BİYOEKONOMİDE İNOVASYONUN TİCARİLEŞMESİ

... konulu sunumlar: "BİYOEKONOMİDE İNOVASYONUN TİCARİLEŞMESİ"— Sunum transkripti:

1 BİYOEKONOMİDE İNOVASYONUN TİCARİLEŞMESİ
Doç. Dr. Talat Çiftçi Biosfer Danışmanlık Mühendislik Ltd.

2 BİYOTEKNOLOJİ'den BİYOEKONOMİ'ye
Biyoteknoloji: Biyolojik unsurların mal, teknoloji, enerji ve hizmet üretilmesinde kullanılmasıdır. Genetik ve moleküler tekniklerden oluşan çağdaş biyoteknoloji uygulamaları yoğunlukla ABD tarafından yürütülmektedir. Kamu oyunun Genetiği Değiştirilmiş Tarım Ürünleri ile ilgili olumsuz görüşü nedeni ile Avrupa Ülkeleri de uzun süredir bu alanda ABD’nin önderlik sağlamasına seyirci kalmış bulunuyorlar. Bu alan, AB ve Gelişmekte Olan Ülkeler için yüksek bir giriş eşiği oluşturuyor. AB, yeni bir sayfa açmak ve varolan faaliyetleri öne çıkarmak amacı ile biyoteknoloji yerine daha geniş bir bakış açısına fırsat veren “biyoekonomi” kavramını gündeme getiriyor.

3 AB 7. Çerçeve Programında Biyoekonomi
“Knowledge Based Bio-Economy” (KBBE) Bilgi Tabanlı Biyoekonomi Biyoekonomi: Biyolojik sistemlere dayalı ekonomik faaliyetlerin bütünüdür. Örneğin, odunun ısıtma için kullanımından, gen tedavisine kadar geniş bir alanı içine alır. İlaç ve sağlık konuları kadar, tarım, hayvancılık, orman, gıda, çevre, enerji ve kimya sektörlerindeki ürün ve hizmetler biyoekonomi alanının önemli unsurlarıdır. Hedef: Biyoekonomide Yenilikçilik, Rekabet, Bilgi Tabanlı Katma Değer, İstihdam ve Sürdürülebilirlik.

4 BİYOEKONOMİNİN ÖNEMİ Son dönemde, tükenmekte olan fosil yakıtlar, yenilenebilir biyolojik kaynakların alternatif olarak öne çıkmasına neden olmaktadır. Artan çevre kirliliği, sürdürülebilir üretim sistemlerine ve biyolojik arıtma teknolojilerine talebi artırmaktadır. Biyoekonomi penceresinden bakıldığında, AB ülkelerinin rekabet şansı artıyor. Örneğin, dünya enzim üretiminin %80'ini AB ülkeleri üretiyor. Türkiye ise dünya maya üretiminin %20’sine yakın bir miktarını üretiyor.

5 BİYOEKONOMİ ALANLARI Kırmızı Biyoekonomi sağlık alanındaki uygulamaları içeriyor. Endüstriyel ürünlerin üretiminde kullanılan biyolojik sistemler Beyaz Biyoekonomi alanına girmektedir. Biyolojik kaynaklardan katma değeri yüksek ürünlerin üretilebilmesi için, petrol rafinerilerine benzeyen, Biyorafineri gibi kavramlar konuşuluyor. Biyolojik arıtma yöntemleri ve biyoremediasyonun yaygınlaştırılması gerekiyor. Tarım alanındaki uygulamalar Yeşil Biyoekonomiyi oluşturuyor. Biyolojik gübreler ve zararlılarla biyolojik mücadelenin gelecekte önemli olması bekleniyor. Denizlerdeki canlılardan yararlanmaya dönük faaliyetler Mavi Biyoekonomi olarak tarif edilebilir. Hedef: AB’de bu alanlarda başarılı uygulama örnekleri oluşturmak.

6 BİR FIRSAT: MAVİ BİYOEKONOMİ
Dünya yüzeyinin %75’ini oluşturan denizler canlıların da %80’lik kısmını barındırıyor. Bu canlıların sadece %5 kadarı hakkında yeterli bilgi var. Deniz Biyoekonomisi alanı AB için önemli bir fırsat penceresi oluşturabilir. Tropik okyanuslardan, kutup denizlerine kadar geniş bir yelpazedeki deniz canlıları ve denizlerde yapılabilecek üretimler önemli yeni fırsatları temsil ediyor. Özellikle de, Türkiye gibi üç tarafı farklı nitelikte denizlerle çevrilen bir ülke için, bu alan bir fırsat penceresi oluşturabilir.

7 BİOEKONOMİ AÇISINDAN BİYOTEKNOLOJİYE BAKIŞ
Gıda ürünlerinde GMO’ların kullanılmasına karşı olan insanlar, enerji ve endüstriyel ürünlerin üretimi ve çevre sorunlarının çözümünde genetik çalışmalara daha hoşgörülü olabiliyorlar.

8 AB İÇİN ÖNEMLİ BİR DARBOĞAZ: İNOVASYONUN TİCARİLEŞTİRİLMESİ
AB için en önemli sorun, araştırma geliştirme (ArGe) faaliyetlerinin ABD kadar ticarileştirilememesidir. AB'de ArGe faaliyetleri, ürün ve hizmet geliştirmeye (ÜrGe ve HizGe) yeteri kadar dönüşmüyor. İnovasyonun ticarileşmesindeki verimliliği artırmak için, AB’de tek bilim dili olarak İngilizce kullanımı ve AB genelinde tek patent sistemi olması gerektiği düşünülüyor. AB'de Inovasyon yapan akademik kuruluşlar ve hatta inovasyona dayalı sanayi kuruluşları ile geleneksel sanayi kuruluşları arasında da iletişim olmadığı görülüyor. Bu alanlarda köprü vazifesi görecek özel kuruluşlara ve platformlara ihtiyaç olduğu söyleniyor. Kaynakların israf edilmemesi için mükemmeliyet merkezlerinin en az 20 seçkin bilim adamını içeren odaklanmış merkezler olması öneriliyor. Bu merkezlerin, yetişen gençleri cezbeden odaklar haline getirilmesi ve ABD’ye beyin göçünün engellenmesi hedefleniyor. Hedef: Uygulamanın az olduğu alanlarda Biyorafineri gibi pilot tesisler kurarak örnek oluşturmak.

9 TÜRKİYE'DEN BİR ÖRNEK: KOMPOSTUN TARIMDA UYGULANMASI
Arz: Büyük şehirlerde kişi başına günde 1 kg katı atık toplanıyor. Bu miktarın %60 kadarını organik maddeler oluşturuyor. Organik maddelerin atık depolama alanlarına dökülmesi engellenecek. Talep: Anadolu toprakları genel olarak organik madde ve minerallerden yoksun olduğu için düşük verim alınmaktadır.

10

11

12

13

14 Sera koşullarında 23 gün yetiştirilen mısır bitkisinde (Zea mays cv
Sera koşullarında 23 gün yetiştirilen mısır bitkisinde (Zea mays cv. 7993) farklı kompost ve kimyasal gübre kombinasyonlarının bitki büyümesine etkisi

15

16 Faktöryel deneme desenine göre 0, 1, 3 ve 5 ton/da kompost uygulamalarının 4 tekerrürlü olarak arazi koşullarında test edildiği çim denemeleri Lokasyon: Sabancı Üniversitesi yerleşkesi, Anfi Tiyatro yanı

17 Konya-Merkez lokasyonunda kurulan kompostlu tarla denemeleri

18 Konya lokasyonunda elma bahçelerinde kompost doz denemeleri (demir klorozunda azalma)
-Kompost Kompost

19 KOMPOSTUN TARIMDA UYGULANMASININ FAYDALARI
Toprağa çeşitli organik maddeler, humik asit ve çeşitli mikrobesinler açısından zengin bir maddenin katılması Toprağa zengin ve faydalı bir mikrobiyal nüfusun (bakteri ve küfler) kazandırılması Toprakta su tutulmasına yardımcı olacak fiziksel bir yapının kazandırılması Özellikle ağır metal ve zehirli maddelerin kolayca adsorbe edilerek topraktan geçici de olsa uzaklaştırıldığı bir matrisin kazandırılması

20 TUBİTAK PROJE ORTAKLARI
Prof.Dr. İsmail Çakmak (Sabancı Ü.) Prof.Dr. İzzet Öztürk (İ.T.Ü) Yük. Müh. Şenol Yıldız (İSTAÇ) Prof. Dr. Sait Gezgin (Selçuk Ü.) R. Zafer Arısoy (Tarım Bakanlığı, B.D.U.Tarım Araştırma Enst. Konya)

21 ÖZET 1. Biyoteknoloji yerine "Biyoekonomi" daha geniş bir açıdan fırsatların değerlendirilmesi ve kaynakların inovasyonun ticarileşmesi yönünde kullanılması imkanını sağlamış bulunuyor. Bu açıdan bakıldığında AB ve Türkiye küresel rekabet şansı yakalayabiliyor. 2. Enerji ve çevre konusunda sürdürülebilir yaklaşımlara duyulan gereksinimin, gelecekte Biyoekonomi için önemli fırsatlar yaratacağı düşünülüyor. 3. Sürdürülebilir Gelişme için "Sıfır Atık" hedefi organik katı atıkların geri kazanımını ve tarımda kullanımını gerektiriyor. TEŞEKKÜRLER