OPSİYONLAR Belirli bir kıymeti, önceden belli bir vade ve fiyattan alma yada satma hakkı veren kontratlardır. Opsiyonun alıcısı ve satıcısı söz konusudur. Alıcı açısından cayılabilir bir işlemdir. Satıcının ise yükümlülüğünü yerine getirmeme yada cayma hakkı yoktur. Alıcı satıcıya kendi aralarında belirlenen bir miktar prim öder.

ALICI (Kullanıcı) AÇISINDAN OPSİYON Opsiyon sözleşmesine uymak zorunda değildir. Bu yüzden cayma hakkına sahiptir. Opsiyonu kullanma hakkına sahiptir. Alıcı yararına olacaksa bu hakkı kullanır opsiyonu uygular. Alıcı yararına olmayacaksa bu hakkı kullanmaz opsiyonu uygulamaz. Alım opsiyonunda alıcı; opsiyon konusu ürünü mümkün olan en düşük fiyattan almayı, satım opsiyonunda ise mümkün olan en yüksek fiyattan satmayı amaçlar.

SATICI AÇISINDAN OPSİYON Opsiyon sözleşmesine uymak zorundadır. Bu yüzden cayma hakkına sahip değildir. Opsiyonu kullanma hakkına sahip değildir. Alıcının opsiyonu kullanıp kullanmamasına göre kar – zararı ortaya çıkar. Alım opsiyonunda satıcı; opsiyon konusu ürünü mümkün olan en yüksek fiyattan satmayı, satım opsiyonunda ise mümkün olan en düşük fiyattan almayı amaçlar.

1. ALIM ( CALL ) OPSİYONU Opsiyonun alıcısına ( kullanıcısı ) opsiyon konusu ürünü satın alma hakkı verir. Alıcı, işine gelirse bu hakkı kullanır ve opsiyonun satıcısından ürünü alır. Alıcı, işine gelmez ise bu hakkı kullanmaz ve opsiyonun satıcısından ürünü almaz. Yani sözleşmeden cayar. Sözleşmeden cayarsa opsiyonun satıcısına baştan belirlenen primi öder. Satıcının cayma hakkı yoktur.

1. ALIM ( CALL ) OPSİYONU Alıcı sözleşmeyi uygulasa da uygulamasa da satıcı alıcıya uymak zorundadır. Alıcı sözleşmeyi uygulamaya karar verirse, bu durumda alım satım sözleşmesinde yer alan fiyattan ürünü alıcıya satmak zorundadır. Başka alternatifi yoktur. Sözleşmeyi alıcı uygulamaz ise satıcı alıcıdan prim tahsil eder. Opsiyonun alıcısı aktif; opsiyonun satıcısı ise pasif taraftır.

2. SATIM ( PUT ) OPSİYONU Opsiyonun alıcısına ( kullanıcısı ) opsiyon konusu ürünü satma hakkı verir. Yararına olursa, alıcı ( kullanıcı )opsiyon konusu ürünü satar. Opsiyonun alıcısı ( kullanıcı ), işine gelmez ise bu hakkı kullanmaz ve opsiyonun satıcısına ürünü satmaz. Yani sözleşmeden cayar. Sözleşmeden cayarsa opsiyonun satıcısına baştan belirlenen primi öder. Opsiyonun satıcının ( burada ürünü alan ) cayma hakkı yoktur.

ALIM OPSİYONU ÖRNEK Mart ayında yağcı spekülatif amaçlı olarak mısırcı ile alım opsiyonu sözleşmesi imzalamak istemektedir. Sözleşmenin vadesi eylül ayı olup bir ton mısır için TL üzerinden anlaşma mart ayında sağlamıştır. Eylül ayında işine gelirse yağcı mısırcıdan 1 ton mısırı TL’den satın alacaktır. Sözleşmenin alıcısı ( kullanıcısı ) yağcı; satıcısı ise mısırcıdır. Prim % 5 olarak belirlenmiştir. Her şartta opsiyon alıcısı satıcısına öder.

Vade sonunda ( eylül ayında ) 1 ton mısır fiyatı için piyasada oluşabilecek fiyat varsayımları aşağıdaki gibidir. 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL Bu bilgilere göre alıcı cayma hakkını ne zaman kullanır? Alıcı ve satıcı için opsiyondan sağladıkları kar-zarar durumları fiyat varsayımlarına göre nasıl gerçekleşir?

Yağcı opsiyonun alıcısıdır. İşine gelirse yani kar elde ederse bu sözleşmeyi uygular. Mısırcıdan eylül ayında 1 ton mısırı TL’den satın almak üzere anlaşma sağlamıştır. Bu hakkını karlı olursa kullanır. Yağcı fiyatların eylül ayında TL’nin üzerinde gerçekleşeceğini ummaktadır. Mısırcı ise fiyatların eylül ayında TL’nin altında gerçekleşeceğini ummaktadır.

SATIM OPSİYONU ÖRNEK Mart ayında mısırcı spekülatif amaçlı olarak yağcı ile satım opsiyonu sözleşmesi imzalamak istemektedir. Sözleşmenin vadesi eylül ayı olup bir ton mısır için TL üzerinden anlaşma mart ayında sağlamıştır. Eylül ayında işine gelirse mısırcı yağcıya 1 ton mısırı TL’den satacaktır. Sözleşmenin alıcısı ( kullanıcısı ) mısırcı; satıcısı ise yağcıdır. Prim % 5 olarak belirlenmiştir. Her şartta opsiyon satıcısı alıcısına öder.

Vade sonunda ( eylül ayında ) 1 ton mısır fiyatı için piyasada oluşabilecek fiyat varsayımları aşağıdaki gibidir. 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL Bu bilgilere göre satıcı cayma hakkını ne zaman kullanır? Alıcı ve satıcı için opsiyondan sağladıkları kar-zarar durumları fiyat varsayımlarına göre nasıl gerçekleşir?

Mısırcı opsiyonun alıcısıdır. İşine gelirse yani kar elde ederse bu sözleşmeyi uygular. Mısırcı yağcıya eylül ayında 1 ton mısırı TL’den satmak üzere anlaşma sağlamıştır. Bu hakkını karlı olursa kullanır. Mısırcı eylül ayında TL’nin altında gerçekleşeceğini ummaktadır. Yağcı ise fiyatların eylül ayında TL’nin üstünde gerçekleşeceğini ummaktadır.

ALIM OPSİYONU ÖRNEK 2 Mart ayında yağcı spekülatif amaçlı olarak mısırcı ile alım opsiyonu sözleşmesi imzalamak istemektedir. Sözleşmenin vadesi eylül ayı olup bir ton mısır için TL üzerinden anlaşma mart ayında sağlamıştır. Eylül ayında işine gelirse yağcı mısırcıdan 1 ton mısırı TL’den satın alacaktır. Sözleşmenin alıcısı ( kullanıcısı ) yağcı; satıcısı ise mısırcıdır. Prim 750 TL olarak belirlenmiştir. Her şartta opsiyon alıcısı satıcısına öder.

Vade sonunda ( eylül ayında ) 1 ton mısır fiyatı için piyasada oluşabilecek fiyat varsayımları aşağıdaki gibidir. 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL Bu bilgilere göre alıcı cayma hakkını ne zaman kullanır? Alıcı ve satıcı için opsiyondan sağladıkları kar-zarar durumları fiyat varsayımlarına göre nasıl gerçekleşir?

SATIM OPSİYONU ÖRNEK 2 Mart ayında mısırcı spekülatif amaçlı olarak yağcı ile satım opsiyonu sözleşmesi imzalamak istemektedir. Sözleşmenin vadesi eylül ayı olup bir ton mısır için TL üzerinden anlaşma mart ayında sağlamıştır. Eylül ayında işine gelirse mısırcı yağcıya 1 ton mısırı TL’den satacaktır. Sözleşmenin alıcısı ( kullanıcısı ) mısırcı; satıcısı ise yağcıdır. Prim 750 TL olarak belirlenmiştir. Her şartta opsiyon satıcısı alıcısına öder.

Vade sonunda ( eylül ayında ) 1 ton mısır fiyatı için piyasada oluşabilecek fiyat varsayımları aşağıdaki gibidir. 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL 1 Ton mısır = TL Bu bilgilere göre satıcı cayma hakkını ne zaman kullanır? Alıcı ve satıcı için opsiyondan sağladıkları kar-zarar durumları fiyat varsayımlarına göre nasıl gerçekleşir?