Spor Eğitimi Modeli

Metzler (2005)’e göre 8 öğretim modeli: Doğrudan öğretim Bireyselleştirilmiş öğretim Birlikte öğrenme Spor eğitimi Akran öğretimi Keşif öğretimi Taktiksel oyun öğretimi Bireysel ve toplumsal sorumluluk için öğretim

ÖĞRETİM MODELİNİN SEÇİLMESİ En önemli öğrenme ürünü nedir? İçerik nedir? Öğrenciler kimler? Öğretmenin uzmanlığı ve içerikle ilişkisi nedir? Ortam ve kaynaklarla ilgili kısıtlamalar nelerdir? Ünite için en iyi modeller nelerdir?

Spor eğitimi modeli Bilgili ANA HEDEF Becerili İstekli

Modelin Amaçları Spora özgü beceri ve fiziksel uygunluğun geliştirilmesi, Oyun içinde stratejileri uygulayabilme ve iyi uygulamaları takdir etme, Öğrencinin gelişimine uygun düzeyde katılım göstermesi, Sportif etkinliklerin planlanması ve yönetilmesinde paylaşım, Sorumlu liderlik sağlama, Grup içinde grup hedefleri doğrultusunda verimli çalışma, Bir spora anlam veren ritüel, müsabaka ve toplantıları takdir etme, Sporla ilgili konularda mantıklı karar verme, yorumlama yapabilmek için gerekli kapasiteyi geliştirme, Hakemlik ve antrenörlük ile ilgili bilgi ve becerileri uygulama ve geliştirme, Okul dışı sportif etkinliklere gönüllü olarak katılmaya istekli olma.

Modelin Temel Özellikleri

Öğretim Planı Hazırlarken Dikkat Edilecek Hususlar Sezon uzunluğunun belirlenmesi Seçilecek sporlara (etkinliklere) karar verilmesi Öğrenci rolleri

TAKIM ROLLERİ Görev Sorumlulukları Antrenör Takıma liderlik yapar. Teknik ve taktik çalışmaları yönlendirir. Oyuncuların belirlenmesi ve değiştirilmesinde yardımcı olur. Oyuncu seçimleri ile ilgili bilgileri öğretmen ve takım idarecisine verir. Kaptan Sahada hakemlerle iletişim gerektiren durumlarda takımı temsil eder. Oyun sırasında liderlik yapar. Takım arkadaşlarına yardım eder ve onları cesaretlendirir. Takım idarecisi Takımla ilgili idari sorumluluk gerektiren işleri yürütür. Gerekli formları zamanında hazırlar. Takım üyelerine oyuncu, hakem, sayı tutucu ve benzeri rollerin belirlenmesinde yardımcı olur. Malzemeci Takım malzemelerinin kontrolünden sorumludur. Takım malzemelerini (forma vb) toplar ve dağıtır. Malzemelerin zarar görmesi ve kaybolması durumunda öğretmeni bilgilendirir. Kondisyoner Isınma sırasında takıma liderlik yapar. Kondisyon çalışmalarının planlanmasında takıma liderlik yapar. İlkyardım uzmanı Oynadıkları oyunda (sporda) sık karşılaşılan yaralanma ve sakatlıklarla ilgili bilgi sahibidir. İhtiyaç duyulduğunda ilkyardım malzemelerine ulaşır. Oyun veya antrenmanlarda yaralanma veya sakatlanma durumu olduğunda öğretmeni bilgilendirir. Öğretmene ilkyardım uygulamaları sırasında yardım eder. Halkla ilişkiler uzmanı Takım ve oyuncularla ilgili bilgileri ve maç sonuçlarını toplar ve duyurulmasını sağlar. Basına veri sağlar. Okul gazetesi, posterler, sporla ilgili hertürlü yayın ve bilgilendirme işine katkıda bulunur. Basın/Gazeteci Oyunlarla ilgili makale, yorum, kritikler yazar. Okul gazetesine katkıda bulunur.

MÜCADELE OYUNLARI İÇİN UZMANLIK ROLLERİ (Basketbol vb) Görev Sorumlulukları Kronometre hakemi Zamanın başlatılması ve durdurulması ile ilgili kuralları bilir. Hakem tarafından belirtilen şekilde saati işletir. Oyunun başlangıcı ve bitişini açık bir şekilde duyurur. İstatistikçi Takım performansı ile ilgili verileri toplar. Verileri biraraya getirir. Oyunlardaki performansla ilgili verileri özetler ve ilgili kişilere aktarır (öğretmen, basın veya takım idarecisi) Top toplayıcı Oyunun sürekliliğini sağlamak için top dışarıya çıktığında oyuna hemen dönmesini sağlar. Oyun dışına çıkmış topları toplar. HEDEF OYUNLARI İÇİN UZMANLIK ROLLERİ (Okçuluk, Golf, Bowling vb) Hedef hakemi Hedefin vuruluş doğruluğuna göre alınan sayıyı belirler. Sayı tutucuya atıştan elde edilen sayıyı bildirir. Sahanın yeni bir atışa hazır olduğuna dair sinyal verir. Hedef düzeltici/ Top toplayıcı Oyuna özgü lobut veya hedefi tekrar atış yapılacak hale getirir. Oyuna özgü top vb materyalleri toplar ve atış alanına götürür. Güvenlik hakemi Katılımcıların atış yapılırken güvenli bir alanda olmalarını sağlar. Atışların güvenli bir şekilde sürdürülmesi için gerekli kararları alır ve uyarıları yapar.

GÖSTERİ SPORLARI İÇİN UZMANLIK ROLLERİ (Cimnastik, Dans, Aerobik vb) Görev Sorumlulukları Koreograf Zorunlu ve seçmeli becerilerle ilgili kuralları bilir. Takım için hareket serileri hazırlar. Takım arkadaşlarının hareket serilerini öğrenmesine yardımcı olur. Hareket serilerini hakem ve sayı tutucularla paylaşmak için kayıt eder. Uygun müziğin seçilmesine yardım eder. Müzik mühendisi Ses sistemini kontrol eder. Takım üyelerinin kullanacakları müzikleri kayıt eder. Takım üyeleri çalışırken veya gösteri yaparken müziği kontrol eder. Sahne yöneticisi Gösteri sırasında gerekli malzemeleri toplar ve dağıtır. Takım için kostüm tasarlar ve sahneyi hazırlar. Hakem Katılımcıların performansını değerlendirir. Rutinlerin değerlendirme kriterlerini bilir. Belirlenmiş kriterler doğrultusunda puanlama yapar. YARIŞ SPORLARI İÇİN UZMANLIK ROLLERİ (Atletizm, Kros vb) Çıkış hakemi Yarışmacıların çıkışta doğru pozisyon almasını sağlar. Uygun hazır ve çık komutları verir. Hatalı çıkışlara karar verir. Kronometre hakemi Kronometreyi nasıl kullanacağını bilir. Yarışmacıların derecelerini kaydeder. Dereceleri ilgili kişilere (öğretmen, antrenör, takım idarecisi, istatistikçi) bildirir Baş hakem Kazananları belirler. Kronometre hakemlerini ve diğer hakemleri kontrol eder. Uyuşmazlık veya ihlallerde kararları verir.

Sezon İçin Rollerin Seçiminde Dikkat Edilecek Noktalar Roller iyi açıklanmalıdır. Sezon planı uygun bir şekilde yapılmalıdır. Öğrenciler rollerini uygulayıp pratik yapmalıdırlar. Öğrencilerin aldıkları farklı rollerin takım başarısına etkisi olması için çaba harcanmalıdır. Rollerin gerçekleştirilmesi için gerekli olan malzemeler sağlanmalıdır.

Başarılı performans için: 1. Rollerin önemi vurgulanmalı 2. Alınan rollerdeki performans değerlendirme unsurları anlaşılmalı 3. Materyal hazırlanmalı 4. Bütün öğrenciler dahil edilmeli 5. Spor platformu ve çözüm komitesi oluşturulmalı.

Takımların Belirlenmesi 1- Takımların Sayısı ve Büyüklüğü 2- Takımlara Öğrenci Seçimi 3- Takım ilişkileri ve yapısı

Hafifletilmiş Oyunlar Oluştururken Anahtar Stratejiler Sayı yapmayı kolaylaştıran stratejiler Topun (veya oyunda kullanılan nesnenin) hareketi yavaşlatılarak yapılan stratejiler Teknik ve taktik çalışma fırsatını arttırıcı stratejiler Oyunu parçalara bölerek yapılan kavratıcı stratejiler Sayı yapma kurallarını değiştiren stratejiler

Yarışma Formatını Düzenlemek Her öğrenciye eşit oynama fırsatı yaratılmalıdır Yarışmalarda takımın önemi kavratılmalıdır Yarışma sınıflandırılmalıdır

Beden eğitimine ayrılan zaman HEDEFLERE ULAŞACAK ŞEKİLDE SEZON PLANLAMASI Göz önünde bulundurulması gereken genel özellikler (Tek bir ölçü herkes için uygun değildir!!!) Beden eğitimine ayrılan zaman (haftalık ders saati ve dakikası). Sınıf mevcudu. Spor alanlarının çeşidi ve uygunluğu. Uygun ve yeterli sayıda araç-gereç.

Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması Sıkça sorulan soru: Modelin bağlı kalınması gereken en önemli özellikleri nedir? Birinci cevap: Gerçek bir sezon için yeterli zamana sahip olmak.

Genel bir yol: Gerçek bir sezon için yeterli zamana sahip olmak. Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması Gerçek bir sezon için yeterli zamana sahip olmak. Genel bir yol: İlköğretim : 40’ar dakikalık 10-12 ders. Ortaöğretim : 45/50’şer dakikalık 20 ders veya 90’ar dakikalık 12 ders. (blok dersler)

Fakat, bunlar modelin kullanılmasına engel olmamalıdır. Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması Yerel sınırlılıklar, yapılmasını gerekli gördüğünüz düzenleme şekillerini ve miktarını etkileyecektir. Fakat, bunlar modelin kullanılmasına engel olmamalıdır.

Hedeflerin Belirlenmesi Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması Hedeflerin Belirlenmesi Hedefler, öğrencinin neyi öğreneceğini ve sezona katılımı sonucunda neyi yapabiliyor olacağını ifade eder. “authentic” (gerçek- güvenilir)hedeflerdeki amaç: Oyun bağlamında sergilenen bilgi, teknik ve taktiktir.

Gerçek hedefler ve değerlendirme. . . Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması Gerçek hedefler ve değerlendirme. . . Değerlendirme oyun-tarzı uygulama ortamlarında yapılmalıdır. Performansın gösterildiği doğal ortamlardan örnekler: Sezon oyunları Karşılaşmalar Dans gösterileri Şampiyonluk maçları Yarışmalar.

“Daha az daha çok!” Sezon hedefleri Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması Sezon hedefleri Sınırlı sayıda, önemli olan hedefler seçmek Teknik, taktik ve bilgiye odaklanmak. “Daha az daha çok!”

Başarılı bir sezon planlamak için temel özellikler Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması Başarılı bir sezon planlamak için temel özellikler (Farklı deneyimlere sahip öğrenciler olduğunda “derecelendirilmiş bir yarışma şekli” kullanılmalıdır) Sınırlı sayıda hedef koymak. Hedefleri sıraya koymak. Sırayı kontrol etmek ( öğretim> pratik> yarışma > hedefler ). Sıralanmış deneyimlerin dağılımlarını göz önünde bulundurmak

Sezon için hazırlık Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması GÖREVLER TANIM Spor veya etkinlik seçimi Spor veya etkinliğin seçimine ve nasıl modifiye edileceğine karar vermek. Yarışmaların sırasını ve her birine ait kuralları belirlemek. Alan ve malzeme Her bir yarışmanın yapılacağı kort veya saha hakkında bilgi sahibi olmak. Her bir yarışma için gerekli araç gereci bilmek. Sezon süresi Sezonun farklı unsurları için ayrılan zamanı tahmin etmek amacıyla sezonun kaç gün ve her günün kaç saat süreceği hakkında bilgi sahibi olmak. Takımlar Takım sayılarına, seçim yöntemlerine ve gerekirse seçim sürecinde kullanılacak malzemelere karar vermek. Roller En olasılar: Oyuncu, hakem, puanlayıcı, antrenör, yönetici ve fitnes lideri. Seçmeli: İstatistikçi, Tanıtım (reklam) rehberi. Öğrenme rollerini desteklemek Görev kartları, beklentiler, anlaşmalar vb. yaratmak Takım kimliği Takıma isim, renk, logo, takım övücüsü bulmak ve bültende takıma yer vermek. . Takım görevlerine ilişkin sorumluluklar Her bir duruma uygun araç gereç, hakem ve puanlayıcı. Takım görevlerine ilişkin gerekli malzemeler Puanlama kartları, düdükler, panolar, toplar ve hakem kartları.

Sezon için hazırlık (devam) Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması Sezon için hazırlık (devam) GÖREVLER TANIM Bu sezon için ders rutinleri Ev ödevleri ve başlangıç etkinliği İçerik geliştirme Oyun uyarlamaları ve sıralaması, teknik ve taktik öğretimi, kural öğretimi, hakemlik ve puanlayıcılık, öğrenme etkinliklerinin sırası. Öğretim destekleri Öğretilen teknikte yapılan genel hatalar ve önemli unsurlar, taktiksel içeriğin öğrenimini destekleme; posterler, bildiriler. Giriş etkinliği Teknik, streching ve fiziksel uygunluk odaklı. Günlük teknik veya fiziksel uygunluk posterlerini hazırlamak. Kapanış olayı Olayın niteliği (içeriği) konusunda karar vermek. Tek günlük veya çok dersli oturumlar. Ödülleri hazırlamak. Değerlendirme Performans veya rollerin nasıl değerlendirileceğine karar vermek. Puanlayıcıdan elde edilen verilere ek olarak oyuna ilişkin değerlendirme protokolü oluşturmak. . Sezon şampiyonluğu Şampiyonluk için puan kazanmaya katkıda bulunan tüm etkinliklerin tanımlanması; fair play, roller, kazananlar, takım görevleri. Her bir unsura uygun puan değerlerini belirlemek. Tüm öğrencilerin puanlama sisteminden haberdar olmaları için bildiri veya posterler dağıtmak.

Sezon için hazırlık Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması Sezon başında sezonun yapısı bilinmelidir. Sezon başlamadan önce gerekli hazırlıklar ve planlamalar yapılmalıdır. Hangi rollerin ve katkıların beklendiği konusunda öğrencilere net bir yol çizilmelidir.

Genellikle üç kategoridedir: Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması Günlük Program Genellikle üç kategoridedir: Öğrenme ve uygulama günleri. Öğrenme & yarışma günleri. Yarışma günleri.

Öğrenme ve Uygulama Günleri. Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması Günlük program Öğrenme ve Uygulama Günleri. Çoğunlukla yönlendirilmiş ve bağımsız uygulamaların her ikisini de içerir. Yönlendirilmiş uygulamalar doğrudan öğretim kullanılarak öğretmen tarafından yürütülür. Bağımsız uygulamalar takım odaklıdır (Öğretmen gezerek gerektiğinde yol gösterir).

Uygulama ve Yarışma Günleri. Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması Günlük Program Uygulama ve Yarışma Günleri. Takım uygulamaları için zaman ayrılır. Yarışmalar karşılıklı veya sezon programının bir parçası olmalıdır. Karşılıklı mücadeleler hakemlik, puan kaydedicilik vb. gibi takım rollerinde değişiklik yapmayı sağlar.

Yarışma Günleri. Yalnızca sezon sonunda değil, sezon boyunca olur. Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması Günlük Program Yarışma Günleri. Yalnızca sezon sonunda değil, sezon boyunca olur. Yeni yarışmalar daha karmaşık oyun yapılarından oluşabilir. Yeni görevleri ve oyun dışı diğer rolleri öğrenmek için zaman gerekir.

Dersin Bitirilmesi Her dersin bir parçası olmalıdır! Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması Günlük Program Dersin Bitirilmesi Her dersin bir parçası olmalıdır! Oyunda ve takım görevlerinde gösterilen performanslardaki mükemmellikler vurgulanmalıdır. Bireysel oyuncular ve takımlar tarafından gösterilen fair play örnekleri takdir edilmelidir.

Öğrenme& uygulama günleri Uygulama & yarışma günleri Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması Günlük Program ÖĞRETMENE UYARI! Öğrenme& uygulama günleri Uygulama & yarışma günleri Yarışma günleri DERSİN TÜRÜNE BAKMAZSIZIN. . . Takım uygulamaları ve yarışmalar boyunca takımlarla bireysel olarak çalışma yapması öğretmenin öğretim fonksiyonunun merkezde kalmasını sağlar..

İlk kez kullananlar… “bare bones” (yetecek kadar) biçimini kullanın! Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması İlk kez kullananlar… “bare bones” (yetecek kadar) biçimini kullanın! İyi bildiğiniz bir etkinlik seçin. Yalnızca temel öğrenci rollerini kullanın (örn. Koç, yönetici, fitness lideri, hakem, & puan kaydedici). Basit bir fair play sistemi geliştirin. Basit bir şekilde değiştirilmiş oyun geliştirin (örn. Birkaç kurallı vb.) . . .

Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması İlk kez kullananlar “bare bones” (yetecek kadar) biçimini kullanın! İçerik öğretimi için gerekli olduğu gibi modelin öğretimi için de ek zaman ayırın. Oyunculuk dışında beklenen roller. Kendi sahalarında takım çalışmaları. Takım görevlerindeki sorumluluklara ilişkin yarışmalar. . . Bu model öğrenciler için de ilk!!

İlk kez kullanalar Şampiyonluk puanlama sistemi kolay olsun. Hedeflere Ulaşacak Şekilde Sezon Planlaması İlk kez kullanalar “bare bones” (yetecek kadar) biçimini kullanın! Şampiyonluk puanlama sistemi kolay olsun. Sezon açısından gerekli ödül puanlaması: Fair play performansı, Yarışma performansı ve Takım görevi performansı.

Sonuç olarak; Spor eğitimi modeli okulda öğrenilenlerin okul dışındaki yaşantılarla ve fırsatlarla ilişkilendirilmesini amaçlamaktadır. Bu amaçla öğrenciler sezon içinde, yapılandırılmış ve uyarlanmış oyunlara katılmakta ve gerçek dünyadaki spor dalları hakkında bilgi ve beceri sahibi olmaktadır.

Spor sezonları için bir eğitim döneminde yarıyılın tamamının kullanılması, genellikle takım sporlarına yönelik olması ve oyunun gerçekten eğitimsel bir değere sahip olup olmadığı tartışması spor eğitimine yöneltilen eleştiriler arasındadır. Bu eleştirilere rağmen, spor eğitimi modeliyle ilgili yapılan birçok çalışma, modelin öğrencilerde anlamlı eğitimsel çıktılara neden olduğu sonucunu vurgulamaktadır. Modelin ülkemizde başarılı bir şekilde kullanılması Türkiye şartlarına uyarlanması ile mümkün olabilir.

TEŞEKKÜRLER…