Noktalama işaretleri hazırlayan: Gülay Girgin

... konulu sunumlar: "Noktalama işaretleri hazırlayan: Gülay Girgin"— Sunum transkripti:

1 Noktalama işaretleri hazırlayan: Gülay Girgin
Duygu ve düşünceleri daha açık bir şekilde ifade etmek, cümlenin yapısını ve duraklama yerlerini belirlemek, okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak, sözün vurgu ve tonlama özelliklerini belirtmek için kullanılan işaretlere noktalama işaretleri denir. Burada noktalama işaretlerinden; nokta, virgül ünlem, soru işareti, parantez, uzun çizgi ve kısa çizgi konularına yer verilmiştir.

2 a() tamamlanmış cümle sonlarında kullanılır:
gözlerin gözlerime deyince felaketim olurdu,ağlardım. b) kısaltmalardan sonra kullanılır: Vb. prof. Dr. c&) sıra gösteren rakamlardan sonra «inci» ekinin yerine kullanılır: Onunnn kızı 2. sınıfta okuyor.

3 e() saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur:
D) tarihlerin yazılışında gün ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için kullanılır: e() saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur: Yarın 11.15’te gideceğim.

4 virgül (,) a() yazıda sıralanan eş görevli sözcükler ya da söz gruplarını ayırmada kullanılır: O kitabı aradım, buldum. b() anlama güç katmak için tekrarlanan sözler arasına konur: Annesini, o güzel annesini bir daha görmedi. c() hitaplardan sonra kullanılır: değerli öğretmenim, sevgili anneciğim,

5 D) yüklemden uzak kalmış özneden sonra konur:
Ahmet Haşim, şiirde anlamın kapalı olmasına ve musikiye önem vermiş bir şairdir. e() cümlede vurgulanmak istenen ögelerden sonra kullanılır: Yarın buraya geleceksin ve bu işi çabucak bitireceksin.

6 genç, adama ters ters baktı.
f() anlam karışıklığına meydan vermemek için adlaşmış sıfattan sonra kullanılır: genç, adama ters ters baktı. G) bazı cümlelerde anlam karışıklığını önlemek için kullanılır: oku; adam ol baban gibi, eşek olma.

7 Ğ) bir addan önce gelen zamirlerden sonra kullanılır: o, şiiri niçin ezberlememiş? h) Ara sözlerin başında ve sonunda konur: Bu büyük komutanı, Atatürk’ü saygıyla anıyoruz. I) yazıda tırnak içine alınmamış aktarma cümlelerin sonunda tırnak işareti yerine konur: Minareyi çalan kılıfını hazırlar, dedi.

8 Cümle bbaşlarında kullanılan «evet, hayır, peki, tamam, yoo,» gibi sözcüklerden sonra kullanılır: Hayır, bu işi sevmedim.

9 Soru işareti (?) A) soru bildiren cümle ya da sözcüklerin sonunda kullanılır: Türk edebiyatının ilk yazılı belgesi nedir? b=) kuşku duyulan bilgilerin yanına ya da bilinmeyen bilgiler yerine parantez içinde konulur: Karacaoğlan’ın Güneydoüu Anadolu’da (?) yaşadığını söylüyor.

10 ünlem (!) a) şaşma, korkma, kızma, heyecan gibi duyguları bildiren cümlelerin sonuna konulur: Yaşasın, sınavı kazanmışım! Böyle maç olmaz olsun!

11 Parantez (ayraç) ( ) A) cümle içindeki açıklamalar parantez içinde gösterilebilir: Adana ve yöresi (çukurova) ülkemizinpamuk ambarıdır. b() bir sözcüğün eş anlamlısı parantez içinde verilebilir: Türk Dil Kurumu yer bilimi (jeoloji) ile ilgili terimleri bir kitapta toplamış.

12 c) Bir kişiden söz edilirken doğum ve ölüm tarihleri parantez içinde yazılır: Yakup Kadri Karaosmanoğlu ( ) teknik yönden kusursuz romanlar yazdı. d) Yabancı sözcüklerin okunuşu parantez içine alınır: Bacon (beykın) denemeleriyle ün kazanmıştır.

13 Kısa çizgi (-) A) bir olayın başlangı ve bitiş tarihleri arasına konur: 1. dünya savaşı yıllarında olmuştur. B) birbiriyle ilgili ülke, şehir ya da kavramlar arasına konur: Türkiye-İran ilişkileri gelişiyor.

14 c) cümle içindeki ara sözlerin ve ara cümlelerin başında ve sonunda kullanılır: Şiir ve romanla ilgili düşüncelerimi –sen de bilirsin ki- ona uzun uzun anlatmıştım. d) Cümle sonunda satır sonuna sığmayan söcükleri bölmede kullanılır: … … ……söyle- Diklerimi unutma.

15 e() dilbilgisinde eklerden önce ve mastar halindeki fiillerden sonra kullanılır: «kulaklık» sözcüğündeki –lık yapım eki bir alet ismi yapmıştır. f) osmanlıca tamlamalarda kullanılır: Aslında Servet-i fünun Fecr-i Ati dönemi edebiyatımızda yeni bir soluktur.

16 Uzun çizgi (--) Konuşma metinlerinde konuşmaların başında kullanılır:
Noktalama işaretleri Nokta Virgül Soru İşareti Ünlem Parantez Kısa Çizgi Uzun Çizgi Konuşma metinlerinde konuşmaların başında kullanılır:

17 özet KAYNAKÇA www.bilmiyorsanogren.com
Yukarıda noktalama işaretlerinin cümle içerisinde nerelerde kullanıldığı üzerinde durulmuş, örneklerle açıklanmıştır. Yazının anlaşılır olmasını ve anlamın açıklık kazanmasını sağlar. Yanlış anlaşılmaların önüne geçer, yazının özüne uygun biçimde okunmasını sağlar. KAYNAKÇA