Toplumsal Sapma ve suç SOSY103

Sapma Yazılı ve yazılı olmayan kuralların ihlal edilmesi. Normal olanla olmayan arasındaki ayrımlardan kaynaklanır. Bir toplumun veya grubun normları sapmayı belirlemede en etkin rolü oynar. Toplumdan topluma veya bir gruptan başka bir gruba değişiklik gösterebilir.

Sapma?

Sapma?

Sapma?

Sapma?

Toplumsal Kontrol Toplumsal sapmanın öteki yüzünü ifade eder. Sapkın davranışı önleme ya da düzeltme çabasıdır. Belli yaptırımlar sonucunda etkili hale gelir. Toplumsal kontrol en genel anlamda iki şekilde ortaya çıkar: 1. İnformel toplumsal kontrol 2. Formel toplumsal kontrol

Informel toplumsal control Toplumun normlarına ve değerlerine uyum sağlamaya yönelik dolaylı ve resmi olmayan baskılardır. Genelde normlar aracılığıyla meydana gelir. Yaptırımları genelde informel olur. Mahalle baskısı, dışlama, dedikodu, yakınların olumlaması/olumsuzlaması, kültürel kabul/ret gibi çeşitli mekanizmalar aracılığı ile oluşur.

Formel Toplumsal kontrol Sapkın davranışı önlemek ya da düzeltmek için, kanun haline getirilmiş, kurumlaşmış kamu mekanizmalarıdır. Anayasa, yasalar, polis teşkilatı, mahkemeler, hapishaneler bu tür sosyal kontrolün sağlayan ana kurumlardır. Suç: resmi olarak ceza yasasından yer alan özel bir sapma durumunu ifade eder. Modern toplumların hepsinde formel sosyal kontrol ve bu gibi kurumlar bir ihtiyaç haline gelmiştir. Bu kurumlar önemli bir gereklilik olmasına rağmen toplumdan topluma rolleri değişebilmektedir? Nasıl bir formel kontrol?

Sosyal kontrol?

Olumlu/olumsuz toplumsal sapma Toplumsal sapma olumlu veya olumsuz olabilir. Olumlu sapma ideal davranış örüntüleri yönünde bir sapmadır. Toplumun ilerisinde olanlar, bir takım siyasi veya dini liderler egemen normlara ters düşmüşlerdir.

Toplumsal sapma?

Toplumsal sapma?

Toplumsal sapma?

Toplumsal sapma?

Otorite Bir konuda kendine itaat ve güven sağlamayı başarmış kişi veya kurum. Toplumsal kontrolde önemli bir rolü vardır. Hem formel hem de informel olarak çalışabilir. Özellikle formel kontrolün sağlanması için gereklidir. Otorite ve vicdan çelişebilir. O zaman ne yapacağız?

Milgram deneyi insanların erk (otorite) sahibi bir kişi veya kurumun isteklerine, kendi vicdani değerleriyle çelişmesine rağmen itaat etmeye ne ölçüde istekli olduklarını ölçme amacı güden bir deney. Katilimcilardan %65'inin deneydeki en yüksek gerilim olan 450 voltu, her ne kadar epey huzursuzluk hissetmiş olsalar da, uyguladıkları görüldü.

Yapısal-fonksıyonel yaklaşım Durkheim’e göre suç gerekli ve yararlıdır. Suç ve toplumsal sapma kültürel değerlerin ve normların yerleşmesini sağlar. Sapma ahlaki sınırları belirlemeye yardımcı olur Sapma hem toplumsal birliği hem de toplumsal değişimi teşvik eder.

Yapısal-fonksıyonel yaklaşım Sapkın olarak görülen insanlar toplumu yeni yollar aramaya itebilir. Durkheim’a göre bugün suç sayılan bir şey yarın erdem olarak görülebilir. Anomi: kültürel norm ve amaçlar ile bireyleri bunlara uygun ve uyumlu davranmaya zorlayan toplumsal yapı arasındaki kopma hali. Toplumun bireylere benimsettiği temel hedefler ile bu hedeflere ulaşılması için kullanılmasına için verdiği araçlar arasındaki bir ayrışmaya bağlıdır. Başarı ve zenginlik?

Amonik duruma 5 farklı tepki Merton’a göre insanlar anomik duruma 5 farklı tepki gösterebilir 1. uyum 2. yenilik 3. Şekilcilik 4. Çekilme 5. İsyan

Etkileşimci yaklaşım Etiketleme teorisi: toplumsal sapma insanların ne yaptığı ile değil, diğer insanların onların davranışlarına ne atfettikleri anlamlar ile açıklanmalıdır. Sapkınlığı toplum yaratır. Bir toplumda sapkın olan bir davranış başka bir toplumda sapkın olmayabilir.

Etkileşimci yaklaşım Birincil ve ikincil sapma Birincil sapma bireyin normları ihlal ederek toplumda sapkın olarak görüldüğü; ancak kendisi için sapkın etiketini benimsemediği durumu ifade eder. İkincil sapma ise sapkınlık iddiasını ve etiketini kişinin içselleştirmesidir. Lemert: toplumsal kontrol sapmayı önlemekten ziyade teşvik eder.

Etkileşimci yaklaşım Thomas Teoremi: insanlar durumlarını gerçek olarak tanımladıklarında, bu durumların sonuçları gerçeğe dönüşür. Kendisine deli denen insan, bir süre sonra kendisini deli olarak görmeye başlar. Sapkınlar için de aynı şey geçerlidir. Toplumsal öğrenme teorisi: bütün davranışların toplumsal etkileşim yoluyla öğrenildiği iddiası.

Catisma Teorisi Sapma ve suç toplumsal eşitsizliklerle ilintilidir. Sapmanın ve suçun belirlenmesi güç ilişkilerine bağlı olarak değişebilir. Fonksiyonistlerden farklı olarak suçun olumlu bir yönü olduğunu düşünmezler. Suç ve sapma toplumsal eşitsizliklerin korunmasını sağlar.

Catisma Teorisi toplumsal kaynakları kontrol eden egemen bir sınıfın varığını ve bu sınıfın gücünü korumak için kurumsal kurallar ve inanç sistemleri geliştirdiğini vurgular. Bu yaklaşıma göre suçun tanımı güç, servet ve yüksek mevkiye sahip olanlar tarafından kontrol edilmektedir. Suç, insanların gereksinimlerini yansıtan nesnel ahlaki fikir birliği tarafından değil yönetici sınıfın değerleri tarafından biçimlendirilir.