Medya Çalışmaları Dan Laughey.

... konulu sunumlar: "Medya Çalışmaları Dan Laughey."— Sunum transkripti:

1 Medya Çalışmaları Dan Laughey

2 ARAÇ İLETİNİN KENDİSİDİR

3 Araç iletinin kendisidir
Muhtemelen medya çalışmalarının gelmiş geçmiş en ünlü deyişidir. Sözün sahibi Prof. Marshal McLuhan’da muhtemelen gelmiş geçmiş en ünlü medya düşünürüdür. Şöhretinin doruklarında pek çok tv programına ve dergiye konuk olmuştur.

4 Peki onu bu denli meşhur eden iddiası neydi?
Medyayı insanlık tarihine yön verme kapasitesi içinde ciddi bir biçimde ele alan ilk düşünürdür. McLuhan’ın araç teorisi, gelişmiş modern toplumun buna uygun çeşitli medya teknolojileri tarafından şekilleneceğini belirtir.

5 Medya Toplumlar üzerinde oldukça güçlü etkiye sahiptir!
Dahası, bu etkiler hepimiz tarafından ve çoğunlukla kendi çocuklarımız doğrultusunda hissedilir. Medya bizim genişliğimiz, insani algı ve kapasitemizin genişliği olur. Aslolan medya teknolojilerin içerik ve niteliği değil, teknolojinin kendisidir.

6 McLuhan; Dolayısıyla medyanın bize yaptığını, ne söylediğini incelemeden önce, nasıl yaptığını, nasıl söylediğini bilmek zorunda olduğumuzu söyler.

7 Örneğin; İster Facebook kullanıcı bilgilerimiz güncelliyor olalım, ister Skype ile birileriyle konuşuyor olalım, bunun asla bir önemi yoktur! Önemli olan araçtır, ileti değil; çünkü McLuhan’ın Understanding Media(1964) kitabında belirttiği gibi, “bir araç ya da teknolojinin iletisi, insan ilişkilerinin içine yerleşen bir ölçek, adım ya da tutum değişikliğidir.

8 Bir başka deyişle; Herhangi bir araç içindeki en önemli ileti, bu aracın yaşamlarımız üzerinde nasıl etkileri olduğudur.

9 SICAK VE SOĞUK MEDYA

10 McLuhan’a göre Medya yaşamlarımızı ve insani duyularımızı belirleyici biçimde etkiler. Ve medya teknolojileri iki biçimde verilir; 1-Sıcak medya 2-Soğuk medya

11 Sıcak medya bilgi açısından zengindir ve görme, duyma ve diğer algılarımız açısından çok az çalışım (çalışma) gerektirir. Soğuk medya ise, tersine bütünüyle bilgi yoksunudur ve iletiyi almaları için duyularımızı çok daha fazla çalıştırır. Yani bir fotoğraf karikatürden daha sıcaktır. Yüksek çözünürlüklü bir televizyon sıradan bir televizyondan daha sıcaktır.

12 Medya teknolojilerindeki bu farklı sıcaklık dereceleri onları nasıl kullandığımızı ve onlardan nasıl öğrendiğimizi belirler. Sıcak medya, kullanıcı dostudur ve kolaylıkla unutulabilen, yoğunlukla tek kullanımlık eğlence biçimleridir; Diğer yandan soğuk medya öğrenmeyi teşvik eder; çünkü daha yüksek bir duyusal katılım, odaklanma ve okuryazarlık yetisi gerektirir.

13 McLuhan’ın sıcak soğuk argümanı şaşırtıcıdır ancak bilgi erişiminde duyumsamanın yanına hızı da eklendiğinde, bu her zaman belirgin örnekler gerektirmeyebilir. Örneğin internet bir yandan televizyondan çok daha yüksek düzeyde bir duyumsama gerektirirken, diğer yandan da az katılımı talep eder.

14 Haber başlıklarına bakmak istediğimde, internet zaman anlamında muhtemel en az katılımı içerme eğilimindedir; çünkü televizyonda haberler sadece belli aralıklarla görülür. Dolayısıyla internet bir açıdan televizyondan daha soğuk, diğer açıdan ise daha sıcak bir araçtır.

15 Buna karşın; McLuhan esas itibariyle dışımızdaki dünyayı nasıl duyumsadığımızı,nasıl öğrendiğimizi belirleyen temel medya önem ‘sıcaklığını1 zorlayıcı bir gereklilik olarak görür.

16 YENİDEN KABİLELEŞME ÇAĞI

17 “Araç iletinin kendisidir” günümüz medyası açısından salt bir cümleden ibaret değildir. McLuhan medyanın tarih ve medeniyete yön vermekten daha azını yapmadığını öne sürer. Bu durumu üç çağa ayırır: 1-Kabile Çağı(1500ler öncesi) 2-Kabileleşmeden Çıkma Çağı( ) 3-Yeniden Kabileleşme Çağı(1900lerden sonrası)

18 1-Kabile Çağı(1500ler öncesi): temel iletişim aracı olarak kendisini konuşma ya da şarkı biçiminde açık eden söze bel bağlamıştır. Bu çağdan çıkış J. Gutenberg tarafından matbaanın icadıyla başlar. Ortaçağ Kilisesi dini, çoğaltımı yavaş ve maliyetli olan el yazmaları sayesinde denetimi elinde tutuyordur yılında basılan ve daha sonra Gutenberg incili olarak anılacak olan ilk matbu İncil, kilisenin gücünü etkin bir biçimde ademi merkeziyetçilikten çıkarmayı başarmıştır.

19 2-Kabileleşmeden Çıkma Çağı(1500-1900)
Özellikle baskı biçimindeki medyanın ortaya çıkışına ve egemenliğine sahne olmuştur. *Artık insanlar okumayı ve sonrasında yazmayı öğreniyor ve Hıristiyanlık öğretisi ilk kez binlerce sıradan insan tarafından birinci elden edinilebiliyordu. *Kabileleşmeden çıkma güçleri harekete geçirilmiştir; yazılı medya, kabileleri ayırmıştır, insanları daha bireyselleştirilmiş, daha bağımsız bir yaşama ve öğrenme biçimi oluşturmuştur.

20 3-Yeniden Kabileleşme Çağı(1900lerden sonrası): Televizyon ve radyo gibi elektriksel medyanın egemenliğindedir. Elektriksel medya iletişim çağıyla birlikte yirminci yüzyıl yeni bir yeniden kabileleşme çağını müjdelemiştir.

21 Telefon, televizyon ve internet gibi teknolojiler yerküreyi küçülterek insanları birbirine yakınlaştırmıştır. McLuhan’ın bir diğer ünlü deyişinin ardındaki esin budur:Küresel Köy

22 Sözlük anlamıyla artık şüphesi ki kabileler şeklinde yaşamıyoruz ancak, metaforik anlamda elektriksel medya ufkumuzu o denli genişletmiştir ki kendimizi dünyanın bütün bölge ve insanlarına yakın hissettirir. İnternet McLuhan’ın yeniden kabileleşme ve küresel köy şeklindeki düşüncelerini yansıtır.

23 Örrneğin; eBay-dünyanın çevrimiçi alışveriş merkezi- 30 ülkeden satıcı ve müşterilerinin yer aldığı kendi sanal topluluğu – kabilesi- ile tam da McLuhan vari bir e-sayfadır. Benzer şekilde, MySpace, Flickr ve Twitter’da yine belli beğeni ve ilgiler etrafında birleşen kullanıcıların küresel köyleridir.

24 TEKNİĞİN OLANAKLARIYLA YENİDEN ÜRETİM ÇAĞI

25 Bu değişimin değişimin kilit noktası yeniden üretilebilirlik olmuştur.
Sanat yapıtının tekniğin olanaklarıyla yeniden üretimi sözgelimi muhteşem tabloların ikinci bir kopyasında- sadece bunu satın alabilen ya da bu türden sanat yapıtlarının sergilendiği yerleri ziyaret edebilen ayrıcalık sahibi kişiler tarafından değil-milyonlarca sıradan insan tarafından görülmesini olası kılmıştır.

26 Ancak yeniden üretimin bir bedeli vardır.
Yeniden üretilmiş sanat yapıtı, asıl yapıtın eşsiz özelliklerinden yoksundur; bu, asıl olanın neden bir aura taşıdığını açıklar. Asıl yapıt çoklu olarak yeniden üretildiğinde, bu aura duygusu azalır. Benjamin’e göre, asıl sanat yapıtını aurayla benzeyen şey, yapıtın rütüel işlevidir. Örneğin, muhteşem tablolar sanat galerilerinin ritüel içeriğinde deneyimlenir. Benjamin’in tekniğin olanaklarıyla yeniden üretime ilişkin düşünceleri İngiliz sanat eleştirmeni John Berger tarafından devralınmıştır.

27 GÖSTERİ ÇAĞI

28 Televizyon öldüren eğlence (2010) adlı kitabında McLuhan’ın düşüncelerinden övgüyle söz eden Amerikalı medya teknolojilerinin insani sonuçları noktasında iyimser değildir. Postman’ın altın “tipoloji çağı” (McLuhan’ın kabileleşmeden çıkma çağının anlamdaşı) olarak adlandırdığı şeyin ardından, 1837 yılında Birleşik Devletler’de Samuel Morse tarafından bütünüyle yazılı medyanın biçimlendirdiği elektrikli telgrafın icat edilmesi-Postman’ın “Gösteri Çağı” olarak adlandırılan yeni bir çağı işaret etmiştir.

29 Gösteri çağı, Postman’ın Çocukluğun Yokoluşu (1995) adlı bir diğer kitabının adından da vurgulandığı üzere, çocuk ve yetişkiler açısından erişilebilebilirliktedir. Postman’ın öfkesinin birincil odağı televizyondur. Televizyon modern yaşam üzerinde o denli etkilidir ki yeni bir epistemoloji dahi oluşturmaktadır.

30 Postman televizyonun bize sadece dünya hakkında bilgiler sağlamakla kalmayıp bu dünyayı bilme biçimleri de sunduğunu öne sürer. Postman ayrıca televizyonun etkin bir biçimde “kültür ölümü” yaratmakta olduğundan korkar. Postman, Birleşik Devletler’i bütün kültürü ve yaşam tarzı medya, enformasyon ve iletişim teknolojileri tarafından kuşatılmış ilk ulus; dünyanın ilk teknopolü ilan eder.

31 MEKANSIZLIK ÇAĞI

32 McLuhan’dan etkilenen bir diğer Amerikalı medya teorisyeni de Joshua Meyrowitz’dir. No Sense of Place (1985) adlı kitabında, Meyrowitz, medyanın farklı fiziksel mekanlardaki farklı sosyal durumları ortak bir alan içinde –herkesin evinde ve televizyon bütün sosyal mekanların sınırlarını çok daha geçirgen kılar. Bu, yazılı medyanın toplum üzerinde ki etkilerinden bütünüyle farklıdır.

33 Meyrowitz, McLuhan’ı yineleyerek kitap ve gazete gibi yazılı medya materyallerinin tarihsel olarak insanlar ile mekan algısı arasındaki bağlantıyı sürdürmüş olduğunu düşünür. Elektronik medya sosyoekonomik sınıf, kuşak, etnik ve diğer farklılıkları mutlak bir biçimde silmiştir.

34 “McLuhan’ın araç iletinin kendisidir” cümlesinden hareketle, Meyrowitz televizyon ve diğer elektronik medya türlerinin sosyal eşitsizliklerin aforoz edilmesine katkı sunan sosyal ve diğer siyasal değişimin müjdecileri olduklarına işaret eder.

35 TEKNOLOJİK BELİRLENİMCİLİK

36 ‘Araç iletinin kendisidir’ bakış açısı olumsuz eleştirilere de maruz kalmıştır. McLuhan’ın yandaşı kadar muhalifi de olmuştur. “Televizyon, Teknoloji Kültürel Biçim(2003)” adlı kitabında, ingiliz kültür eleştirmeni Raymond Williams, McLuhan’ın araç teorisinin merkezindeki teknolojik belirlenimciliğe itiraz eder.

37 Williams, araç teorisine karşı çıkarak, teknolojilerin beşeri ihtiyaç ve amaçlar dolayısıyla geliştiğini belirtir. Yani teknolojiler yalıtılmış bir laboratuarda ortaya çıkarak sonrasında beşeri ihtiyaçları belirlemezler. Örneğin; televizyon tarihin belli bir dönemindeki yine belli bir görsel-işitsel içerik talebiyle karşılaşmıştır. Soğuk Savaş dönemindeki korkular ve toplu etkinliklerdeki azalma, televizyonu 1950’ler ve 60’ların gündelik yaşamına uygun kılan sosyal iticilerden yalnızca iki tanesidir.