T.C. GAZİANTEP VALİLİĞİ İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

... konulu sunumlar: "T.C. GAZİANTEP VALİLİĞİ İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ"— Sunum transkripti:

1 T.C. GAZİANTEP VALİLİĞİ İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
AİLE EĞİTİM SEFERBERLİĞİ EĞİTİM PROGRAMI ERGENLİK DÖNEMİ (GENÇLİK DÖNEMİ), SORUNLARI VE ERGENLERLE İLETİŞİM

2 Ailelerimizin, dolayısıyla da toplumumuzun geleceğini belirleyen en değerli yapı taşları şüphesiz çocuklarımızdır. Nasıl bir çocuk yetiştirdiğimiz, gelecekte nasıl bir toplumda yaşayacağımızın yatırımıdır. Çocuk yetiştirirken sadece aç bırakmamak, açıkta bırakmamak, sağlıklı ve başarılı bir toplum için yeterli değildir. Çocuğun duygusal ihtiyaçları başta olmak üzere eğitsel ihtiyaçları, günlük ihtiyaçları ve sosyal ihtiyaçları da karşılanmalıdır. Bu ihtiyaçları karşılayabilmek için çocuğun ilgileri, yetenekleri ve kişisel özellikleri dikkate alınmalıdır. Bunun da yolu çocuğun gelişim özelliklerini bilmekten geçmektedir. Bu aile eğitimleri sayesinde çocuklarımızın gelişim özelliklerine ait bilmediklerimizi öğrenme, bildiklerimizi ise gözden geçirme fırsatını bulmuş olacağız.

3 ERGENLİK Ergenlik dönemi yaşlarında başlayıp yirmili yaşlara kadar süren, hızlı bedensel, ruhsal, sosyal değişiklikleri içeren dönemin genel adıdır. Dönem içinde her yaş dönemi farklı gelişim aşamaları içerir. Bu farklı gelişim aşamalarını içeren dönemin tamamına da ergenlik denir. Bu nedenle bu uzun dönemi çeşitli gelişim özelliklerini göz önünde bulundurarak üç döneme ayırabiliriz.

4 İLK DÖNEM Buluğ dönemi fizyolojik değişikliklerin en çok ve en hızlı olduğu dönemdir. Kızlar erkeklere göre ortalama iki yıl kadar önce bu döneme girerler. Boy hızlı bir biçimde uzar. Cinsiyet özellikleri belirginleşir. Kızlarda yaş civarında östrojen hormonu on kat artar. Erkeklerde ise yaşlarında androjen hormonu hızlanır. Kızlarda ve erkeklerde bilinen bir takım fiziksel değişiklikler meydana gelir.

5 ORTA DÖNEM(15-17) Yoğun olarak utangaçtırlar, küçük kusurları büyütürler ve kendi kendilerine kızarlar. Ben merkezcidirler ve herkesin içinde ön plana çıkma arzusu içindedirler. Hissettikleri duyguların sadece ve sadece kendisine has olduğunu zannederler. Daha çok sevgi ve ilgi beklerler. Sık sık kaygı ve umutsuzluğa kapılırlar. Çabuk sıkılırlar, çabuk kızarlar, saldırgan davranırlar. Düşünmeden davranırlar, ayrıca genellikle sakardırlar.

6 . Kıskançlık gösterirler.
Çevrenin beğeni ve takdirini kazanma ihtiyacı ön plandadır. Etrafının beğenisini kazanma noktasında kendine karşı güvensiz, çekingen ve içe kapanık veya abartılı atılgan, kendini gösterme çabası içindedirler. Derslere ilgileri azalmıştır. Hayranlık ve tutkunlukları vardır. Saatlerce yalnız kalabilirler ve uzun hayaller kurabilirler. Gelip geçici hevesleri oluşur. İletişim kurarken mantık kurallarına baş vururlar, tartışmak için fırsatlar kollarlar.

7 SON DÖNEM(17-20) Davranışlardaki çelişki ve tutarsızlık azalmıştır.
Daha istikrarlı ilişkiler kurmaya başlamışlardır. Bağımsızlık, kendi kararlarını verme, seçim yapma konusunda çelişkileri azalır. Karşılaşılan sorunlarla başa çıkmada daha gerçekçi ve amaca yönelik çözümler üretebilirler. İş ve meslek seçimi ile ilgili kararlar almaya ve sorumluluk almaya başlamışlardır. Genç, artık bu dönemde kendisine sıkıntı ve kaygı verecek durumlarla başa çıkabilecek olgunluğa erişmiştir.

8 . Kendi ilgi ve yeteneklerini tanımakta, kendi yolunu seçmek konusunda daha kararlı ve cesur davranabilmektedirler. Cinsel çatışmalar azalmıştır. Yaşam değerleri ile ilgili sorgulamalar artmıştır. Dış görüntüleri ve kıyafetleri ile alakalı zıtlaşmalar sona ermiştir. Toplumsal sorunlara bakış açısında gelişmeler olmuş , toplumsal konulara ilgi artmıştır. Bu dönem Allah inancı ve dini değer ve öğretilerin de sorgulandığı bir dönemdir. Bütün bu sorgulamalar ( yaşam değerleri, gelecekten beklentiler, toplumsal değerler ) ergenin kendi kişisel görüşlerinin oluşmaya başladığı dönemdir. Kişi ben imajını kafasında netleştirmeye başlamıştır. Böylece ergenliğin de sancıları azalmaya başlar. Bu artık gençlik döneminin başlamasının işaretidir.

9 VÜCUTTAKİ HIZLI DEĞİŞİKLİKLERİN ETKİSİ
Ergenlik döneminde fiziksel değişikliklerin yanı sıra sosyal ve duygusal değişim de beraberinde gelir. Bu değişiklikler başlangıçta aniden gerçekleşir, sonra daha yavaş seyreder.

10 ERGENLİKTE ZİHİNSEL GELİŞİM
Hayatını belli idealler uğruna yeniden düzenler, bu ideallerle beraber kendine büyük hedefler koyar ve büyük hayaller kurar. Davranışlarının ve hayatı düzenlemesinin kendisi için önemin bilir. Tercihlerinin sonuçlarını tahmin edebilir ve tasarlayabilir. Zihinsel yeteneğinin gelişmesinin yanı sıra bir çok açıdan düşünme becerisi de gelişmiştir.

11 Bulunduğu konuma ve düşüncelerine eleştirel bir gözle bakabilir.
Toplumsal sistemlerin çeşitliliği konusunda fikir sahibi olduğu için ilgileri de değişmiş ve farkındalıkları artmıştır. Hayatı başka açılardan değerlendirir, doğru ve yanlışı ayırabilmeye yeteneği vardır. Kendi doğrularını bulmaya çalışır ve bu konuda etrafındakilerle ters düşmeye razı olur. Zihinsel gelişim yaş ilerledikçe artar. Son ergenlik döneminde zihinsel gelişim ile ilgili yetiler daha aktiftir.

12 ERGENLİKTE SOSYAL GELİŞİM
Arkadaşlık ilişkileri toplumsal ilişkilere ve toplumla bütünleşme çabalarına hizmet eder. Ergenlik dönemi ile birlikte aileden bağımsızlaşma yönelimi oluşur. Aileden bağımsızlaşma ve fert olma çabası ile gençler kendilerini yeni gruplara ait hisseder halde bulurlar. Yeni arkadaş çevreleri ile birlikte, faaliyet ihtiyaçları, enerji düzeyleri de artar. Ergenlik döneminde ana babaya meydan okuma ve okulda başkaldırı gibi davranışlar arttığı için, bir bakıma kendilerini boşlukta kalmış gibi hissederler.

13 Genç, yaşıtlarının giyim kuşam tarzını ve zevklerini benimser.
Onlar gibi argo kelimelerle konuşur. Kendisine sırdaş ve dost ortağı seçer. Genç grupta kalabilmek ve kendini bir yere ait hissedebilmek için arkadaşlarının istediği doğrultuda davranır. Kendisini ait hissettiği gruba kabul ettirmek için grup içinde kendine aykırı gelen davranışlara bile katılır. Evde arkadaşlarının ailesi tarafından eleştirilmesine veya arkadaşlık ilişkilerine müdahale edilmesine tahammül edemez.

14 ERGENLİKTE FİZİKSEL GELİŞİM
Gençler vücut enerjilerinin büyük kısmını büyüme ve olgunlaşmaya sarf ettiklerinden dolayı dengeli beslenme onlar için önemlidir. Kız çocukları erkek çocuklara kıyasla daha hızlı büyümekte ve ergenlik dönemine de daha önce girmektedirler.

15 Bu yıllarda gencin dış görünüşüne çok fazla dikkat ettiği görülmektedir.
Ergenlikte sıklıkla karşılaşılan sivilcelerin nedenleri ve önlemleri konusunda gence yardımcı olunmalıdır. Bu dönemde aşırı terlemelerinin sağlıksızlık işareti olmadığı; ama beden temizliklerine dikkat etmeleri gerektiği konusunda bilgi verilmelidir. Bazı ergenlerin büyüyen ve gelişen bedenlerinden utanç duymaları ya da rahatsız olmaları mümkündür. Bunun sonucu olarak da sakarlık artmakta, kambur oturma ve hantal yürüme gibi alışkanlıklar gelişmektedir.

16 ERGENLİK DÖNEMİ DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI
Davranım bozukluğu gösteren  gençler sosyal ve duygusal problemleri yoğun olarak yaşarlar. Öfke, saldırganlık, arkadaş ilişkilerinde problemler zaman zaman gözlemlenen davranışlardır.  Ancak bu davranışlar kısa sürelidir ve sıklıkla tekrar etmez. Bu durumu ergenlerin alışkanlık haline getirmemesi için bir uzmandan yardım almakta fayda vardır.      

17 Alınganlık ve kolay kızma Başkalarını tehdit etme, kincilik, inatçılık
Davranım Bozukluğu yaşayan ergenlerde uzun süreli olarak şunlar görülür:  Hırsızlık Yalan söyleme Alınganlık ve kolay kızma Başkalarını tehdit etme, kincilik, inatçılık Kuralları ciddi biçimde bozma eğiliminde olma Sık sık okuldan kaçma

18 Yangın çıkarma Başka birinin evine, arabasına ya da herhangi bir malına bilerek ve kasten zarar verme Yaşıtları ve büyüklerle sık sık kavga etme ve kavgayı genellikle kendisi başlatma Kavga anında silah, bıçak ve sopa gibi yaralayıcı ya da öldürücü maddeler kullanma İnsanlara ve hayvanlara eziyet etme, acımasız davranma

19 Sınav kaygısı Dikkati toplamakta, sınava başlamakta ve soruları anlamakta güçlük; Bilinen bir soruda hata yapma korkusuna bağlı yoğun heyecan, Kötü not alma beklentisi, Öfkelenme Sınavın kötü geçeceğine inanma, Sürenin yetmeyeceği düşüncesi, Zor gelen sorularda paniğe kapılma ve aşırı heyecanlanma Bazı fizyolojik belirtiler. (Terleme, kızarma, kalp çarpıntısı)

20 GENÇLERLE İLETİŞİMDE DİKKAT EDİLECEK ÖZELLİKLER
1-Somut olun 2- Övgüyü unutmayın 3- Sorunu hemen belirtin 4- Hüküm vermeyin ( suçlamak, iğnelemek) 5-Tutarlı davranın. Bugün olur dediğiniz bir konuya yarın olmaz demeyin varsa gerekçeleriniz mutlaka açıklayın. 6- Açık olun 7- Sorunu birlikte çözün 8-Beklentilerinizi yerine getirmediğinde “ben” dilini kullanın. Size ne hissettirdiğini söyleyin direk eleştirirde bulunmayın. 9-Beden dilinizi olumlu yönde kullanın. Mimikleriniz ne ifade ettiğinizi yansıtmalıdır.

21 ANNE-BABALARA 6 ÖNEMLİ ÖNERİ
Siz de o dönemleri yaşadınız; ancak yıllar geçtiği için bir ergenin buluğ çağında neler yaşadığını unuttunuz. Artık, onları anlamak için gayret etmelisiniz. 1. ARKADAŞLARINI TANIYIN Anne-babalar çocuğunun arkadaş ortamını ve mümkünse arkadaşlarının ailelerini tanımaya çalışmalıdırlar. 2. ONLARI TANIMADAN ELEŞTİMEMEK GEREKİR Bir gencin arkadaş çevresini tanımadan eleştirmek ve kurduğu arkadaşlıktan men etmek yapılacak en büyük yanlışlardandır. 3. HİSLERİNE SAYGI DUYULMALIDIR Aileler, gencin içinde bulunduğu psikolojiyi anlamaya çalışmalıdırlar. Bir şeyi yaptırmak konusunda itaat beklememelidirler.

22 4. ONA KARŞI OBJEKTİF OLMAYA ÇALIŞIN Bir gençle iletişim kurarken, ona önce içinde bulunduğu durumun iyi yönleri sonra da kötü yönleri gösterilmelidir. 5. SADECE NASİHAT ETMEMELİSİNİZ Nasihatler bu dönemde pek fazla işe yaramaz. Bu sebeple bu konu ile ilgili çocuğa aktarılması gerekenler varsa paylaşımcı bir ortam içinde ergenin de fikirleri alınarak ergene sunulmalıdır. 6. OLUMLU HAREKETLERİNİ DESTEKLEYİN Ergenin olumlu arkadaş ilişkileri desteklenmelidir. Anne- babalar onunla ortak paydalar bulabilmeli, sadece “yasakçı” konumunda olunmamalıdır

23 KATILDIĞINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ…
NOT: Konu bütünlüğünü bozmamak kaydıyla sunular üzerinde değişiklik yapılabilir…