1 Rekabet Hukuku ve Türkiye Uygulaması MÜSİAD İstanbul - 12 Ocak 2015 Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI REKABET KURUMU BAŞKANI

2 Sunum Planı Niçin Rekabet? Rekabet Hukukunun Kısa Tarihçesi Rekabet Kurumu Türk Rekabet Hukuku’nun Dayanakları 4054 Sayılı Kanun’un Temel Hükümleri Geride Kalan 17 Yılda Başlıca Uygulama Sonuçları Rekabet Savunuculuğu

Niçin Rekabet? Seçim Özgürlüğü/ Ürün Çeşitliliği Girişim Özgürlüğü Verimlilik Tüketici Refahı İktisadi Etkinlik Teknolojik Gelişme Düşük Fiyat Yüksek Kalite Artan ve Sürdürülebilir Rekabet Gücü KOBİ’ler için Uygun Ortam Demokrasi ve Rekabet Toplumsal Gelişme ve Hayat Kalitesi … 3

Hangi Rekabet? "Rakibim beni veya ürünlerimi kötülüyor." "Rakibim yanlış, yanıltıcı reklam yapıyor." "Markamı, ürünümü, ambalajımı taklit ediyorlar." "Garantiye ilişkin sorunlarım var." "Yurtdışından dampingli satış yapıyorlar." 4  Haksız rekabet - Ticaret Mahkemeleri  Gümrük ve Ticaret Bakanlığı – Tük. Kor. ve Piy. Göz. GM  Haksız rekabet – Fikri ve Sınai Haklar Mahk. ve Tic. Mahk.  Gümrük ve Ticaret Bakanlığı – Tük. Kor. ve Piy. Göz. GM  Ekonomi Bakanlığı İthalat GM

Rekabet Hukukunun Kısa Tarihçesi ABD: 1890’da Sherman Yasası Amaç kartellerin ve tekellerin kontrol altına alınması «Bir imparatora boyun eğmiyorsak rekabeti engelleyecek ve herhangi bir malın fiyatını belirleyecek bir ticari diktatöre de boyun eğmemeliyiz» Senatör Sherman, 1890 AB: 1957 Roma Antlaşması AB’de kartel anlaşmaları ve hâkim durumun kötüye kullanımı ve yasaklandı Ekonomik bütünleşmenin sağlanabilmesi için ticari hayatın Topluluk genelinde aynı kurallara tabi kılınması ihtiyacı Türkiye: 1994’te 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un kabulü ve 1997’de Rekabet Kurumunun teşekkülü 5

Rekabet Kurumu 6 7 Kurul Üyesi 145’i meslek personeli olmak üzere 348 çalışan

Türk Rekabet Hukuku’nun Dayanakları 1982 Anayasası Md. 167: Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici tedbirleri alır; piyasalarda fiilî veya anlaşma sonucu doğacak tekelleşme ve kartelleşmeyi önler… 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı (Gümrük Birliği) 39. ve 44. maddeler: Topluluk Rekabet Hukuku kurallarının ve içtihadının iç hukuka kazandırılması zorunluluğu 4054 sayılı Kanun ve İkincil Düzenlemeler Yönetmelikler Tebliğler Kılavuzlar Kararlar 7

4054 Sayılı Kanun’un Temel Hükümleri - I 4054 Sayılı Kanun 4. Madde Rekabeti Kısıtlayıcı Anlaşmalar, Uyumlu Eylemler ve Teşebbüs Birliği Kararları 5. Madde Muafiyet 6. Madde Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması 7. Madde Birleşme ve Devralmalar (Ortak Girişim ve Özelleştirmeler de Dahil) Diğer - Yetkiler -Teşkilat -Usul Hükümleri -Özel Hukuk Vb.. 8

4054 Sayılı Kanun’un Temel Hükümleri - II 4. Madde Rekabeti Kısıtlayıcı Anlaşmalar, Uyumlu Eylemler ve Teşebbüs Birliği Kararları YATAY Ticaretin aynı seviyesindeki aktörler Karteller Fiyat tespiti, pazar paylaşımı, arz miktarının kısıtlanması veya kotalar konması, ihalelerde danışıklı hareket Diğer Yatay İşbirliği Anlaşmaları Bilgi Değişimi Ortak Üretim/Dağıtım/Pazarlama Uzmanlaşma Boykot Vb. DİKEY Ticaretin farklı seviyelerindeki aktörler Tedarik anlaşmaları Satış anlaşmaları Yeniden satış anlaşmaları Franchising Vb. 9

10

4054 Sayılı Kanun’un Temel Hükümleri - III Madde Muafiyet Bireysel Muafiyet ResenBaşvuru Üzerine Grup Muafiyeti (Tebliğler) Dikey Anlaşmalar Sigorta Motorlu Taşıt Uzmanlaşma Ar-ge Teknoloji Transferi Rekabet karşıtı etkiler ile etkinlik kazanımları arasında bir denge gözetilir! Rekabet karşıtı etkiler Ekonomik ve teknik iyileşme/gelişme Tüketicinin fayda sağlaması Not: Her halükarda rekabet, etkinlik kazanımları için zorunlu olandan fazla kısıtlanmamalıdır!

4054 Sayılı Kanun’un Temel Hükümleri - IV 6. Madde Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması BağlamaYıkıcı fiyatlamaMünhasırlıkAyrımcılıkFiyat sıkıştırmasıAşırı fiyatlama Pazara girişin engellenmesi Vb… 12 Kanun ile yasaklanan, hâkim durumda olmak değil, bu konumun verdiği gücü rakipler ve müşteriler aleyhine kötüye kullanmaktır!

13

4054 Sayılı Kanun’un Temel Hükümleri - V 7. Madde Birleşme ve Devralma BirleşmeDevralmaOrtak GirişimlerÖzelleştirme İşlemleri 14 Bu nitelikteki işlemlerden Rekabet Kurulu tarafından çıkarılan tebliğler ile belirlenen ciro eşiklerinin üzerinde kalanlar, Kurulun iznine tabidir.

15

Geride Kalan 17 Yılda Başlıca Uygulama Sonuçları Soruşturmalar: –1997’den bugüne kadar açılan 238 soruşturma –230 tanesi tamamlandı, 8 soruşturma sürüyor –Hakkında en çok soruşturma açılan sektörler: Ulaştırma (38), gıda (27), inşaat [malzemeleri] (27) ilaç ve sağlık hizmetleri/ürünleri (24) –Toplam ceza tutarı yaklaşık 2 milyar 650 milyon TL Birleşme ve devralmalar: –17 yılda incelenen yaklaşık 2900 işlem! –10 tanesine izin verilmedi; 99 tanesine koşullu izin 16

Rekabet Savunuculuğu Rekabet Savunuculuğu Faaliyetleri Görüşler Konferans, Sempozyum vb. Sektör RaporlarıRekabet MektubuRekabet Raporu Rekabet Değerlendirmesi Rehberi Vb… 17 Talep üzerine veya resen Güncel Gelişmeler Sempozyumu Yargı Kararları Sempozyumu Hali hazırda 4 tane inceleme sürmekte Yedincisini yayımlamak üzereyiz Dördüncü raporun hazırlıkları sürüyor Kamu kurumlarımıza DEA’da yardımcı olmak için hazırlandı Her türlü önerilerinize açığız

Daha Detaylı Bilgi İçin! 18

19 İlgi ve sabrınız için teşekkürler…