Spor Sakatlıkları.

... konulu sunumlar: "Spor Sakatlıkları."— Sunum transkripti:

1 Spor Sakatlıkları

2 HAKAN Şükür'ün vücudunda bugüne kadar tam 8 kırık meydana geldi
    HAKAN Şükür'ün vücudunda bugüne kadar tam 8 kırık meydana geldi. Üç kez burnu, iki kez ayak parmağı, bir kez kolu ve bir kez de el parmağı kırılan golcü futbolcu, Blackburn de oynarken dizinde kırık meydana geldi ve 6 ay sahalardan uzak kaldı.   

3 Deri Yaralanmaları:Vurma
Çarpma, düşme gibi dışsal etkiden meydana gelir. Deri sıyrıkları, eziklik, kesik yaralanması, sokma, ısırma ve kurşun yarası şeklinde çeşitlere ayrılabilir. Delici ve kesik yaralanmalarda daha derindeki damar ve sinirlerin kopma tehlikesi ortaya çıkabilir. Tedavi; Mikrop öldürücü çözümlerle yapılan her yara temizliğinden sonra ilk bakımın esasına göre hareket edilir. Yüzeysel yaralanmalarda gaz bezi ve flastersiz, daima açık bir yara bakımı uygundur. Flaster spreyi ve antibiyotik içeren pudra spreyleri sadece küçük çaplı sıyrıklarda uygundur. Yara merhemi ve pudra yaralı bölgelere yayılıp yapıştığı için tavsiye edilmezler. Deri yaralanmalarında daima enfeksiyon riski bulunduğundan ilk yara bakımında antiseptik bakım uygulanmalıdır. Daha derin yaralanmalarda dikkatli temizleme sonrası sargı bezi kullanılır. Kuvvetli kanamalarda sıkı bir bandajlama söz konusudur. Bu tür yaralanmalarda en etkili önlem olarak her sporcunun tetenoza karşı aşılanmış olmasıdır.

4

5

6 Futbolcularda sıyrıklar:
Kirli olan sıyrık yaraların etrafı oksijenli suyla temizlenerek tendürtiyot sürülür. Daha sonra hava geçirecek kaliteli sargılar kullanılır. Sulu yaralarda sargı bezi kullanmadan önce altına selülozlu tabaka yerleştirilmesi tavsiye edilmektedir. Selülozlu tabaka yoksa kağıt mendil kullanılır. Sıyrık yaraları hemen kabuk bağlamıyorsa yarada mutlaka kirlenme veya bulaşma söz konusudur. Bu durumda kaynatılmış suda hafifçe ıslatılmış sargılar kullanılır. Sargıların üzeri su geçirmez madde ile örtülür. Gündüzleri bu sargı iki saatte bir değiştirilir. “ Nemli hücre” sayesinde yaradaki pislik dışarı çıkar ve iyileşme süresi kısalır.

7 Kas Sakatlıkları: Tüm spor yaralanmalarının %4-15 kadarı kas yaralanmalarından oluşmaktadır. Basit burkulma ve gerilmeler de dikkate alınırsa bu oran %30’a ulaşabilmektedir. Bunun yanında kas dokusunun rejenerasyon yeteneği çok yüksektir ve yaralanmalarda hemen sonra onarım faaliyeti başlar.

8

9 1. Kas kontüzyonu: Ağrı şişme ve kızarıklık vardır
1. Kas kontüzyonu: Ağrı şişme ve kızarıklık vardır. Hokeycilerde çok rastlanır. İleri derecede belli bir bölgede aşırı kanlanma ve doku damarlarına kan hücumu sebebiyle o bölgede kan toplanması olur.

10 2-Kasların gerilme sakatlıkları: Kas kopması, kas yırtılması ve kas lifleri yırtılması olarak sıralanabilir.

11 Kas dokusunun kireçlenmesi; Adale içinde kireçlenme ( myositis ossificans).

12 RotatorCuuf Außenband-Ruptur am  Sprunggelenk

13 4. kas fıtığı, 5. Kas krampı; Elektrolit eksikliği ve yorgunluk sonucu meydana gelir. 6. Kas gerginlikleri 7. kas sertlikleri, 8. Kas tutukluğu; Relatif yoğun kas çalışmasından sonra genellikle saat içinde ortaya çıkar.

14 Kas gerilmesi de kasların kendi esneklikleri ve sağlamlıklarının sınırına gelinceye kadar kasları çeken kuvvetli zorlamalarla ortaya çıkar. Bu tür sakatlıklarda kaslarda yapısal değişikler görülmez. Yerel ağrıyla birlikte şişme ve duyarlılık vardır. Kas kopmaları dışsal şiddet sayesinde veya ani bir hareketle koordine edilmemiş gerilmelerle ortaya çıkar. Tek tek kas lifleri ve eşlik eden kas damarları bu esnada kopabilir. a)Sınırlı kopma; Fibril ve liflerin bir bölümünün anatomik olarak bütünlüğünün bozulması ve bir miktar fonksiyon kaybının olmasıdır. b) Tam kopma: Önceden kasılmaya hazır olmayan kasların aniden kasılması, kasılma süratinin fazlalığı, pasif olarak gerilen kasa kuvvetle kasılan zıt yönlü kasın gevşeme fazında çok büyük bir sürtünme direnci doğurması ve teknik eksiklikten doğar. Kas yırtıkları direkt ve indirekt şiddetli etkiler sonucu, örneğin koordinasyonsuz hareketlerle ortaya çıkar. Bu esnada çok veya az genişletilmiş bir etki de kaslarla ilgili maddelerde görülür.

15

16 Yırtıklar şu faktörlere bağlı olarak artar:
-Soğuk ve eksik kas kanlanması, -Lokal ve genel yorgunluk, -Yetersiz antrenman, -Spora başlama öncesi yetersiz hazırlık, -Enfeksiyon veya çok yakın geçirilmiş hastalıklar Kas yırtılması aniden ortaya çıkar ve sık görülen bir sakatlıktır. Bu yaralanma ağır bir yaralanma olarak kabul edilir. Bir adale yırtılması kendisinin şiddetli bir ağrı ile duyurur. Kasa sanki bir bıçak sokulmuş veya bir taş çarpmış gibi bir ağrı ortaya çıkar. Bandaj lama yapılsa da bu tür durumlarda maça devam edilmemelidir.

17 Bakım:Kas yırtılmalarında, hemen bütün kas sakatlıklarında olduğu gibi bölgeye konservatif koruma yapılır. Lokal buz ve merhem kullanımıyla ilk bakımdan sonra kompresyon bandı takılır. Ağrılı aşamada baskıyı azaltmak gereklidir. Bundan sonra aktif hareketlere yavaş yavaş başlanmalıdır. Kuvvetli yüklenmeler daima ağrı sınırı dikkate alınarak yapılmalıdır. Tamamen yüklenme ancak ağrının ortadan kalkmasıyla mümkündür. Kasın yeterli esnekliğe ulaşamaması durumunda bu tür kas sakatlıkları daha uzun süre problem olmaya devam eder. Masaj- kanamayı artırdığı için kazadan sonra ilk aşama olarak uygulanmamalıdır. Kas tutukluğu kasların yüklenmesinin fazla veya daha az bir ağrı olmayan şeklidir. Eksik antrenman, zamanından önce yorgunluk veya çok çalışma isteği ile uygun olmayan antrene edilmiş kaslarda ortaya çıkar. Tecrübeler kas tutukluğunun 1 veya 2 gün yüklenmeye göre ortaya çıktığını göstermektedir. Tedavi; Yumuşatma ve gevşetme çalışmaları, sıcak uygulama, banyolar ve yüzme kas sakatlıkları için en etkili tedavi yöntemleridir. Bu kas tutukluğu çalıştırılan kasların uygun intibak antrenmanıyla engellenebilir. Kuvvetli yüklenmeler sonrası daima yavaş yavaş hareket etmeli veya yorgunluk jimnastiği yapmalıdır. Kas krampları sporda sık sık görülür. Tek taraflı beslenme, beslenememe, özellikle su kaybı, vücut ağırlığındaki önemli kayıplar sonucu ortaya çıkar. Krampı önlemek için masaj, germe ve yumuşatma çalışmaları yapılmalıdır. Tekrar ortaya çıkan kramp durumlarında sportif dinlenme ve elektrolit içeren içecekler alınması en uygun yollardır.

18 Kas sakatlıklarında ilk yardım planı 24-48 saat içinde aşağıdaki sıraya göre yapılabilir:
-Kompresyon bandajı,-Soğuk uygulama,-Sakatlanan ekstremitenin dinlenmesi,-Ağrı kesiciler,-Lokal analjezik infiltrasyon,-Antiinflamatuar ilaçlar.Tedavinin daha sonraki kısımlarında ilaç, fizyoterapi, masaj ve tedavi egzersizleri, bandajlama gibi usuller uygulanır.

19 Tendon Sakatlıkları: Tendonlar:kuvveti kaslardan kemiklere aktaran organlardır. Tendonlar çok güçlüdür ve N/mm2 değerinde gerilmelere mukavemeti vardır. Kiriş dokularının zorlama toleransının araştırılması kopma sağlamlıklarını 6-10 Kp/mm2= N/ mm2 tutmaktadır.Kirişlerdeki ölçümler artan dinamik yüklenmelerle çekme sağlamlıklarının yükselmesini, buna karşı kopma sakatlıklarının öncekinden daha az olduğunu göstermektedir. Örneğin; asil tendonunda önceden olan kopma sağlamlık sınırı 5500 ve 8250 N arasında iken, çalışmayla bu 6400 ve 9125 N’a çıkmıştır. Kasın kuvveti de bağlantılı olduğu kirişlerin sağlamlığıyla bağlantılıdır ve kasın enine kesitinin tendondan defa büyük olmasına bağlıdır. Şayet ani çalışmalar olursa tendonlar kopabilir. Önceden zedelenmiş olan tendonlar daha kolay sakatlanır.Tendonlar ve eklem bağları kuvvetli çekme zorlamalarına karşı dayanıklı ve antrene hale getirebilirler. Bu esnada kollagen liflerin sayısı artar yaşlarından itibaren çekmeye karşı sağlamlıkları ve elastikiteleri azalmaya başlar ve daha kolay sakatlanırlar. Tendonlar şu hallerde yaralanabilirler; -Hızlı biçimde gerilme,-Oblik olarak uygulanan tansiyon,-Yük binmeden önce tendonun gergin olması,-İlgili kasın maksimal olarak uyarılması,-İlgili kas gruplarının dışarıdan uyarılması,-Kas’a kıyasla tendonun zayıf olması.

20 Kiriş sakatlıkları da şu şekilde ortaya çıkar;
-Bir kirişin ( tendonun) fazla gerilmesi,-Kiriş yırtığı,-Kiriş kopması. Şu faktörlerde bu tür sakatlıklar için hazırlayıcı rol oynamaktadır: -iyileşmeyen travma, tendon birleşme yerinde travmatik ayrılma,-Kronik aşırı yüklenme, -Tekrarlayan mikrotravma, -Yetersiz antrenman koşulları ( düzensiz çalışmalar, uygun olmayan ayakkabı, sert zemin, kötü haza koşulları.) -Lokal enfeksiyon,Bütün bunların yanında asıl sebep her türlü travmadır. Genel Belirtileri; - Tendona bağlı kasın fonksiyonu ile tendonun yapışma yerinde ağrı olması, bunun daha sonra dinlenik durumdayken ve nihayet geceleri bile ağrı olması. -Etkilenen bölgedeki kas hareketlerinde kısıtlılık, -Güçsüzlük, zayıflık. Hafif zorlanmalarda kiriş içinde hematom oluşur. Orta dereceli zorlanmalarda birkaç demet lif kopmuş olabilir. Tam kopmada ya kiriş ortadan kopmuştur veya bağın kemiğe yapışma yerinden kopmuştur.Bağ kopmalarında bir hareket esnasında çok acılı ağrı ve şişlik meydana gelir. Hematom oluşur ve kopan yerin üzerine parmakla dokunulduğunda hafif bir çukurluk olabilir. Tedavi; Kopmalarda ameliyat gerekir. Ondan sonra yaklaşık 3-6 haftalık bir dinlenme gerekir. Alçı alındıktan sonra dikkatli dozlarda hastalık jimnastiği ile çalışmaya başlanır. Tendon gerilmesinde hemen soğuk uygulama ve sabitleştirme gerekir. Hareket yasaklanmalıdır. Tendon kopmalarında da hemen soğuk uygulama 2 saate kadar basınçlı sargı yüksekte tutulmuş ve ağrısızlaştırılmış sabitleştirme ve mümkün olan tıbbi tedavi gerekir.

21

22 Eklem Sakatlıkları: Anatomik olarak iki kemiğin hareketli olsun olmasın bitişme noktasına eklem denmektedir. Çok sayıda eklem bağ dokularından oluşan bağlarla çevrilmiştir. Bu bağlar eklemin hareket etmesini ve stabilitesini sağlarlar. Kaslar eklemleri hem stabilite etmekte hem de hareket ettirmektedirler. Bağlar ve kaslar sayesinde eklemler tekniklerin yapılmasına imkan verirler. Eklem içinde sıvı ise sürtünmeyi önler.Çalışma halinde zedelenmemiş bir eklemde eklem yüzeyleri arasındaki sürtünme, cilalanmış kaygan yüzey arasındaki sürtünmeden yüz defa daha azdır. Eklem kıkırdak dokusunun yeteneği ise henüz derinlemesine araştırılmamıştır. Eklem kıkırdağı çarpışma etkilerini eklem kısımları arasında azaltmaktadır. 70 kiloluk bir insan 90 C’de dik bükük iken çömelme durumunda diz önündeki patella kıkırdağı üzerinde 500 kg kuvvet basıncı yüklenir. Maksimal çabuk kuvvet hareketleri ile diz bükükken 2000 kg üzerinde bir kuvvete erişir. Bu şu demektir; patella kıkırdağı yüzeyine her cm2ye 150 kg’lık basınç kuvveti etki eder. Kıkırdak dokusu en önce yaşlanmaya başlayan dokudur. Bu doku 20 yaşına kadar gelişir, sağlamlaşır ve pekişir. Yirmi yaşından sonra eskimeye, yaşlanmaya, niteliğini değiştirmeye başlar. İlk önceleri kısmen suyunu kaybetmeye sonra buna bağlı olarak elastikiyetini kaybetmeye ve sertleşmeye başlar. Yanlış yüklenmelerle dayanıklılık azalır. Karşılaşabileceği ufak tefek yaralanmaların kalıntıları da onu zayıflatır ve giderek dönüşen bir tabaka eklemi sarabilir.Kıkırdağın tahrip olmasında eklemin mekaniği önemli ölçüde sınırlanır.Eklem sağlam dokulardan çıkan eklem kapsülüyle sarılıdır. Kapsül içinde sinovial zar bulunur. Sinovial zar eklem sıvısının üretilmesini sağlar. Bu sıvı sadece sürtünmeyi önlemekle kalmaz, aynı zamanda eklemin, özellikle de eklem kıkırdağının beslenmesini sağlar. Eklem içi sıvının üretimi sinovial zarın kan damarlarıyla uygun olarak beslenmesi ile mümkündür. Sinovial zarda kan damarlarının yanında çok sayıda sinir bulunur. Bir sakatlık formu veya aşınma proçesi ağrılıysa o zaman eklem kapsülünde de zararlı olabileceğini gösterir. Hareketsizlik eklemi köreltir, sinovial salgı kurur, eklem sertleşir ve parlaklığını kaybeder. Hareket ise sinovial salgının artmasını ve daha koyu bir durumda bulunmasını sağlar.

23

24 Eklem Rahatsızlıkları ve Sakatlıklarının Sebepleri:
Çeşitli sebeplere bağlı eklem rahatsızlıkları eklemin hareket yeteneğinde genel olarak iki tür bir değişme meydana getirir: 1-Eklem aşırı oynak hale gelir ( İnstabilite veya Hipermobilite), 2-Hareket sınırı daralır ( hypomobilite) Aşırı oynaklık eklemin doğal desteklerinden özellikle ligamentlerin aşırı uzaması ile eklem başını eklem yuvasında tutamaz duruma getirir. Hareket sınırının daralması ise eklemin band boylarının kısalması, sertleşmesi sebebiyle olduğu gibi eklem yüzeylerinde olan morfolojik değişmeler ya da eklem çevresinde birikimle oluşmuş hareketi engelleyici değişmeleri doğurur. Bağ ve kasları yeterince kuvvetli olmayan eklemin yanlış bir teknikle sürekli olarak tekrarlayan aşırı yükler altında kalması ve anatomik yapısında fonksiyonda azalmaya neden olabilecek mikroskobik ya da makroskobik zedelenme olması ve ayrıca dış kökenli travmalar çevre dokuları da hasara uğrayıp ekleme zarar verebilirler. Eklem stabilitesinin tam olmaması da özellikle alt eksremitelerde dejenerasyonla birlikte sakatlık için bir faktördür. Kıkırdak incelir, minisküsler daralır ve düzleşir. Kenarlardaki kemik çıkıntıları büyür ve kalınlaşır, bağların tahrişine sebep olur. Eklem sağlığını korumaya yönelik en önemli önlemler belli amaçlı ve bilinçli hareketlerdir. Uzun süre hareketsizlik gibi güç sarfındaki dağılım dengesizliği eklem yaşlanması sürecini hızlandırmaktadır.

25 Eklem sakatlıklarının Sınıflaması
Eklem sakatlıkları eklem kapsülünde, eklem bağlarında, kas kirişlerinde, kiriş ve kemikler arasında yastık görevi yapan içi sıvı dolu olan keseciklerde ( boşalma durumunda) meydana gelmektedir. Eklem sakatlıklarında küçük sakatlıklar zamanında ve yeterli tedavi ile iyileştirilir. Orta ve ağır sakatlıklar büyük fonksiyon kayıplarına götürür. Bu durumda uzun süre spora ara verilmek durumunda kalınabilir. Çeşitli seviyelerde maluliyet de söz konusudur. Eklem sakatlık alanları şu şekilde sınıflanabilir: -Eklem incinmesi ( kontüzyon),-Burkulma ( distorsiyon), -Çıkık ( Luksasyon), Her eklem sakatlığında ortaya çıkan ilk yakınma işareti ağrı, şişme ve bozulmuş fonksiyondur; eklemde yapısal zararlar da meydana gelebilir. Eklem içinde sıvı toplanması ( hidrartoz) ve kan toplanması ( hemartroz) görülebilir. Kontüzyon: Yüzeysel ya da derindeki kan damarlarının yırtılıp doku içine kanama olması halidir. Direkt darbenin etkisiyle meydana gelir. Yaralanmalarda çoklukla yumuşak kısımların ezilmesi, kan damarlarının yırtılması söz konusudur ve hemotom da ortaya çıkar. Bu şiddetin büyüklüğüne bağlı olarak kemiklerin ve eklemlerin de etkilenmesi ile eklemlerde hemotom oluşarak kan toplanır. Şişmeler ağrılar ve fonksiyon bozuklukları meydana gelir. İlk muayene de hareket- basınç ağrıları, yumuşak kısımların şişmesi ve her şeyden önce hemotomun görülmesi söz konusudur.Tipik bir kontüsyona alt tarafta bulnan kaslarda futbol da “at öpücüğü” denilen olayı örnek verebiliriz. Baldırın yan veya ön kısmının diz ile çarpışması sayesinde alt tarafta bulunan kaslarda hemotom görülür. Fazla miktarda ağrı ve ağrılı hareket kısıtlamaları oluşur. Tedavi:Travmayı takiben soğuk uygulama zedeli bölgede damar daralması yapar ve kanamayı azaltır. Soğuk uygulama yanında basınç sargıları da kullanılır. Şişkinliğin inmesi ve ağrının hafiflemesinden sonra hemen bir hareketli alıştırma tedavilerine bir doktor kontrolü altında başlanmalıdır. 24 saatten sonra sıcak rahatsızlığın azalmasını sağlar. İlk saat içinde dinlenilmektedir.

26 Burkulmalar: Şiddetli bükülme ya da gerilme, eklemin normal hareket sınırlarının dışında hareket etmesine yol açar ve bağlar kopar ya da yırtılırsa bir burkulma olayı meydana gelir. Eğer bir eklem bir darbe, çarpışma, ters dönme ile doğal konumundan ve tekrar hemen eski konumuna dönerse buna burkulma denir. Eklem yüzeyinin hızlı bir şekilde üst üste kaymasından dolayı ısı değişikliği ve yaygın bir iç kanama olabilir. Burkulmalar spor sakatlıkları içinde önemli orana sahiptir. Eklemlerin normal hareket sınırlarının dışında zorlanması burkulmaları gündeme getirir. Her şiddetli zorlanmalarda gerilmeler oluşur. Bir eklemin kısmi kapsul- band bölümlerinin yırtılması veya tamamen parçalanması, kemik sıyrılmaları, kıkırdak kopmaları ve kemik kırılmaları da bu tür hareketlerle meydana gelmektedir. Eklem içinde kan toplanması ile ( Hemartroz) eklem 1-3 saat içinde şişer. Gerginlik hissi, ağrı ve ısı meydana gelir. Belirtiler: Eklemde ağrı ve hassasiyet Eklem hareketlerinin bozulması Cillte kızarma, morarma gibi renk değişiklikleri ve şişme

27 İlk yardım için; -O bölgeye akıntının mümkün olduğunca kompres yaparak engellenmesi, -Soğuk, buz, alkol vs. ile serinletilerek ağrı dindirilmeli. Yaralı damar birleştirilmeli ve eklemdeki kanama durdurulmalıdır. Buz uygulaması, şişme, ağrı ve iç kanama gibi sorunu arttırıcı olayları önler. 1-2 gün süreyle buz torbası veya buzlu su banyosunu, donmayı önleyecek şekilde aralıklarla uygulamak yararlıdır. -Daha kötü zararlardan korunmak için eklem hareket ettirilmemelidir. -Sakatlanmış eklem yüksekte tutulmalıdır. Her tedaviden önce dikkatli bir teşhis konulmalıdır. Başlangıçta yine soğuk kullanımını ( buz, soğuk sargılar) sonra basınçlı sargı kullanımı takip etmelidir. Zorlamanın büyüklüğüne ve sakatlanma sebebine göre tedaviye başlanır. Yaralanma sırasında patlama sesi ve eklemi hareket ettirmede şiddetli ağrı mevcutsa, eklemi oluşturan dokularda ciddi hasar olma ihtimaline karşı derhal tıbbi yardım sağlanmalıdır.

28 Çıkıklar: Eklemi oluşturan kemiklerin yer değiştirerek eklem yüzeylerinin birbirleriyle olan ilişkilerinin kaybolmasına çıkık denir. Eklem içinde kemik yüzeyleri birbirinden tamamen ayrılmışsa buna çıkık, eklem yüzeylerinin ilişkileri kısmen kaybolmuşsa yarım çıkık denir. Çıkıklar eklemler üzerine direkt veya endirekt kuvvetli etkiler neticesinde ortaya çıkarlar. Bir çıkık daima kapsül –band (bağ) sakatlığıyla beraberdir. Eklem fonksiyonlarında azalma görülebilir. Bir çıkık tamamen eksenden sapma ve ağrılı hareket kısıtlamalarıyla herkes tarafından kolayca tanınabilir.

29 Çıkığı kolaylaştıran faktörler:
-Oynakların hareket kabiliyetinin çok oluşu,-Adele zayıflığı nedeniyle astenik tiplerde,-Ağır travmaya maruz kalma,-Eklem kenarlarının yalama olması,-Kapsül gevşemesinde,-Kapsül yırtığının açık kalması durumunda. Çıkıklarda şu belirtiler görülür: 1-Eklem çevresinde ağrı olur.2- Eklem üzerinde hemotom oluşur.3- Eklemde fonksiyon bozukluğu meydana gelir.4- Eklem hareketlerinde sınırlanma olur.5- Ekimoz ortaya çıkar.6-Şekil bozukluğu görülür.

30 Çıkılar alışkanlık yapabilmektedir
Çıkılar alışkanlık yapabilmektedir. İtinalı bir muayenede röntgen filmi çekilmelidir. Çıkığın hemen yerine konması bizzat doktorlar tarafından yapılmalıdır. Hiç kimse bilgisi olmayan sporcu arkadaşına herhangi bir çıkığı yerine koydurma yanlışına düşmemelidir. Bilinçsiz zorlamalarda kemik çevresindeki yumuşak dokuların , damar ve tendonların zedelenme ihtimali vardır. Eklem, kapsül-bağ sakatlığının iyileştirilmesi için uygun uzunca bir destek ile sabitleştirilmelidir. Genel çıkıklarda tedavi ilkesi : İlk uygulamalar soğuk ve baskılı bandaj uygulanıp çıkık kesin olarak immobilizasyon ( hareketsizlik) gerektirir. Eklem istirahata alınır. Kırıkta olduğu gibi tespit edilir ( atel’e alınır)Üst ekstremiteler için bu hareketsizlik süresi üç hafta, alt ekstremiteler için altı haftadır.

31 Kapsül-Band Sakatlıkları:
Kapsül-band sakatlıkları direkt veya indirekt şiddetli bir etkinin eklemlerin tabii hareket alanları dışına zorlanmasıyla ortaya çıkar.Bu sakatlıklar şunlardır;-Bir veterin fazla gerilmesi veya fazla gevşeme, -band yırtığı, -band kopması.Kapsül-band yırtıklarında dokuların sürekliliği bozulmaktadır. Fazla gerilen yapılar büyük derecede baskıya karşı dayanıksızdır. Eklem hareketi ağrılı bir şekilde azalır.İlk bakım tedbirleri soğuk kullanım, baskılı sargı ve spordan uzak kalarak dinlenmedir. Üç haftalık bir süre dinlenme ve tedavi için yeterlidir.Kapsül-band kopmalarında eklemlerin büyük fonksiyon eksikliği ortaya çıkar. Stabilite ve yüklenilebilirlik büyük ölçüde azalmıştır. Eklemleri çevreleyen yumuşak dokuların şiştiği görülür. Kopmalarda soğuk bakım ve baskılı bandajlamadan sonra ameliyatla ek yerleri dikilir. Ortalama altı haftalık bir dinlenme süresi tavsiye edilir.

32

33 Kapsül-Band Diz Eklemi Sakatlığı:
Diz eklemi vücudun en büyük kompleks bir yapıya sahip eklemidir. Femur, tibia ve patella birlikte diz eklemini oluştururular. Kuvvetli kasları son derece detaylı biyomekanik özelliklere sahip eklem yüzeyleri ve bağların bir düzen içerisinde işlev görnesine yarayan menüsküs kıkırdakları ile diz eklemi genel olarak fleksiyon ve ekstansiyon hareketleri yapar. Ayrıca rotasyon özelliği de vardır. Eklem kapsülü sabitliği sağlar. Sinovial sıvı kayganlaştırmayı sağlar. Dizin sabitleşmesinde en büyük görev kaslara düşer. Heidelberg Üniversitesi Optopedi kliniğinin bir grup hasta üzerinde yaptığı değerlendirmede bütün yaralanmaların %21’i diz eklemi çevresinde olduğunu göstermiştir. Diz bölgesindeki yaralanmalar futbol, buz hokeyi, basketbol, voleybol ve kayak gibi spor türleri sporcularında daha fazla görülmektedir. Diz eklemleri bağları ( yan bağlar, çapraz bağlar) bükülmüş ekleme arkadan veya yandan direkt kuvvetli bir etki ile veya indirekt olarak içe veya dışa germe, ters bükme ile yaralanabilir. Yan bağlar karakteristik olarak diz ekleminin içe veya dışa doğru kuvvetle zarlanmalarında zedelenir. Zorlanmalarla iç yan bağların lifleri gerilir ve daha fazla kuvvet uygulandığında ise koparlar. İç bağ yaralanmaları değişik büyüklükte olabilir. Bu bağ sık sık birleştiği iç uyluk kemiğinden kopar şişme ve ağrı oluşur.Kayakçılarda iç yan bağ kopmaları sıkça görülür. Dışa doğru diz bükmelerde dış kapsül-bağ düzeni yaralanabilir. Bu tür yaralanmaların tam olarak tespit edilmesi için röntgen çekilir ve narkozlu muayene yapılır. Her türlü çapraz bağ eklem içinde bulunur. Ön çapraz bağ daha çok zedelenir. Bağ yırtılmaları bükülen diz eklemi emniyeti bakımından sağlıksızdır. Bu özellikle merdiven çıkmada ve arabaya binmede görünmektedir. Yaralı dışardan yardım almadan yaralı bacağı zerine kalkamaz. Çapraz bağ kopmaları eklem içinde kanamalara yol açar.

34 Diz eklemi içinde kanama ile birlikte görülebilen sakatlıklar şunlardır;
-Menüsküs yırtığı ( iç ya da dış)-Ön çapraz bağ yırtığı,-Diz kapağı çıkığı ya da yarı çıkık,-Sinoviyal zar gerilmesi, sıkışma ya da yırtılma,-Osteokondral kırık Ağrı ve ağrıya bağımlı bacak kası gerilmeleri sayesinde diz ekleminde kapsül-bağ sakatlıklarında klinik karar sık sık zorlaşır. Teşhis için diz ekleminde röntgen çekimi gereklidir. Çapraz bağların kopması genellikle diz ekleminin fonksiyon kabiliyetini yüksek derecede kayba uğratır. Aşırı durumlarda dizde oynaklık görülebilir. Kopan bağlar dikilmelidir.

35 Menüsküs Sakatlıkları:
Diz ekleminde iç ve dış menüsküs olmak üzere iki tane menüsküs vardır ve görünüş itibarıyla orak ve hilal şeklindedirler. Bunlar diz eklemi hareketlerinde yer değiştirmeyi ve uyruk kemiği ile baldır kemiği arasındaki düzenlemenin uyuşması için mekanik etki eden bir tempon sistemidir. Bu kıkırdak diskler sayesinde vücut ağırlığı baldır kemiği başının mümkün olduğu kadar geniş bir alanına yerleştirerek bu yükün alan itibarı ile daha geniş bir alana dağıtılması ile ağırlığı azalmıştır. Menüsküs sakatlıklarının sebebi yüklenmede ayak yerde sabitken dönme hareketinin neticesidir. İçteki kıkırdak dıştakine oranla beş kat daha fazla yaralanır.Menüsküs lezyonunun üç kompenenti; -Baskı ( kompresyon), -Dönme ( rotasyon), - Bükülme ( fleksiyon),

36 Refixierter Meniskus Gesunder Meniskus

37 Menüsküs zedelenmelerinde aşağıdaki bulgulardan en az birisi görülür:
- Diz kilitlenmesi ( tam bükülmeme ya da düzeltilememe),- Şişme ( hemartroz), - Eklem çizgisi üzerinde ( menüsküs zedelenmesine rastlayan bölgede) duyarlılık. Aşırı yüklenmeler dizdeki menüsküsün doku yapısında hafif çatlakların oluşmasına sebep olabilir. En ufak bir yüklenme sonucu bu çatlaklar tamamen yırtılabilir. Kopan bir iç ya da dış menüsküs ameliyatla oradan alınmalıdır. Ancak mümkün olduğu kadar menüsküs dokusunu kurtarmaya çalışılmalıdır. Çok nadir vakalarda iç menüsküs tekrar yerine dikilebilir. Bu tür operasyonlardan olumlu sonuçlar elde edilebilmektedir. Ardından gelen tamamlayıcı tedavi daha kısa sürmektedir. Bir menüsküs yırtığı durumunda en iyi tedavi ameliyattır. Ameliyat sonrası alıştırma hareketleri hemen ertesi günü başlamalıdır.Spordaki performans eklemlerin hareketliliğine bağlıdır. Menüsküs ameliyatı geçiren kimse ancak eski hareket yeteneğine kavuştuğu zaman spor faaliyetlerine başlamalıdır. Edinilen tecrübelere göre bu süre ameliyattan 6-10 hafta sonradır.

38 Ayak Bileği Kapsül –Band Sakatlıkları:
Ayak bileği burkulmaları spor sakatlıkları içinde önemli bir sıklıkta görülmektedir. Hemen hemen bütün sporcuların sportif faaliyetleri sırasında ayak bileği rahatsızlıkları çekerler. Basketbol, voleybol, hentbol, mücadele sporları, kayak ve özellikle futbolda ayak bileği sakatlıkları sıklıkla görülmektedir.Burkulmalarda direkt veya endirekt bir etkiyle ayak bileğinin normal hareketleri engellenir. En sık sakatlık kapsül-band kısımlarında meydana gelir. Kısmi veya tamamen kopmalar olabilir. Tam bir kopma durumunda eklemin hareketi durur. Fonksiyon ve yüklenebilirliği kaybolur. Aynı zamanda eklem kapsülünün içine kan damarlarının sakatlıkları büyük hematomlara hem iç organların yumuşak kısımlarına veya dış kısımlara götürür. Ağır dereceli burkulmalarda hareket tamamen engellenmiş olur. Teşhis için klinik kontrolü gereklidir. Burkulmaya kemik parçacıklarının eşlik etmesi halinde dış kemiksi kırıklar veya kıkırdak kemik aşınmaları eklem yüzeyinde görülür. Böyle bir durumda ilk yardım olarak mevcut kanamanın durdurulması gerekir. Bu yüzden ilk saat içinde soğuk uygulama yapılmalı ve sargılı bandla sarılmalıdır. Sakatlanmış ayak bileği eklemi bu esnada sabitleştirilmeli ve yüksek tutulmalıdır. Şişkinliğin azalmasından sonra fonksiyonel bandla sarılmalı ve dikkatli tedavi araştırmaları artan ayak yüklenmeleri yapılmalıdır.Her ağır kapsül-band sakatlıkları yaşlara bağlı bakım altında ve sportif aktivitelerde konservatif veya ameliyat tedavisi konusunu gündeme getirmektedir. Kemik kopmalarıyla karışık kapsül-band kopmaları ameliyatla düzeltilmelidir. Büyük kapsül-band kopmaları fonksiyonel tedavi gerektirmektedir. Hastalık sonrası jimnastik tedavisi de dikkatten uzak tutulmamalıdır.

39 Ruptur des vorderen Kreuzbandes
Gesunde Schulter arthroskopisches Bild Rotatorenmanschette ohne Ruptur Rotatorenmanschettenruptur

40 Omuz Eklemi Çıkığı: Omuz eklemi diz eklemi yanında sporda en sık rastlanan bir sakatlıktır. Omuz eklemi ile ilgili sakatlıkları yaklaşık beşte biri omuz çıkığıdır. Sakatlık genellikle gerilmiş kol üzerine düşmekle meydana gelir. Düşe sırasında hem kırık hem de çıkık beraberce gündeme gelebilir. Omuz ekleminde kapsül yırtılması da olmaktadır. Bunun yanında damar ve sinirlerle bağlar ve kaslar da bu sakatlık sırasında zarar görebilir. Omuz çıkıklarının %90’ı ön ve arkaya doğru çıkıklardır. Kol abdüksiyonda iken düşmede humerus başının kapsülün alt kısmından omuz çukurunun önüne çıkmasına neden olan kuvvetler rol oynar. Arkaya çıkmada humerus başı internal rotasyonda iken omuza önden gelen ve humerusu arkaya iten kuvvetler neden olur. Bu tür rahatsızlıklar ender örülmektedir. Öne çıkık sırasında sporcu acil odasına götürülüp masaya yatırılır. Doktor yavaş bir şekilde dirseği 900 fleksiyonda aşağı doğru kol çeker ve biçepsin gevşemesi için de ön kolu dış rotasyona getirir. (24) Böylece humerus başı gienoid altına ve kapsül yırtığının kenarına getirilir. Dirsek orta çizgiye doğru abdüksiyona getirilirken humerus başının glenoide daha da yaklaşması için dirsekten yukarı doğru itilir. Son olarak fleksiyondaki dirsek kullanılarak humerusa iç rotasyon yaptırılır.Omuz eklemi çıkığı çok ağrılı olabilir. Bu sakatlık güreş, judo ve ragbi gibi spor türlerinde daha sık görülmekteyse de asıl sakatlık alanı jimnastik, hentbol ve futboldur. Bu sakatlık tedavisi sporcuyu sportif aktiviteden oldukça uzun süre engellemektedir. İlk çıkık sonrası kol 3 hafta süreyle sabitleştirilmelidir. Bununla kapsül-band kısımları dinlenir ve iyileşir. Daha sonra sistematik antrenman programlarına başlanır. Çıkığın alışkanlık meydana getirmemesi için ilk tedavi de titiz davranmalıdır.

41 Kemik Sakatlıkları: Kırıklar; Kemikleri kendi sağlamlık ve dayanıklılık sınırları üzerinde etkileyen kuvvetler sonucunda kırıklar oluşur. Bazen de komşu diğer kemiklerde meydana gelebilirler. Her şekil ve kaza sonucuna göre kırıklarda çeşitlilik göstermektedir. Band ve kirişlerde kopma meydana gelirken kemiklerden parçalar koparabilirler. Kemiklerdeki kırıklar basit bir çatlak olabileceği gibi kemik parçalanmış ve kemik uçları birbirinden uzaklaşmış, hatta kemik uçları üzerindeki yumuşak dokuyu parçalayarak dışarı çıkmış olabilir. Her kırık şüphesinde röntgen tetkiki şarttır. Kırık hattı eklemden de geçebilir. O zaman eklem yüzeyi düzgünlüğünü kaybeder ve yük dağılımında dengesizlik oluşur. Eklemlerde aşınma ve yıpranmalar meydana gelir. Kırık nedenleri; a) Direk Travma, b) İndirekt travma şeklinde ikiye ayrılabilir. Kırığın meydana gelişini hazırlayan ve kolaylaştıran çeşitli etkenler vardır. Bunlar; 1- Hazırlayıcı etkenler: Yaş, cins, hastalıkların iyileşme dönemlerine oluşan travmalar, mineral eksikliği, beslenme durumu vs. 2. Yapıcı etkenler: Direkt ve dolaylı travma, aşırı kas faaliyetleri.

42 Kırıklarda belirtiler: kemik sakatlıklarının türünü tanımak için ;
- Kesin olmayan işaretler: Ağrı ( Kırık bölgenin hareketi ile ve basınçla artar) Kırık bölge ve yakınında ağrı vardır. Rahatsızlık veren fonksiyon kaybı, şişme, (hemotom) kanama sonucu morarma ( Ekimoz) - Kesin işaretler; Form bozukluğu, anormal hareketlilik ( hareket kısıtlılığı, hareket edememe, kemik uçlarının birbirine sürtünmesi ( krepitasyon). Ve ekstremite kırıklarında sağlam tarafta mukayese edildiğinde biraz uzunluk veya kısalık görülebilir. Kırık vakalarında ağrının yanında duyarlılık ve aşınma da söz konusudur. Yine kırılan organa göre özel belirtiler mevcuttur. Örneğin kafa kemiği kırıklarında felç olması gibi. Kırık olan yer diğer karşıt olan organa göre bir şekil bozukluğu arz eder. Şekil bozukluğunun iki nedeni vardır. a) Travma sonucu o bölgede meydana gelen şişlik b) Kırık parçalarının yer değiştirmesi ile o bölgede görülen şekil bozukluğu. Kırık Komlikasyonları: Genel: -Ağrı ve kan kaybı nedeniyle şok,-Ciğer damarlarında kan yolu üzerinde yağların zorlanması ve kemik alanları dışında yağ dokusunun dışarı çıkması,-Damar tıkanıklığı. Yerel; -infeksiyon, özellikle açık kemik kırığı sakatlıklarında,-Diğer organların eşlik etmesi, örneğin akciğer, karaciğer, dalak, böbrekler, sinir veya damar yaralanmaları.

43

44 Kemik kırık türleri: 1. Basit ve kapalı kırıklar: Deri bütünlüğü bozulmadan , kırılmış kemik dokular arasında yerini değiştirmemiştir. Yani kemik uçları normal yerinden ayrılmamıştır. 2. Açık kırıklar: deri bütünlüğü bozulmuş kemik uçları deri dışına çıkmış ya da kemiğe kadar inen yara vardır. Femur ve humerus gibi uzun kemiklerde daha çok görülür. 3. Komplike kırıklar: Kırıkla birlikte önemli organlardan bir veya daha fazlası da yaralanmıştır. Ya da kırıkla birlikte çıkı da vardır. 1-Çok parçalı kırıklar: Kemik bir çok parçaya ayrılmıştır. 2-üst üste binmiş kırıklar: Kırılan kemik uçları üst üste binmiştir. 3-Filiz kırığı:kemiklerin taze olması nedeniyle daha çok çocuklarda görülür. Bükülme ve çatlaklar oluşur.. 4-Çökme kırığı: Daha çok kafada görülür. Kemiğin iki katmanı da kırılırsa beyine basınç yaparak basınç altındaki merkezlerin işlevlerini bozar. 5-Patolojik kırık; Osteoporıoz ve kemik kanseri gibi patolojik hastalıklarda görülür. 6-Stres kırıkları; Yorgunluk kırıkları da denilebilir. Tekrarlayan zorlanmaların kemikle ve özellikle periostta başlayan reaksiyonudur. Koşmalarda 2. ve 3. metataslarda, fibula ve tibianın 1/3 alt kısmında, atıcılarda humerusta sıklıkla görülür. Baleci ve halk danslarında da sıklıkla görülür. Kırıklarda sakatlanmış organ hemen örtülmeli ve hiçbir manipulasyon yapmadan hasta doktora götürülmelidir. Çünkü bu durumda sinir ve damar zararları, yumuşak doku ve kıkırdağın zadelenmesi söz konusu olabilir. Kırıklarda kırık uçlarının hareketlerini engelleyecek şekilde, belli bir tedavi merkezine gidilinceye kadar sabitleştirme yapılmalıdır. Açık yaralar gazlı bezlerle kapatılır. Kırık sakatlıkları sportif aktiviteyi 8 hafta ile 3-6 ay arası engelleyebilir. Bu süreler kırık bölgesine ve kırığın derecesine göredir. Ayrıca yaş ve bakım, komplikasyonların meydana gelip gelmemesinde etkilidir.

45 Kırıklarda ilk yardım uygulaması:
Kırık ilk yardımlarında temel ilke kırık kemik uçlarının komşu duko ve organları zedelemesini önlemektir. Bu amaçla önce vaka teşhis edilerek ne yapılacağına karar verilmeli, önce kırık olup olmadığını belirlemek için elle nazik bir şekilde elbiseler üzerinden muayene edilir. Elbiseyi çıkartmak gerekiyorsa önce sağlam sonra kırık taraf çıkarılır. Şiş nedeniyle çıkarılamıyorsa makasla kesilir. Deride yara varsa o bölgeye pansuman yapılır. - Soğuk uygulama sayesinde ağrı ile mücadele edilmeli; Kırık olan yere havluya sarılmış buz konulabilir. - Sabitleştirme sayesinde kırık dağılması önlenmeli: ( Sabitleştirme için kalın karton veya tahta kullanılabilir. Bu sabitleştirme aletlerine atel denir. Ve kırıklarda atellerin altı pamukla beslenebilir. Atel kırık organın her iki tarafına yerleştirilerek sarılır. - Baskılı bandajla aşırı şişkinlikler önlenmeli - Yaralı organ kalp seviyesinden yukarı tutulmalı. - Genel şok bakımı yapılmalı - Asla kırık yerleştirilmeye çalışılmamalı, derideki kemik parçalarını çıkarılmaya uğraşılmamalı. - Açık kırık varsa enfeksiyona engel olunmalıdır.

46 Beyin Sarsıntısı: Sert baş dönmesi ya da kısa bir K.O. ( knock-aut) ilgili kişi için bir saat sonra ya da günler sonra kendini gösteren ciddi sonuçlarla beraber beyin sarsıntısı anlamına da gelebilir. Beyin sarsıntısının en önemli belirtisi yaralının çarpışmasıyla ilgili hiçbir şeyi hatırlayamaması ve yanlızca bilinçaltı ile oyuna devam etmesi ile kendini gösteren hafıza kaybıdır. Diğer kritik belirtileri de bulantı kusma gibi şuursuzluktur. Bütün bu durumlarda mümkün olduğu kadar çabuk hastaneye gidilmelidir. Yaralı hastaneye götürülene kadar düz ve serin , gölgeli bir yerde yatırılmalı; alın ve ense kısımlarında soğuk uygulamalar yapılmalıdır. Şuursuz kişilerde dilin nefes borusunu tıkamasını önlemek için kafa yana çevrilir. Kusma ve kanamalarda nefes borusunun açık olmasına dikkat edilir. Dil öne çekilir ve alt çene öne doğru itilir. Hiçbir şekilde, şuursuz kişinin, bir şey yemesine ve içmesine müsaade edilmez.

47 Kırıklar ile ilgili şu hususlar unutulmamalıdır:
- Her kırık şüphesi olan vakada kırık olmadığı kesin olarak anlaşılıncaya kadar kırık varmış gibi hareket edilmelidir. - Hastada bir kemikte kırık bulununca, diğer kemiklerde kırık olup olmadığı araştırılmalıdır. - Kırık olduğu anlaşılınca, kırığa komşu doku, damar ve organlarda da yaralanma olup olmadığı araştırılmalıdır. - Kırıklı hastalar, hareket ettirilmeden önce bulundukları yerde kırığı tespit edilmeli ( tahta parçaları ve bez parçalarından dahi istifade edilebilir) ondan sonra başka bir yere taşınmalıdır. - İlk fırsatta röntgen filmi çekilmelidir. - Kırık imkanlar elverdiğince erkenden yerine konmalı, - Omurga kırığından şüphe edilen durumlarda hasta taşınırken, omurganın normal eğrilikleri ( bel öne kavisli) korunarak taşınmalıdır. - Bir diğer önemli hususta, ehliyetsiz kişiler tedavi için başvurmamalıdır.Tam teşekküllü hastanede röntgen ve diğer muayene usulleri ile yapılan tedavi daima en iyisidir.

48 Futbolda Sakatlıklardan Korunma:
Futbolda bir çok sakatlığı önlemek mümkündür. Bazı yaralanmalar rakiple çarpışmaksızın ortaya çıkmıştır. Bunların bir çoğu maksada uygun ve eksiksiz spor kıyafetlerinin eksikliğinde kaynaklanıyor. Örneğin, ayak eklemi sakatlıkları antrenman veya oyun öncesi elastik bağlama ve bandajlama sayesinde önlenebilir. Baldır kemiği yaralanmaları da koruyucularla en aza indirilebilir.Bir çok sakatlıktan uygun olmayan ayakkabılar sorumlu tutulmaktadır. Dolayısıyla futbolcular oyuna ve antrenmana uygun spor ayakkabıları giymelidirler. Ayakkabıların rolü bazı eklem rahatsızlıkları ile menüsküs yırtıklarında da geçerlidir. Hafif ayakkabı daima yaralanma riski taşır. Bir çok adale kopması ve yırtıklarının sebebi olarak da futbolcuların oyun ya da antrenman öncesi ve bitiminde uygun yumuşatma ve germe alıştırması yapmaması gösterilmektedir. Hava şartları da sakatlıklar için bir risk özeliği taşımaktadır. Soğuk ve rüzgarlı havalarda havalarda dikkatli olmak süratiyle sakatlık riskinden uzaklaşmak mümkündür. Havanın adale yapısı üzerindeki rolünü de dikkate alarak uygun ısınma hareketleri yapılmalıdır. Sakatlık durumlarında antrenman yüklenmeleri hafifletilmelidir. Şayet bir sporcu ağır oyundan sonra tekrar yoğun bir antrenman yaparsa kaslar ve eklenmelerde yırtılmalar gündeme gelebilir. Ağır antrenmanlar kas krampları ve sakatlıklarına davetiyedir. Şehir içi veya şehir dışı yolculuklar da kas sistemi üzerinde etkili olmaktadır. Yolculuklar dinlenme acısından dikkat edilecek noktalardan biridir.ayağa giyilen çorapların yapısı da kas krampları üzerinde etkili olmaktadır. Küçük gibi görülen bu tedbirler daha büyük ölçüdeki sakatlık risklerini önleyebilecek özellik taşımaktadırlar. Sportif manada uygun dinlenme şartlarını oluşturma çabasıyla (sıcak banyolar vs) da çeşitli sakatlıkları (örneğin kas sakatlıkları) önlemek mümkündür. Uygun spor elbiseleri sağlıklı bir spor için çok önemlidir. İnsanlar sağlık için spor yaparken bizzat sporun gerektirdiği bazı sağlık şartlarını farkında olarak veya olmayarak ihmal ediyorlar. Çoğu sporcu sağlıksız elbiselerle aktivitelere devam ediyor. Bu tür yanlışlıkların düzeltilmesiyle spordan arzu edilen maksada ulaşmak mümkün olabilecektir.

49 Spor Sakatlıklarında İlk Yardım Prensibi:
Henüz meydana gelmiş spor kazalarındaki ilk yardım prensibi diğer yaralanmalardakinden farklılık arz etmemektedir. Bu ilk yardım uygulamalarını şöylece özetlemek mümkündür: 1. İlk olarak soğuk uygulama ile eklemler ve yumuşak kısımlara kan akımı önlenir ve şişmeye engel olunur. Soğuk uygulamanın amacı kan dolaşımındaki hızlanmayı önlemektedir. Çünkü soğuk damarları daraltır ve bu şekilde kan akış hızı engellenir. Sakatlanma sonucunda vücut savunma pozisyonuna geçer. Organizma yaralanan bölgeye yönelttiği savunma güçleriyle tedaviye başlar. Yaralanmış bölgede hücre ortamı, canlı dokuda şişkinlik, kızarıklık, sıcaklık artışı ve ağrı ortaya çıkabilir. Darbenin etkisi fazlaysa, damar ağı oldukça büyük oranda parçalanmışsa bu bölgeye gönderilen savunma elemanları korunacak yer bulamayıp damar ağının dışına çıkacak ve bir işe yaramayacağı gibi daha olumsuz şartları da beraberinde getirecektir. Örneğin ölen hücrelerin, pıhtılaşan kanın meydana getirdiği artıkları ve pislikleri temizlemek de problem olarak karşımıza çıkacaktır. Soğuk uygulama ile lokal ısı 10 cm. derinliği etkiler. Bu şekilde venöz ve lenfatik drenej ve ağrı azalır. Adele spazmı, hücre metabolizması azaldığı gibi adele vizkozitesi ( Kanın akıcılığa karşı direnç) artar.

50

51 Soğuk uygulama ateş, kızarıklık, şişkinlik, gerilme, yırtılma, kopma türündeki bütün spor sakatlıklarında kullanılmaktadır. Soğuk uygulama; buz paketi, soğuk yastıklar, alkollü sargı, soğuk havlu, kloretil, jeller ve soğuk spreylerle yapılabilir. Buz pansumanı soğuk uygulama için en uygun metottur. Bu soğuk uygulama 1-3 saat arasında uygulanabilir. Uzun süreli uygulamalar özellikle soğuk kış aylarında vücut için zararlı olabilir. Soğuk uygulama 20 dakikaya kadar damar daraltıcı etki yapar. Ondan sonra soğuk uygulama ( örneğin 5 dakika daha) damarları genişletici etki yapar. Çünkü refleks olarak vücut o bölgeyi daha fazla ısıtır. Buz ve soğuk spreylerin bulunamaması durumunda ekstremiteler soğuk suya sokulabilir. Soğukluğu derece altında yapılan tedavinin fizyolojik etkisi yoktur. Küçük sakatlıklar için kullanılan soğuk spreyler tamamen zararsız değildirler. Bu soğuk uygulama ile gizli kalan ciddi sakatlanma söz konusu olabilir.

52 Dış yüzeydeki ani soğuma kısmi donmaya sebep olabilir
Dış yüzeydeki ani soğuma kısmi donmaya sebep olabilir. Dolayısıyla spreylerin kullanımına dikkat edilmelidir. Klor etilin soğutucu özelliği psikolojiktir. Bu travma yerine cm mesafeden, sıkılan bölgeye dik olarak 8-10 saniye kadar sıkılmalıdır. Göze, kulağa, açık yaraya sıkılmaz. Bazı durumlarda da alkollü bez sargısı uygulanmaktadır. Bu tür uygulamalarda alkol oranı %30-40 civarındadır. Burada önemli olan amaca en uygun saf ve damıtılmış alkol kullanılmasıdır. Alkolün buradaki özelliği uçucu olması ve ateşli bölgeyi soğutmasıdır. Ancak dikkat edilecek bir nokta da alkollü bölgenin üzerinin kesinlikle kapatılmamasıdır. Çünkü böyle durumlarda alkol yanması meydana gelebilir. Dış dokulardaki zedelenmelerde kas sertlikle tuzsuz beyaz peynirle pansuman yapılarak gevşetilir. Gerekli bölgeye bir parmak kalınlığında peynir sarılarak uygulama yapılmaktadır. Su salan peynirli pansumanın üzerine su geçirmeyen bu sargı bezini yağlı kağıtla iyice sarıp bezlerle örtmelidir. Bu uygulama uzun süreli olabileceği gibi geceleyin de uygulanabilir. Bu uygulama sonucunda peynirin etkisiyle şaşırtıcı bir iyileşme görülebilir.

53 2. Soğuk uygulama sonrası sargı bandı kullanılır
2. Soğuk uygulama sonrası sargı bandı kullanılır. Köpüklü bez veya yassıtılmış keçe yaralı yerin üzerine elastik bandla kuvvetlice uzunluğuna yerleştirilir. Bu band çevresel kan dağılımının ortaya çıkışını engelleyecek şekilde kuvvetle sarılmalıdır. Bandajın bir görevi de şişkinliği önlemektir. Bandaj uygulaması uzun süreli olmamasıdır. Bandaj her soğuk uygulama sonrası açılır ve soğuk uygulama bitince tekrar sarılır. Her türlü spor sakatlığında uygun tedbirler mutlaka doktor kontrolünde alınmalıdır.Sporcuların oyun ve müsabaka esnasında kaybedilen performans kabiliyetini tekrar kazanmak amacıyla sorumsuzca hareketlerine dikkat edilmelidir. Spor adamaları antrenörler veya koçlar sporcunun bu tür hareketlerini dikkatle izlemeli, gerekirse müdahalede bulunmalıdırlar. Aşırı ve gereksiz zorlama her türlü riski beraberinde getiren yanlışlıkların başında gelir.

54 Soğuk uygulamada şu noktalara dikkat edilmelidir
-Sakatlıklardan hemen sonra dakika soğuk kompres uygulanmalıdır. -1-2 saatte bir tekrarlanmalıdır. -Soğuk uygulama ağrı devam ettiği sürece devam edecektir. -Soğuk uygulamada ilk 5 dakika ağrı ve acı hissedilir. Bu durumda uygulamadan vazgeçilmemelidir. -Genel olarak saat süreyle uygulanabilir. Bazen 72 saat uygulama ihtiyacı doğar.

55 Yaralanmalarda Soğuk Uygulama
Yaralanmaya bağlı, yaralanmış bölgede şişme ortaya çıkar. Ortaya çıkan bu şişliğin iyileşmeyi olumsuz etkilemesi nedeniyle, yaralanmanın erken evrelerinde hızla giderilmelidir. Yaralanmayla beraber var olan ağrının da başarıyla yok edilebilmesi için soğuk uygulaması oldukça başarılı bir yöntemdir. Soğuk uygulamasında en çok buz kullanılır. Yaralı bölgeye belirli bir süre uygulamada bulunmanız Sizi yakınmalarınızdan kurtaracaktır. Ancak buzu belirli bir süre uygulayabilirsiniz. Önce derinizde bir soğukluk hissedersiniz, sonra ağrınız azalır. Soğuma ilerledikçe yanma başlar ve sonunda o bölge uyuşur. Uyuşmayı hissettiğiniz anda  soğuk uygulamasını kesmeniz gerekir. Uyuşma hissini, ağrınızın kesildiği andaki "uyuşma" hissiyle karıştırmayınız. Ancak çok uzun süre buz uygulamayınız. Çünkü uzun süreli uygulamalarınız donmalara ve sinir yaralanmalarına neden olabilir. Soğuk uygulamasının süreleri uygulanan bölgelere göre değişir. Kemikli bölgelerde aşağıda yapılan uygulama önerilerinin kısa olanını, yağ tabakasının kalın olduğu bölgelerde soğuğu uzun uygulayabilirsiniz. Soğuk uygulamalarında her zaman buz ya da soğutucu ile deri arasında ince bir bez kullanınız. Bu derinizin zarar görmenizi engelleyecektir. Soğuk uygularken buzun kullanılması oldukça kullanışlıdır, ancak başka soğuk yayan araçlar da vardır.

56 BUZ TORBASI OLUMLULUK: Kullanılan en eski yöntemdir. Bir poşete buz doldurun ve bir ince bez üzerinden deriye uygulayın. Buz torbasının derin dokuları soğutma etkisi iyidir ve uzun etkilidir. Buz masajı gibi soğutucu yöntemlerden daha etkindir. OLUMSUZLUĞU: Buz torbasını bedenin belirli biçimini almasında yetersiz kalmaktadır. Poşeti tamamen buz ile doldurmazsanız ya da daha küçük parçalı buz kullanırsanız, daha kolay bedene uyar. Buza alternatif dondurulmuş bezelye, mısır ya da nohuttur. Böylece torbanın kolunuza ya da bacağınıza kolay yerleşir. Torba ile deri arasına ince bir havlu ya da bez koymayı unutmayınız. UYGULAMA SÜRESİ: dakika.

57 JELLİ PAKETLER OLUMLULUK:İçinde defalarca dondurulup, çözülebilen jel bulunur. Jelli paketleri kullanıma hazır olmak üzere buzluğunuzda saklayınız. Paketler donmalarına rağmen esnekliklerini korumaktadırlar ve böylece bedeninize kolay uyum sağlar. OLUMSUZLUĞU: Jellerin soğutma özellikleri daha fazladır. Bu nedenle kullanımlarında özel dikkat gerektirirler. Bu nedenle asla doğrudan deriye uygulamayınız ve bir havluya sarınız. UYGULAMA SÜRESİ:10 dakikadan uzun süre uygulamayınız.

58 KİMYASAL BUZ TORBALARI
OLUMLULUK: herhangi bir buzluğa konulmadan, torbaya yapılan sıkıştırılma hareketi ile soğukluk yaratır. Özellikle saha koşullarında ve doğa koşullarında kullanışlıdırlar. OLUMSUZLUĞU: Fazla  soğutmazlar, ama yine de iyi bir ilk yardım aracıdır. UYGULAMA SÜRESİ: Çok fazla soğutmadığı için 30 dakika süreyle doku üzerinde tutulabilirler. Torba doğrudan deri üzerine uygulanabilir.

59 İMERSİYON OLUMLULUK: Yaralı ayak, dirsek ya da elin buz parçalarıyla dolu kovaya konmasıdır. Bu yöntemle yaralı bölge tamamen buz ile temas eder. OLUMSUZLUĞU: Başka beden bölgelerine kolayca uygulanamıyor. UYGULAMA SÜRESİ:10-20 dakika.

60 BUZ MASAJI OLUMLULUK: Dairesel hareketlerle buzun deri üzerine sürtülmesidir. Kolayca yapılır ve yaralı bölge doğrudan hedef alınır. OLUMSUZLUĞU: Uygulanan soğuk, diğer yöntemlere göre daha kısa ve daha az derinlere nüfus eder. UYGULAMA SÜRESİ: Ayak bileği gibi kemikli bölgelere uygulandığı durumlarda 7-10 dakika, deri altı yağ dokusunun kalın olduğu bölgelere uygulandığında iki misli süreye gereksinim vardır. Yaralanmaların erken evrelerinde buzun yararı büyüktür. Ek yöntemlerin de uygulanmasıyla doku yangısı daha hızlı gerileyecektir (dinlendirme, sıkıştırma). Buzu ya da soğuğu belirli aralıklarla uygulayınız. Uygulamalar sırasında bedeninizin sesini dinleyin. Derinizin zedelenmesine izin vermeyin. Erken evrede doku şişmesine neden olabileceği için, yaralanmalardan ancak saat sonra ısı uygulamasına geçiniz. Buzu herkes uygulayamaz. Özellikle yüzeyel damar hastalığı olanlar (Reynaud Fenomeni) ya da diabeti olan bireylerde dikkatli olmak gerekebilir.

61 1. LYMPHDIARAL® Sensitiv Salbe N messerrückenstark auftragen.
2. Elastische Binde anfeuchten. Wenn möglich in Eis-Wasser tränken (siehe „Hot-Ice“). 3. Elastische Binde mit leichter Spannung anlegen. 4. Hochlagerung Die Hochlagerung des betroffenen Körperteils unterstützt wie die Kompression auch den Abtransport der Flüssigkeit über die Venen und vermindert damit Schwellung und Blutungsneigung.

62 Spor Sakatlıklarından Hemen Sonra Bakım:
Spor sakatlıklarında iyi bir bakım sakatlık derecelerine göre doktor gözetiminde veya bizzat doktor tarafından yapılabilir. Sportif kabiliyetin devamını sağlamak için bakım önlemleri mesleki planlama çerçevesinde ele alınmalıdır. Tecrübeli spor doktorlarının bakım ve tedavideki uygulamaları sporcu için terapatik imkanları da beraberinde getirmektedir.Sakatlık sonrası tedaviler olarak masaj, sıcak uygulama, eloktroterapi, elektrikli uyarım, hastalık jimnastiği gibi uygulamalar sayılabilir. Sakatlanan dokunun yüklenebilirliğinin tekrar kazanımı için dikkatli bir antrenman yüklenmesi yapılmalıdır. Bu tr antrenmanların başarısında doktor, antrenör ve sporcu işbirliği şarttır. Böyle bir işbirliği spora ara verme sürelerini oldukça kısaltacaktır. Meydana gelen ağrılar bir antrenmanın yüklenme sınırını göstermesi açısından çok önemlidir. Ağrının iyi bir analiziyle antrenman yükü ayarlanır.Operasyon ve spor sakatlıklarından sonra rehabilitasyon: Sportif sakatlık ya da ameliyat sonrası yüklenilebilirlik için ölçü hareketliliğin tekrar teşkili ve uygun kasların eklemi stabilite etmelerine bağlıdır. Her rehabilitasyonun amacı budur. Bu şartlar sportif yüklenmelerin tekrar yapılmasından önce sağlanmazsa yüksek bir sakatlık riski her zaman mevcut olur. Bakımdaki dikkatsizlik ve eksiklik sakatlanma riskini her an gündeme getirir. Spor sakatlıklarının bakımında ağrının belirlenmesi önem taşımaktadır. Her türlü bakım için ağrının olmaması ideal bir durumdur. Ameliyat sonrası bakımdan sonraki dinlenme süresi oldukça uzun olabilir.

63 2. Eklem metabolizmasında çeşitli rahatsızlıklara götürür.
Her dinlenme durumu sonuçta kas zayıflığını ortaya çıkarır. Kaslardaki gerileme eklemlere şu etkilerde bulunur: 1. Azalmış sağlamlık ve bununla eklemlerin sınırlandırılmış performans kabiliyetine götürür. 2. Eklem metabolizmasında çeşitli rahatsızlıklara götürür. 3. kasların uygun olmayan ağırlıkları yanlış yüklenmelere sebep olur. Her aktif eklem fonksiyonu güçlü kaslar tarafından yerine getirilir. Kas zayıflığı ve bununla eklem hareketliliği arızaları eklem kıkırdağının beslenme rahatsızlığını doğurur.Eklem sakatlıklarında erkenden çok sayıda planlanmış antrenman faaliyeti sayesinde olumlu sonuçlara ulaşabilmek mümkündür. Gerekli kas artışı bu tür rehabilitasyon antrenmanlarıyla elde edilebilir. Bir organın fonksiyonel durumu e kadar iyi olursa o derece büyük yüklenmelere uygun hale gelir.

64

65

66 -Kapsül- tendon ve band dokularının sağlamlığının artırılması,
Aktif fizyoterapik tedavi ( Hastalık Jimnastiği): Spor tıbbında hastalık tedavisinin amaçları şunlardır: -Uzun süre hareketsizlikten ve sakatlıklardan sonra hareketliliğin sağlanması, -Kapsül- tendon ve band dokularının sağlamlığının artırılması, -Kuvvet antrenmanı, kasların esnemesi ve normal tonuna kavuşması Hastalık jimnastiğinde yardım sadece fizyoterapik olarak değil, aynı zamanda bilinçli bir başlamayla yavaş yavaş icra edilmelidir.

67 Yapılacak uygulamalar:
1. Sıcak uygulama: Genellikle spor travmalarında 3 ya da daha sonraki günde yapılan bir tedavidir. Bu uygulamanın amacı sıcaklıkla kan dolaşımını artırmaktır. Kan dolaşımının artması hem kasların gevşemesini, hem de iyileşmeyi sağlayacak kanın o bölgeye sevkini kolaylaştıracaktır. Sıcak uygulama günde en çok iki kez dakika süreyle yapılır. Su ısısı derece arasında olmalıdır. Sıcak uygulama yöntemleri; Sıcak pedler, sıcak nemli havlu, leğen içinde küvetle, ultrasaund, ınfrared lambalar. Sıcağın fizyolojik etkileri; Damar genişlemesi ve artmış kan akımı, Artmış lokal ısı, Oksijen ve besin alımının artması, lokal metabolizmanın artması, kapiller akyuvarlara karşı daha geçirgen , yatıştırıcı etki, daha az ağrı ve adele spazmı adele tendon ve ligamentlerde daha az elatik olma durumu.

68 2. Kuvvetlendirme; İzometrik çalışmalarda ağrıya dikkat edilerek başlangıçta hiçbir direnç tatbik etmeden kasın ya da eklemi çalıştıran kasların kuvvetlendirilmesi yoluna gidilir. Bu uygulamada dikkat edilecek noktalar şunlardır: -Ağrılı durum söz konusu olmayacak, en azından çalışmalarla ağrının artmaması sağlanacaktır. -Eklem kesinlikle hareket ettirilmeyecektir. -Eklemin her hareket yönündeki kas grupları ayrı ayrı kuvvetlendirilecektir. -Direnç tatbik edilmeye başlandığı zaman kas gruplarının maksimal durumlarda kuvvetin ölçülmesi imkanı olan durumlarda maksimal kuvvetin %80’i ile çalışılacaktır. -Isınma için direncin %50’si ile bir kez on saniye tutulduktan sonra esas çalışma için üç kez on saniye ve aralarında aynı süre dinlenerek çalışılacaktır. -Maksimal kuvvet geliştirkçe dirençte artırılacaktır. -Kuvvet çalışmaları başladığı zaman gerektiği durumlarda drenej masajları yapmak uygundur.

69 3. Hareketlendirme ( eklem mobilizasyonu); çalışmaya kuvvetin maksimal kuvvete yaklaştığı zaman başlanmalıdır. Amaç eklemlerin normal işlerliğini kazanmalarıdır. Bir eklemi ya kendi simetriği olan başka bir eklemle ya da sağlam aynı tür bir eklemle kıyaslayarak işlerlik durumu değerlendirilir.

70 4. Kuvvetlendirme: İzonik çalışmalarda gerçekleştirilir
4. Kuvvetlendirme: İzonik çalışmalarda gerçekleştirilir. Eklem tam iyileşmiştir. Sadece kuvvet eksiktir. Eklemin çevresindeki yapılar aktif- dinamik kuvvet çalışmalarıyla kuvvetlendirilir. Koşu; Sakatlıktan sonra en iyi ilaç koşmaktır. Çoğu sakatlıklarda sporcuların istemeden mecburi istirahat etmeleri gerekmektedir. Ancak böyle durumlarda performansta düşüşler görülmektedir. Sakatlığın normal durumlarda seyretmesi durumunda fazla dinlenme sporcular için de can sıkıcı bir hal almaktadır. Ancak kemik kırıkları gibi ve daha ağır yaralanmalarda iyileşme uzun süreli dinlenmelerle gerçekleşebilir. Hafif yaralanmalarda ise böyle bir dinlenme zararlı olabilir. Aylarca süren olumlu antrenman sonrası antrene olmuş bacak kası, uzun süreli dinlenmeler sonucu, birkaç haftada bütün özelliğini kaybedebilir. Kaybedilen performansı kazanmak için yapılan çalışmaların süresi, kaybetmedeki dinlenme günlerinden daha uzun olabilmektedir. Sakatlık geçiren bir sporcu öncelikle mevcut performansını tamamen kaybetmemenin yollarını aramalıdır. Korkaklık bir çözüm değildir. Ancak bilinçsizce cesarette fayda yerine zarar getirebilir. Örneğin; bir darbe ya da burkulmadan dolayı veya eklem bağının bir sakatlığı, hemorojili bir ayak yaralanması olduğunda ayak parmağı ve diz eklemi gibi komşu eklemler hareketlerine devam edebilirler. Bacağı zorlamadan acı hissedilmediği sürece ayak eklemi aşağı-yukarı hareket ettirilebilir. Genellikle iyi bandajlanmış ayak eklemi bir gün sonra üzerine basılacak iyileşmeye ulaşabilir. Önce bütün vücut ağırlığının hafifletilmesi için eller masanın üzerine veya sandalyeye dayanarak yerinde yürüme egzersizleri yapılmalı, sakatlanmış ayak yüklenmesi değiştirilmelidir.Normal yürüyüş için deneme de şu şartlar geçerlidir.

71

72

73 -Ayak hareket ettirilmez ve sağlıklı bacak fazla yüklenirse, -Ayak uçları set bir şekilde dışarıya oturtulursa sık sık yanlışlıklar meydana gelir. Bu esnada yani ayağın arka tarafı şiddetli bir biçimde zorlanırsa şiddetli bir dz tabanlık yakınmaları görülür. O halde ayak sakatlıklarından sonra yürüme egzersizlerinde parmak uçlarının öne doğru parelel tutulmasına dikkat edilmelidir. Bir sonraki kademede masanın veya sandalyenin üzerinde ellerin yardımıyla hafifletilmiş vücut ağırlığı ile ilk önce yerinde koşmak gerekir. Sonra ayakta yüklenmesiz koşulur. Zıplama hareketlerinde ve ip atlamalardan sonra spor alanlarında koşu antrenmanlarına başlanılabilir. Önceleri oldukça yumuşak çim üzerinde koşu antrenmanları yapılmalıdır. Daha sonra koşu hızı artırılabilir. Koşma antrenmanı herhangi bir yakınmaya sebep olmuyorsa basit top antrenmanlarına başlanabilir. Futbolcular için eklem bandaj zararları, menüsküs, diz sakatlıkları ve hemoroji önemli sakatlıklardır. Teşhisi yapılmış menüsküs zararları branş doktorları elinde hemen hiçbir sıkıntı meydana getirmeden tedavi edilebilmektedir. Hareket alıştırmaları başlayıncaya kadar diz ekleminde hemorojide yüksek sıcaklık yavaş yavaş azalabilir. Komşu eklemlerde hareketlere, özellikle ayaklarda devam edilmelidir. Ayak hareketleriyle bacakta kan dolaşımı en iyi şekle gelir. O halde sakatlanan organın komşusu olan organlar normale yakın faaliyetlerine devam edilmek suretiyle sakatlanan organın daha çabuk iyileşmesine yardım edilmiş olur. İç ve dış alan diz eklem bağlarının sık sık sakatlanmaları durumunda yukarıda anlatılan tedbirler uygulanmalıdır. Bundan ayrı olarak sakatlıkların bazı sonuçlarını ortadan kaldırmak amacıyla kum torbacıklarıyla çalışabilir. Kum torbacıkları sağlam bağlanmalı, başlangıçta 2-3 kilo kum ile çalışılmalıdır. Oturur vaziyette ayağın arka kısmına kum torbacıkları bağlanıp diz hafifçe bükülü uzatılır. Sonra ayağı dizden gerinceye kadar yavaşça kaldırılır ve tekrar yavaşça indirilir. Bu alıştırma yorgunluk izleri çıkıncaya kadar devam eder. Kum torbalarının ağırlığı bacağın kas kuvvetinin artırılmasında önemlidir. Öyleki 8-12 defaya kadar arka arkaya kum torbacıkları ağırlığı 5-7,5 kiloya kadar yükseltilebilir. Ağırlığın artması kas kuvvetinin artımının en iyi kontrolüdür. Diz sakatlıkları sonrası ilk ay içinde hiçbir şey yapılmaz, diz bükülmez. Buna rağmen merdiven çıkışta olduğu gibi diz ekleminin sarkaç gibi sallanması ikinci aşama için tavsiye edilen metottur. Sakatlıklar sonrası diz eklemi özellikle soğuğa karşı korunmalıdır. Soğuk mevsimlerde antrenman ve oyun öncesi diz sıcak tutulmalıdır.

74 Uzun çimler, spor yaşamını kısaltıyor:
Sahanın bazı yerlerinde çim uzunluklarının fazla, bazı yerlerinde ise kısadır. Ayak bileği ve diz yan bağlarında meydana gelen kopmaların, buna bağlı olabilir. Tabandaki çukurlar ve bozuk zemin üzerine atılan çimler, ikili mücadele ve çarpışmalardan daha büyük bir risk oluşturuyor. Bunlar futbolcular için tam bir tuzak anlamına geliyor. Ayrıca çimlerin arasında yetişen başka otlar bile bu sakatlanma riskini artırmaktadır. Futbolcular en çok çimlerden şikayet ediyorlar. Türkiye’de bazı kulüplerin, avantaj sağlamak için çimleri kontrol etmiyorlar. Ayrıca kış aylarında yapılan sulama nedeniyle buz tutan zeminde çapraz bağ sakatlıkları ikiye katlıyor. Yüzlerce futbolcu bu yüzden sakatlanıp ameliyat oldu yılında, çimlerin uzunluğuna bağıl sakatlanmalar nedeniyle milyonlarca dolar harcandı yılında ABD’de 250 bin çapraz bağ ameliyatı yapıldığını ve bunun ABD bütçesine 4,5 milyar dolar yük getirmiştir. Türkiye’de de buna yakın sakatlanma ve milyonlarca doları bulan ameliyat giderleriyle karşılaşılıyor.

75 Sporda periyodik muayenenin önemi:
Sporcuların karşılaşabilecekleri muhtemel sakatlıkları önlemek için alınacak profilaktik (koruyucu) tedbirlerden en önemlisi hekimler tarafından yapılacak periyodik muayenelerdir. İşte bu noktada kulüp yöneticilerine, masörlere ve de antrenörlere önemli görevler düşmektedir. Sporcunun periyodik muayenesini yaptırmak için mutlaka bir sağlık sorununun olmasını beklemeye gerek yoktur. Sporcu muayenelerini, gereksiz bir uygulama veya formalite olarak görülmeden, çok ciddi bir husus olarak sporculara benimsetilmelidir. Sakatlıkların tümü ciddiye alınmalıdır. Önemsenmeyen küçük sportif sakatlıklar, tedavi edilmeyip kendi hallerine bırakıldıkları taktirde genellikle büyük problemler yaratan sakatlıklar haline dönüşürler. İşte yine burada önemli olan sakatlık öncesi ya da sonrası doktorlar tarafından yapılacak olan periyodik muayenelerle sporcuların sağlık durumunun tespit edilmesi ve de alınacak tedbirlerle çizilecek programlar doğrultusunda gerekenlerin yapılmasıdır. Bir sporcu ihmal edilmiş sakatlığı nedeniyle ne kadar çok hareketsiz kalırsa, spora geri dönüşü ona oranla uzun zaman alacaktır. Bu tür talihsizliklere maruz kalınmaması için özellikle antrenör ve sporcular, bütün sakatlıklar dikkat ister prensibine özen göstermelidir. Spor sakatlığı kabullenmek istemez. Özellikle dikkat edilecek hususlardan biri de sporcuların içinde bulundukları ciddi sağlık sorunlarını kabul etmek istemeyişleridir. Ama belli bir disiplin altında yapılacak olan periyodik muayenelerle bu durumlar çözümlenecektir. Burada önemli olan sağlık konularında sorumluluğu taşıyan kişinin konu ile ilgili organizasyonu iyi bir düzen ve akış içinde sağlayabilmesidir. Yine periyodik muayeneler sonucu sporcuya önem verilmesi nedeniyle, sporcunun kendisine olan güven duygusu artacak ve motivasyonu istenen düzeye getirilmiş olacaktır. Ayrıca bu muayeneler sonucu önemsenmeyen gizli kalmış ve sporcu için önemli bir risk faktörü olan sakatlıklar ortaya çıkartılıp tedaviler için gereken önlemler zamanında alınmış olacaktır. Bunun yanında yapılacak olan tıbbi tahliller ve testler ile sporcunun genel form durumu tespit edilip performansını etkileyecek diğer önlemlerle gerekli zemin hazırlanmış olur. Özetle sporcunun % 100'e yakın kapasitede verimli bir şekilde işini sürdürebilmesi için sağlık kontrollerini formaliter bir yük olarak görmeyip, bir spor sezonunda en az iki defa periyodik muayenelerini mutlaka yaptırmalıdır.

76