PELVİK ORGAN PROLAPSUSLARI ARŞ. GÖR. KEVSER İLÇİOĞLU

Pelvik Destek Yapılarının Bozulması Pelvik destek sisteminin gevşemesi ya da pelvik relaksasyon terimi, pelvik organların kas ve fasial desteğinin zayıflaması ve uzaması anlamına gelir.

Uterus ve vajina pelviste, kardinal ve utero sakral ligamentler ile başta levator ani olmak üzere pelvik diaframın kasları ile normal anatomik yerlerinde tutunurlar. M. Levator Ani

Bu ligament ve kaslar zayıfladığında uterus ve vajen normal yerlerinden aşağıya doğru sarkarak uterovajinal ve vajinal prolapsuslara neden olur.

Ürogenital prolapsus, jinekoloji polikliniğine başvuran; 20–59 yaş gurubundaki kadınların %30’nu, 50 yaş üzeri kadınların ise %50’den fazlasını etkileyen yaygın bir sağlık sorunudur. İnsidansı yaş ve parite ile artmakla birlikte yaşam boyu görülme sıklığı %30–50 arasındadır.

Pelvik relaksasyona neden olan belirli dört faktör vardır: Birincisi: Pelvisin konjenital nörolojik bozukluğu, İkincisi: pelvis yumuşak dokularının travmaya bağlı zarar görmesi, Üçüncüsü: İntraabdominal basıncın artmasına neden olan durumlar, Dördüncüsü: Menapozdur.

Uterovajinal Prolapsus Uterovajinal prolapsus, uterusu destekleyen kardinal ligamentin doğumdan sonra eski haline dönememesi sonucu gelişir.

Bu ligamentin gevşemesi sonucu uterus vajinal duvara asılarak vajina aksından aşağı doğru iner. Sistosel ve rektosel hemen daima uterus prolapsusuna eşlik eder. Çünkü uterusun aşağı doğru inmesi sırasında diğer yapılarda aşağı doğru çekilerek normal pozisyonlarını kaybeder.

Uterus prolapsusus ya da desensusun üç derecesi vardır: Birinci derece: uterus vajinal kanal içine doğru iner, ancak serviks vajinal açıklığa ulaşmamıştır. İkinci derece: Uterusun gövdesi vajinal kanalda,serviks vajinal açıklığa ulaşmış ancak dışarı çıkmamıştır. Üçüncü derece: Kompleyt prolapsus da denir. Serviks ve uterus vajinal açıklıktan çıkmıştır.

Vajinal Prolapsus Prolapsus, vajen duvarının yetersizliği ile ilgilidir. Vajen duvarının; - ön üst kısmının yetersizliğinde mesane (sistosel), - ön alt bölümünün yetersizliğinde üretra (üretrosel), -arka üst duvarının yetersizliğinde ince barsaklar (enterosel), -arka orta-alt duvarının yetersizliğinde rektum (rektosel) vajen duvarı ile birlikte aşağı doğru iner.

Sistosel Sistosel, mesanenin aşağı doğru inerek vajen ön duvarından çıkıntı yapmasıdır. Veziko-vajinal septumdaki destek dokularının hasar görmesi sonucu gevşemesi ile ortaya çıkar.

Nedenleri : Travmatik doğumlar, baş-pelvis uyumsuzluğu, zor ve uzun doğum eylemi ya da hızlı doğum Aşırı doğurganlık Konjenital olarak dokularda zayıflık Yaşlanma ile doku ve kas elastikiyetinde zayıflık, doku atrofisi İntra abdominal basıncın artması

Belirti ve Bulgular Hafif vakalar asemptomatiktir, Sırt ağrıları,yorgunluk hissi, Pelviste basınç ya da dolgunluk hissi, Sık idrar çıkma,mesanenin tam boşalamaması, sistit, stres inkontinans, Vajinal muayenede sistosel çıkıntısının görülmesi

Tedavi Tanı Ayrıntılı öykü, vajinal muayene, sistoskopi ile konabilir. Hafif vakalarda düzenli kegel egzersizi uygulanması, Pelvik organları desteklemek için vajinal peser uygulama, Menapoz sonrası vajinal atrofiyi azaltmak için östrojen tedavisi, Sistosel genişse ve mesane fonksiyonlarına zarar veriyorsa,ön vajinal duvarın cerrahi onarımı(anterior vajinal kolporrafi)

Üretrosel Üretra altındaki paravajinal fasianın herniasyonu ile üretranın vajen içine doğru çıkıntı yapmasıdır. Bu durum asemptomatik olabildiği gibi, kadın vajinadaki çıkıntıdan ve stres inkontinanstan da yakınabilir.

Enterosel Kul-de-sak boşluğunu dolduran ince barsakların, vajen duvarına çıkıntı yapmasıdır. Kadın sorunun farkında olmadan pelvik basınç ve sırt ağrısından yakınır.

Tanı Rektovajinal muayene sırasında, rektovajinal septumun kalınlığında artmanın ya da kadın öksürtüldüğünde muayene eden parmakta basınç hissinin alınması ile teşhis edilir.

Rektosel Rektosel, vajinal fasia ve rektovajinal septumun gevşemesi ya da yırtılması ile ön rektal duvarın herniasyonudur. Diğer bir deyişle rektumun vajen duvarından çıkıntı yapmasıdır.

Pelvik Prolapsusun Genel Belirtileri Uzun süre ayakta kalmakla ortaya çıkan pelviste dolgunluk, aşağıya doğru sarkma ve gerilme hissi, Vajenden ele kitle gelmesi, Miksiyon ve defekasyon şikayetleri; idrar yapmada ve defekasyonda güçlük ya da sık idrar gibi.

Stres inkontinans, Sırtın alt kısmında ağrı, Yorgunluk hissi, Koitusta rahatsızlık.

Pelvik Organ Prolapsuslarında Tanı ve Tedavi Prolapsus vajen muayenesi ile saptanabilir. Tedavide, hafif prolapsuslarda kegel egzersizleri önerilebilir. Ancak kadının şikayetleri fazla ve sık sık sistit oluyorsa medikal ve cerrahi tedavi yapılır.

Sistosel, rektosel ve vajinal duvar prolapsusu anterior ve posterior kolporafi ile düzeltilir.

Kegel egzersizi Kegel egzersizleri düzenli yapıldığında uterus prolapsusunu ve stress inkontinansını önler. Kegel egzersizleri pelvik taban kas egzersizleridir ve gevşeyen pelvik kas tonusunun tekrar kazanılmasını sağlar.

Egzersizler; A) İdrar akımını durduran kaslar pubokoksikal kaslardır Egzersizler; A) İdrar akımını durduran kaslar pubokoksikal kaslardır. Kegel egzersizleri bu kaslar ile yapılır.

B) Kadın pubo-koksikal kasların yerini saptadıktan sonra egzersizler: l ) Yavaş: Kaslar sıkılır, üç sayıncaya kadar tutulur, sonra gevşetilir. 2) Hızlı: Kaslar mümkün olduğu kadar hızlı olarak sıkılır ve gevşetilir. 3) İçe çekme-dışa itme egzersizleri vaginada varolduğu düşünülen su, pelvik taban sıkılarak yukarı çekilir, sonra bu suyu itmeye çalışır gibi aşağı doğru ıkınılır.

Bu egzersizler günde 6 kere (örneğin; sabah kalkar kalkmaz, sabah ile öğlen arasında, öğle üzeri, öğleden sonra, akşamüzeri ve yatarken) her biri 15 saniyeden 15 tekrar halinde yapılması önerilir. Bu kasılma hareketleri dıştan fark edilmeyeceği için her pozisyonda ve koşulda, otururken ayaktayken yatarken uygulanabilmektedir.

Vajinal pesser Pesserler, prolapsusun, stres inkontinansın tedavisinde alternatif olarak kullanılabilen araçlardır.

Pesser tipleri Hodge Pesser: Uzun eğimli bir pesser şeklidir. Stres inkontinans ve sistosel tedavisinde kullanılır. Gellhorn Pesser: Kol düğmesi şeklindedir. Perineal yapılar yeterli olduğunda belirgin prolapsusu düzeltmek için kullanılır.

3. Gehrung Pesser: Bu pesser iki adet çapraz çubuk ile birleştirilmiş, iki adet sabit U harfine benzer. Sistoseli azaltmaya yardımcı olur. 4. Ring (Halka) Pesser: Halka pesserler vajinayı gerip serviksi kaldırarak sistosel ve rektoseli önemli derecede azaltırlar.

5. Şişelebilen Pesser ve Küp Pesser: İçi boş, plastik top şeklindeki şişebilen pesser ve küp pesser daha çok halka pesser gibi görev yapar ve benzer amaçlar için kullanılır.