İLETİŞİM.

... konulu sunumlar: "İLETİŞİM."— Sunum transkripti:

1 İLETİŞİM

2 “Ne kadar bilirsen bil; söylediklerin karşındakinin anladığı kadardır
MEVLANA

3 “İnsanlara hiçbir şeyin nasıl yapılması gerektiğini söylemeyin
“İnsanlara hiçbir şeyin nasıl yapılması gerektiğini söylemeyin. Yapılmasını istediğiniz şeyin ne olduğunu söyleyin ve yaratıcılıkları ile sizi nasıl hayran bırakacaklarını görün”. G. S. Patton

4 Bu derste ele alınacak konular;
İletişim Kavramı İletişim Kavramının Tanımı İletişim Süreci ve Unsurları Etkin İletişim Süreci İletişim Engelleri İletişim Geliştirme Yöntemleri İletişim Şekilleri ve İletişim Kanallarının Seçimi

5 1. İletişim Kavramı Oskay, iletişimi; “Belirli bir ortamda varlıklarını sürdürmek için çeşitli araç gereçler bulan, bu konuda belirli bilgiler üreten, işbölümü yapan, değer ve inançlar üreterek toplumu kaynaştırmayı amaçlayan insanların etkinliğidir.

6 Murdock ve Scutt, “iki veya daha fazla kişi arasında sözlü olarak ya da beden ifadeleriyle gerçekleşen ve amacı bir eylemin, fikrin ya da düşüncenin gerçekleşmesini etkilemek olan bilgi alışverişi” olarak tanımlamıştır. Dökmen “bilgi üretme, aktarma ve anlamlandırma süreci”olarak tanımlamıştır.

7 Sims, “iki veya daha fazla kişi ya da grup arasında ortak bir anlayışa ulaşmak için yapılan bilgi paylaşımı” olarak ifade etmektedir. Oktay, “belirli kişilerin, belirli bilgilere, düşüncelere ve tutumlara sahip olması amacıyla, düşünce ve duyguların ve bir olay ve bir durum üzerine bilgilerin aktarılmasıdır” şeklinde tanımlamaktadır.

8 Tanımlar incelendiğinde;
Genellikle iki veya daha fazla kişi ya da grup ve bunlar arasındaki mesaj alışverişine vurgu yapıldığı görülmektedir. İletişimi iki yada daha fazla kişi ya da grup arasında bilgi, duygu, düşünce ve davranışların aktarıldığı bir süreçtir.

9 2. İletişim Süreci İletişim süreci iki yönlü bir süreçtir.
Bu süreç, en temel düzeyde üç öğeye dayanmaktadır. Bunlar; İletiyi gönderen (gönderici), İletiyi alıp açımlayan (alıcı) Bu ikisi arasında iletinin gönderilmesinde kullanılacak bir mesaj (ileti) olarak ifade edilebilir.

10 2. İletişim Süreci İletişim süreci iletmek istediği bir mesajı bulunan bir gönderici ile başlamaktadır. Gönderici iletmek istediği bu mesajı anlaşılır bir biçimde kodlayarak seçeceği bir kanal aracılığıyla alıcıya göndermektedir.

11 2. İletişim Süreci Alıcı mesaj kendine ulaştığında iletilen mesajın kodunu açmakta, mesajı algılamakta ve yorumlamaktadır. Mesaja karşı tepkisini kodlayarak bunu göndericiye geribildirim olarak göndermektedir.

12 4.İletişimin Unsurları İletişimin temel unsurları daha önce de değinildiği gibi, gönderici (kaynak), mesaj (ileti) ve alıcı olarak ifade edilebilir. Bununla birlikte kodlama ve kod açma, kanal, geri bildirim de iletişimin unsurları arasında sayılmaktadır.

13 4.İletişimin Unsurları İLETİŞİM Kaynak Mesaj Kanal Alıcı Dönüt

14 4.İletişimin Unsurları

15

16 İletişimi başlatan kişidir.
Kaynak İletişimi başlatan kişidir. İletişimin konusunu ya doğrudan doğruya oluşturan ya da başkalarınca oluşturulmuş konuyu, düşünceleri, görüşleri düzenleyen ve hedef kitleye gönderen kişi/kişiler, kuruluş veya işletme olabilmektedir. Kaynak karşı tarafla bir şeyleri paylaşmak ister.

17 Kaynak Bu isteklerini mesaj haline getirmek durumundadır.
Mesajı karşı tarafa verebilmek için karşı tarafın anlayabileceği çeşitli ses, yazı, resim, hareket, grafik, şema vb. şekillerde kodlama yapması gerekir.

18 Mesaj Kaynağın alıcısı ile paylaşmak istediği özelliklerdir.
Mesajlar resim, şekil, yazı, sözcük, ses, sayı gibi sembollerden biri ya da birkaçı kullanılarak gönderilebilir.

19 Mesaj Hazırlama İlkeleri
Öğrenen özelliklerine uygun olmalıdır. Basit, sade ve anlaşılır olmalı, karmaşık olmamalıdır. Hedef ve kazanımlara uygun düzenlenmelidir. Öğrenme ilkelerine uygun olmalıdır. Çoklu materyal ve etkinlikleri içermelidir. Görsel özelliklere dikkat edilmelidir. Bilgi yanında duygular da dikkate alınmalıdır. Duygu boyutu olursa öğrenme ve kalıcılık artar. Algılama ile ilgili özellikler dikkate alınmalıdır.

20

21 Kanal Kaynaktan karşısındaki alıcıya gidecek olan mesajı iletmeye yarayan araç, materyaller, ortam ve yöntemlerdir. Mesajlar çok çeşitli şekillerde kanal halini alabilir. Görsel ve işitsel teknolojiler, renkli, resimli, müzikli, hareketli, sözel, teknoloji temelli vb. olabilir.

22 Alıcı Kanaldan gelen mesajı alan, kodu çözümleyen ve kaynağa dönüt veren kişidir. Kaynaktan gelen mesajın kodunu alıcı çözer. Kullanılan iletişim kanallarına göre ya da kişilik, toplumsal yapı ve örgütlenme biçimine göre aktif, başka deyişle kaynak tarafından gönderilen mesajlara tepki gösteren veya tepkisini belli etmeden salt mesajı alan biri olabilir

23 Dönüt Mesajı alan alıcının mesajı anlama ile ilgili kaynağa tepkide bulunduğu bilgi, duygu ve düşüncelerine dönüt (geri bildirim) adı verilmektedir.

24

25 İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ

26 İletişimin Özellikleri
İletişimde ilk izlenim (başlangıç) önemlidir. Bireylerden biri hazır değilse, iletişim sağlanamaz. İletişim kişiye değil kişiyle yapılır. İletişimin temel özelliği, anlayarak kavramaktır. İletişimde sözcükler, eller, gözler, bakış, duruş gibi öğeler önemli rol oynar.

27 İletişimin Bileşenleri
İnsanlar arasındaki yüz yüze etkileşimde vücut dili (%55), Ses (%38) ve Kelimeler (%7) olmak üzere başlıca üç önemli kısım vardır.

28 5. İletişim Engelleri ve İletişimi Geliştirme Yöntemleri
Kişiler arasında meydana gelen çatışmaların en sık görülen nedeni zayıf iletişimdir. İnsanlar gün içinde uyanık olduğu sürenin yaklaşık %70’ini iletişim kurarak (yazarak, okuyarak, konuşarak ve dinleyerek) geçirmekte olduklarından başarılı bir grup performansının önündeki en büyük engellerden biri “etkin iletişim eksikliği”dir.

29 Filtreleme Algıda Seçicilik Duygular Kullanılan Dil
İletişim Engelleri Filtreleme Algıda Seçicilik Duygular Kullanılan Dil Aşırı Bilgi Yüklemesi Fiziksel Faktörler Kültürel Faktörler Mesaj Verme Şekli

30

31 İletişim Engelleri Filtreleme: İletişim kanalı içinde mesajın etkin bir şekilde ulaşmasını engeller. Örnek: bir yönetici, belirli bir mesaja astlarının vereceği tepkiden çekiniyorsa bu durumda, vereceği mesajı büyük ölçüde filtreleyecektir. Algıda Seçicilik: Alıcı gönderciden gelen mesajları ihtiyaçları, deneyimleri, geçmiş yaşantıları ve diğer kişisel özellikleri temelinde seçmektedir. Duygular: Alıcının içinde bulunduğu ruh haline göre mesajı yorumlaması. (kızgın veya mutlu durumlardaki yorum farkı)

32 İletişim Engelleri Kullanılan Dil: Kelime bilgisinin yetersizliği, noktalama işaretlerinin, vurgulamaların yanlış olarak kullanılması… Aşırı Bilgi Yüklemesi: Bir kişinin çok kısa bir zamanda çok fazla bilgi akışına maruz kalması olarak ifade edilebilir. Alıcıya gönderilen mesajlar bu kapasiteyi aştığı durumlarda aşırı bilgi yüklemesi söz konusu olmakta ve iletişim süreci kesintiye uğramaktadır

33 İletişim Engelleri Fiziksel Faktörler. İletişim sürecini engelleyen fiziksel faktörler gürültü, mesafe ve zamandır.. Kültürel Faktörler: Kültür farkı kelime ve işaretlerin anlamlarını da farklılaştırmaktadır. Mesaj Verme Şekli: Göndericinin mesajı iletme şekli iletişim sürecinin başarısını etkileyen unsurlardan biridir. Örnek olarak eğer iletilecek mesaj çok karmaşıksa bu durumda mesajın sözel olarak değil de yazılı olarak alıcıya iletilmesi mesajın akılda tutulması açısından daha etkin olabilecektir.

34 5.2. İletişim Geliştirme Yöntemleri
İletişim engellerinin aşılması ve iletişimi geliştirmek öncelikle iletişime engel olan unsurların ortadan kaldırılması ile mümkün olmaktadır.

35 Mesajı Dikkatlice Oluşturmak Empati Kurabilme Aktif Dinleme
Etkin bir iletişimden söz edebilmek ve de iletişimi geliştirmek için gerekli olan önemli noktalar şu şekilde ifade edilebilir: Mesajı Dikkatlice Oluşturmak Empati Kurabilme Aktif Dinleme Geribildirim Verme

36 Etkin bir iletişim için
Mesajı Dikkatlice Oluşturmak: Empati Kurabilme:Olaylara alıcı tarafından bakabilme, kendini alıcı yerine koyabilmektir.. Aktif Dinleme: Gelen bilgiyi işleme sürecine aktif olarak katılmayı ifade etmektedir.. Geribildirim Verme: Alıcının mesajı doğru ve eksiksiz bir şekilde anlayıp anlamadığını gösteren dönütlerdir.

37

38 6. İletişim Türleri İletişim türlerini sözlü, sözsüz, yazılı ve görsel iletişim olarak dört grup altında toplayarak incelemek mümkündür.

39 6. İletişim Türleri Dört Şekli: Sözlü Sözsüz Yazılı Görsel

40 6.1. Sözlü İletişim Sözlü iletişim, karşılıklı olarak konuşma ve dinleme etkinliklerini kapsar. Yüz yüze yapılan görüşmeler, telefon görüşmeleri, toplantılardaki konuşmalar, sözlü brifingler, halka yapılan sunumlar. sözlü iletişim şekillerine örnek olarak verilebilir. Sözlü iletişimin başarısı, konuşan ve dinleyen arasında ortaklaşa bir temele dayanır.

41 Sözlü İletişim Avantajları Dezavatajları Hız Geridönüşüm
Düzeltmek çok basit Dezavatajları Bir kaç kişiden geçince bozuk mesaj elde etme olasılığı

42

43

44 6.2.Sözsüz İletişim Bir araştırmada iletişim sürecinde karşı taraf üzerinde sözlerin yalnızca; %7, sesin % 38, beden dilinin ise % 55 oranında etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bir iletişim sürecinde karşı tarafın beden dili hareketlerini gözlemlemek ve buradaki ipuçlarını yakalamak iletişimin etkinliği açısından önemlidir.

45 6.2.Sözsüz İletişim Beden hareketleri, jestler, ses tonu, vurgulamalar, vb. gibi sözel olmayan birçok unsuru içermektedir. Fiziksel görüntü, kıyafetler, kullanılan aksesuarlar, yüz ifadeleri gibi unsurlar da sözsüz iletişim içerisinde yer almaktadır.

46

47 Çevrede Olumlu İzlenim Yaratacak Beden Dili Özellikleri
Göz İlişkisi Yüz İfadesi Baş Hareketleri Jestler Beden Duruşu Yakınlık Yöneliş Bedensel Temas Dış Görünüş

48 6.3. Yazılı İletişim Notlar, mektuplar, faks mesajları, elektronik postalar, örgütlerdeki raporlar, bültenler ve diğer yazı arayıcılığıyla iletilen kelime ve sembolleri içermektedir.

49 MESAJ pki sdce 8 tane zrnlu derslri seçcğz bşka seçmycğz dmi
Hocamm yaa Müzik hocasının dün girdiği notum CB'yken bugün CC olmuşş bu nasıl iş hocam? Iyi gunler hocam fen ogretimi dersinden fd ile kaldim az bi puana ihtiyacim var bi iyilik yaparmisiniz?

50 6.3. Yazılı İletişim Avantajları Dezavantajları
Somut ve tasdik edici kayıt sağlamak Sınırsız zaman içinde kayıtları depolamak Daha sonra başvurmak için fiziksel olarak mevcut olması Daha iyi düşünülüp, matıklı ve anlaşılır olasılığı yüksektir Zaman alıcı Geridönüşüm eksiği Okunmazlık problemleri

51 Görsel İletişim Beden dili şunu nakleder: Anlam :
Başkasına olan yakınlık dercesi Gönderen ve alıcı arasındaki bağlı algılanmış statü Anlam : Tonlama Yüz ifadesi Fiziksel uzaklık Ile değişir

52

53

54 Daha iyi bir Öğretme-öğrenme Ortamı için
İleteceğim mesaj sonrasında ne olmasını bekliyorum? Ortamı etkileme anlamında neyi başarmak istiyorum? Gerçekleştireceğim iletişim sonucunda öğrencilerimin neye inanmalarını, ne söylemelerini ve ne yapmalarını istiyorum? Psikolojik anlamda, öğrencilerimde hangi etkileri oluşturmak ve onlardan hangi tepkileri almak istiyorum?

55 İletişim Süreci ve Yaşantı Alanı
Yaşantı alanı bireyin etkileşimde bulunduğu sosyal ve fiziksel çevresi olarak tanımlanabilir. İletişim sürecinin etkin bir şekilde gerçekleşmesine etki ederek sonuçta etkili öğrenme ve öğretme işlemine önemli katkı sağlayan öğelerden birisi de “yaşantı alanı” olarak karşımıza çıkmaktadır. Öğretim teknolojisinin en önemli amacı yaşantı alanını genişletmektir.

56 İletişim Süreci ve Yaşantı Alanı
Öğretim etkinliğinin hedeflerine ulaşabilmesi açısından başarılı olabilmesi için öğrenciye sunulan materyalin öğrencinin yaşama alanı kapsamında olması gerekmektedir. Yani, öğrencilerin sunulan materyale ve materyaldeki içeriğe yabancı olmamaları, bu konuda ön bilgilerinin bulunmasıdır.

57 Genellikle öğretmenin kaynak, öğrencinin de alıcı konumunda olduğu bu süreçte mesajın doğru paylaşımı için ortak yaşantı alanın çok dikkatle izlenmesi gerekir. Bu alanın mümkün olduğunca genişletilmesi alıcıların özelliklerinin iyi tanınmasına (tutum, soyso- ekonomik durum, cinsiyet vb.) ve olabildiğince fazla sayıda ve uygun kanal (öğretme yöntemi) kullanılmasına bağlıdır.

58

59

60

61 Çilenti (1991) yaşantı kolisinin dayandığı bilimsel ilkeleri şu şekilde özetlemiştir.
Öğrenme işlemine katılan duyu organlarımızın sayısı ne kadar fazla ise o kadar iyi öğrenir ve geç unuturuz. En iyi öğrendiğimiz şeyler kendi kendimize yaparak öğrendiğimiz şeylerdir. Öğrendiğimiz şeylerin çoğunu gözlerimizin yardımı ile öğrenebiliriz. En iyi öğretim, somuttan soyuta ve basitten karmaşığa doğru giden öğretimdir.

62

63

64 7.Etkili İletişim Becerileri
Kendini tanımak Kendini açmak ve kendini doğru ifade etmek Karşımızdakini etkin ve ilgili dinlemek Empati kurabilmek (kendimizi karşımızdaki kişinin yerine koyabilmek)

65 7.Etkili İletişim Becerileri
Hoşgörülü ve önyargısız olmak, Eleştirilere karşı açık olmak, Beden dili, göz kontağı, hitap, ses düzeyi vb. kurabilmek…

66 İletişimde Yapılan Hatalar

67 İletişimde Yapılan Hatalar
Emir vermek Tehdit etmek Uyarmak Konuyu saptırmak İsim takmak Sınamak

68 İletişimde Yapılan Hatalar
Öğüt vermek Eleştirmek Yargılamak Nutuk çekmek Suçlamak Alay etmek

69 İyi Bir Dinleyicinin Özellikleri

70 İyi Bir Dinleyicinin Özellikleri
Dikkatini karşısındaki kişiye verir. Konuşmacıyı sözünü kesmeden dinler. Göz teması kurar. Son sözü söylemek için çabalamaz. Dinlerken vereceği cevabı düşünmez.

71 İyi Bir Dinleyicinin Özellikleri
Yargılamadan, suçlamadan dinler (önyargılı değildir). Duygu ve düşüncelerini anlamaya çalışır. Dinlerken başka bir işle meşgul olmaz. Konuşmacının sözlerine olduğu kadar sözsüz mesajlarına da dikkat eder. Konuşmacının duygu ve düşüncelerine anladığını gösteren sözlü ifadelerde bulunur.

72 Etkili iletişimde yapılması gerekenler

73 7.1 Etkili iletişimde yapılması gerekenler
İletişimle ilgili geri bildirim vermeliyiz. Geri bildirim, her iletişimde hayati bir özellik taşır. Anladığınızı ve anlaşıldığınızı hissettiğinizde bunu karşı tarafa iletiniz. Yüz: Canlı olun. Mümkün olduğunca gülün. Göz: İnsanların yüzüne bakın. Konuşurken gözlerinizi kaçırmayın

74 7.1 Etkili iletişimde yapılması gerekenler
Jestler: Jestlerinizin (el, kol vs. kullanımı) sözlerinizle aynı mesajları vermesini sağlamalısınız. Ellerin kenetlenmesi, kolların kavuşturulması, ellerinizin çene hizasında olması durumlarından kaçının.Aşırıya kaçmadan jestlerinizi kullanın.  Baş Hareketleri: Karşınızdaki konuşurken başınızı ara sıra aşağı yukarı hareket ettirerek onu dinlediğinizi ve anladığınızı belli edin.

75 7.1 Etkili iletişimde yapılması gerekenler
 Duruş: Sizinle konuşan insanlara bakın. Mümkün olduğu kadar çok kişiye ara sıra da olsa bakmaya çalışın.  Temas: Bazı durumlarda yaşı küçüklerle, aynı cins ve sizden daha alt statüde olanlarla bedensel temas kurun.

76 7.1 Etkili iletişimde yapılması gerekenler
Konuşma: Ses tonu çok önemlidir. Çok fazla konuşmayın. Toplulukta eşit miktarda konuşun. İyi bir iletişim yeteneğiyle insan kendini daha iyi ifade eder iyi ilişkiler kurar. Konuşurken karşımızdakinin yüzüne bakmalı ters durmamalıyız. Karşımızdaki kim olursa olsun onu küçük görmeden hiçbir fayda sağlamasak da dinlediğimizi belli etmek insanlık adına güzel bir davranıştır.

77 YARARLANABİLECEK KAYNAKLAR
Adair, J. (2006). Etkili İletişim. Ömer Çolakoğlu (çev.). İstanbul: Babıali Kültür Yayıncılık. Aydın, N. (2009). Etkili İletişim Stratejileri. İstanbul: Kum Saati Yayınları. Bartol, K. M., Martin, C. D. (1991). Management. USA: McGraw Hill. Bıçakçı,İ. (2002).İletişim ve Halkla İlişkiler. İstanbul: Media Cat Yayınları. Burton, G., Manab, T. (2006). Management Today: Principles and Practice. Tata McGraw Hill. Cüceloğlu, D. (2005). Yeniden İnsan İnsana (34. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi. Daft, R., Marcic, D. (2009). Understanding Management. USA: Cengage Learning. Debasish, S.S., Das, B. (2009). Business Communication. NewDelhi: PHI Learning, Dökmen, Ü.. (2005). İletişim Çatışmaları ve Empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık. Ellis, R. (2003). Communication Skills: Stepladders to Success for The Professional. USA: Intellect Books. Erdoğan, İ. (2007) İşletmelerde Davranış (7. Baskı). İstanbul: Malatyalı İşadamları Derneği Yönetim Yayınları. Eren, E. (2004). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi (8. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları. Fielding, M. (2006). Effective Communication in Organisations (3. Baskı). Cape Town:Juta&Co. Ltd. Griffin, W. R., Moorhead, G. (2010). Organizational Behaviour: Managing People and Organizations (9. Baskı). Cengage Learning. Guffey, M. E., Rogin, P., Rhodes, K. (2010). Business Communication: Process and Product. Toronto: Nelson Education, Ltd. Guffey, M.E., Loewy, D. (2010).Essentials of Business Communication. USA: Cengage Learning. Guffey, M.E. (2006).Business Communication: Process & Product (5. Baskı). USA:Thomson South-Western. Ippolito,B. (2008).Effective Organisational Communication: Perspectives, Pirinciples and Practices. Edinburgh: Pearson Education. Kaya, A. (2010).İletişime giriş: Temel kavramlar ve süreçler. Alim Kaya (Ed.). Kişilerarası İlişkiler ve Etkili İletişim içinde, (s. 2-32). Ankara: Pagem Akademi. Krizan, A. C.,Merrier, P., Logan, P. J., Williams, S. K. (2008).Business Communication (7. Baskı). USA: Thomson Learning, Mahrebian, A., Ferris, R. S. (1967). Inference of attidues from nonverbal communication in two channels. Journal of Consulting Psychology,31 (3), ss

78 Martin, J. , Fellenz, M. (2010). Organizational Behaviour & Management
Martin, J., Fellenz, M. (2010). Organizational Behaviour & Management. United Kingdom: Cengage Learning, Murdock, A., Scutt, C. N. (2003). Personal Effectiveness. Butterworth Heinemann, 2003 Oktay, M. (2000). İletişimciler İçin Davranış Bilimlerine Giriş. İstanbul: Der Yayınları. Oskay, Ü. (1997). İletişimin ABC’si. İstanbul: Der Yayınları. Schermerhorn,R.J.(2011). Management. USA: John Wiley & Sons, Inc. Sen, L. (2007).Communication Skills (2. Baskı).New Delhi: Prentice Hall. Sims,R. R. (2002). Managing Organizational Behavior. USA: Greenwood Publishing Group. Singh, K. (2010). Organizational Behaviour: Text and Cases. India:Dorling Kindersley. Siyez, M.D. (2010).Kişilerarası ilişkilerin başlangıcı ve gelişimi.Alim Kaya (Ed.). Kişilerarası İlişkiler ve Etkili İletişim içinde (s ). Ankara: Pagem Kitabevi. Stephen R. P. (2005). Organizational Behaviour. NewJersey: Prentice Hall. Sudan, S. A., Kumar, N. (2003). Business Communication. NewDelhi:Anmol Publications. Tutar, H. (2009). Örgütsel İletişim. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Tyagi, K., Misra, P. (2011). Professional Communication. NewDelhi: PHI Learning Private Limited. 545 West, R., Turner, H.L. (2009). Understanding Interpersonal Communication: Making Choices in Changing Time. Boston:Wadsworth Cengage Learning. Wood, T.J. (2009).Communication in Our Lives (5. Baskı). USA: Wadswirth, Cengage Learning. Wood, T.J. (2010).Interpersonal Communication: Everyday Encounters (6. Baskı). USA: Wadsworth, Cengage Learning.