Lev Vygotsky

L. VYGOTSKY ve BİLİŞSEL GELİŞİM Vygotsky, bilişsel gelişimle ilgili sosyal bir kuram oluşturarak, Piaget`nin “bilişsel gelişim çocuğun neredeyse tek başına gerçekleştirdiği süreçtir” düşüncesine karşı çıkar. Vygotsky, bilişsel gelişimi açıklamada içselleştirme, yakınsal gelişim alanı ve destekleyici kavramlarını kullanır.

L. VYGOTSKY ve BİLİŞSEL GELİŞİM Ona göre yaklaşık 2 yaşına kadar çocukların bilişsel gelişiminde “doğal çizgi” hakimdir; ancak bu çizgi daha sonra yerini “kültürel çizgiye” bırakmaktadır. Yani bilişsel gelişim sadece çocuğun kendi keşiflerinin değil, aynı zamanda çevreden edindiği yaşantıların da bir eseridir. Bilişsel gelişimin kaynağı kişisel psikolojik süreçler değil, sosyal çevredir.

1. Yakınsal Gelişim Alanı (Zone of Proximal Development) 1. Her çocuğun herhangi bir yetişkin yardımı olmaksızın, bağımsız bir şekilde kendi kendine elde edebileceği bilişsel gelişim düzeyi 2. Çocuğun bir yetişkin rehberliğinde (sosyal çevre etkisiyle) çalıştığında ortaya koyabileceği potansiyel Vygotsky`e göre bu iki durum arasındaki fark, çocuğun yakınsal gelişim alanıdır.

1. Yakınsal Gelişim Alanı (Zone of Proximal Development) 1. Her çocuğun herhangi bir yetişkin yardımı olmaksızın, bağımsız bir şekilde kendi kendine elde edebileceği bilişsel gelişim düzeyi 2. Çocuğun bir yetişkin rehberliğinde (sosyal çevre etkisiyle) çalıştığında ortaya koyabileceği potansiyel Vygotsky`e göre bu iki durum arasındaki fark, çocuğun yakınsal gelişim alanıdır.

YAKlNSAK GELİŞİM ALANl

YAKlNSAK GELİŞİM ALANl Öğretim süreci gerek çocukların her biri için gerekse bir grup çocuk için potansiyel gelişim alanı içinde uygulamalar sağlamak üzere planlanabilir. Örneğin, ön değerlendirme sürecinde çocuklara yardımcı olan ipuçları ve yönlendirmeler öğretim etkinliklerinin temelini oluşturabilmektedir. Bilişsel destek (John-Steiner & Mahn, 2003) farklı düzeylerde ipuçları ve yönlendirmeler sağlar. Bilişsel destekte sadece yetişkin işi basite indirgemez; aynı zamanda öğrencinin rolü öğretmenin aşamalı müdahalesi vasıtasıyla kolaylaştırılmaktadır. Farklı gelişim düzeyindeki çocukların bir araya gelebileceği iş birliğine dayalı öğrenme etkinlikleri planlayabilirsiniz (Slavin, 2009;Webb, 2008).

Eğitim öğretim süreci, çocuğun yakınsal gelişim alanını en iyi şekilde kullanmasına olanak vermelidir: Öğrenciler birbirleriyle işbirliği içerisinde çalışmalı ve bu şekilde çalışmaya özendirilmelidir. Sadece bireysel değil, grupla da değerlendirme gerçekleştirilmelidir. Psikolojik etmenlerin kültür tarafından biçimlendirildiği unutulmamalı, kültürel değerlere eğitim sürecinde yer verilmelidir. Öğretmenler, öğrencilerini büyük ölçüde bağımsız bırakmamalıdır.

Vygotsky`nin eğitime yapmış olduğu önemli katkılardan biri de metakognisyon (üstbiliş) kavramına değinmesidir. Bilişle ilgili biliş Kişinin kendi düşünme süreçlerinin farkında olması ve bu süreçleri kontrol edebilmesi. Vygotsky, Piaget`ye göre daha etkilenebilir bir zihin gelişimi düşüncesine sahiptir. Ona göre çocuğun zihni dış etkilere daha açıktır.

Lev Vygotsky, (Ö.1934). Piaget ve Vygotsky asla karşılaşmamalarına rağmen aynı dönemlerde birbirlerinin çalışmalarından haberdar olmuştur. A) Zeka gelişiminin çocukların büyüdükleri kültürel ve tarihi bağlamlar çerçevesinde anlaşılabilir,

B) Gelişimin bireylerin gelişimlerini sağlayan sembol sistemlerine (insanların düşünmelerine, iletişim kurmalarına ve problemleri çözmelerine yardımcı olan dil, yazı sistemi veya hesaplama sistemleri gibi semboller sisteminden) bağlıdır. Başkaları tarafından sağlanan girdiler Zihinsel gelişim kendi başına gerçekleşen bir süreç değil, başkalarına da bağlıdır.

Zihin doğası itibariyle sosyaldir. Zeka-kültür ilişkisi

KENDİ KENDİNE KONUŞMA Vygotsky, çocukların başkalarıyla konuşmalarını içselleştirdiği ve bunlarla bütünleştiği ve daha sonra bu konuşmaların çocukların kendi kendilerine problem çözerken onlara yardımcı olduğunu öne sürmektedir. Çocukların sık sık, özellikle zor bir işle karşı karşıya geldiklerinde kendi kendilerine konuştuklarını görmekteyiz

BİLİŞSEL DESTEK (Scaffolding) Daha yetenekli akran ya da yetişkin tarafından sağlanan yardım. öğrenmenin ilk aşamalarında oldukça yoğun biçimde destek verilmektedir ve daha sonra destek azalmakta ve yapabildiği andan itibaren çocuk artarak sorumluluğu üstlenmektedir. Kıravat bağlama.

İŞ BİRLİGİNE DAYALl ÖGRENME Çocuklar birbirlerinin potansiyel gelişim alanlarında çalışmalarını gerçekleştirdiği için birbirleri için ileri düzey düşünme süreçlerine yönelik model olabilmektedirler. Aynı zamanda iş birliğine dayalı öğrenme sürecinde çocuklar içsel konuşmalarını birbirleriyle paylaşma imkanı bulabilmektedir bu yüzden de birbirlerinin muhakeme süreçleri hakkında iç görü kazanabilmektedirler

NOAM CHOMSKY Cümle yapısını öğreniriz, cümle yapılarını çeşitli yapılara dönüştürüp, daha önce hiç duymadığımız cümleler kurarız. Dil ediinim aracı (LAD) Tüm dilleri bilerek doğar, çevremiz diğer dilleri unutturup, ana dil kalır.

Chomsky 1. Okul Öncesi Dönemde Dil Gelişimi: Agulama-Babıldama Evresi (0-6 ay) - Ağlama (0-2 ay) - Babıldama (3-6 ay). Buraya kadar evrenseldir. - Bebek çeşitli sesler çıkarır ihtiyaçları için ağlar. Sesleri bilinçsizce çıkarır. Heceleme Evresi(6-12 ay) - Çağıldama, heceleme. - Konuşma organları olgunlaşmıştır. Ses taklitleri yapabilir bebek. - Örneğin; ba-ba, ma-ma, geh-geh. Tek Sözcük Evresi(12-18 ay) - Tek sözcükle kendisini ifade eder. 18 aya gelindiğinde kendisini 20 kelimeyle ifade edebilir. Tek sözcüklerle çok şey anlatılmak istenir.

Chomsky - Konuşmada kritik dönemdir. Çocuk çevreyi keşfetmeye yönelmiştir. - Çocuk tek sözcükte farklı anlam üretir buna Morgem denir. Örneğin; kedi dendiğinde kedi burada, kedi gitti anlamları verilir. Yap, yer vb. Telgrafik Konuşma Evresi (18-24 ay) - Gramer kurallarına uygun sözcük geliştirebilme bu dönemdedir. - 2 sözcük evresi de denir. Çocuk kendisini birkaç kelimeyle ifade eder. - 24 aya gelindiğinde ortalama 200 sözcük dağarcığı oluşur. - İki kelime peş peşe söylenerek anlamlı sözcükler oluşturulur. Anne su, baba geldi. Kelimeler arasında bağlaç kullanılmadan sözcükler kullanılır.

İlk Gramer Süreci(24-60 ay) - Merak ve keşfetme dil gelişimini etkiler. - Kız çocuklar daha erken konuşurlar. 5 yaşındaki bir çocuk 2500 kelime haznesi oluşur. - Cümleler ve gramer kuralları hızla öğrenilir.