Bilgisayar Temelli Materyaller Arş. Gör. Esin ERGÜN Dr. Ümmühan AVCI YÜCEL Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme

Bu bölümü tamamladıktan sonra;  Bilgisayar temelli materyallerin özellikleri hakkında bilgi sahibi olabilecek,  Bilgisayar temelli materyal örnekleri hakkında bilgi sahibi olabilecek,  Bilgisayar temelli materyal hazırlarken dikkat edilmesi gereken hususları tartışabileceksiniz.

Kavram Haritası  Kavram haritaları,  bireylerin önceden edindikleri bilgilerle yeni öğrendikleri arasında köprü oluşturan, bireylerin zihinlerinde kavramları nasıl ilişkilendirdiğini gösteren şemalar olarak tanımlanmaktadır.  kavramlar arası ilişkilerin görselleştirildiği ve aralarındaki bağlantıların somutlaştırıldığı öğrenme araçlarıdır.  kavramlar arasında ilişkilendirme ve sınıflandırma yapılmasını, kolaylaştırır.

Kavram Haritası  Kavram haritalarının dijital olarak hazırlanması amacıyla kullanılan çeşitli programlar vardır:  bilgisayar üzerine kurulabilen (Örn. Inspiration)  web üzerinden erişilebilen (Örn: Webspiration)

Kavram Haritası  Kavram haritası hazırlarken dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:  Öğretilecek konunun kavramları listelenmelidir.  Öğretilecek konunun kavramlarıyla ilgili açıklama yapılmasına gerek yoktur.  Kavramlar haritadaki değer sözcüklerden kolayca ayırt edilebilmelidir. Bunun için kavramlar kutu veya yuvarlak içine alınarak ayırt edilmesi sağlanmalıdır.  Kavram haritasında iki kavram arasındaki ilişkiyi göstermek üzere iki kutu bir çizgi ile bağlanmalıdır.  İlişki bu çizginin üzerine fiil kullanılarak yazılmalıdır.  Bu ilişki haritadaki kavramlardan en az birini ilgilendiren kapsamda olmalıdır.  Bazı durumlarda ilişkinin yönü önemli olduğu için belirtilecek ilişki yönü ok ile gösterilir.  İlişkileri içermeyen bir kavram haritası bir akış diyagramına benzer.

Kavram Haritası Örnek 1

Kavram Haritası - Örnek 2

Zihin Haritası  Zihin haritası,  Kelimeleri ve düşünceleri birbirine bağlamak ve bunları bir anahtar kelime veya düşünce etrafında toplamak için kullanılan bir diyagramdır.  Bilgiler arasındaki bağlantıları gösteren ortası resimli bir diyagramdır.  Genellikle, diyagramlar, resimler, sözcükler ve çizgiler içerir.  Bir zihin haritası genellikle ilişkili fikirler, kelime ve kavramları eklendiği merkeze yerleştirilmiş tek bir kelime veya metin etrafında oluşturulur.  Başlıca kategoriler merkez bir düğümden yayılır.

Zihin Haritası - Örnek

Örümcek Harita  Örümcek haritalar bir fikrin ana hattının oluşması sürecinde doğrusal olmayan süreçleri içeren bir düşünce biçimidir.  Harita üzerinde merkeze temel bir kavram yerleştirilir ve bu kavram ile ilgili özellikler çevresine yerleştirilir.  Haritanın ortasında bir fikir yer alır, dallarında ise destek fikirler, örnekler ve detaylar yer alır.  Örümcek haritaların en önemli avantajı yapılışının çok kolay ve hızlı olmasıdır.  Görünüşü örümcek ağı gibidir.

Örümcek Harita Örnekler

Akış Şeması  Akış şemaları, bir sürecin nasıl gerçekleştiğini adım adım gösteren şemaların bir araya gelmesiyle oluşur.  Akış içerisinde bulunan işlemleri oklar ile birbirine bağlayan bir şemadır.  Öğrencilerine bir olayın ya da problemin nasıl çözüleceği konusunda büyük resmi göstermek isteyen öğretmene büyük kolaylık sağlar.  Akış şeması ile adımlar arasında karar vermek zorunda olan öğrenciye kritik noktaları gösterir.  Böylelikle öğrenci atacağı adımın olası sonuçlarını görebilmektedir.

Akış Şemalarında Kullanılan Simgeler ve İşlevleri

Akış Şeması - Örnekler

Bulmaca  Eğitim amaçlı yapılan bulmacalar öğrencilere eğlenceli zaman geçirmelerinin yanında birçok yarar sağlamaktadır.  Kelime bilgilerini geliştirir  El-göz koordinasyonlarını geliştirir.  Hafıza becerilerini geliştirir.  Problem çözme becerilerini artırır.  Eğitim amaçlı bulmaca hazırlayabilmede yardımcı birçok web sitesi ( vb.) bulunmaktadır.

Bulmaca - Örnek 1

Bulmaca - Örnek 2

Bulmaca Örnek 2 (devam)

Çalışma Yaprağı  Öğrencilerin bir konu hakkında öğrendiklerini ders dışında tekrarlamalarını sağlayan öğretim materyalleridir.  Çalışma yaprakları öğrencilere ödev olarak verileceği gibi, ders içerisinde alıştırma-uygulama yapmak, konunun özetlenmesi, tekrarlanması ya da pekiştirilmesi amacıyla kullanılabilmektedir.  Hazırlanması kolay ve pratik olan çalışma yapraklarında bulunması gereken üç bölüm bulunmaktadır.  Dikkati Çekme ve Güdüleme  Etkin Uğraşı  Değerlendirme

Çalışma Yaprağı - Örnek 1

Çalışma Yaprağı - Örnek 2

Çalışma Yaprağı Örnek 2 devam

Ders Notu  Öğretmenler tarafından eğitim amacıyla derslerde kullanmak üzere hazırlanan farklı görsellerle desteklenmiş metinlerin bulunduğu öğretim materyalleridir.  Hazırlanan ders notunda konu hakkında geniş bilgilere yer verilmez. Konunun genel hatları, önemli görülen noktaları yer almalıdır.  Özellikle bilgi yoğunluğu ve kavramların fazlaca olduğu konularda hazırlanmış ders notları sayesinde öğrenci kendisine fayda getirmeyecek bilgi yığınlarıyla uğraşması önlenebilir.

Ders Notu Örnek 1

Ders Notu Örnek 2

Sunu  Bilginin kolay ve etkili aktarılması, kalıcı hale gelmesi, görselleştirilmesi için aynı anda birçok duyu organına hitap eden yöntemlerden faydalanmak gereklidir.  Sunu ile sayfalarca yazılmış olan bir konunun özeti yapılmış olur hem de bu özet görselleştirilmiş, ses ya da video ile desteklenmiş olur.  Bilgisayar destekli öğretim ortamlarında kullanılan çok sayıda sunu hazırlama yazılımları bulunmaktadır (Microsoft PowerPoint, Open Office Powerpoint, Prezi vb.).

Etkili sunu hazırlama teknikleri  Slaytlara farklı kaynaklardan aldığınız bilgileri kopyalayıp yapıştırmayın.  Tasarımı basit ancak etkili tutun.  Yazı tipi olarak okunması kolay olanı seçin.  Başlıklar ve metin için farklı yazı boyutları seçin.  Vurgulamalardan faydalanın.  Bütün slaytlarda kullandığınız yazı tipi ve boyutları yönünden tutarlı olun.  Renkleri birbirine uygun seçerek, okunabilirliği kuvvetlendirmek amaçlı kullanın.

Etkili sunu hazırlama teknikleri devam  Renkleri mesajınızı vurgulamak için doğru kullanın.  Zıtlıklardan faydalanın.  Dikkat çekmek için çok sayıda rengi kullanmayın.  Konu anlatımını basit ve düz tutun.  Sadece anahtar kelimler kullanın.  Cümlelerden ve uzun paragraflardan kaçının.  Aynı slaytta birden çok konu anlatmaya çalışmayın.  Metinden daha çok görsellerden faydalanın.  Mesajınızı doğru vermek adına doğru ve birbiriyle tutarlı görsellerden faydalanın.

Sunu Örnek

Poster  Poster kullanımı her zaman göz alıcıdır ve büyük gruplar ile iletişim kurmakta mükemmel bir yoldur.  Ancak posterler sadece metin tabanlı olduklarında insanlar tarafından fazla ilgi görmemektedirler.  Eğer bir postere ilgi çekici görseller eklenirse, öğrencinin yapılan sunumdaki mesaja daha iyi odaklanması sağlanabilir.  Bu nedenle daha etkileşimli ve görseli olan posterlerin tasarlanması gereklidir.  Bunun için etkileşimli elektronik posterler hazırlamaya yardımcı olan çeşitli web siteleri yer almaktadır (

Poster Örnek

Karikatür  Dijital karikatürler ile yazma ve yaratıcı okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesi, öğrenmeyi birçok açıdan destekler.  Karikatür kullanarak öğrencilerin yaratıcı fikirleri geliştirilebilir, uzun uzun ders işlemek yerine verilmek istenen mesaj kısa yoldan verilebilir.  Karikatürler ile öğrenciler bir yandan eğlenerek öğrenirken diğer yandan öğrendiklerini düşünerek sorgulamayı öğrenirler.  Make Belief Comix, ToonDoo vb. gibi internet üzerinde basit dijital karikatür araçları bulunmaktadır.  Bir ders içinde karikatürler ile öğrenilen kavramları tekrarlamak, kültürel yaşam ve sosyal olayları incelemek ve yorumlamak için kullanılabilir.

Karikatür Örnek 1

Karikatür Örnek 2

Dijital Öykülendirme  Dijital öykülendirme anlatılmak istenen fikirlerin resim, ses, video gibi dijital medyanın kullanılarak kısa öyküler oluşturularak aktarılmasını sağlar.  Dijital öyküler bireylere yaratıcı olabileceği alanlar sağlar.  Bireylerin internet üzerinden çalışabileceği Ourstory, Voki gibi dijital öykü oluşturma araçları yer almaktadır.

Dijital Öykülendirme Örnek

Dijital Öykülendirme Örnek devam