ENERJİ KAYNAKLARI VE GERİ DÖNÜŞÜM İLE ENERJİ DAĞITIM SİSTEMLERİ NACİ PÜRMÜS.

... konulu sunumlar: "ENERJİ KAYNAKLARI VE GERİ DÖNÜŞÜM İLE ENERJİ DAĞITIM SİSTEMLERİ NACİ PÜRMÜS."— Sunum transkripti:

1 ENERJİ KAYNAKLARI VE GERİ DÖNÜŞÜM İLE ENERJİ DAĞITIM SİSTEMLERİ NACİ PÜRMÜS (ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSİ) ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ /03/2015

2 Enerji Kaynakları ve Geri Dönüşüm
Günlük yaşantımızın her anında ihtiyacımız olan enerjiyi bize enerji kaynakları sağlar. Yenilenebilir ve yenilenemez enerji kaynakları olmak üzere enerji kaynaklarımızı ikiye ayırabiliriz. A. YENİLENEMEZ ENERJİ KAYNAKLARI 1-FOSİL YAKITLAR : Fosil yakıtlar ve radyoaktif elementler yenilenemez enerji kaynaklarıdır. Bu kaynakların bu şekilde isim almalarının nedeni kullandıkça bitmeleri ve yenilerinin gelmesinin çok uzun sürmesidir. Kömür, petrol, doğalgaz gibi fosil yakıtlar en çok termik santrallerde elektrik enerjisi üretmek için kullanılmaktadır.

3 2. NÜKLEER ENERJİ: Uranyum, plütonyum gibi radyoaktif elementlerin çekirdeklerindeki proton ve nötronları tutan enerjinin ortaya çıkarılması esasına dayanır. Dünyadaki elektriğin %20 si nükleer santrallerde üretilir. Nükleer santraller Dünyanın pek çok yerinde bulunmasının yanında atmosferin kirlenmesine sebep olur. Nükleer enerji santrallerinde elektrik ucuzdur fakat santralin maliyeti oldukça pahalıdır.

4 B. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI:
Bazı yenilenebilir enerji kaynakları tabloda verilmiştir. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAĞI  KAYNAK VEYA YAKITI Hidroelektrik enerjisi  Nehirler Rüzgâr enerjisi Rüzgârlar Jeotermal enerji Yeraltı suları Güneş enerjisi Güneş Biokütle enerjisi Biyolojik atıklar Dalga enerjisi Okyanus ve denizler Hidrojen enerjisi Su ve hidroksitler

5 1. HİDROELEKTRİK ENERJİ:
Fırat üzerinde; Keban, Karakaya, Atatürk Kızılırmak üzerinde; Hirfanlı, Kesikköprü, Altınkaya Sakarya üzerinde; Sarıyar, Gökçekaya Gediz üzerinde; Demirköprü Büyük menderes üzerinde; Kemer, Adıgüzel Dicle üzerinde; Kralkızı, Devegeçidi Nehirlere kurulan barajlar sayesinde suyun hareketinden yararlanarak elektrik üretilir. Bu üretim şu şekilde gerçekleşir: akarsuyun önü kesilir ve bir baraj gölü oluşturulur. Böylece suyun yüksekliği artırılarak potansiyel enerji kazanması sağlanır. Suyun potansiyel enerjisinden yararlanarak elektrik üretilir. Dünya enerjisinin % 20 si hidroelektrik santrallerde üretilir.

6 2. JEOTERMAL ENERJİ: Latincede “jeo=yer”, “termal=ısı” anlamındadır. Yeraltında magmada artan sıcaklık ile yeraltı sıcak sularından ve buhardan yararlanılarak elde edilir. Elektrik üretimi de jeotermal buharın gücü ile üretilebilir. Eski çağlardan günümüze jeotermal enerjinin ilk kullanım alanı kaplıcalardır. Jeotermal enerji ayrıca konutların ve seraların ısıtılmasını, dokuma sanayisi, konservecilik gibi birçok alanda yararlanılır. Jeotermal enerji kullanımı çevreye ve atmosfere atık madde verilmesine sebep olmaz.

7 3. GÜNEŞ ENERJİSİ: Güneş diğer yenilenebilir enerji kaynaklarının da temelini oluşturur. Dünyadaki hayatın temel enerji kaynağı da güneştir. Güneş pilleri ışık enerjisini soğurarak elektrik enerjisine dönüştürür. Uzaya fırlatılan uydular ihtiyaç duydukları elektrik enerjisini güneş panellerindeki güneş pillerinden oluşturur. Güneş’in Dünya'ya gönderdiği bir günlük enerji, tüm insanlığın bir gün boyunca ihtiyaç duyacağı enerjinin neredeyse on bin katıdır.

8

9 4. RÜZGÂR ENERJİSİ: Rüzgârın hareket enerjisinden geçmişte yel değirmenleri ile yararlanılırdı, günümüzde ise rüzgâr jeneratörleri ile elektrik enerjisi üretilmektedir. Bir rüzgâr jeneratörü bir evin, okulun hatta bir köyün elektrik enerjisini karşılayabilir.

10 5. BİYOKÜTLE( BİTKİ VE HAYVAN ATIKLARI) ENERJİSİ:
Bitki ve hayvan atıklarından yararlanılarak elde edilen enerjiye biyokütle enerjisi denir. Enerji elde edilecek atık maddeler güç santraline getirilir. Burada santralin çukuruna boşaltılarak yakılır. Bu yanma sonucu ortaya çıkan gazlar çeşitli işlemlerden geçirilerek elektrik enerjisi elde etmek için kullanılır. Bir diğer yol ise; atık ve kalıntıları bekletme tankları denilen özel ortamlarda çürümeye bırakmaktır. Bu tanklarda zamanla çürüyen maddelerden metan gazı çıkar. Bu gaz toplanarak ısıtma amaçlı kullanılır. Aynı yöntem hayvanların dışkılarında da kullanılır.

11 6. DALGA VE GELGİT ENERJİSİ:
Derin okyanus sularıyla Güneşin ısıttığı yüzey suyu arasındaki sıcaklık farkını kullanarak elektrik üretmek mümkündür. Okyanuslar ve denizler, henüz kullanılmamış büyük bir enerjiyi içlerinde barındırır. Dalga ve gelgit enerji teknolojileri de güneş ve rüzgâr enerjisiyle kıyaslandığında, nispeten yeni ve büyük ölçüde keşfedilmemiş enerji türleridir. Ancak, bu teknolojinin kullanımı için daha fazla yol kat edilmesi gereklidir. Türkiye’de de birçok deniz sahilleri dalga ve gel-git enerjisi için uygundur.

12 7. HİDROJEN ENERJİSİ: Hidrojen 1500'lü yıllarda keşfedilmiş, 1700'lü yıllarda yanabilme özelliğinin farkına varılmış, evrenin en basit ve en çok bulunan elementi olup, renksiz, kokusuz, havadan 14.4 kez daha hafif ve tamamen zehirsiz bir gazdır. Başlıca enerji kaynakları arasında kabul edilmese de, hidrojen gelecek için umut vaat eden bir yakıttır.

13 YAKIT CİNSLERİ 2014 YILI SONU 28 ŞUBAT 2015 SONU İTİBARİYLE KURULU GÜÇ KATKI SANTRAL SAYISI MW % ADET FUEL-OİL + ASFALTİT + NAFTA + MOTORİN 659,8 0,9 18 TAŞ KÖMÜRÜ + LİNYİT 8.573,4 12,3 23 8.588,4 İTHAL KÖMÜR 6.062,6 8,7 8 DOĞALGAZ + LNG 21.476,1 30,9 230 21.499,0 30,7 233 YENİLEN.+ATIK+ATIKISI+PİROLİTİK YAĞ 288,1 0,4 58 296,3 60 ÇOK YAKITLILAR KATI+SIVI 667,8 1,0 9 ÇOK YAKITLILAR SIVI+D.GAZ 4.074,0 5,9 42 4.153,1 JEOTERMAL 404,9 0,6 15 HİDROLİK BARAJLI 16.606,9 23,9 77 16.751,8 80 HİDROLİK AKARSU 7.036,3 10,1 444 7.145,1 10,2 450 RÜZGAR 3.629,7 5,2 90 3.698,4 5,3 92 GÜNEŞ (LİSANSSIZ) 40,2 0,1 112 53,9 130 TOPLAM 69.519,8 100,0 1.126 69.981,1 1.160

14 TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ KURULUŞ VE YAKIT CİNSLERİNE GÖRE KURULU GÜÇ
KURULUŞ VE YAKIT CİNSLERİNE GÖRE KURULU GÜÇ KURULUŞLAR 2014 YILI SONU 28 ŞUBAT 2015 SONU İTİBARİYLE KURULU GÜÇ KATKI SANTRAL SAYISI MW % ADET EÜAŞ + EÜAŞ'A BAĞLI ORTAKLIK SANT. 21.879,2 31,5 78,0 21.886,2 31,3 79 İŞLETME HAKKI DEVREDİLEN SANTRALLAR 946,2 1,4 60 945,7 YAP İŞLET SANTRALLARI 6.101,8 8,8 5 8,7 YAP İŞLET DEVRET SANTRALLARI 2.319,3 3,3 19 2.312,3 18 SERBEST ÜRETİM ŞİRKETLERİ 38.193,4 54,9 839 38.635,5 55,2 853 OTOPRODÜKTÖR SANTRALLARI 27,2 0,0 6 LİSANSSIZ (TEDAŞ) SANTRALLERİ 52,8 0,1 119 72,4 139 TOPLAM 69.519,8 100,0 1.126 69.981,1 1.160

15 Dünyada Elektrik Dağıtım Sistemleri
Dağıtım sistemleri tüm dünyada farklı formlarda bulunmaktadır. Bunlardan iki ana tasarım Kuzey Amerika ve Avrupa tasarımlarıdır. İki tasarımda da donanımlar benzerdir: iletkenler, kablolar, izolatörler, parafudrlar, regülatörler, transformatörler vb. İki dağıtım sistemi de radyaldır

16

17 Entso-E Bilindiği gibi uluslararası enterkoneksiyonlardan maksimum faydanın sağlanabilmesi için hedeflenen yöntem sistemlerin senkron paralel çalışmasıdır. Bölgemizdeki en büyük senkron blok aynı zamanda dünyadaki en büyük senkron sistemlerden biri olan, Avrupa Elektrik İletimi Koordinasyonu Birliği (UCTE) Avrupa’nın büyük bölümünü kapsayan sistemdir. 1 Temmuz 2009 tarihi itibariyle Avrupa elektrik sisteminde teknik standartları belirleyen UCTE, NORDEL, BALTSO, ATSOI, UKTSOA ve piyasa kurallarını belirleyen ETSO organizasyonu bütün yetki ve sorumluluklarıyla ENTSO-E (European Networks of Transmission System Operators for Electricity - Avrupa Şebekeleri Elektrik İletim Sistem İşletmecileri) organizasyonu çatısı altına taşınmıştır. Eski UCTE Bölgesi ENTSO-E içerisinde ENTSO-E Avrupa Kıtası Senkron Bölgesi olarak adlandırılmaktadır. Türkiye elektrik sistemi, 18 Eylül 2010 tarihinde ENTSO-E Avrupa Kıtası Senkron Bölgesi Şebekesi’ne bağlanmış bulunmaktadır. Bu tarih, bir yıl sürmesi öngörülen deneme paralel çalışma testinin başlangıcını işaret etmektedir. ENTSO-E kurallarına göre, bu dönem boyunca enterkonnekte sistemin güvenliği ve performansı izlenecektir. Türkiye elektrik sisteminin, Avrupa Ülkeleri Elektrik Şebekesine Senkron Paralel Bağlantısı ile kalite ve güvenilirliği artarken, Avrupa elektrik piyasasına erişim imkanı da sağlanmış bulunmaktadır

18 Avrupa’da ve dünya genelinde delta(üçgen) üç faz sistemi yaygındır
Avrupa’da ve dünya genelinde delta(üçgen) üç faz sistemi yaygındır. Delta(üçgen) kullanımında nötr kablosu yoktur ve bu sebepten daha ekonomiktir. Yani orta gerilim seviyesindeki enerji naklinde üç iletkenli üç fazlı sistem kullanılır, dağıtım transformatörlerinde orta gerilim, alçak gerilim seviyesine dönüştürüldükten sonra dört iletken(üç faz bir nötr) olarak tüketicilere ulaşır.

19 Elektrik dağıtımın ilk zamanlarında, doğru akım jeneratörleri aynı voltaj seviyesinde yüklere bağlıydı. Üretim, iletim ve yükler aynı voltaj seviyesinde olmalıydı çünkü doğru akım voltaj seviyesini verimsiz bir yöntem olan motor jeneratör takımları haricinde değiştirmenin bir yolu yoktu. İlk dönemlerde temel yük olan akkor lambalara uygun doğru akım gerilim seviyesi(100 volt seviyesi) kullanılmıştı. Ayrıca alçak gerilimin bir faydası da bina içi dağıtımda daha az yalıtım gerektirmesiydi.

20 Edison doğru akım sisteminde, kayıpları ekonomik olarak kabul edilebilir bir seviyede tutmak için kalın kablolar ve mahalli jeneratörlere ihtiyaç vardı. İlk doğru akım enerji üretim tesisleri en uzaktaki müşteriye enerjiyi iletebilmek için en fazla (1.5 mil)2,4 km uzakta olabilmekteydi.

21 Enerji santralinde kurulu bulunan güç transformatörleri jeneratörlerden gelen voltaj değerini yükseltmek için, yerel dağıtım merkezlerinde bulunan transformatörler ise voltaj değerini düşürmek için kullanılmaktadır. Voltajın yükseltilmesi iletim ve dağıtım hatlarında akım, iletken boyutunu ve bunlara bağlı olarak dağıtım kayıplarını azalttı. Bu sayede güç daha uzak yerlere daha ekonomik bir şekilde dağıtılır oldu

22 Alternatif akımda guc denildiğinde kastedilen aktif guctur. P harfi ile gosterilir. P = U .I .Cosφ formulu ile bulunur. Birimi Watt’tır. Birim zamanda yapılan işe güç denir P= Elektriksel guc (watt), P = V x I ; şeklinde ifade edilir. V= Gerilim (Volt), I= Akım (Amper)

23 Ağ (enterkonnekte) şebeke: Santrallerin birbiri ile bağlantısını sağlayan gözlü şebekedir.
Dağıtım şebekesi: İletilerek tüketilecek bölgeye taşınmış olan enerjiyi, tüketiciye kadar götüren şebekedir. İletim şebekesi: Yerel koşullar nedeniyle belli yerlerde üretilebilen ve ağ şebeke ile en üst düzeyde toplanan enerjiyi tüketicinin yakınına ileten kablo ve/veya hava hattı şebekeleridir. Dağıtım transformatör merkezi: Yüksek gerilimli elektrik enerjisini alçak gerilimli elektrik enerjisine dönüştüren transformatör merkezleridir. Elektrik kuvvetli akım tesisleri: İnsanlar, diğer canlılar ve eşyalar için bazı durumlarda (yaklaşma, dokunma vb.) tehlikeli olabilecek ve elektrik enerjisinin üretilmesini, özelliğinin değiştirilmesini, biriktirilmesini, iletilmesini, dağıtılmasını ve mekanik enerjiye, ışığa, kimyasal enerjiye vb. enerjilere dönüştürülerek kullanılmasını sağlayan tesislerdir. Elektrik zayıf akım tesisleri: Normal durumlarda, insanlar ve eşyalar için tehlikeli olan akımların meydana gelemediği tesislerdir. Enerji kabloları: Elektrik enerjisinin iletilmesi veya dağıtılması için kullanılan, gerektiğinde toprak altına da döşenebilen yalıtılmış iletkenlerdir.

24 Güç elektroniğindeki gelişmeler doğru akım voltaj seviyeleri arasında dönüştürmeye izin verse bile alternatif akım ekonomikliği, verimliliği ve transformatörlerin güvenilirliği sebebiyle tercih edilmektedir. Yüksek voltaj doğru akım, büyük güç bloklarının uzun mesafeler taşınması için veya komşu alternatif akım şebekelerini birbirine bağlamak için kullanılır fakat müşterilere enerji dağıtmak için kullanılmaz. Elektrik gücü genel olarak enerji santrallerinde kv seviyesinde üretilir. Uzun mesafelere bu gücü taşıyabilmek için 400 kv, 220 kv, veya 132 kv gibi seviyelere yükseltilir. Güç yüksek gerilim hatlarından yüzlerce kilometre taşınarak enterkonnekte şebeke denilen ortak bir güç havuzuna ulaşır.

25

26 Dağıtım Şebekesi Konfigürasyonları
Alçak gerilim dağıtım şebekeleri genellikle radyal(dal budak) ya da kapalı(ağ, ring ya da gözlü) şekildedir. Radyal(dal budak) şebeke trafo merkezinden çıkarak başka herhangi bir besleme noktasına bağlı olmadan doğrudan şebeke bölgesine geçer. Örnek olarak çevresiyle bağlantısı olmayan uzun kırsal bölge hatları gösterilebilir.

27

28 Kapalı bir şebeke ise genellikle yoğun yerleşim yerlerinde(şehirlerde) bulunur ve diğer besleme noktalarına çoklu bağlantısı vardır. Bu bağlantı noktaları normal olarak açık ve şebekeyi besler durumdadır fakat şebekede, işletme hizmetiyle, yani gerektiğinde anahtarlama cihazlarının(kesiciler,ayırıcılar gibi) açılıp kapatılması ile çeşitli yapılandırmalar(konfigürasyon) yapılabilmektedir.

29

30 Yüksek Gerilim indirici istasyonları(trafo merkezleri) konfigürasyonları tekli besleme, çift besleme ve çift besleme çift baralı sistemdir. Orta gerilim dağıtım merkezleri konfigürasyonları; tek hatlı bağlantı, ring şebeke bağlantısı, paralel besleme şeklinde olabilmektedir. Şalt sahası; güç trafoları, baraları ve diğer bütünleşik elemanları ile elektrik üretim, iletim ve dağıtımın yapıldığı tesislerdir. Şalt sahalarında trafolar aracılığıyla elektrik alçaltılıp veya yükseltilerek istenilen iletim seviyesine getirilir aynı zamanda bunun dışında da önemli fonksiyonları gerçekleştirilir. Kısaca elektrik enerjisini toplamaya veya dağıtmaya yarayan birimlerdir.

31 Dağıtım fiderleri trafo merkezinden çıkan ve genellikle bir hata tespit edildiğinde hattı açan kesiciler vasıtasıyla kontrol edilirler. Otomatik kontrol üniteleri, oluşacak hataların etkilerini en aza indirmek ve fideri daha izole edebilmek için kurulurlar. Uzun fiderlerde gerilim düşümü problemi kapasitörler veya gerilim regülatörleri kurularak engellenmeye çalışılır.

32

33 1. Birinci İletim Hattı, 2. Topraklama Hattı, 3. Havai Hat, 4
1.Birinci İletim Hattı, 2. Topraklama Hattı, 3. Havai Hat, 4. Gerilimin Trafolar İçin Ölçümü, 5. İzolatörler, 6. Kesiciler, 7. Akım Transformatörü, 8. Yıldırım Parafudru, 9. Ana Trafo, 10. Kontrol Binası, 11. Güvenlik Çitleri, 12. İkincil İletim Hattı

34

35 Türkiye'de elektrik dağıtımı
Tarihçe Türkiye'de elektrik ile tanışma 1902 yılında II. Abdülhamid devrinde olmuştur. Tarsus'ta kurulan 2 kw' lık bir enerji santrali ile sokaklarda ve bazı konutlarda aydınlatma yapılmıştır. İlerleyen yıllarda elektriğe talebin artmasıyla santralde güç artışı yapılmıştır. İstanbul sokaklarının elektrik ile aydınlatması ise 1914 yılında Silahtarağa Elektrik Santralinden yapılmıştır.

36 1921 yılında Ankara'nın sokak aydınlatması tesis edilen bir havagazı jeneratörü sayesinde olmuştur yılları arasında elektrik direkleri ve yeraltı havagazı boruları döşenmiştir. Türkiye'nin bazı il ve ilçelerinde 1950’li ve 1960’lı yıllarda dizel jeneratörlerle elektrik sağlanmıştır, örneğin Silifke’de 400 kVA dizel jeneratör ile enerji sağlanmıştır.

37 tarih ve 1312 sayılı kanun ile TEK(Türkiye Elektrik Kurumu) kurulmuştur. Elektrik hizmetlerinde bütünlüğün sağlanması için dağınık bir şekilde yürütülen elektrik hizmetleri diğer kurumlardan devralındı. 1994 yılında yeniden yapılandırılarak TEAŞ(Türkiye Elektrik Üretim İletim A.Ş.) ve TEDAŞ(Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.) olarak ikiye bölünmüştür

38 2001 yılında TEAŞ tekrar TETAŞ(Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş.),TEİAŞ(Türkiye Elektrik İletim A.Ş.) ve EÜAŞ(Elektrik Üretim A.Ş.) olarak yeni bir yapılanmaya girmiştir. TEDAŞ 2004 yılında Özelleştirme Yüksek Kurul Kararı ile özelleştirme kapsamına alınmış ve ilerleyen yıllar içinde özelleştirilmesi tamamlanmıştır.

39 Türkiye'de Elektrik Dağıtım
Enerji, santrallerde üretildikten sonra yükseltici transformatörler vasıtasıyla iletim seviyelerine(380kV, 154kV) yükseltilirler. Elektrik iletim hatları yük tevzi merkezlerinden yerleşim yerlerine enerji sağlarlar. Milli Yük Tevzi Merkezi ve dokuz tane bölge yük tevzi merkezleri aracılığıyla, enterkonnekte sistemimizin üretim ve tüketiminin dengede tutulması SCADA vasıtasıyla kontrol edilmektedir.[8][9]

40

41

42 MİLLİ YÜK TEVZİ İŞL. MÜD. (GÖLBAŞI/ANKARA) ORTA ANADOLU
KUZEYBATI  ANADOLU YÜK TEVZİ  İŞL.  MÜD. (ADAPAZARI) BATI  ANADOLU YÜK TEVZİ  İŞL.  MÜD. (IŞIKKENT/İZMİR) ORTA KARADENİZ YÜK TEVZİ  İŞL.  MÜD. (SAMSUN) GÜNEYDOĞU ANADOLU YÜK TEVZİ İŞL.  MÜD. (ELAZIĞ) TRAKYA YÜK TEVZİ İŞL.  MÜD. (İSTANBUL) DOĞU ANADOLU YÜK TEVZİ İŞL. MÜD. (ERZURUM) DOĞU AKDENİZ YÜK TEVZİ  İŞL.  MÜD. (ADANA) BATI AKDENİZ YÜK TEVZİ  İŞL.  MÜD. (Kepez/ANTALYA)

43 Türkiye'de 380 kv, 154 kv ve 66 kv yüksek gerilim seviyeleri; 6
Türkiye'de 380 kv, 154 kv ve 66 kv yüksek gerilim seviyeleri; 6.3 kv, 15 kv ve 33 kv orta gerilim seviyeleri kullanılmaktadır. Fakat yüksek gerilimde 66 kv ve orta gerilimde 6.3 kv ve 15 kv seviyeleri artık kaldırılmaktadır.

44 A.C devrelerde enerji kaynağına geri aktarılan güce
reaktif güç denir. Q ile gosterilir. Birimi volt-amper-reaktif (VAR)tir. Q : V.I.sin φ ile hesaplanır. Q : Reaktif guc volt-amper-reaktif (VAR) I : Akım, amper (A) V : Gerilim, volt (V) Φ: Gerilim ve akım arasındaki faz farkı alternatif akımda omik direnclerin cektiği guc aktif, bobin ve kondansatorlerin cektiği guc reaktiftir. Bu yuzden P= V x I formulu ile gucun hesaplanması, yalnız DC devrelerde ve omik direncli AC devrelerinde mumkundur.

45 İletim şebekesi: Yerel koşullar nedeniyle belli yerlerde üretilebilen ve ağ şebeke ile en üst düzeyde toplanan enerjiyi tüketicinin yakınına ileten kablo ve/veya hava hattı şebekeleridir. HAVAİ HAT İLETKENLERİ Hava hatlarında alüminyum ve bakır iletkenler kullanımı yaygındır, ancak bakır iletken yerini zamanla mukavemeti ve esnekliği daha iyi olan alüminyum iletkenlere bırakmıştır. Tam Alüminyum İletkenler(AAC) ve Çelik özlü Alüminyum iletkenler(ACSR) olmak üzere kullanılmaktadır Gümüş ve altın en önemli iletken maddelerdir;  ancak bakır hem doğada yoğun olarak bulunması hem de altın ve gümüşe göre çok daha ucuz olması nedeniyle tercih edilmiştirBu özellik ele alındığında bakır, yerini zamanla daha ucuz olan alüminyuma bırakmıştır ve enerji nakil hatlarında alüminyum iletken olarak tercih edilmiştir. Alüminyum, elektrik iletken olarak ilk kez Amerika ve Fransa’ da 1895 yılında hava hattı örgülü alüminyum iletkeni,  1908 yılında hava hattı çelik özlü alüminyum iletkeni olarak kullanılmıştır. Elektrik zayıf akım tesisleri: Normal durumlarda, insanlar ve eşyalar için tehlikeli olan akımların meydana gelemediği tesislerdir.

46 Enerji nakil hatları yük tevzi merkezlerinden şehirlerde bulunan trafo merkezlerine gelirler. Şehirlerde bulunan trafo merkezlerinde (indirici merkezde denilmektedir) sonlanan bu hatlar, trafo merkezlerinde 33 kv veya bazı yerlerde 15 kv seviyesine dönüştürülerek şehir elektrik dağıtım şebekesindeki yük noktalarına(trafo postalarına) bağlanır. Türkiye'de kullanılan 15 kv ve 6.3 kv ise güç kayıplarının fazla olması sebebiyle terk edilmektedir.

47

48 Ayrıca kullanılan 33 kv seviyesinin Avrupa standartlarıyla uyumlu olmaması ve özel üretilmesinden dolayı Türkiye'ye daha pahalıya mal olduğu fikri belirtilmektedir. Dağıtım şebekelerinde son kullanıcılara (tüketicilere) elektrik gücünün ulaşması için trafo postalarında 33 kv veya 15 kv seviyesi 0.4/0.231 kv alçak gerilim seviyesine indirilir. Trafo postaları direk tipi veya köşk tipi bina içinde veya kabin içinde veya yeraltında korunaklı bir şekilde bulunur. Hem 33 kv(veya 15 kv) seviyesi hem de 0.4/0.231 kv seviyesi elektrik direklerinde veya şehir içindeki nüfus yoğunluğu olan bölgelerde yeraltında taşınabilir.

49

50 Şehirlerde alçak gerilim dağıtım şebekesi üç-fazlı sistemlerden, kırsal kesimde nüfus yoğunluğunun az olduğu yerlerde tek-fazlı sistemlerden oluşabilir. Şehirlerde trafolardan çıkan bu alçak gerilim hatları dağıtım kutularından(box) binalardaki tüketicilere ait sayaç panolarına bağlanır. Tüketiciler genelde konutlarda alçak gerilim abonesi olabileceği gibi orta gerilim veya daha yüksek gerilim seviyelerinde abone olan sanayi kuruluşları ve işletmeler olabilmektedir. Ayrıca yüksek gerilim doğru akım kullanan ark ocakları da bulunmaktadır.

51

52 Ring Şebekeler Dallı (Dal Budak )Şebekeler Ağ Gözlü Şebekeler

53

54

55 Elektrik Piyasası ve Düzenlemeler
ELEKTRİK PİYASASI KANUNU Kanun No : 6446 Kabul Tarihi : 14/3/2013 Yayımlandığı Resmi Gazete : 30/3/ Amaç MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı; elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösteren, mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin yapılmasının sağlanmasıdır. Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Kanun; elektrik üretimi, iletimi, dağıtımı, toptan veya perakende satışı, ithalat ve ihracatı, piyasa işletimi ile bu faaliyetlerle ilişkili tüm gerçek ve tüzel kişilerin hak ve yükümlülüklerini kapsar.

56 Türkiye’de Elektrik piyasası kanunu istikrarlı bir elektrik piyasasının oluşturulmasını amaçlar. Türkiye'de elektriğin üretimi, iletimi, dağıtımı, toptan satışı, perakende satışı, ithali veya ihracı ve bu işlerle ilgili gerçek ve tüzel kişilerin hak ve yükümlülükleri bu kanun kapsamında bulunmaktadır. Bu kanuna ait yürütme işlemlemleri Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından gerçekleştirilmektedir

57 Bu kanunlar doğrultusunda 2013 yılında elektrik dağıtım şirketlerinden elektrik tedarik ve satış yetkisi alınmış ve bu yetki elektrik tedarikçilerine verilmiştir yılı itibarı ile de elektrik tedarikçileri iki ana gruba ayrılarak görevli ve görevli olmayan tedarikçiler olarak düzenlenmiştir. EPDK kamuoyunu ve tüketicileri elektrik faturalarında alınan bedeller ve yasal dayanakları hakkında bilgilendirmektedir.