YUMURTA KABUĞUNDAN YARARLANARAK PASTEL BOYA ELDESİ TÜBİTAK-BİDEB KİMYA LİSANS ÖĞRENCİLERİ Kimyagerlik, Kimya Öğretmenliği, Kimya Mühendisliği, Biyomühendislik ARAŞTIRMA PROJESİ EĞİTİMİ ÇALIŞTAYI KİMYA-3 ( Çalıştay 2012 )   YUMURTA KABUĞUNDAN YARARLANARAK PASTEL BOYA ELDESİ Fatoş YILDIZ Aysun DEĞİRMENCİ PROJE DANIŞMANI Prof. Dr. MEHMET AY TEKNİSYEN G. Deniz TURHAN GÖKSU MALATYA 29 HAZİRAN-8 TEMMUZ 2012

YUMURTA KABUĞUNDAN YARARLANARAK PASTEL BOYA ELDESİ GRUP SÜRPRİZ YUMURTA YUMURTA KABUĞUNDAN YARARLANARAK PASTEL BOYA ELDESİ

Yumurta kabuklarının kullanıma kazandırılması. ÇALIŞMANIN AMACI Yumurta kabuklarının kullanıma kazandırılması.

PROJENİN HEDEFLERİ Pastel boyaların maliyetinin azaltılması, Yumurta kabuklarının kullanıma kazandırılması, Pastel boyaların maliyetinin azaltılması, Azo boyarmadde içeren pastel boyaların yerine doğal boyalardan pastel boya üretimi.

YUMURTA Yumurta dıştan içe doğru başlıca üç bölüme ayrılır; -Yumurta kabuğu -Yumurta akı -Yumurta sarısı Tavuk yumurtasının % 66'sı su, % 34'ü katı (2/3 organik, 1/3 inorganik madde)dır. Ana organik madde olarak yumurtanın % 12'si protein, % 10.5'i yağ, % 1'i karbonhidrattır. Gözenekli dış örtü kabuğunun, % 94'ü kalsiyum karbonat, gerisi kalsiyum fosfat, magnezyum karbonat, organik madde ve sudur. 

TEBEŞİR Tebeşir toz halindeki kireçtaşının birbirine gevşek olarak bağlanması ile meydana gelir.   Tebeşir, kalsiyum karbonatla birlikte çok az miktarda balçık mineralleri, silis tanecikleri, çakmaktaşı tozu ihtiva eder. Tebeşir, foraminifere ve coccoliths gibi mini mikroorganizmaların milyonlarca sene önce deniz diplerinde biriken kabuklarıdır.

PASTEL BOYA . Pastel kelimesi dilimize Fransızcadan geçmiş olup aslı ise İtalyanca hamur manasına gelen pasta kelimesinden gelmektedir ve yumuşaklığı anlatır. Yumuşak renkli tebeşire benzer renkli kalemlerdir. Pastel, pastel boya ya da pastel kalem, toz boyar maddelerin katı bir hamur olana kadar tebeşir ve suyla karıştırılmasıyla oluşturulan çizim aracıdır. Üç çeşidi vardır: Kuru Pastel Yumuşak Pastel Sert Pastel

KULLANILAN MATERYALLER Elek Rende Beher Spatül Bıçak Pastör pipeti Porselen kapsül Havan Eldiven Isıtıcı Öğütücü Yumurta Yumurta Kabuğu Kına Hint kınası Türk kahvesi Mor Lahana Havuç Erik suyu Kiraz suyu Limon suyu Tuz Tebeşir Sabun Baget Petri Kabı

Yumurta Kabuğundan Tebeşir Elde Edilişi 1.Basamak: Haşlanan yumurtaların kabuklarının soyulması ve soyulan kabukların kurutulduktan sonra öğütülüp toz haline getirilmesi. 2.Basamak: Toz haline gelen yumurta kabuklarının, yumurta akı ile karıştırılıp yoğrularak tebeşir hamuru oluşturulması ve bu hamurun etüvde kurutularak tebeşir elde edilişi ve bu tebeşir hamurunun tekrar öğütülüp tebeşir tozu oluşturulması.

3.Basamak: Hazır tebeşirin toz haline getirilmesi öğütülmesi işlemi.

2. ve 3. basamağın sonucunda oluşan tebeşir tozları;

4.Basamak: Boyarmaddelerin sebzelerden, meyve ve meyve kurusundan, kına ve kahve gibi belirgin renklere sahip tozlardan elde edilmesi. Havuç, mor lahana, limon, kiraz, erik kurusu, kahve, kına ve Hint kınası gibi kaynatıldığında, ezildiğinde, su ile karıştırıldığında renkli sulu çözeltiler oluşturan maddeler kullanarak doğal boyarmaddeler elde edildi.

Hazırlanan Boyarmaddeleri Kullanarak Pastel Boya Elde EDİLİŞİ Yumurta kabuklarından hazırlanan tebeşir tozu kullanımıyla; Yaklaşık 3 g tebeşir tozu, 0,4-0,5 g arası sabun rendesi ve 1-1,5 mL boyar madde karışımı ile pastel boya hamurları hazırlandı. Hazır Tebeşir Tozunun Kullanımıyla; Yaklaşık 6 g tebeşir tozu, 0,3-0,4 g arası sabun rendesi ve 1-1,5 mL boyar madde karışımı ile pastel boya hamurları hazırlandı. MOR LAHANA SUYU Fıstık yeşili SABUNSUZ: Krem SABUNLU:Bej

MOR LAHANA+LİMON SUYU KARIŞIMI Mavi-Yeşil SABUNSUZ:Mavi SABUNLU:Mavi-Gri HAVUÇ SUYU Krem Krem

KİRAZ SUYU Gri SABUNSUZ:Gri SABUNLU:Krem KURU ERİK SUYU Bej Bej

TÜRK KAHVESİ KINA Kahverengi Kahverengi Yeşil Kahverengi

HİNT KINASI Kırmızımsı Kahverengi Kahverengi MOR LAHANA-LİMON SUYU, MOR LAHANA SUYU, HAVUÇ SUYU, KİRAZ SUYU, LİMON SUYU, ERİK SUYU KARIŞIMI Buz Mavisi Gri

KINA ve TÜRK KAHVESİ Yeşil Kahverengi

ELDE EDİLEN PASTELLERİN BOYAMA KAPASİTELERİ

SONUÇLAR VE TARTIŞMA Elde edilen pastel boyaların renklerinin, kullanılan boyarmaddelerin renklerinden farklı olduğu gözlenmiştir.Sebebi ise tebeşir, sabun ve boyarmaddelerin farklı asidik-bazik özellik taşımasından kaynaklıdır. Elde edilen pastel boyalar serttir. Sertliğinin nedeni yumurta kabuğu kullanımından ileri gelir. Yumurta kabuğunda bulunan % 90 oranında kalsiyum karbonat ( CaCO3 ) kristal halde bulunur. Elde edilen pastel boyalar soluk renklidir. Renk farklılığının sebebi kullanılan madde miktarıdır. Tebeşir tozu fazla miktarda kullanıldığında açık renkli boyalar elde edilir. Sonuç olarak yumurta kabuklarının geri dönüşümü sağlanmış, bitkilerden elde edilen boyarmaddelerin istenilen tonda renkler vermeyeceği gözlenmiştir. Sert ve soluk renkler elde edilmiş olsa da yumurta kabuğu ile düşük kalitede pastel boyalar elde edilmiştir.

Bilgileri ve deneyimleriyle bizi aydınlatan danışmanımız Prof. Dr Bilgileri ve deneyimleriyle bizi aydınlatan danışmanımız Prof. Dr. Mehmet AY’ a, yardımlarıyla her daim yanımızda olan Teknisyen G. Deniz TURHAN GÖKSU’ ya, tüm Çalıştay ekibine ve İnönü Üniversitesi’ne TEŞEKKÜR EDERİZ.