2006 İsrail-Lübnan Savaşı 1/27

Takdim Planı *Takdim Sırası : -Uluslararası İlişkiler Açısından Tarihi Gelişimi, -Hizbullah ve İsrail’in Savaş Hazırlıkları, -Savaşın Cereyanı ve Sonuçları, -Hibrid Harp Modeli, -Oluşan Yeni Tehdit Ortamı ve Sonuç. 2/27

*HOFFMAN, Frank, Conflict in the 21st Century: The Rise of Hybrid Wars, 2007, * ERENDİL Mehmet, Çağdaş Orta Doğu Olayları, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1992, * UÇAROL Rifat, Siyasi Tarih, Der Yayınları, İstanbul 2006, *ALTUNIŞIK Meliha Benli, Lübnan Krizi: Nedenleri ve Sonuçları, Dış Politika Analiz Serisi-5, Tesev Yayınları, 2007, *YEŞİLTAŞ, Murat, BALCI, Ali, İkinci Lübnan Savaşı: Bir Yeniden Değerlendirme, Akademik Ortadoğu, Cilt 4, Sayı 2, 2010, Faydalanılan Kaynaklar 3/27

* KÖSE Talha, Değişen Ortadoğu Denkleminde İsrail-Lübnan Krizi ve Türkiye’nin Rolü, www. akademikortadoğu. com / belge / ortadogu2 % 20makale / talha_kose.pdf, ErişimTarihi: , *MATTHEWS, Matt M., The 2006 Hezbollah - Israeli War, Kansas 2008, * HOVSEPIAN Nubar, The War on Lebanon, Olive Branch Press, 2008, *ERKMEN Serhat, Orta Doğu’da Savaş, Stratejik Analiz Dergisi, Sayı 76-Ağustos Faydalanılan Kaynaklar 4/27

Giriş 5/27

ETNİK GRUP2008 Maruniler Rum Ortadoks Rum Katolik Ermeni ve Diğer Hristiyan Gruplar Sünni Müslüman Şii Müslüman Dürzi Filistinli Mülteciler * Ortadoğu’daki tüm etnik, dini ve mezhepsel unsurları bünyesinde barındıran Lübnan, aynı zamanda Ortadoğu'yu etnik, mezhepsel ayrımlar üzerinden şekillendirme operasyonunda bir laboratuvar vazifesi görmektedir. Giriş * Osmanlı döneminde Ahmet Cevdet Paşa Lübnan’ı «Nuh’un Gemisi» şeklinde tanımlamıştır. 6/27

* 1960 yılında nüfusun % 50’sini fakir ve düşük gelirli insanlar oluştururken, ülkenin en zengin aileleri nüfusun sadece % 4’ünü oluşturmalarına rağmen ulusal gelirin % 32’sine sahiptiler. Hristiyanların yoğunlukta oturduğu Lübnan Dağı ve çevresi şehirleşmiş ve gelişmişken, Şii ve Sünni çoğunluğun yaşadığı Biga ve Güney Lübnan daha az gelişmiştir. * Lübnan iç siyasi yapısında iki ana aktör grup bulunmaktadır. Bir tarafta seçimleri kazanarak ülkede iktidarı elinde bulunduran 14 Mart grubu(Batılı güçlerin ve Körfez ülkelerinin desteğini almayı başarmıştır.), karşılarında ise Şii Hizbullah hareketinin çektiği, Şii Emel Örgütünün, Maruni lider Michael Aoun’un, Lübnan Komünist Partisinin ve küçük bir Sünni ve Dürzi grubun desteklediği muhalefet cephesi bulunmaktadır. Giriş 7/27

* El-Fetih ve diğer Filistinli gerilla örgütleri 1970’de Kral Hüseyin tarafından Ürdün’den kovulduktan sonra İsrail’e karşı mücadelelerini esas olarak Güney Lübnan üzerinden yürüttüler. * 1975’te Falanjist liderin suikastını Filistinli grupların yaptığı ileri sürüldü ve iç savaş başladı. Şiilerin ve Filistinli grupların oluşturduğu ittifak sonucu Hristiyan gruplar üzerinde üstünlük sağlandı. *ABD ve İsrail, Hristiyan grupların zor duruma düşmesi nedeniyle Suriye’ye bu durumu durdurmadığı taktirde müdahale edileceğinin sinyali verildi. Tarihsel Süreç 8/27

* 24 Nisan 1920 San Remo’dan beri Lübnan’ı kendisinin bir parçası olarak gören Suriye Lübnan’a müdahale etti ve Lübnan Yeşil Hatla ikiye bölündü. Kuzeyde Hristiyanlar, Güneyde Müslümanlar denetim kurdu. * 1977 yılında yaşanan siyasi birtakım gelişmeler nedeniyle bölgede İsrail aleyhine dönen dengeler ve güç boşluğundan yararlanan Filistinli gerillaların İsrail’e karşı operasyonlarını yoğunlaştırması neticesinde İsrail Litani Nehrine kadar olan kısmı işgal etti. Ancak İsrail, BM’nin 425 sayılı kararıyla geri çekilmek zorunda kaldı. Tarihsel Süreç 9/27

* Lübnan’da belirsizlik durumunun devam etmesi sebebiyle bölgeye tekrar müdahale etmek için fırsat kollayan Tel Aviv, 1982 yılında Londra Büyükelçisinin saldırıya uğraması üzerine Filistinlileri suçlayarak «Galileye Barış Operasyonu» diye isimlendirdiği Lübnan’ı işgal hareketini başlattı. İsrail ilk başlarda amacının Lübnan’ın güneyindeki 40 km’lik şerit içerisindeki Filistinli gerillaları etkisiz hale getirmek ve kuzey sınırını güvence altına almak olduğunu açıklarken, yoğun bir hava saldırısının ardından, tüm Güney Lübnan’ı işgal ederek Beyrut’u kuşatmıştır. Sonuç olarak FKÖ, İsrail karşısında Beyrut’tan çekilmek zorunda kalmıştır. Tarihsel Süreç 10/27

* İsrail’in 1982’den beri işgal altında tuttuğu Güney Lübnan’dan 2000 yılında ciddi bir başarı elde edemeden ve roket saldırılarını engelleyecek bir düzenleme sağlayamadan çekilmesi bölgede direniş liderliğini elinde tutan Hizbullah’a önemli bir prestij kazandırmıştır. *Lübnan’da diğer işgalci güç olan Suriye’nin, ABD’nin Irak işgaline destek vermemesi ve işbirliğine yanaşmaması Washington’un daha radikal kararlar almasına neden olmuştur yılında Suriye taraftarı Lübnan Cumhurbaşkanı Emin Lahud’un görev süresini uzatma girişimi Amerikan yönetiminin Lübnan sorununu BM’ye taşımasına yol açmıştır. BM’den çıkan 1559 sayılı karar gereğince Suriye’nin Lübnan’dan çıkartılması ve Hizbullah’ın silahsızlandırılması öngörülüyordu. Tarihsel Süreç 11/27

Savaş Öncesi Yaşanan Gelişmeler TarihGelişmeler 4 OcakBaşbakan Ariel Şaron’un yetkileri Maliye Bakanı Ehud Olmert’e devredildi. 25 OcakFilistin’de seçimler yapıldı. Hamas kazandı. 28 Martİsrail genel seçimlerinde Ehud Olmert 29 milletvekili çıkararak Koalisyon hükümetini kurdu. 9 Haziranİsrail’in Beyt Lahiye saldırısında sekiz Filistinli hayatını kaybetti Haziran Gazze’ye yapılan İsrail füze saldırılarında 20 Filistinli öldü. 29 Haziranİsrail, 64 Hamas yetkilisini esir aldı. 6 Temmuzİsrail saldırıları sonucunda 22 Filistinli hayatını kaybetti. 12/27

11 Temmuz (Gece)Sınır Hattında 20 Kadar Hizbullah Savaşçısı Görülmesi. 12 TemmuzHizbullah’ın Pusu Faaliyeti 8 İsrail askeri öldürüldü, 2’si kaçırıldı. Savaşın Başlaması 13/27

* İsrail ordusunun gerçekleştirdiği operasyonun geniş kapsamlı bir harekâta dönüşeceği İsrail Başbakanı Ehud Olmert ‟ in Hizbullah’ın saldırısına ilişkin aynı gün yaptığı açıklamasında net bir şekilde görülebilir: «Bu sabahki olay bir terör saldırısı değildir, İsrail'e nedensiz bir şekilde saldıran egemen bir devletin eylemidir. Hizbullah’ın da bir parçasını oluşturduğu Lübnan hükümeti bölgenin istikrarını sarsmaya çalışıyor.» * Hizbullah lideri şeyh Hasan Nasrallah, esirlerin geri verilmesinin tek bir şartla mümkün olduğunu bunun da Israil'in elinde tuttuğu 4 Lübnanlıyı geri vermesiyle sağlanabileceğini deklare etti. İsrail-Lübnan Savaşı 14/27

Savaşın Başlaması 15/27

İsrail-Lübnan Savaşı Planlı Bir Operasyon: ‘Meşruluk’ Öncesi Çabalar * ABD’deki hiçbir önemli gazetenin İsrail'i özellikle sivil bölgelere ve ülkenin altyapısına yönelik saldırılarından dolayı mahkûm etmediğini göstermişti. * Fakat öte yandan, Bar-İlan Üniversitesinden Siyaset Bilimi Profesörü Gerald Steinberg’in de ifade ettiği gibi, “1948 ‟ den beri gerçekleşen İsrail savaşlarından İsrail'in en hazırlıklı olduğu savaş buydu”. 16/27

* Washington yönetiminin söz konusu işgali desteklemek için de bazı gerekçeleri vardı. Bunlardan ilki ve en önemlisi güneydeki Hizbullah egemenliğinin ortadan kaldırılmasıyla mevcut Lübnan hükümetinin daha da güçlendirilmesiydi. Diğer bir gerekçe ise, Hizbullah operasyonu aracılığıyla ABD'nin İran üzerine uyguladığı baskıya meşruluk kazandırma ya da daha da önemlisi söz konusu baskıyı askeri müdahaleye dönüştürme çabası olarak gösterilebilir. Zira eski üst düzey bir istihbarat yetkilisinin aktardığına göre, 2006’nın ilkbaharında ABD Hava Kuvvetlerinden üst düzey uzmanlar İran’ın nükleer altyapılarına yönelik olası bir saldırıyı planlamak için İsrail Hava Kuvvetleri'ndeki meslektaşlarıyla görüşmelere başlamıştı. İsrail-Lübnan Savaşı 17/27

* Emekli İsrailli bir ordu görevlisi Gal Luft ‟ a göre, “İsrail Beyrut'taki elit kesimin ağır kayıplar almasını sağlayarak Lübnan halkı ve Hizbullah destekçileri arasında bir bölünme oluşturmaya çalışıyor. Mesaj gayet açık, Şayet klimalarınızın çalışmasını, alışveriş için Paris'e uçabilmeyi istiyorsanız, kumdan başınızı çıkarmalı ve Hizbullah'ı devirmek için harekete geçmelisiniz.” “Birleşmiş Milletlerin desteğinde acil bir ateşkes” Lübnan Başbakanı Fuad Sinyora İsrail ise bu çağrıyı dikkate almayacağını İsrail-Lübnan Savaşı 18/27

* Avrupa Birliği İsrail saldırısının “orantısız bir güç kullanımı” olduğuna dikkat çekerken, sorunun çözümü noktasında BM gözetiminde bir gücün olaya müdahil olması gerektiğinde ısrar ediyordu. Avrupa Komisyonu Bakanı Jose Manuel Barosso ise “Lübnan'a yönelik hava ve deniz ablukasının hiçbir şekilde haklılaştırılamayacağını” açıkladı. * Kızıl Haç ve Af Örgütü gibi uluslararası sivil kuruluşlar da “İsrail'in Lübnan'daki sivillere ve sivil binalara karşı saldırıları bir an önce durdurması” çağrısı yaptılar. İsrail-Lübnan Savaşı 19/27

* ABD ‘den gelen açıklamalar ise İsrail'in geri adım atmasını değil, aksine operasyona devam etmesini destekleyen türdeydi. Hatta saldırının ikinci gününde Lübnan'ın ateşkes çağrısı üzerine toplanan BM Güvenlik Konseyi de ABD'nin muhalefeti dolayısıyla bir karar almadan dağıldı. Başkan George W. Bush yaptığı ilk açıklamada, “İsrail'in kendini savunma hakkı olduğunu” İsrail ve Hizbullah gerillaları arasındaki çatışmanın “temel nedeni” olarak “terörizmi ve onun demokratik bir ülkeye yapılan terör saldırılarını” İsrail-Lübnan Savaşı 20/27

* Bush'un politikalarıyla paralel bir şekilde; 18 Temmuz'da Senato “Hamas ve Hizbullah'ın yanı sıra bunların sponsor devletlerini de mahkum eden ve İsrail'in kendini savunma hakkının varlığını destekleyen” bir kararı oybirliğiyle alırken, Temsilciler Meclisi de 8’e karşı 410 oyla aldığı bir kararla İsrail devletine yönelik saldırıları kınamanın yanı sıra bu devletin kendini savunma hakkını desteklediğini belirtti İsrail-Lübnan Savaşı 21/27

Rehinelerin geri verilmesi, Tam bir ateşkes, Lübnan ordusunun Güney Lübnan'ın tamamına konuşlanması Hizbullah'ın bölgeden çıkarılarak Hizbullah'ın ve tüm Filistinli gurupların silahsızlandırılmasını öngören BM'nin 1559 sayılı kararının uygulanması İsrail-Lübnan Savaşı 22/27

“Mısır'ın Lübnan ya da Hizbullah'ı savunmak için savaşa gireceğini düşünenler dış macera günlerinin bittiğinin farkında olmayanlardır” ifadelerini kullanarak Mısır'ın böyle bir maceraya kesinlikle katılmayacağını vurguladı. Şayet Siyonist rejim Suriye’ye saldırırsa, bu tüm İslam dünyasına karşı yapılmış bir saldırı gibi görülecek ve söz konusu rejim şiddetli bir karşılık alacaktır Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek İsrail-Lübnan Savaşı 23/27

* Kana olayının ardından AB Ortak Dış ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Javier Solona, “hiçbir şeyin bu saldırıyı meşrulaştıramayacağını” belirtirken, Suriye, Birleşik Arap Emirlikleri ve Cezayir gibi Müslüman ülkeler saldırıyı bir “katliam” olarak nitelendirdiler. * Uluslararası tepkileri yatıştırmak isteyen İsrail hükümeti 48 saatlik bir ateşkes ilan etmesine rağmen, ateşkes açıklamasından sadece 12 saat sonra Güney ve Doğu Lübnan'a havadan ve denizden bomba yağdırmaya devam eden İsrail ordusu, 31 Temmuz günü Güney Lübnan'daki Ayta al-Sha ‟ b köyünde Hizbullah militanlarıyla Bint Jbeil’dekine benzer bir çatışmaya girdi. İsrail-Lübnan Savaşı 24/27

* Fransa ve ABD taraflar arasında bir ateşkes anlaşmasını öngören taslak üzerinde çalışırken, 9 Ağustos'ta İsrail kabinesi, Hizbullah'ı Güney Lübnan'dan çıkarmak ve “Hizbullah ‟ ın roket saldırılarını önlemek” amacıyla 1,000 kişiden oluşan İsrail Savunma Gücünü Güney Lübnan'a gönderme kararı aldı. * Söz konusu kararın hemen ardından İsrail, ağır bir bombardıman olabileceğine yönelik Beyrut'un güney bölgelerine uyarı broşürleri dağıttı ve bölge sakinlerinden evlerinden ayrılmalarını istedi. Aynı gün İsrail Hava Kuvvetlerine ait helikopterler yaklaşık 500,000 kişinin yaşadığı Lübnan'ın en büyük Filistin mülteci kampına yönelik bombalı saldırıda bulundu ve saldırı sonucunda 2 kişi hayatını kaybetti, 5 kişi ise yaralandı İsrail-Lübnan Savaşı 25/27

* 11 Ağustos'ta BM Güvenlik Konseyi, 5 daimi 10 geçici üyenin oy birliği ile 1701 sayılı kararı onayladı ve 14 Ağustos sabah saat sekizde başlayacak bir ateşkes çağrısında bulundu. Ancak ateşkesin 2 gün sonra başlayacak olması ve her hangi bir aciliyet içermemesi İsrail Savunma Güçlerine tanınan zımni bir zaman gibiydi. * Güney Lübnan'a 2,000 ila 15,000 arasında öngörülen UNIFIL askerlerinin konuşlanmasına paralel olarak İsrail'in Lübnan'da işgal ettiği bölgelerden çekilmesi, Hizbullah'ın silahsızlandırılması, Lübnan'ın Lübnan hükümeti tarafından tamamen kontrol edilmesi ve son olarak ta Litani Nehri'nin güneyinde Hizbullah dahil paramiliter nitelikte hiç bir gücün bulunmaması Güvenlik Konseyi kararında ön plana çıkan noktalardı. İsrail-Lübnan Savaşı 26/27

* 12 Ağustos'ta İsrail ordusu Güney Lübnan'a yönelik hava saldırısında bulunurken, aynı Şekilde Hizbullah da İsrail'in kuzeyine yönelik roket saldırılarına devam etti. Bu saldırılarda 24 İsrail askeri hayatını kaybetti ve bu rakam savaşın başlangıcından bu yana İsrail ordusunun verdiği en büyük kayıp oldu. Öte yandan, İsrail'in hava saldırıları sonucu Lübnan'da da aynı gün 30 kişi hayatını kaybetti. İsrail Genel Kurmay Başkanı Halutz, “barış gücü gelene kadar savaşı sürdüreceklerini” ifade etmesine karşılık ateşkes konusunda ise her hangi bir açıklamada bulunmadı. İsrail bu süre zarfında Güney Lübnan’ı Fosfor bombaları ile kullanılamayacak hale getirmişti. İsrail-Lübnan Savaşı 27/27