1 Neden Tıbbi Mikrobiyoloji ? 2015-2016, Bahar, Trakya Üniv Tıp Fak 6. Kurul, 15.02.2016 Neşe Akış, PhD, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
Tıbbi Mikrobiyolojiye Giriş
Advertisements

AVRUPA BİRLİĞİ SİSTEMİNDE ENGELLİLER ve ÖZEL EĞİTİM
Adana Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Biyomühendislik Bölümü.
Bölgelere Göre Meme kanseri yeni vaka görülme ve ölüm durumu (Yüz b inde ) 1.
BİYOÇEŞİTLİLİK NEDİR Biyoçeşitlilik, bir bölgedeki genlerin, türlerin, ekosistemlerin ve ekolojik olayların oluşturduğu bir bütündür. Başka bir deyişle.
Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı , Bahar, Trakya Üniv Tıp Fak 6. Kurul, Neşe Akış, PhD, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı
SEVDA GÜL Y MEME MR’ INDA KANSER TESPITI.
Bizi hasta eden mikroorganizmalar neler? 1- Bakteriler 2- Virüsler 3- Mantarlar 4- Parazitler.
2016 Dünya Sağlık Günü Diyabeti (şeker hastalığını) Yenelim! Dr Pavel Ursu Dünya Sağlık Örgütü Türkiye Temsilcisi.
Dr. Hayati Demiraslan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji.
Virüs hastalıkları. Grip İ nfluenza ya da grip, viral bir hastalıktır.viral Sa ğ lıklı insanlarda ortalama bir haftada geçer.
Girişimcilik Öğr.Gör.Seda AKIN GÜRDAL. Ders Akışı İşletmenin Amaçları İşletme Çevre İlişkisi.
SPORLA İLGİLİ HAREKETLER DÖNEMİ (7-12 yaş)
VEREM NEDİR? NASIL BULAŞIR? KORUNMA YOLLARI NELERDİR? HAZIRLAYAN : FATMA SALDUZ.
Lisans Müfredatı ve Erken Klinik Eğitim Tıp Eğitimi Anabilim Dalı Seminerleri / 201.
Zihinsel engellilerin sınıflandırılması
DAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ
 LÖSEV, 24 Eylül 2000 tarihinde, lösemili çocuklara özel, modern tıbbın tüm olanaklarını bünyesinde barındıran 2000'li yılların.
Boşaltım sistemi.
KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIĞI (KOAH) EPİDEMİYOLOJİSİ
ŞEKER(DİABETES MELLİTUS DM) HASTALARININ YAŞAM KALİTESİNİ ARTIRMAK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER Şeker ya da diyabet denilen hastalık genellikle kalıtsal ve.
1. Fast food ürünlerindeki yağın çoğu hayvansal kaynaklı olup, çoğunlukla doymuş yağ asidi içerir. Yağdan gelen enerjinin artması, başta koroner kalp.
Program Tasarım Modelleri
Arasınav ders ve temaları. Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı , Bahar, Trakya Üniv Tıp Fak 6. Kurul, Neşe Akış, PhD, Tıbbi Mikrobiyoloji.
SAĞLIK TURİZMİ VE HEMŞİRELİK
PNÖMONİ.
YANIKLARDA İLK YARDIM BEÜ ZONGULDAK SAĞLIK YÜKSEKOKULU HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ CERRAHİ HASTALIKLARI HEMŞİRELİĞİ A.D.
Çocukluk Çağı Kanserleri Yrd. Doç. Dr. Tülay KUZLU AYYILDIZ
Terör Örgütlerinin Yapısı
Obezite (Şişmanlık) GAZİ ORTAOKULU.
Zehra ASLAN AYDOĞDU KTÜ Aile Hekimliği AD
MÜHENDİSLİK ve MİMARLIK FAKÜLTESİ
ÖLÜMCÜL HASTALIK KANSER
HÜCRE DÖNGÜSÜNÜN KONTROLÜ
Hücrelerin stres yanıtı
MESLEKLERİ TANIYALIM DÖRT YILLIK LİSANS PROGRAMLARI ‘ü’
SAĞLIK MİKROBİYOLOJİSİ Doç. Dr. Arzu ÇÖLERİ CİHAN
Sosyal Hizmet Meslek Etiği
Yüksek Dereceli Servikal İntraepitelyal Neoplazide Eksizyonel İşlem Sonrası Nüksün Öngörülmesi SAĞLIK BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ , BURSA YÜKSEK İHTİSAS EĞİTİM.
Normal mikrofloranın fonksiyonu ve önemi
BESLENME VE DİYETETİKTE
FNP GRUBU: fatma ışık, nagehan öztürk, pınar sevindik
SAĞLIKLI ERİŞKİNE YAPILMASI GEREKEN AŞILAR
M Arş. Gör. Dr. Esranur AKBULUT
HALİM GÜNEŞ.
SAĞLIK HİZMETLERİ ARZI
Yrd.Doç.Dr. Çağdaş Erkan AKYÜREK
KANSER.
SarIyer beledİyesİ gençlİk eğİtİm merkezİ Aİle-eğİtmen buluŞmasI
Kalıtsal madde (kalıtsal molekül, genetik materyal)
Sağlık Bilimleri Fakültesi
TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ ve OKUL YÖNETİMİ
Biyoinformatik.
10. Sınıf alan-dal seçimi REHBERLİK SERVİSİ.
MESLEKLERİ TANIYALIM DÖRT YILLIK LİSANS PROGRAMLARI ‘f’
ŞEKER HASTALIĞI.
Geniş Ölçekli Testler Yrd. Doç. Dr .Ömer Kutlu.
Isı Enerjisi ve Gerekliliği
BİYOMEDİKAL MÜHENDİSLİĞİ LİSANS EĞİTİMİ
Doğum Öncesi Gelişim.
Gelişim ve Temel Kavramlar
C- EPİDOMİYOLOJİ.
Hastalıkların Biyokimyasal Temeli
SAĞLIK PSİKOLOJİSİNE GİRİŞ
ÖZEL DURUMLARDA( HASTALIK-KAZA) PSİKOLOJİK DESTEK
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
14. EKİPLE ÖĞRETİM İKİ KAFA TEK KAFADAN DAHA İYİDİR ( Two heads are better than one) ingiliz atasözü.
CANLILARDA ÜREME, BÜYÜME VE GELİŞME
Üniversite ve Akademik Dürüstlük Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve ÖZEL EĞİTİM
Sunum transkripti:

1 Neden Tıbbi Mikrobiyoloji ? , Bahar, Trakya Üniv Tıp Fak 6. Kurul, Neşe Akış, PhD, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı

Her yıl 10 milyar ki ş ide patojen mikroplarla geli ş en bula ş ıcı hastalık lar görülür ve 9,5 milyon ki ş i enfeksiyon hastalı ğ ı ndan ölür. Bazı patojenler AIDS yapan virüs gibi gezegenin ilk biyosfer zamanında geli ş mi ş tir. Halbuki, tüberküloz mikrobu sadece 10 bin yıl önce evrimle ş mi ş, Zika virüsü ise bu yıl belirmi ş tir. 2 Neden Tıbbi Mikrobiyoloji E ğ itimi ? -1

Yüzbinlerce mikrop çe ş idinden sadece ≈2000 kadarı insanda birincil patojen dir. Di ğ erleri sa ğ lıklı ki ş ilerde hastalık yapmaz. Mikrobiyom umuz vücudumuzu içten ve dı ş tan saran ve non-patojen mikroplardan olu ş mu ş bir organımızdır. Sa ğ lıksız mikrobiyom ki ş ide ş eker, romatizma, ş i ş manlık, kanser kas gücü yetersizli ğ i gibi sendrom ve hastalıklara yol açar. 3 Neden Tıbbi Mikrobiyoloji E ğ itimi ? -2

Patojen ve mikrobiyom türleri, yerle ş imleri Patogenez mekanizmaları ve hastalıklar Hastadan alınan muayene materyalinde patojen nasıl tanınır ? ğğMikrobun etkilendi ğ i antibiyoti ğ in bulunması Laboratuvar tanı tekniklerinin geli ş tirilmesi Yeni antibiyotik ve a ş ı geli ş tirilmesi Tıbbi Mikrobiyoloji Konuları 4

Bilim Alanları ve Tıbbi Mikrobiyoloji Pozitif bilimler Soyut bilimler Fizik Kimya Biyoloji Psikoloji Sosyoloji Matematik Makine..Müh E ğ itim Yönetim Siyaset Elektrik Kimya....Reklam Müh. Müh. Ekonomi Eczacılık Ziraat Müh. İ statistik Orman Müh Uçak Müh. İ lahiyat Tıp Bili ş im Tıbbi Mikrobiyoloji Uygulamalı Bilimler Hukuk Diş Hekimliği Temel Bilimler 5 Gıda Müh Çevre Müh Veterinerlik Ziraat Müh.

Tıbbi mikrobiyoloji laboratuvar uzmanları Enfeksiyon hastalıkları uzmanları Tıp, veterinerlik, di ş hekimli ğ i, hem ş irelik, eczacılık ve sa ğ lıkla ilgili di ğ er lisans ve önlisans programlarının ö ğ rencileri Mezuniyet sonrası sürekli e ğ itim aracılı ğ ıyla hekimler Kimler Tıbbi Mikrobiyoloji E ğ itimi Alır? 6

Tıbbi Mikrobiyoloji Derslerinin Kazandırdı ğ ı Beceriler Enfeksiyon riskli bir ortamı tanıyabilmek Uygun testi laboratuvardan isteyebilmek Gere ğ inde mikroorganizmanın basit tanısını koyabilmek Uygun antimikrobiyali seçebilmek Toplumda hastalı ğ ı önleyici önlemleri alabilmek 7

8 Sa ğ lık Alanında Zıt Hedefli Çıkar Grupları Hastalıklar eradike olsun Hekimler Dünya Sa ğ lık Örgütü Devletler Sa ğ lık sigorta kurulu ş ları Tıbbi ara ş tırmacılar Hastalıklar devam etsin İ laç sektörü Tıbbi ara ş tırma lab malzeme- cihaz sektörü Tanı lab malzeme-cihaz sektörü Hastane sektörü

9 Dünyada Sa ğ lık ve Bilimi Örgütlenmesi Üniversite tıbbi ara ş tırmacıları Devlet tıbbi ara ş tırmacıları Özel sektör tıbbi ara ş tırmacıları Ulusal bilim dernekleri Uluslararası bilim dernekleri federasyonu Uluslararası bilim federasyonları birli ğ i Dünya bilim birli ğ i Ulusal bilim birli ğ i Mekanizma bilgisi, tedavi ve te ş his teknolojisi Üretim sektörleri Ürünler Hekimler DSÖ Hastaneler Sa ğ lık Bakanlı ğ ı Tabip Odası Uluslararası anla ş malar Uluslararası kurulu ş lar

Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı E ğ itici Kadrosu UzDr. Ş aban Gürcan, MD, Enf.Hast.Uz., Profesör Dr.Nermin Ş akru, MD, Parazitolojide PhD, Profesör Dr.Ne ş e Akı ş, ChE, İ mmünolojide PhD, Doçent UzDr.Canan Eryıldız, MD, Tıbbi Mikrob.Uz., Yrd.Doçent Dr. Ş ebnem Bukavaz, Mikrobiyolojide PhD Saliha Baltacı, MD, Aile Hek.Uz., (PhD Ö ğ rc.) Mediha Cerrrah, MD,(Uz. Ö ğ rc.) Gülcan Kuyucuklu, MSc,(PhD Ö ğ rc.) 10

11 Ne ş e Akı ş Dersleri-1

12 Ne ş e Akı ş Dersleri-2

Normal Mikrop Florası Ne ş e Akı ş, PhD Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Trakya Üniv Tıp Fak., , Bahar, 6. Kurul,

1 Flora ve Ba ğ lanma 14

Mikroorganizmalar 15 1.Viroidler grubu 2.RNA vüsleri grubu 3.Bakteriler grubu 4.DNA vüsleri grubu 5.Arkeler grubu 6.Mantarlar grubu 7.Protistler grubu 8.Protostomlar grubu parazitler virüs prokaryot virüs

zararsız ili ş mi ş tir kar ş ılıklı fayda hastalık yapar 16 KOMMENSALLER MUTUALLER PARAZ İ TOZ YAPANLAR (asalaklar) Mikroplarımız= Mikrobiyomumuz + Patojenlerimiz

İ nsan Vücut Alanları Steril alanlar Dola ş ım sisteminin çalı ş tı ğ ı alanlar 17 Flora ile kaplı alanlar Dı ş dünyaya açık ve üzerinde mikropların kabileler ş eklinde ya ş adı ğ ı alanlar

Vücutda FLORA ile kaplı Mukoza alanları Mide İ nce ba ğ ırsak ve ileum Akci ğ er solunum yolları

Mikropların insan sa ğ lı ğ ına etkileri açısından sınıflanması Vücudun ''normal mikrop'' florası = Mikrobiyom = Zararsız kommansellerimiz (kona ğ a simbiyont ve konak savunmasının caydırıcılı ğ ı belirli seviyeye dü ş medikçe saldırmayan asalaklar) 19 Patojenler (virülans stratejileriyle ba ğ ı ş ıklık sistemini de bertaraf eden ve sa ğ lıklıda kolaylıkla bula ş ıcı hastalık yapan asalaklar) Fırsatçı patojen (mikrobiyom içinde bulunan, konak savunmasının en ufak dü ş künlü ğ ünde bula ş ıcı hastalık yapan asalaklar)

Mikrop-Konak Ba ğ lanması Konak Bakteri

1. Başlangıç: Konakta RESEPTÖR ile mikropta LİGAND yüzeyleri arasında birbirine değecekleri karşılıklı FİZİKSEL UYUM olmalıdır (anahtar-kilit gibi) 2. Sonrası: BİRBİRİNE DEĞEN YÜZEYLER arasında karşılıklı atomlar en yakınlarındakilere sıkı bağlanmaya başlar ve güçlü yapışma gerçekleşir baglanma bölgesı

LİGAND-RESEPTÖR bağlanmasında kullanılan NON-KOVALENT kimyasal bağlar Hidrojen iyonik van der Waals Hidrofobik bağı bağ Su itici uç

BAKTER İ N İ N KONAK DOKU veya HÜCRE YÜZEY İ NE YAPI Ş MASI-1 Bakteri Bakteriyal ligand Hedefteki reseptör Mannoz Fibronektin, LTA, M protein

BAKTER İ N İ N KONAK DOKU veya HÜCRE YÜZEY İ NE YAPI Ş MASI- 2 Bakteri Bakteriyal ligand Hedefteki reseptör P1 Klamidya Membran yüzey lektini N-asetil glıkozamin …

2 M i krob i yomumuzun M i krob i yatası 25

Gezegenimizde mikrop çe ş itlili ğ i oldukça yüksektir. İ nsana tropizm gösterenler insana asalak olur. Bazıları hücre içine girebilir. Virüslerin hepsi ve di ğ erlerinin bazıları ise zorunlu hücreiçi asalaklardır. Vücudumuz ≈200 trilyon hücreden olu ş mu ş tur. Mikrobiyomumuzdaki ve özellikle ba ğ ırsaklardaki mikroplarımızın toplam sayısı vücut hücrelerimizin sayısından 1-10 kat fazladır. Gezegenimizdeki bakteri ve arke toplam sayısı ≈5X Bunun her 1-2 kg'ı ayrı bir bireyin ba ğ ırsa ğ ında bakteriyomun önemli bir kısmı olarak ya ş ar. Flora virüsleri ve bakteriyom içindeki fajların toplamı viromumuzu olu ş turur. 26 İ nsan asala ğ ı mikroorganizma

M İ KROB İ YOTA sayıları

Flora yüzeylerinde baskın mikroorganizmalar

29 M İ KROB İ YOM Üyeleri

Cilt A ğ ız Ba ğ ırsak Üst Genital bo ş lu ğ u solunum yol yolu M İ KROB İ YOM Üyeleri- EK

Bakteriyomun kabilesel da ğ ılımı

3 Konağın işgali enfeksiyondur, ancak, h er enfeksiyon hastalık yapmaz 32

Ba ş arılı bir patojen: 1.Kona ğ a girebilmeli, 2.Ba ğ ı ş ık savunmayı atlatmalı, 3.Kendine emniyetli oyuk bulup ço ğ almalı, 4.Hedefledi ğ i organa gerekirse zehir kullanarak seyahatle varmalıdır 5.Hedef organda ço ğ almalı, istila ve yayılmacılık stratejilerini uygulamalı, vücuttan çıkarak di ğ er insanlara bula ş malıdır Patojen ço ğ alırken: yüzey molekülleri bol miktarda ortaya çıkar, zehirleri ve döküntüleri etrafa saçılır, konak hücrenin gıdası yetersizle ş ir, konak hücreye dı ş tan maddi hasar verebilir, konak hücrenin sitoplazmasına giriyorsa içeride alan geometrisini ve trafik dinami ğ ini bozar, konak hücrenin çekirde ğ ine giriyorsa genlerin çalı ş masını engeller, mutasyon riskini arttırabilir 33 Patogenez

Ba ş arılı bir konak: 1.Hücrelerinde gıda azalması, maddi hasar, hücreiçi geometrisinde de ğ i ş iklik, genlerinin çalı ş masındaki zorluk sorunlarını ilgili sensörleriyle tanıyarak hemen stres yanıt sistemini aktive etmeli 2.Mikropların yüzey moleküllerini, zehirlerini, döküntülerini ve stres yanıtını tanıyarak hemen ba ğ ı ş ıklık sisteminin akut yanıt savunmasını ba ş latmalı 3.Savunma, mikrobu yok etmeli veya en azından ço ğ almamaya iteklemeli 4.Mikrop ço ğ almayınca savunma ve stres yanıtları hemen durarak tamir sistemi i ş lemeye ba ş latmalı 34 Konak Savunması

İ shaller (kolera, tifo, dizanteri) AIDS Solunum yolu enfeksiyonları Tüberküloz Sıtma Kızamık Hepatit B Tetanoz Parazitoz Günümüz dünyasında en sık görülen enfeksiyon hastalıkları 35

Ba ş arısız konak olmanın nedenleri 1.Ki ş inin ba ğ ı ş ıklık sistemi; genetik, hücre program ayarı ve/veya anatomik açıdan yetersiz çevredeki kimyasal, fiziksel ve psikolojik etkenlerin baskısı altında yeterli yanıt için dokudan izin alamıyor olgunla ş masını tamamlayamamı ş ya ş lı veya sa ğ lıksız bir vücutta bulunuyor 2.Patojen; yüksek virülans kudretli (patojenitesi yüksek) konakta mutasyonla daha çok virülans kazanıyor iyi saklanma stratejisi var dikkat çekmeyecek kadar az ve/veya yava ş ürüyor

Patojenler nasıl akut hastalık yapar? Ba ğ ı ş ıklık sistemi ve/veya stres yanıt sistemi bozuktur: Mikrop ba ş arıyla ço ğ alır Yüksek miktarda mikrop parçaları, zehirleri ve döküntüleri ortalı ğ a saçılmı ş tır Yangı sistemi saçılanlar nedeniyle hemen (akut) damarları gev ş etebilir, dola ş ım bozulur (SEPS İ S) Dola ş ım sistemi bozuldu ğ unda di ğ er fizyolojik aygıtlar etkilenir. Beyin hastalık veya ölüm programlarına geçmeye karar verebilir.

Mikrop yava ş dü ş ük seviyede sürekli hasara yol açıyorsa tamir programı adaptif kronik yanıtı ba ş layabilir. Vücud bir yandan sorunu kontrol etmeye, di ğ er yandan mikropla ve verdi ğ i hasarlarla birlikte ya ş amaya adapte olmaktadır. Adaptasyon, sorunu yok edemedi ğ inden konakta yava ş geli ş en hastalıklar olu ş ur. 38 Patojenler nasıl kronik hastalık yapar?

Enfeksiyonda olasılıklar Konak hücre ile mikrobun kar ş ıla ş ması Enfeksiyon Hastalık (savunma yetersiz, hasar hızla artıyor) Mikrop yok ediliyor Yayılma (savunma yava ş lamı ş, hasar yava ş artmakta) Kalıcı (savunma saldırıyı sabitlemi ş, sabit düzey sürekli hasar) Kommensal ili ş ki (savunma durdurmu ş, hasar yok) Tedaviyle iyile ş tirme (mikrobun, parçalarının, etkilerinin silinmesi) Ölüm Hastalık (sistemler normal i ş levine dönemiyor)

Enfeksiyon hastalıklarının günümüzdeki sebepleri İ lacı olmayan yeni mikropların evrimle ş mesi Hastaların toplum içine önlemsiz girmesi Ekolojik de ğ i ş iklikler ve Seyahat Hastane enfeksiyonları (hastanede yatan hastaların üçte biri antibiyotik tedavisi altındadır. Her 10 hastadan biri enfeksiyonu hastanede yatarken edinir) Halk sa ğ lı ğ ı önlem ve kontrollerinin gere ğ ince yapılmaması Kötü gıdalar Yoksulluk, Cehalet ve Hijyensizlik Sava ş, Afet ve İ nsan topluluklarının göçleri 40

Enfeksiyon Hastalıkları ile Toplumsal Refah Maliyetinin İ li ş kisi A ş ılama ve antibiyotik kullanımı yaygınla ş ıncaya kadar insan ölümlerinin ba ş lıcası ve büyük kısmı patojenlerle olan kitlesel salgınlarla meydana geliyordu. Ortalama insan ömrü 40 ya ş idi. Günümüzde enfeksiyon hastalıklarından ölümler tüm ölümlerin %17’sine inmi ş ve ortalama ömür 80’e yükselmi ş tir. 41

19. yüz yıl Avrupasının enfeksiyon hastalıkları 20. yüz yıl Asya-Afrika- Güney Amerikasının enf. hast. Kolera Verem Çiçek Difteri Cüzzam Tifo İ shaller Verem Solunum yolu enf. AIDS Kızamık Çocuk felci Tetanoz Sıtma Flariyaz Ş istozomas 42

43 Terminoloji Patojen Mikrobiyom Konak: Enfeksiyon ajanını ağırlayan canlı Aşılama: Vücuda mikrobu öldüren protein ürettirme Enfeksiyon ajanı: Patojen mikroorganizma Fırsatçı enfeksyon Eradike etmek: Silmek DSÖ: Dünya Sağlık Örgütü Parazitlik: Asalaklık yapmak Enfeksiyon: İşgal etmek Mutasyon Yangı Sistemi Stres Sistemi Tamir Sistemi Akut Kronik