KBRN ORTAMINDA TIBBİ HAREKAT ESASLARI, TRİYAJ VE TAHLİYE SERMET SEZİGEN

1918 flu pandemic, 50-100 million death

TAHLİYE

KBRN ORTAMINDA TIBBİ HAREKAT Tıbbi KBRN savunması; hastane öncesi ve hastane aşaması olarak iki ayrı safhada icra edilir. Hastane öncesi safhası olay bölgesine intikal eden ilk müdahale ekipleri (sivil savunma birlikleri, itfaiye, emniyet, sağlık ekipleri) tarafından gerçekleştirilir. Hastane aşaması; tıbbi KBRN savunması konusunda eğitim almış, altyapısı ve donanımı yeterli olan sağlık personeli tarafından icra edilir. .

KBRN ORTAMINDA TIBBİ HAREKAT Tıbbi KBRN savunma yaklaşımına göre hastane öncesi aşamada müdahalenin etkin bir şekilde yerine getirilebilmesi amacı ile olay yeri üç farklı bölgeye ayrılır. Bu bölgeler sıcak, ılık ve soğuk bölgelerdir .

KBRN ORTAMINDA TIBBİ HAREKAT RÜZGAR YÖNÜ SICAK BÖLGE ILIK BÖLGE SOĞUK BÖLGE DEKONTAMİNASYON İSTASYONU ACİL SERVİS GEÇİCİ MORG 

KBRN ORTAMINDA TIBBİ HAREKAT Kullanılan KBRN ajanının insan sağlığını etkileyecek seviyede olduğu alana “Sıcak Bölge” adı verilir. Bu bölgede “A” düzeyi kişisel KBRN koruyucu donanım giymiş özel ekipler görev yapabilir.

KBRN ORTAMINDA TIBBİ HAREKAT Yaralılara triyaj ve KBRN ilkyardımının yapıldığı, olası etkilenimin özel cihazlar ile saptandığı, KBRN ajanları ile kirlenmiş yaralıların dekontamine edildiği alan “Ilık Bölge” adını alır. Burada görev yapan sağlık çalışanları “B” ve “C” düzeyi kişisel KBRN koruyucu donanım giyer. Ilık bölge girişinde KBRN ajanları açısından kirli olarak kabul edilen yaralı, ılık bölge çıkışında dekontamine edilerek olası kirlenmeden arındırılmış olmalıdır.

KBRN ORTAMINDA TIBBİ HAREKAT Temizlenen yaralı ılık bölgeden soğuk bölgeye tahliye edilir. KBRN ajanlarının etki alanından uzak, herhangi bir KBRN tehdidinin olmadığı alan “Soğuk Bölge” adını alır. Soğuk bölgede; dekontamine edilen KBRN yaralıları ileri tanı ve tedavi işlemleri için sağlık kurumlarına tahliye edilirler. Bu bölgede görev yapan sağlık ekibi; olası ikincil kontaminasyondan korunmak için “D” düzeyi kişisel KBRN koruyucu donanım giyer.

KBRN ORTAMINDA TIBBİ HAREKAT Hastane öncesi müdahale sahada gerçekleştiği için, olaya müdahale eden ekipler tüm performanslarını hastanenin sağladığı imkanlar olmaksızın sergilemek zorundadırlar.

KBRN ORTAMINDA TIBBİ HAREKAT Olayın tanımlanması Olay yerinin belirlenmesi ve izole edilmesi Olay yerinde tıbbi komuta kontrol Güvenlik ve personelin emniyeti Tespit, teşhis ve örnekleme Triyaj ve KBRN ilkyardımı Dekontaminasyon Tahliye

OLAYIN TANIMLANMASI Kimyasal veya biyolojik bir afette ilk adım harekete geçmektir (aktivasyon). Olay haber alınır alınmaz ulaşılabilen güvenilir kaynaklardan alınan ön bilgiler doğrultusunda afetin genel resmi görülmeye çalışılmalıdır. Olay yerine intikal edildiğinde ilk olarak yapılacak iş olayın niteliğini, büyüklüğünü tanımlamaya çalışmak ve muhtemel etkeni tahmin etmektir.

OLAY YERİNİN BELİRLENMESİ VE İZOLE EDİLMESİ Olay yerinin en dışında bir güvenlik çemberi oluşturulmalı, yetkisiz kişilerin içeri girişi ve içeriden de dışarı, kontrol edilmeden personel çıkışı engellenmelidir. Olay yerinin sınırları tespit edilirken coğrafi durum, meteorolojik şartlar (nem, sıcaklık, rüzgar vs), nüfus yoğunluğu gibi parametreler dikkate alınmalıdır.

OLAY YERİNİN BELİRLENMESİ VE İZOLE EDİLMESİ

OLAY YERİNDE TIBBİ KOMUTA VE KONTROL Olay yerinden gelen ilk bilgiler; YETERSİZ İLETİŞİM KAOTİK YETERSİZ MÜKERRER BİLDİRİM

OLAY YERİNDE TIBBİ KOMUTA VE KONTROL TEK MERKEZ TEK SORUMLU ALT ALAN SORUMLULARI TEK KAYIT TEK YÖNLENDİRME

OLAY YERİNDE TIBBİ KOMUTA VE KONTROL Olay yerinde yapılacak ilk toplantıda; müdahale edilecek muhtemel ajan veya ajanların neler olabileceği ve tahmini yaralı sayısının ne kadar olabileceğini belirlemeye yönelik bir çalışma yapılmalıdır. Bu toplantıya olaya müdahale edecek sağlık, itfaiye, sivil savunma, güvenlik ve diğer ilgili birimlerin sorumluları katılmalı müdahale şekli, kullanılacak personel ve malzeme belirlenmelidir.

GÜVENLİK VE PERSONEL EMNİYETİ Olay bölgesine girecek ve çeşitli seviyelerde görev yapacak personel belirlenen plan dahilinde görevin gerektirdiği seviyede koruyucu elbise giymeli ve koruyucu ekipman kullanmalıdır.

TESPİT, TEŞHİS VE ÖRNEKLEME Amaç; KBRN olaylarını tespit etmek ve karakteristiklerini ortaya çıkarmak maksadıyla harp maddelerini ve bunların tehlikelerini teşhis etmek, KBRN harp maddeleri ile kirletilmiş olan bölgeleri belirlemek ve meydana gelecek değişimleri gözlemektir.

TESPİT, TEŞHİS VE ÖRNEKLEME Bu işlem kapsamında olay bölgesinde KBRN ajanı kullanılıp kullanılmadığı, kullanılmış ise ajanın ortamdaki konsantrasyonunun ne olduğu belirlenir. Çevresel örnekleme yapılır. Etkene maruz kalmış yaralılardan biyolojik örnekler alınır.

TESPİT, TEŞHİS VE ÖRNEKLEME KBRN ajanlarının hızlı bir şekilde saptanması; ilk müdahale ekiplerinin müdahale esnasında gerekli koruyucu tedbirleri almaları, süratle KBRN ilkyardımını uygulamaları ve hastanelerde ileri tedavi protokollerini belirleyecek sağlık ekiplerinin etkin hizmet sunabilmeleri açısından önem arz etmektedir.

TESPİT, TEŞHİS VE ÖRNEKLEME Saptama işlemi hem olay bölgesinde taşınabilir saptama cihazları ile hem de usulüne uygun olarak alınmış biyolojik ve çevresel örneklerin uygun koşullarda sevk edildikleri referans laboratuarlarda analiz edilmesi ile gerçekleştirilir.

TRİYAJ VE KBRN İLKYARDIMI Triyaj yaralıların, tıbbi bakım önceliklerine ve eldeki mevcut tıbbi imkanlarla uyumlu olacak şekilde kategorize edilmeleridir. Bu durum, uygun tedavi ile yeterli yaşama şansı bulabilecek yaralıların sınırlı tedavi olanaklarından maksimum yararlanmasına imkan sağlamaktadır.

TRİYAJ VE KBRN İLKYARDIMI Triyaj işlemi; hasta ile ilk karşılaşmadan itibaren yapılmaya başlanan ve tıbbi yaklaşımın her aşamasında devam ettirilen dinamik bir süreçtir. Triyaj; tahliye ve tedavinin her yeni basamağında düzenli olarak yapılır, ayrıca yaralının klinik belirtilerinin değişmesi durumunda tekrarlanır.

TRİYAJ VE KBRN İLKYARDIMI PROBLEM SAHALARI: * Tıbbi destek unsurlarına olan artan ihtiyaç, * Sınırlı tıbbi kaynaklar ve tesisler * Kitlesel yaralanmaların mevcudiyeti.

TRİYAJ VE KBRN İLKYARDIMI KBRN yaralanmalarında görev yapacak triyaj sorumlularının; KBRN yaralanmalarının semptom ve bulguları ile sağlık kurumunun mevcut tıbbi imkan, kabiliyetleri ve tahliye yetenekleri hakkında güncel ve kesin bilgilere sahip olmaları mutlak bir gerekliliktir. KBRN yaralanmalarında triyaj işleminin dolayısıyla tedavinin gecikmesi mortaliteyi ve morbiditeyi artıracaktır

TRİYAJ VE KBRN İLKYARDIMI TRİYAJ KATEGORİLERİ: Derhal tedavi gerektiren grup (immediate) (Acil) (T1), Daha sonra tedavi edilebilecek, bekleyebilecek grup (delayed) (geciktirilebilir) (T2), Minimal tedaviye ihtiyaç gösterebilen grup(minimal) (T3), Yaşama şansı zayıf olan grup (expectant) (bekletilebilir) (T4),

TRİYAJ VE KBRN İLKYARDIMI * C + D (DRUGS=ANTİDOT)

TRİYAJ VE KBRN İLKYARDIMI + A (Antidot) * A * B * C

TRİYAJ VE KBRN İLKYARDIMI Bir KBRN afetine müdahale ederken; müdahale eden olmak ile kurban olmak arasında ince bir çizgi olduğu akıldan çıkarılmamalıdır.

DEKONTAMİNASYON Dekontaminasyon: KBRN ajanlarına maruz kalan yaralılardaki kirliliğin çeşitli yöntem ve maddelerle azaltılması ya da ortadan kaldırılması işlemidir. Dekontaminasyon; sağlık personelinin ikincil kontaminasyona maruz kalmasının önlenmesi ve tıbbi tedavinin etkin bir şekilde yapılabilmesi için yerine getirilmesi zorunlu bir işlemdir. Dekontaminasyon ılık bölgede yapılmalıdır

DEKONTAMİNASYON Dekontaminasyon mümkün olduğunca en kısa sürede ve olabildiğince basit yöntemler kullanılarak yapılmalı, dekontaminasyon bölgesi su kaynaklarına yakın tesis edilmelidir. Dekontaminasyon işlemine başlanmadan önce rüzgar yönü gözlemlenerek sıcak, ılık ve soğuk bölgelerin fiziki sınırları tespit edilmelidir.

DEKONTAMİNASYON Toplu yaralanmalarda olay yerinde dekontaminasyon imkanlarında yetersizlik durumunda alternatif çözüm yolları kullanılabilir. Bunlar açık veya kapalı yüzme havuzları, spor merkezlerinin soyunma odalarındaki duşlar veya ülkemiz için genel hamamlar olabilir .

DEKONTAMİNASYON

DEKONTAMİNASYON

Referans hastanelere tahliye Öncelikle 112 Referans hastanelere tahliye