir.

KALP MASAJI 6. Kapalı kalp masajı çocuklarda tek elle, az bir kuvvetle ve daha hızlı (dakikada kez) yapılmalıdır. Çocuklara masaj yapılırken göğüs kafesinin 1 cm kadar çökmesi yeterlidir. 7. Kapalı kalp masajı yapılırken yapay solunum yapılması da gerekiyorsa kalp masajına ara verilir. Uygulamaya önce yapay solunumla başlanarak 2 kez yapay solunum, 30 kez kalp masajı şeklinde sırayla yapılır.Ambulanslarda ve uçaklarda, son yıllarda geliştirilen pratik, taşınabilir kalp masajı cihazları kullanılmaktadır. Bu cihaz kalp masajının hangi noktaya uygulanacağını gösterir ve kurtarıcıyı, uygulaması gereken kuvvet konusunda yönlendirir.