Assist. Prof. Dr. Gülden TÜM

... konulu sunumlar: "Assist. Prof. Dr. Gülden TÜM"— Sunum transkripti:

1 Assist. Prof. Dr. Gülden TÜM
OKUMA METİNLERİNİN ÖZARAMA ve TARAMA OKUMA STRATEJİLERİ AÇISINDAN ANALİZİ: “YENİ HİTİT Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı 2” Assist. Prof. Dr. Gülden TÜM Çukurova University Res. Asst. Tuğba ŞİMŞEK

2 GİRİŞ Okuma Yabancı dil öğreniminde başarılı olabilmede çok önemli bir yer tutmaktadır, dil öğrenme sürecinde ders kitaplarını anlamaktan kelime haznesi geliştirmeye, yazma becerisinden dil bilgisi öğrenimine gibi birçok alanında gerekli bir beceridir (Mikulecky, 2008). Bu yüzden, öğrencilere TYD öğretiminde okumanın önemini kavratmak ve okuma becerilerini kazandırmak yabancı dil öğretmenlerinin temel amaçlarından birisi olmalıdır.

3 GİRİŞ (DEVAMI) Günümüz dünyasındaki hızlı bilgi artışı, bireylerin sürekli yeni bilgilerle karşılaşması ve bu bilgilerden hangilerinin işe yarar hangilerinin gereksiz olduğunu daha kısa sürede anlayabilmeleri için kendi okuma stratejilerini geliştirmeleri gerekmektedir (Maxwell, 1972). Bu stratejilerin başında özarama ve tarama önemli bir yer tutmaktadır. Özarama, bir metne göz atarak o metnin ana fikrinin ne olduğunu anlama; tarama ise metnin hızlı bir şekilde gözden geçirilerek özellikle bir bilginin aranmasıdır.

4 GİRİŞ (DEVAMI) Teixeira (2012) özarama ve tarama tekniklerinin geliştirilmesi için ders kitaplarında farklı türlerde metinlerin ve çalışma etkinliklerinin bulunması gerektiğini vurgulamıştır, fakat kitaplarda yeterli etkinlik bulamadığını ifade etmiştir. Bu nedenle, TYD öğretiminde seçilecek okuma metinlerinin de farklı türlerde olması ve okuma becerilerini geliştiren etkinlikler içermesi öğrencilerin etkili okuma becerileri edinmesi için büyük önem taşımaktadır.

5 Vygotsky (1976): Derste işlenen metin hakkında öğrencilerin öğretmenle ve birbirleri ile konuşmasının okuma stratejileri geliştirmede yararlıdır. Brown (1978): Öğrenme stratejilerini öğretirken öğrencilerin bu sürecin farkında olmalarını sağlamak bu işlemi daha kolay hala getirir. Urquhart ve Weir, (1998); Hudson (2007): Okuma okuyucunun okuduğu metni anlamada aktif olarak birçok işlem yaparak metni anlamlandırır ve bu sürecin karmaşık bir yapıya sahiptir.

6 Andersen (2005): Hızlı okuma kelimeleri tek tek okumak yerine düşünce üniteleri şeklinde okumayı sağlar ve bu da daha iyi bir anlama yeteneği geliştirmeye yardımcı olur. Krashen (1985): Okuma becerisi geliştirmenin yolu çok okumaktan geçer.

7 Her dil farklı bir yapıya sahip olduğu için her dilde okuma becerileri farklılık gösterebilir, bu yüzden öğretmen öğrencilerinin daha iyi okuyucu olabilmesi için bu stratejileri öğrencilere vurgulamalıdır. Bir metni öğrenciye verip onun bunu tamamen anlayıp kendi kendilerine uygulamalarını beklemek yerine öğretmen birkaç kez farklı metin çeşitleri ile etkili okuma stratejilerini öğrencilere göstererek onların da uygulamasını istemelidir, bu işlem ne kadar çok tekrar edilirse öğrencilerin bunu bilinçaltına yerleştirmeleri ve kendiliğinden yapmaya başlamaları o kadar çabuk olacaktır (Mikulecky, 2008).

8 Özarama ve Tarama Özarama ve tarama becerilerinin her ikisi de hızlı okuma tekniğini içerir. Özarama, bir kitap ya da metnin ne hakkında olduğunu, ana fikrinin ne olduğunu materyale göz atarak bulabilmektir. Tarama ise yine aynı şekilde metni hızlıca gözden geçirmeyi içerir fakat özaramadan farkı taramada belirli bir bilgiyi bulmak için metnin taranmasıdır. Özarama ve tarama becerileri üzerinde çalışmak demek öğrencilerin her bir kelimeyi tek tek okuma alışkanlığını kırmaya çalışmak demektir (Teixeira, 2012).

9 Özarama ve Tarama Bu iki strateji derste okuma öncesinde etkili olarak kullanılabilir, okuma metni detaylıca incelenmeden önce özarama yapılarak başlıklar; resimler yardımı ile ana metin bulunabilir; bunun yanında tarama ile bazı temel bilgilere ulaşma sağlanarak okuyuculara metin hakkında fikir vermiş olunur (Barnett, 1988).

10 Özarama ve Tarama Öğretiminin Faydaları
Okuyucular metni anlamlandırmak için parça ile bir etkileşime girerler, iyi planlanmış özarama ve tarama etkinlikleri bu sürece yardımcı olabilir. Eğer bir ders kitabında çok zaman almayan ve zor olmayan özarama ve tarama etkinlikleri olursa öğrenci başarı duygusunu daha çok tadacak ve öğrenciyi derse ve okumaya karşı güdüleyecektir. Thornbury (2006) okuma metinlerinin dil sunumunda önemli araçlar olduğunu ifade etmektedir, ona göre dersin başındaki kısa özarama ve tarama etkinlikleri öğrencinin dil içeriği hakkında daha fazla bilgiye sahip olmasına yardımcı olmaktadır. Bu stratejilerin sınıfta öğretilmesi öğrencileri sınavlara da psikolojik ve stratejik olarak hazırlamak anlamına gelir (Kerr, 2009). Araştırma sonuçlarına göre hızlı okuyucular yavaş okuyuculara göre okudukları metni daha iyi anlayabilmektedirler (Maxwell, 1971).

11 Araştırma Soruları “Yeni Hitit Yabancılara Türkçe Öğretimi 2” kitabında bulunan 12 ünitede özarama okuma stratejisini geliştirmeye yönelik etkinlik var mı? “Yeni Hitit Yabancılara Türkçe Öğretimi 2” kitabında bulunan 12 ünitede tarama okuma stratejisini geliştirmeye yönelik etkinlik var mı?

12 MATERYALLER Ders kitabı, Yeni Hitit Yabancılara Türkçe Öğretimi Seti A1-A2, Ankara Üniversitesi, Tömer-Türkiye

13 YÖNTEM İçerik analiz yöntemi
“Yeni Hitit Yabancılara Türkçe Öğretimi” 2. Seviye kitabıdır. Ankara Üniversitesi,TÖMER Avrupa Konseyinin çağdaş dil öğretim ölçütleri göz önüne alınarak hazırlanmıştır. Kitap 12 üniteden ve 3 altbaşlıktan oluşmaktadır. Her ünitede çeşitli okuma metinleri vardır.

14 BULGULAR (1) “Yeni Hitit Yabancılara Türkçe Öğretimi 2” kitabında bulunan 12 ünitedeki okuma metinleriyle ilgili özarama ve tarama becerilerini geliştiren etkinlikler incelenmiştir. Özarama ve tarama becerilerini geliştiren etkinlikler Tablolar halinde listelenmiştir.

15 Gençler İşsizlikten Patronlar İşçisizlikten
ÜNİTELER OKUMA METİNLERİ ETKİNLİKLER Ünite 1 İŞ DÜNYASI Gençler İşsizlikten Patronlar İşçisizlikten İş bulmak her gün biraz daha zorlaşıyor çünkü… etlinliği. (Tarama) Özgeçmiş hazırlama Özgeçmiş Formunda Neler Olmalı? (Tarama) Pazartesi Sendromu Yorumlayalım (Özarama) İşkolik Olabilir misiniz? “Var-Yok” etkinliği (Tarama) Rahmi Koç’tan Konferans Özetleyim (Özarama) Rüya Meslekler Gerçekten Rüya mı? Eşleyelim (Tarama) Ünite 2 ŞİMDİ SPOR ZAMANI Sağlık ve Spor “Var-Yok” (Tarama) “Doğru-Yanlış” (Tarama) İlk Sporlar Olimpiyat tarihinden İlginç Notlar “Doğru-Yanlış” (Tarama” Olimpiyatların amacı… (Tarama) Sporun Altın Çocukları İşaretleyelim (Tarama) Şampiyonluk Maçı Özarama ve tarama etkinliği yok. Kadın Fanatikler Fanatizmin Sınırı Yok Tamamlayalım (Tarama)

16 BULGULAR (3) Ünite 3 HAYALLER GERÇEK OLSA Hayallerimiz
Konu-Paragraf Eşleme (Özarama) Sana Çok Özeniyorum “Doğru-Yanlış” (Tarama) Bir Kartal Masalı “Var-Yok” (Tarama) Hayatımda “Keşke” Yok Sizinle Niye Geldim Ki… İşaretleyelim (Öztarama) Hayal Dünyası Seçelim, Savunalım (Özarama) Hayal Et, Olsun Başlığını Bulalım (Özarama) Ünite 4 BU YIL MODA NE? Dünden Bugüne Moda Yerleştirelim (Özarama) Anadolu’da Giyim İşaretleyelim (Tarama) İndirim Konu-Paragraf Eşleştirme (Özarama) Online Alışveriş Özarama ve tarama etkinliği yok. Marka Çılgınlığı Sıralayalım (Özarama) Stil Sahibi Olmak Burcuna Göre Giyim Tamamlayalım, Bulalım (Tarama)

17 BULGULAR (4) Eğitim Yerleştirelim (Tarama) Öğrenmeyi Öğrenmek
Ünite 5 EĞİTİM ŞART Eğitim Yerleştirelim (Tarama) Öğrenmeyi Öğrenmek “Doğru-Yanlış” (Tarama) “Var-Yok” (Tarama) Bir Okul Anısı Sıralayalım (Özarama) Öğrenmenin Yaşı Yok Yerleştirelim (Özarama) Tamamlayalım (Tarama) Erzurum’dan Harvard’a Kendimizi Nasıl Geliştirebiliriz? Bütün Kurslar Benim İçin Ünite 6 ESTETİ ve YARATICILIK Sanat Nedir? Kumdan İstanbul Dolduralım (Tarama) Sanat Dört Duvara Sığmazsa Anadolu Ateşi

18 BULGULAR (5) Ünite 7 İCATLAR MUCİTLER Tesadüfen Bulundular
Ünite 7 İCATLAR MUCİTLER Tesadüfen Bulundular “Var-Yok” (Tarama) E-Postanın Mucidi Yerleştirelim (Özarama) Çocuk Gözüyle Özarama ve tarama etkinliği yoktur. Buluş Şenliğinde Buluşalım Sıralayalım (Özarama) Tamamlayalım (Tarama) Muhteşem Buluşlar Dolduralım (Tarama) “Doğru-Yanlış” (Tarama) Zihni Sinir ‘Proce’leri Zihni Sinir’e Şapka Çıkarttıracak Buluşlar Ünite 8 TABİAT ANA Hayvanlar Alemi Ekleyelim (Tarama) Nesilleri Birer Birer Tükeniyor Konu-Paragraf Eşleştirme (Özarama) Doğayla İç İçe Şehirliye Anlatmak Zor Yerleştirme (Özarama) Tamamlama (Tarama) Küresel Isınma İşaretleyelim (Tarama) Doğa İçin Henüz Vakit Varken!

19 BULGULAR (6) Ünite 9 SİNEMA DÜNYASI Sinema Bir Tutkudur
Ünite 9 SİNEMA DÜNYASI Sinema Bir Tutkudur İşaretleyelim (Özarama) Oscar “Var-Yok” (Tarama) “Doğru-Yanlış” (Tarama) Altın Portakal’ın Genç Yüzleri Tamamlayalım (Tarama) Sevdiğim Filmler Haftanın Filmleri Yerleştirelim (Özarama) Ünite 10 İSTER İNAN İSTER İNANMA Mitler Yerleştirelim (Tarama) Eros’un Aşkı Binlerce Hurafe Merdiven Altı Korkusu Şansınız Bol Olsun Özarama ve tarama etkinliği yok. Anadolu’nun Sırları Titanic Neden Battı?

20 BULGULAR (7) Kutlu Olsun? Eşleştirelim (Öztarama)
Ünite 11 BUGÜN BAYRAM Ah Nerede O Bayramlar “Var-Yok” (Tarama) “Doğru-Yanlış” (Tarama) Kutlu Olsun? Eşleştirelim (Öztarama) Sıralayalım (Öztarama) Domates Festivali Yılın En Şahane Günü İşaretleyelim (Tarama) Ünite 12 İNSANA DAİR Farklılıklara Rağmen Yerleştirelim (Özarama) Ben Böyleyim Eşleyelim (Özarama) Hayatlarımız ve Standartlar Özarama ve tarama etkinliği yok. Marjinal Olmak İçin Yaşamadım? Kim Akıllı, Kim Deli Büyükada’da Bir Yalnız Adam: Ergüder Yoldaş Sadece Şort ve Doğanın Dostluğunu Giyinen Adam

21 Tablo 2. Kitaptaki ünitelerde geçen okuma parçaları ile ilgili özarama ve tarama etkinliklerini yüzdeleri: Üniteler Okuma Metni sayısı Okuma Etkinliği Sayısı Özarama Tarama % (Özarama) % (Tarama) Ünite 1 6 7 2 5 % 28.57 %71.43 Ünite 2 11 % 0 % 100 Ünite 3 8 4 % 50 %50 Ünite 4 Ünite 5 3 %27.27 %72.72 Ünite 6 9 Ünite 7 Ünite 8 10 % 20 % 80 Ünite 9 Ünite 10 1 % 11.11 % 88.89 Ünite 11 % 22.22 % Ünite 12 % 25 % 75 Bütün Üniteler 74 104 24 80 %23.07 % 76.92

22 SONUÇ Bu çalışma sonucuna göre da TÖMER’in yayınladığı “Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe Öğretimi 2” kitabındaki yeterli sayı ve çeşitte okuma metninin bulunduğu, buna ek olarak yeterli sayıda tarama etkinliğinin de mevcut olduğu saptanmıştır. Fakat sonuçlar özarama etkinliklerinin sayısı oldukça az hatta 2 ünitede hiç bulunmadığını göstermektedir.

23 SONUÇ (2) Kitabın yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin özarama becerilerini de geliştirebilmesi için daha çok etkinliğe yer vermesinin daha olumlu sonuçlar doğuracağı düşünülmektedir. Çünkü özarama ve tarama stratejilerinin her ikisi de öğrenciler hem akademik hem de günlük hayatlarında büyük kolaylıklar sağlayacaktır.

24 KAYNAKÇA ANDERSON, Neil J. (2005). Fluency in L2 Reading and Speaking. TESOL 2005 colloquium. BROWN, A. L. (1978). Knowing When, Where, and How to Remember: A Problem of Metacognition. In R. Glaser (ed.) Advances in Instructional Psychology. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. HUDSON, Thom. (2007). Teaching Second Language Reading. Oxford: Oxford University Press. KERR, Ph. (2009). Skimming, Scanning and Inferring in Reading. Article 2 in LCPJ 2009. KRASHEN, S. (1985). Insights and Inquiries. Hayward, CA: Alemany Press. MAXWELL, M. J. (1972). Skimmimg and Scanning Improvement: The needs, Assumptions and Knowledge Base. Journal of Literacy Research 5:47. MİKULECKY, Beatrice S. (2008). Teaching Reading in a Second Language. Longman. TEIXEIRA, J. V. (2012). “Developing Different Skills Using Different Texts”, e-TEALS: An e-journal of Teacher Education and Applied Language Studies 3 (2012): ISSN X VYGOTSKY, L. S. (1962). Thought and Language. Cambridge, MA: MIT Press.

25 TEŞEKKÜRLER