MUTLUCAN1 AD(isim) AD(isim) Ali MUTLU Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni

MUTLUCAN2 Ad Nedir? Varlıkların ve kavramların kendilerini anlatan, onları adlandırmakta kullanılan kelimelere ad (isim)denir.

MUTLUCAN3 Adların Genel Özellikleri: Varlıkların özelliklerini değil kendisini ifade ederler. Durum ekleri, tamlama ekleri, çoğul eki gibi çekim eklerini alabilirler. Cümlede öge görevi üstlenebilirler.

MUTLUCAN4 Varlıklara Verilişlerine Göre Adlar Özel Adlar: Evrende tek olan, tıpkısı olmayan belli bir kişiyi yeri eseri vb. anlatan isimlerdir. Özel Adları şöyle sıralayabiliriz: Kişi ad ve Soyadları : Emre, Mustafa Kemal Hayvan Adları : Tekir, Pamuk Dil, Düşünce, Mezhep Adları: Türkçe, İslamiyet, Hanefilik… Yer Adları: Antalya, Burdur, Bucak… Kurum Kuruluş Adları: Türk Dil Kurumu, Mehmet Akif Üniversitesi Yayın Adları: Resmi Gazete, Huzur, Türk Edebiyatı… Ulus, Ülke Adları: Macar, Hindistan…

MUTLUCAN5 Cins ( Tür)Adı: Aynı türden varlıkların ortak adı olan kelimelerdir. Güvercin barış sembolüdür.(Güvercin tür adıdır.) Vakit öğleye yaklaşıyordu.(Altı çizili kelimeler tür adıdır.)

6 Varlıkların Sayılarına Göre İsimler Tekil Adlar: Bir türden bir tek varlığı anlatan isimlerdir. Çoğul eki almamış bütün adlar tekildir. anne, toprak, serçe, görüş, kalem… Çoğul Adlar: Aynı türden birden çok varlığı anlatmak üzere –ler, -lar eki almış isimlerdir. anneler, topraklar, serçeler, görüşler, kalemler…

MUTLUCAN7 Çoğul eklerinin çoğul yapmanın dışında değişik görevleri de vardır. Aile, arkadaş, boy, hanedan anlamı katar : Zehralar bizi ziyarete gelecek. Uygurlar da devlet kurmuşlardır. Köprülüler sadrazamlık yapmışlardır. Abartma anlamı katarlar: Dünyalar kadar yardım topladık. Ada “… benzerleri” anlamını katar: Nice Yunuslara ihtiyacımız olacak. Yaklaşık anlamı katar: Otuz beş yaşlarında bir ozandı. Zamanda genişlik ve süreklilik anlamı katar: Akşamları gelir incir kuşları. Saygı anlamı katar. Müdür Beyler henüz teşrif etmediler. Tamlayanı düşmüş ad tamlamalarında tamlanana getirilen çoğul eki düşen adın çoğul olduğunu gösterir: İki kardeş, babalarını görmeye geldiler.( Baba değil kardeşler çoğul)

MUTLUCAN8 Topluluk Adı :Yapıca tekil olduğu halde bir topluluğa ad olan, bir topluluğu anlatan isimlerdir. Ordu, sürü, kafile, takım… Topluluk adını belirlemek için “…ler topluluğu” olarak adlandırılıp adlandırılmadığına bakılır. Orman : Geniş alan kaplayan ağaç topluluğu Not : Bir isim hep tekil hem de topluluk adı olabilir. Cümledeki anlamı önemlidir. Köy geceyi ayakta geçirdi.(Topluluk Adı) Bütün Köy sokak sokak temizlendi.(Tekil Ad)

MUTLUCAN9 Varlıkların Niteliğine Göre İsimler Somut Adlar: Madde, cisim olarak algılayabildiğimiz ya da duyu organlarımızdan en az biriyle algılayabildiğimiz isimleridir. Taş, duman, soğuk, serinlik, hava… Soyut İsimler : Madde özelliği taşımayan, duyularımızla değil de akıl ve sezgi, yoluyla algılayabildiğimiz isimlerdir. Güvenlik, sevgi, umut, aşk, korku, akıl… Not: Sözcüklerin kullanımlarına göre birden çok anlamları vardır. Bir kullanımıyla somut olan bir ad bir başka kullanımında soyut olabilir. Özellikle mecaz kullanımlarda soyut olabilir. Pencereyi açın da biraz hava gelsin.(Somut) Şiirin insanı sarıveren bir havası var.(Çekicilik anlamında soyut) Not : Fiil adlarının tamamı soyuttur.(Haber vermek…)