LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI (24 TEMMUZ 1923) Burak ÜNSAL Tarih Öğretmeni
Konferans ile ilgili bilgiler İsviçre’nin Lousanne(Lozan) şehrinde yapıldı.(tarafsız ülke olduğu için) TBMM’yi temsilen İsmet Paşa katıldı.(Mustafa Kemal’in ona güvenmesi ve Mudanya’daki başarısı nedeniyle) Konferans’ta İtilaf devletlerini İngiltere temsil etti. O yüzden Konferans genellikle Türkler ve İngilizler arasındaki görüşmeler ile geçti İki oturum sonucu imzalanmıştır.
Bu konularda taviz verilmeyecek! Kapitülasyonlar Ordu konusundaki sınırlamalar Ermeni Devleti Musul
Lozan 1. Oturum 20 Kasım 1922 - 4 Şubat 1923 arasında yapıldı. Her iki tarafın da hedeflerinden taviz vermemesi nedeniyle sonuçsuz dağıldı.
Konferansa verilen arada TBMM’nin çalışmaları Meclis seçimleri yenilenerek II. TBMM kuruldu. Barışın sağlanamaması ihtimali üzerine savaş hazırlıkları yapıldı. * Bunun üzerine İngiltere’nin çağrısı ile Konferans yeniden toplandı.
Lozan II. Oturum İngiltere’yi temsilen bu kez Winston Churchill katıldı. Her iki tarafın da uzlaşmacı tavrı sonucu 24 Temmuz 1923’te antlaşma imzalandı.
1-) Sınırlar Suriye sınırı: 1921 Ankara antlaşması ile belirlenen yerler Irak sınırı: Musul nedeniyle anlaşma sağlanamamış. Çözümü ileriye bırakılmıştır. Batı sınırı: Meriç nehri Türk-Yunan sınırı oldu. Gökçeada ve Bozcaada dışındaki adalar Yunanistan’a bırakıldı Doğu sınırı: Kars Antlaşması ile belirlenen yerler.
2-) Savaş Tazminatı 3-) Kapitülasyonlar Yunanistan Karaağaç kasabasını Türkiye’ye verdi.(Bu durum Türkiye’nin savaşı kazandığını gösterir.) 3-) Kapitülasyonlar Kayıtsız şartsız kaldırıldı
4-) Azınlıklar Bütün azınlıklar Türk vatandaşı sayıldı. Böylece Türkiye’nin iç işlerine karışılması engellenmiş oldu. Türkiye’deki Rumlar Yunanistan’a, Yunanistan’daki Türkler de Türkiye’ göç ettirilecek(Batı Trakya’daki Türkler ve İstanbul’daki Rumlar hariç)
5-) Devlet Borçları: 6-) Boğazlar: Osmanlı’dan kalan borçlar, Osmanlı’dan ayrılan devletler arasında paylaştırıldı. Türkiye 1954’e kadar bu borcu taksitli olarak ödedi 6-) Boğazlar: Başkanı Türk olan uluslar arası bir komisyon tarafından yönetilecek
7-) Patrikhane 8-) Yabancı Okullar Ortodoks Hristiyanların merkezi olan bu kurum İstanbul’da kaldı. Siyasi bir ayrıcalığı olmayacak. 8-) Yabancı Okullar Tüm okullar Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlanarak yabancı ülkelerin Türkiye iç işlerine karışması engellendi.
Lozan Antlaşması’nın önemi ve sonuçları: Yeni Türk devletinin bağımsızlığı resmen kabul edilmiştir. Misak-ı Milli sınırları büyük oranda gerçekleşti. Lozan geçerliliğini uzun süre koruyan bir antlaşmadır.(2023’te biteceğine dair bir belge yoktur.)
Lozan’da Türkiye’nin aleyhine sonuçlanan maddeler: Boğazlar Patrikhane Musul Hatay Adalar
Lozan başarı mı hezimet mi? öncesi sonrası SİZCE ?
Lozan kan ve gözyaşı ile dolu senelerin ardından çok zor şartlar altında imzalanmış, Batılı devletlerin dayattığı Sevr antlaşmasını kabul etmeyen Türk halkının bağımsızlık aşkı ile verdiği mücadelenin altın madalyası olmuştur.