Sibel Çetinkaya Deloitte Türkiye Supervisory Board Başkanı ISTRADE 2016 EPİAŞ için Kurumsal Gelişim Önerileri

2©2016 Deloitte Türkiye. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited Organizasyonlar Serbest Tüketici Çalıştayı Şeffaflık Çalıştayı Doğal Gaz Piyasası Çalıştayı Denetim ve Gözetim Yeni Yönetim Kurulu’nun Seçilmesi Riskin Erken Saptanması Komitesi oluşturulması Denetim ve Uyum Komitesi oluşturulması Denetim ve Uyum Komitesi Görev ve Çalışma Esasları Hakkında Yönerge hazırlanması Enerji Piyasaları İşletme A.Ş. (EPİAŞ) Değerleri ve Etik Kuralları hazırlanması Bağımsız Denetim Firmasının Seçimi REMIT’e uygun piyasa gözetimi çalışmaları Organize Toptan Elektrik Piyasalarında Şeffaflığın Teminine İlişkin Raporlama Prosedürleri hazırlanması Üyelik Faaliyetleri EUROPEX Üyelik Kabulü (Toptan Enerji Ticaret Platformu) – 14 Ocak 2016 Yatırım ve Satın Almalar Acil Durum Merkezi Kapasite yükseltimi Sanal Makine Yedekleme ve Replikasyon Yazılımı alınması Yüksek Hızlı İnternet (VPN, Metro Ethernet) Projesi Switch ve Sunuculara ilişkin bakım yapılması Kod Analiz Cihazı alınması BT Faaliyetleri Muhasebe Altyapı Entegrasyonu İnsan Kaynakları Altyapı Entegrasyonu Piyasa Yönetim Sistemi (PYS) Uygulama ve Servislerinin EPİAŞ’a Taşınması İnternet erişim altyapısı hızının 18 Mbit’ ten 100 Mbit’e çıkarılması Videowall Bant genişliğinin etkin yönetimi için “Patch Management” araçlarının tek bir noktadan güncelleme alması Şeffaflık platformunun oluşturulması Yerli GÖP test ortamına açılması Muhasebe ve Finans Takasbank uyumlu ERP programı satın alınması EPİAŞ muhasebe hesap planı oluşturulması E-fatura ve e-arşiv uygulamasına geçilmesi E-defter uygulamasına geçilmesi EPİAŞ kuruluşundan itibaren birçok alanda önemli adımlar gerçekleştirmiştir… İnsan Kaynakları – 146 çalışan görev yapmaktadır. EPİAŞ’ın ilerleyen dönemlerde de hedefleri doğrultusunda ilerlemeye devam edecektir.

3 Yurtdışı piyasalarda yaşanan gelişmeler, EPİAŞ’ın ilerleyen yapısı için fırsatlar sunmaktadır ©2016 Deloitte Türkiye. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited Yurtdışı Borsaları Stratejik Ortaklık Fırsatları Entegre Piyasa Yapılarına Katılım Komşu Ülkelerin Piyasa Yapılarının Yönetilmesi IBEX (Bulgaristan) ve Nord Pool arasında Nisan 2015 tarihinde GÖP uygulamasına ilişkin anlaşma yapılmış, sistem 19 Ocak 2016’de canlıya alınmıştır. Cropex (Hırvatistan) işe Nord Pool arasında Temmuz 2015 tarihinde GÖP uygulamasına ilişkin anlaşma yapılmış, 10 Şubat 2016’da canlıya alınmıştır. Slovakya, Romanya, Çek Cumhuriyeti ve Macaristan entegre piyasa yapısına geçiş sürecinde bağlantı sağlanması için EPEX Spot ile işbirliği yapmıştır. (2014) Batı Avrupa ülkelerindeki hedef tek piyasa yapısının ilerlemesi ile bu yapının Doğu Avrupa ülkelerini de kapsayan entegre bir yapıya dönüştürülmesi amaçlanmaktadır. Avrupa Birliği sürecinde entegre piyasalara katılım önemli konu başlıklarından biri olacaktır. Sırbistan Elektrik İletim Şirketi (Elektromreža Srbije (EMS) ve EPEX ortaklığı ile kurulan South East European Power Exchange (SEEPEX) şirketi 17 Şubat 2016’da GÖP canlıya almıştır. Henüz piyasa serbestleşme sürecinin başında olan komşu ülkelere (Gürcistan, Azerbaycan, İran) danışmanlık verilmesi, altyapılarının geliştirilmesi hatta operasyonlarının yönetilmesi fırsatları bulunmaktadır.

4 EPİAŞ’ın hedeflerine ulaşabilmesi ve uzun vadeli başarıyı mümkün kılması için farklı alanlarda adımlar atması kritik önem taşımaktadır ©2016 Deloitte Türkiye. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited YÖNETİŞİM Yönetim Kurulu’nın izleyici ve gözetleyici yapısı sağlamlaştırılırken, Şirket performansının artması konusunda Genel Müdür’e ve ekibine doğru hedefler tanımlanmalı ve etkin bir şekilde performans izlenmelidir. OPERASYON EPİAŞ’ın mevcut durumda gelmiş olduğu noktanın ileriye taşınması için işbirliklerinin değerlendirilmesi, piyasa gözetiminin etkin şekilde yapılması gerekmektedir. KURUMSALLAŞMA Sürdürülebilir başarı için kurumsallaşma önemli rol oynamaktadır.

5 Yönetişim yapısında denetleyici unsurun geliştirilmesi yönünde adımlar atılması kurumun sürdürülebilirliği açısından katma değer yaratacaktır ©2016 Deloitte Türkiye. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited Yönetim Kurulu’nun gözetim ve denetim rolünü yerine getirmesi, Genel Müdür’ün kendi seçtiği ekip ile birlikte etkin ve sürdürülebilir bir işleyiş oluşturması desteklenmelidir. Yöneticilere ölçülebilir performans kriterlerinin atanması ve izlenmesi yürütülen faaliyetlerin değerlendirilmesi açısından kritik önem taşımaktadır. Başarının ve katkının ödüllendirilmesi performans sisteminin başarılı olması için önemli bir araç olacaktır. Yönetişim yapılarının iyileştirilmesi ve güncelliğinin sağlanması için özellikle yurtdışı piyasalardaki trendlerin takip edilmesi önemlidir. Piyasada şeffaflığın sağlanması, piyasa güveninin sağlamlaştırılması, yerli ve yabancı oyuncuların piyasada faaliyet göstermesine teşvik edilmesi için piyasa izleme faaliyetlerinin etkinleştirilmesi aktif rol oynamaktadır. Bu kapsamda kısa, orta ve uzun vadede atılacak adımlar piyasanın gelişimi açısından önem taşımaktadır. Yönetim Kurulu’na bağlı bir Piyasa İzleme Komitesi’nin oluşturulması, komitenin bağımsızlığı, piyasa şeffaflığı ve güvenirliliğinin sağlanması açısından kritik rol oynamaktadır. Yönetişim

EPEX Spot Organizasyon Yapısı EPEX Spot Yönetişim Yapısı EPEX Spotta 2 katmanlı yönetişim sistemi vardır. Hissedarlar Gözetim Kurulunu (Supervisory Board) atamaktadır. Gözetim Kurulu, EEX ve Powernext’in hissedarlarından oluşmaktadır. Gözetim Kurulu, İcra Kurulunu seçmek, şirketin bütçe ve bütçe ve stratejisini onaylamak ve yönetimin faaliyetlerini izlemekten sorumludur..Borsa konseyinde ise ticaret şirketleri, iletim şirketleri, bölgesel tedarikçiler, brokerlar, finansal hizmet sağlayıcılar gibi sektörü temsil eden farklı gruplardan üye bulunmaktadır ©2016 Deloitte Türkiye. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited6 Hissedarlar Gözetim Kurulu İcra Kurulu EEX AG ve Powernext EPEX Spot yönetişim yapısında görev ayrılığı ilkesi temel alınmakta, gözetim ve icra kurulu olmak üzere 2 katmanlı yapı uygulanmaktadır. Piyasa izlemenin sağlıklı yapılabilmesi için raporlamalar doğrudan icra kuruluna ve Borsa Konseyi’ne yapılmaktadır. Borsa Konseyi, piyasa katılımcıları ile iletişimi sağlamakta, bu sayede operasyonel yönetim kararlarında piyasa istekleri göz önünde bulundurulmaktadır. Borsa Konseyi Piyasa İzleme EPEX SPOT Raporlama

Nord Pool Yönetişim Yapısı ©2016 Deloitte Türkiye. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited7 Yönetim Kurulu (Board of Directors) 1 Yönetim Kurulu Başkanı ve 7 üyeden oluşmaktadır. Başkan 2 yıllığına seçilir. Yönetim Kurulunda Sistem İşletmecilerinin temsilcileri ve çalışanların temsilcileri yer almaktadır. Nord Pool Spot 20 ülkede 380 farklı katılımcı ile faaliyet göstermektedir. Kurul üyeleri her bir hissedar tarafından atanır. İcra Kurulu aşağıdaki 7 üyeden oluşmaktadır ve 2 haftada bir toplanmaktadır; CEO, CFO, Piyasa işletme direktörü Hukuk ve piyasa izleme direktörü Avrupa entegrasyon direktörü BT direktörü İletişim direktörü İcra Kurulu faaliyetlerin günlük bazda gerçekleştirilmesinden sorumludur. CEO, Kurul tarafından atanır. Danışma kurulu, Nord Pool Spot piyasasında gerçekleşen tüm operasyonlar ile ilgili yönetim kuruluna danışmanlık vermektedir. Danışma Kurulu, piyasa katılımcıları arasından seçilir, ve enerji sektöründeki temsilciler ve elektrik ticareti yapan katılımcılar olmak üzere toplam 16 üyeden oluşmaktadır. Elektrik piyasasının şeffaf ve güvenli olması için gerekli izleme ve denetim faaliyetlerini yürütmektedir. Sürekli olarak ticari aktiviteleri, piyasa işletimini ve fiyat oluşumlarını izlemektedir. Fiyata etki eden faktörler ve bunun tüm üyelere açık olup olmadığı konusu da piyasa izleme tarafından izlenmektedir. Ek olarak yayınlanan acil durum mesajlarının kalitesi de takip edilmektedir. İcra Kurulu (Managament Board) Müşteri Danışma Kurulu Piyasa İzleme Sürekli olarak ticari aktiviteleri, piyasa işletimi ve fiyat oluşumu izlenmektedir. Fiyata etki eden unsurlar ve tüm üyelere bu bilgilerin açıklığı takip edilmektedir.

8 Organizasyon yapılanması alanında gerçekleştirilen çalışmaların yanı sıra kurumsallaşma ve verimliliğin sağlanması için adımlar atılmalıdır ©2016 Deloitte Türkiye. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited Prosedür ve Talimatların Oluşturulması Performans Yönetim Sistemi Kurulması Tasarlanan süreçler ve detaylı organizasyon yapısı baz alınarak tüm süreçlere ilişkin prosedürler ve talimatlar hazırlanarak duyurusu yapılmalıdır. EPİAŞ’ın vizyonu ve stratejileri ile uyumlu, ölçülebilir, kurumsal ve bireysel seviyede performans değerlendirme sisteminin oluşturulması önem taşımaktadır. Performans Yönetim Sisteminin hayata geçirilmesinde kurumsal karnenin tasarlanması performans yönetiminin ilk aşaması olmalıdır. Yetkinliklerin & İşgücü Yapılanmasının Belirlenmesi Belirlenen görev tanımlarına göre yetkinliklerin oluşturulması, verimliliğin niceliksel kriterlerini sağlamak ve EPİAŞ’ın işgücü yapılanması objektif kriterlere dayanan uluslararası kabul görmüş yaklaşımlar benimsenerek yürütülmelidir.

9 Piyasa faaliyetleri ve performansının etkin takibinin ve izlenmesinin yapılması için standartlaşmanın sağlanması ve gerekli altyapıların kurulması önem taşımaktadır ©2016 Deloitte Türkiye. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited REGÜLASYONA YÖNELİK ADIMLAR Piyasa Gözetim ve İzleme faaliyetlerine ilişkin tanımlar, operasyonel kurallar, ilgili veriler, raporlama standartları ve cezaların belirlendiği mevzuatların oluşturulması ve yayınlanması KAPASİTE GELİŞTİRMEYE YÖNELİK ADIMLAR Piyasa Gözetimi ve İzleme faaliyetlerinin etkin şekilde yürütülebilmesi için Piyasa İzleme Komitesi’nin oluşturulması, piyasa katılımcılarının bilgi seviyesinin arttırılmasına yönelik çalışmaların yürütülmesi BT ALTYAPISINA YÖNELİK ADIMLAR Piyasa Gözetimi ve İzleme faaliyetlerinin verimli şekilde yapılabilmesi için veri toplama, veri analiz edebilme, günlük piyasa izleme prosedürlerin uygulanabilmesi, verilerin açıklanması gibi farklı alanlarda BT altyapısının geliştirilmesi. Bu aşamaya yönelik adımlar belirlenirken şirketin BT stratejileri doğrultusunda adımlar atılması gerekmektedir.

Deloitte; İngiltere mevzuatına göre kurulmuş olan Deloitte Touche Tohmatsu Limited (“DTTL”) şirketini, üye firma ağındaki şirketlerden ve ilişkili tüzel kişiliklerden bir veya birden fazlasını ifade etmektedir. DTTL ve üye firmalarının her biri ayrı ve bağımsız birer tüzel kişiliktir. DTTL (“Deloitte Global” olarak da anılmaktadır) müşterilere hizmet sunmamaktadır. DTTL ve üye firmalarının yasal yapısının detaylı açıklaması adresinde yer almaktadır. Deloitte, denetim, danışmanlık, finansal danışmanlık, risk yönetimi, vergi ve ilgili alanlarda, birçok farklı endüstride faaliyet gösteren özel ve kamu sektörü müşterilerine hizmet sunmaktadır. Dünya çapında farklı bölgelerde 150’den fazla ülkede yer alan global üye firma ağı ile Deloitte, müşterilerinin iş dünyasında karşılaştıkları zorlukları aşmalarına destek olmak ve başarılarına katkıda bulunmak amacıyla dünya standartlarında yüksek kaliteli hizmetler sunmaktadır. Deloitte, ’i aşan uzman kadrosu ile kendini iz bırakan bir etki yaratmaya adamıştır. Deloitte, her 5 Fortune Global 500® şirketinden 4’üne hizmet vermektedir. Bu belgede yer alan bilgiler sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve Deloitte Touche Tohmatsu Limited, onun üye firmaları veya ilişkili kuruluşları (birlikte, “Deloitte Network” olarak anılacaktır) tarafından profesyonel bağlamda herhangi bir tavsiye veya hizmet sunmayı amaçlamamaktadır. Şirketinizi, işinizi, finansmanınızı ya da mali durumunuzu etkileyecek herhangi bir karar ya da aksiyon almadan, yetkin bir profesyonel uzmana danışın. Deloitte Network bünyesinde bulunan hiçbir kuruluş, bu belgede yer alan bilgilerin üçüncü kişiler tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir. ©2016 Deloitte Türkiye. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited 10