ETİK KURALLAR ve HASTA HAKLARI DÖRTÇELİK ÇOCUK HASTALIKLARI HASTANESİ NURUNNİSA KARASARAÇOĞLU HASTA HAKLARI BİRİM SORUMLUSU

ETİK Ahlaki değer yargılarını ve davranışların standartlarını bunların altında yatan felsefi ilkeleri inceleyen bilim dalıdır. Kuramsal AHLAK olarak da bilinir.

AHLAK Kişiler arası ilişkilerde uyulması gereken ilke ve kurallardır. Her toplumda değişebilecek gelenekler alışkanlıklar örf ve adetler töreler yaşam biçimleri gibi tutum ve davranışlar için kullanılır

gibi dünyanın her yerinde geçerli olan değerlerden Etik değerlerden söz edildiğinde Dürüstlük Yardımseverlik Doğruluk Adaletli olmak Sadakat Yalan söylememek Hırsızlık yapmamak Cana kıymamak gibi dünyanın her yerinde geçerli olan değerlerden söz ediliyor demektir.

Etik değerler evrenseldir ve her ülkede geçerliliği olan kurallardır

TIP ETİĞİ Sağlık alanındaki tutum ve davranışların değerlendirilmesidir.

DEONTOLOJİ Hekim,hemşire ve diğer sağlık çalışanlarının mesleklerini icra etmeleri sırasındaki tutum ve davranışları ve bazı tıbbi olaylar karşısında nasıl davranmaları gerektiğini belirleyen ilke ve kuralların tamamı olarak tanımlanır

TIP ETİĞİ İLKELERİ Yararlılık ilkesi Kötü davranmama ilkesi Özerkliğe saygı ilkesi Aydınlatılmış muvafakat ilkesi Adalet ilkesi Gizliliğe saygı ilkesi Doğruluk ilkesi Sözünde durma ilkesi Sır saklama ilkesi Gerçeğe uyma ilkesi Eşitlik ilkesi

olaylar karşısında gerekliliğine inandığı Kişi, bir etik kuralı kendisine rehber alarak olaylar karşısında gerekliliğine inandığı tutum ve davranışları gösterebilir.

Sağlık alanında çalışan sağlık personelinin tıbbi etik kurallarına sahip olması vazgeçilmez bir gerekliliktir Bu kurallar meslek gurubu içinde belli bir disiplin ortamı yaratır

Tıp alanında bilinen en eski metin “Hammurabi Yasaları” olarak bilinen metindir.(m.ö.1800)

Hekimlerin uymakla yükümlü olduğu etik ilke ve kurallar Hipokrat’ın çeşitli yazıları aracılığı ile günümüze kadar ulaşmıştır. (m.ö.370-460)

Hipokrat andı bir bütün olarak değerlendirildiğinde ana ilke kişisel özelliklerine bakmaksızın hekimin her koşulda hastasına yararlı olması ve onun iyiliği için çalışmasıdır Bugün “yararlılık ilkesi” olarak adlandırdığımız bu etik sorumluluk yüzyıllar öncesinden süzülüp gelen hekim-hasta ilişkisinin temel öğesidir

Türkiye’de mesleki etik ilkelerinin denetlenmesini sağlamak amacıyla ilk ayrıntılı düzenlemeler 1928 yılında çıkarılan 1219 sayılı “TABABET VE ŞUABATI TARZI İCRASINA DAİR YASA” ile olmuştur

1953 yılında çıkarılan 6023 sayılı “Türk Tabibler Birliği Yasası” ve 1960 yılında çıkarılan “Tıbbi deontoloji tüzüğü”ile yasanın uygulanmasına açıklık getirilmiştir

SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA MESLEKİ ETİK KURALLAR ve İLKELER

Anayasa başta olmak üzere, ulusal veya uluslararası tüm insan hakları belgelerinde ve sağlık hizmeti sunumu ile ilgili ortak kurallarda Tıbbi Deontoloji Nizamnamesinde, Hasta Hakları Yönetmeliğinde ve diğer mevzuatta yer verilen mesleki ve etik kurallar ile ilkelere uymak hasta haklarına saygı göstermek zorundadırlar

Kişinin bedeni, ruhi ve sosyal yönden tam bir iyilik hali içinde yaşama maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkının en temel insan hakkı olduğunu hiçbir merci veya kimsenin bu hakkı ortadan kaldırmak yetkisinin olmadığını hizmetin her safhasında daima göz önünde bulundururlar

Tıbbi zorunluluklar ve kanunlarda yazılı haller dışında kişinin vücut bütünlüğüne diğer kişilik haklarına dokunulamaz

Sağlık hizmetinin verilmesi sebebiyle edinilen bilgiler mevzuat ile müsaade edilen haller dışında hiçbir şekilde açıklanamaz Kişilerin özel ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz

Tıbbi araştırmalarda mevzuat hükümlerinde belirlenen usul dairesinde kişinin rızası alınır ve belirlenen diğer kurallara riayet edilir

Hastaların tanı ve tedavisinde bilimsel olmayan yöntemler uygulanamaz Gerekli bilimsel aşamalardan geçip ruhsatlandırılmamış kimyasal, farmakolojik ve biyolojik maddeler ilaç olarak kullanılamaz

Mesleğini uygularken reklam yapamaz ticari reklamlara araç olamaz çalışmalarına ticari bir görünüm veremez insanları yanıltıcı, paniğe düşürücü ve yanlış yönlendirici davranışlarda bulunamazlar

Sağlık personeli diğer sağlık personeline veya tetkik-tedavi kuruluşlarına maddi çıkar karşılığı hasta gönderemez Hasta sağlamak amacıyla aracı kişilerden yararlanamaz

Kendi meslektaşları ve insan sağlığı ile uğraşan öteki meslek mensupları ile iyi ilişkiler kurar meslektaşlarına veya sağlık ekibinin bir başka üyesine karşı küçük düşürücü davranışlarda bulunamaz

Hasta üzerindeki etkisini ve yetkilerini hizmetin gereklerine tıbbi etiğe ve amaçlara aykırı kullanamaz

Görevlerini haiz oldukları unvan ve meslekle ilgili mevzuat hükümlerine göre yürütürler ve bu mevzuat ile belirlenen görev ve yetkilerin dışına çıkamazlar

Sağlık hepimiz için en önemli değerdir Sağlık hepimiz için en önemli değerdir. Varlığında anlayamadığımız kıymetini kaybedince anlar, hastalandığımızda sağlığımızın mutluluğumuzda ne kadar önemli bir payı olduğunu farkederiz.

Hasta olduğumuzda sadece fiziken değil, ruhen de farklılaşırız Kendimizi güvensiz, işe yaramaz hisseder, kimimiz hiç bir şey eskisi gibi olmayacak sanarak içine kapanır, kimimiz öfkeyle başkalarına saldırganlaşır, kimimiz de çocukça davranışlar geliştiririz.

Geleceğimizden kaygılanır, kendimizi cezalandırılmış ve kısıtlanmış hisseder ve hayatın anlamsız olduğu düşüncesine kapılabiliriz. Bütün bu duygular tıpkı hastalıklar gibi, hekimler dahil biz sağlık çalışanlarının başına gelebilir ve aslında normaldir.

KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM