ŞİRKET ESAS SÖZLEŞMELERİ, BAĞIMSIZ DENETİM,

... konulu sunumlar: "ŞİRKET ESAS SÖZLEŞMELERİ, BAĞIMSIZ DENETİM,"— Sunum transkripti:

1 ŞİRKET ESAS SÖZLEŞMELERİ, BAĞIMSIZ DENETİM,
YENİ TTK’ DA ŞİRKET ESAS SÖZLEŞMELERİ, BAĞIMSIZ DENETİM, TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI VE FİNANSAL TABLOLARA ETKİSİ HAZIRLAYAN YMM. V. ARİF ŞİMŞEK

2 LİMİTED VE ANONİM ŞİRKET ESAS SÖZLEŞMELERİ YAPILMASI GEREKEN DEĞİŞİKLİKLER VE İZLENECEK YOLLAR

3 Şirketler esas sözleşmelerini Kanunun yayımı tarihinden (yeni TTK yayım tarihi ) itibaren on sekiz ay içinde Türk Ticaret Kanunu’yla uyumlu hale getirirler. Aksi halde, kanuna uygun olmayan hükümler yok hükmünde sayılmakta. Buna göre; şirketlerin esas sözleşmelerini, tarihine kadar yeni TTK ile uyumlu hale getirmeleri gerekmekte.

4 Yeni TTK ile ultra vires diye anılan kavram kaldırılmakta. Md
Yeni TTK ile ultra vires diye anılan kavram kaldırılmakta. Md. 125 Artık işletme konusu, şirketlerin hak ehliyetinin sınırını çizmemekte. 1 temmuz 2012 tarihinden itibaren işletmeler, ana sözleşmelerinde sayılan faaliyet konularından başka işler de yapabilecek. Bu işlemler nedeniyle üçüncü kişiye karşı sorumlu olacak. Bu sebeple şirketlerin, ileride belki yapabiliriz düşüncesiyle faaliyet konularını çok geniş tutmalarına gerek kalmamakta.

5 LİMİTED ŞİRKET SÖZLEŞMELERİ Limited şirketin, eski Kanuna göre en az iki kişi ile kurulması şartken, yeni Kanuna göre bir kişi ile kurulması mümkündür. Ortak sayısı yine elliden fazla olamayacak. Eski kanunda olduğu gibi sözleşme değişiklikleri yine müdürler tarafından hazırlanır, ortaklar kurulu toplantıya çağrılır. Aksi sözleşmede öngörülmediği takdirde, sözleşme, esas sermayenin üçte ikisini temsil eden ortakların kararı ile değiştirilir ( Md. 589 ).

6 LİMİTED ŞİRKET SÖZLEŞMELERİ
Asgari sermaye tutarı TL’ den, TL’ ye çıkarılmıştır. Sermayesi, asgari sermaye tutarının altında olan şirketlerin en geç ’ e kadar sermayelerini arttırmaları gerekmekte ( 6103/20 ). Sermayenin Türk Ticaret Kanunu’nda öngörülen tutara yükseltilmesi için yapılacak genel kurullarda toplantı nisabı aranmaz, kararlar toplantıda mevcut oyların çoğunluğu ile alınır ( 6103/20 ).

7 LİMİTED ŞİRKET SÖZLEŞMELERİ
Sermayenin taksitle ödenmesi kuralı kaldırılmış, kurucuların, sermayenin tamamını taahhüt etmeleri ve nakit kısmı hemen ve tamamen ödemeleri hükmü getirilmiş (Md. 585).

8 LİMİTED ŞİRKET SÖZLEŞMELERİ
Eskiden olduğu gibi ayni sermaye konulması mümkündür. Yeni TTK ile ayni sermayeye fikri mülkiyet hakları ile sanal ortamlar da eklenmiştir. Ayni sermaye konulacak ise bunların değerlerinin bilirkişiler tarafından belirlenmesi gerekmekte. Şirketin merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesine başvuru yapılmalı ve mahkemece atanan bilirkişilerce düzenlenen “değerleme raporu” alınmalı.

9 LİMİTED ŞİRKET SÖZLEŞMELERİ
Şirket sözleşmesinde eski kanunda olduğu gibi şimdi de ilanların ne şekilde yapılacağı da belirtilmeli. Burada amaç, ortaklara ve diğer ilgililere yapılacak olan ilanın şeklidir.

10 LİMİTED ŞİRKET SÖZLEŞMELERİ
Eski TTK’ da aksi kararlaştırılmış olmadıkça, ortaklar hep birlikte müdür sıfatıyla şirketin idare ve temsiline mecburdurlar. Yeni TTK ile şirketin yönetimi ve temsili şirket sözleşmesi veya genel kurul kararı ile düzenlenir. Eskiden olduğu gibi, şirket sözleşmesi veya genel kurul kararı ile, şirketin idare ve temsili, ortaklardan bir veya birkaçına ya da ortak olmayan kimselere bırakılabilir. Ancak eskiden olduğu gibi ortaklardan en az bir kişinin müdür olarak seçilmesi gerekir.

11 LİMİTED ŞİRKET SÖZLEŞMELERİ
Yeni TTK’ya göre, şirket müdürlerinden en az birinin ikametgahının Türkiye’de bulunması ve bu müdürün de şirketi tek başına temsile yetkili olması şarttır (Md. 628). Aksi halde , ticaret sicili müdürü tarafından şirkete verilen süre içinde gerekenin yapılmadığı tespit edilirse, şirketin feshi mahkemeden istenecek (Md. 628).

12 LİMİTED ŞİRKET SÖZLEŞMELERİ
Yeni TTK’ya göre, müdürler birden fazlaysa bunlardan biri genel kurul tarafından müdürler kurulu başkanı olarak atanacak. Birden fazla müdürün varlığı halinde, kararlar çoğunlukla alınacak, eşitlik halinde başkanın oyu üstün sayılacak (6102/ 624). Eğer, Eski TTK uyarınca tüm ortaklar hep birlikte müdür sıfatıyla işleri idare ve şirketi temsil ediyorsa, en geç 1 ekim 2012 tarihine kadar şirket genel kurulunca müdür veya müdürlerin seçilmesi gerekmekte. (6103/ 24). Bu durumda limited şirketlerin esas sözleşmelerinde müdürler kurulu başkanının ve müdürlerin kim olduğu özellikle iki müdürden oluşan limited şirketlerde oy eşitliğinin çözümlenebilmesi için belirtilmeli.

13 LİMİTED ŞİRKET SÖZLEŞMELERİ
Eski kanuna göre limited şirketin müddetinin belirtilmesi zorunlu iken yeni Kanun ile şirketin müddetinin belirtilmesi zorunluluğu kaldırılmış, şirket müddetinin ancak, şirket sözleşmesinde öngörülmesi şartıyla bağlayıcı olacağı hükmü getirilmiştir.

14 ANONİM ŞİRKET ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ
Anonim şirketin en az beş kişi tarafından kurulabilmesine ilişkin eski TTK hükmü kaldırılmış, bir kişiyle de kurulabilmesine olanak tanınmış. Kurucu kişi, eskiden olduğu gibi gerçek veya tüzel kişi olabilecek. Anonim şirket, genel kurulun alacağı bir karar ile ana sözleşmesini değiştirebilir. Bu karar, şirketin internet sitesi ile Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edilir.

15 ANONİM ŞİRKET ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ
Yeni TTK ile anonim şirketler için iki tür sermaye esası öngörülmüştür; çıkarılmış sermaye ve kayıtlı sermaye (Md. 332). Buna göre, eski TTK’ da olduğu gibi yeni TTK’da da esas sermaye tutarı en az TL olarak belirlenmiş, kayıtlı sermaye sistemini seçmiş anonim şirketler içinse bu tutar TL olarak belirlenmiş. Esas sözleşmede, şirketin hangi sermaye sistemini seçtiğinin ve sermaye tutarının belirtilmesi gerekir.

16 ANONİM ŞİRKET ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ Esas sermayeyi oluşturan, nakden ödenmesi taahhüt edilmiş payların itibari değerlerinin en az % 25’i bir bankaya, şirket adına açılmış ve sadece şirket tarafından kullanılabilecek özel hesaba yatırılmalı, bu durumu teyit eden, Ticaret Sicili Müdürlüğü’ne hitaben banka tarafından düzenlenen banka mektubu alınmalı. Esas sermayenin % 75’ lik kısmı ise şirketin tescilini izleyen 24 ay içerisinde ödenmeli (Md. 344).

17 ANONİM ŞİRKET ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ
Eskiden olduğu gibi ayni sermaye konulması mümkün. Yeni TTK ile ayni sermayeye, fikri mülkiyet hakları ile sanal ortamlar da eklenmiştir. Ayni sermaye konulacak ise bunların değerlerinin bilirkişiler tarafından belirlenmesi gerekmekte. Bunun için şirketin merkezinin bulunacağı yerdeki asliye ticaret mahkemesine başvuru yapılmalı ve mahkemece atanan bilirkişiler tarafından düzenlenen “değerleme raporu” alınmalı. Hizmet edimleri, kişisel emek, ticari itibar ve vadesi gelmemiş alacaklar sermaye olarak konulamaz.

18 ANONİM ŞİRKET ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ
Yeni TTK‘ ya göre yönetim kurulu üyelerinin sayıları esas sözleşmede belirtilmesi zorunlu kayıtlar arasında. Şirket adına imza koymaya yetkili olanlar da eskiden olduğu gibi esas sözleşmede belirtilecek (Md. 339). Ayrıca yeni TTK’ da ilk yönetim kurulu üyeleri esas sözleşme ile atanır hükmü yer almakta. Bu durumda ilk yönetim kurulu üyelerine ilişkin bilgiler esas sözleşmede yer almalı.

19 ANONİM ŞİRKET ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ
Eski TTK’ya göre yönetim kurulunun en az üç kişiden oluşması gerekirken, yeni TTK ile 1 Temmuz 2012 tarihinden itibaren bir kişiden oluşabilecek (Md. 359). Yeni TTK ile şirket ortağı olmayan kişiler yönetim kurulu üyesi olarak seçilebilecek ve bu görevlerine ortak olmadan başlayabilecek. (Eski TTK’ ya göre, göreve başlayabilmeleri için şirkete ortak olmaları gerekmekteydi).

20 ANONİM ŞİRKET ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ
Eski TTK’da olduğu gibi yeni TTK’da da yönetim kurulu üyeleri en çok üç yıl süreyle görev yapmak üzere seçilebilecek. Esas sözleşmede aksine bir hüküm yoksa, görev süresi sona eren kişiler tekrar yönetim kurulu üyeliğine seçilebilecek. Bu sebeple yönetim kurulu üyelerinin tekrar seçilip seçilemeyeceğine ilişkin kurallar esas sözleşmede düzenlenmeli.

21 ANONİM ŞİRKET ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ
’ de görevde bulunan yönetim kurulu üyelerinin, görevden alınmaları veya üyeliğin başka bir sebeple boşalması hali hariç, sürelerinin sonuna kadar görevlerine devam edecekleri, ancak, tüzel kişinin temsilcisi olarak yönetim kurulu üyesi seçilmiş bulunan gerçek kişinin, yeni TTK’nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde istifa edeceği, onun yerine tüzel kişinin ya da başkasının seçilmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır. ( 6103 sayılı Kanun’un 25 md.)

22 ANONİM ŞİRKET ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ
Yönetim kurulu üyelerinin, yönetim kurulu toplantılarına elektronik ortamda katılmaları ile ilgili koşullar esas sözleşmede düzenlenmeli.

23 ANONİM ŞİRKET ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ
Genel kurul toplantı nisaplarına ilişkin düzenlemeler esas sözleşmede belirtilmeli. ( Yürürlükten itibaren 6 ay içinde ) (6103 Md. 26). Eski TTK’ da olduğu gibi yeni TTK’ ya göre de olağan genel kurul toplantısının her faaliyet dönemi sonundan itibaren üç ay içinde yapılması gerekmekte.

24 ANONİM ŞİRKET ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ
Sermayenin artırımına, esas sermaye sisteminde genel kurul, kayıtlı sermaye sisteminde ise yönetim kurulu karar verir (Md. 456). Esas sermaye sisteminde sermaye artırımı, kayıtlı sermaye sisteminde ise kayıtlı sermaye tavanı artırımı ile ilgili düzenlemeler esas sözleşmede yapılmalı. Sermayenin TTK’ da öngörülen tutara yükseltilmesi için yapılacak genel kurullarda toplantı nisabı aranmaz, kararlar toplantıda mevcut oyların çoğunluğu ile alınır ( 6103 Md. 20 ). Sermayenin azaltılması ile ilgili olarak yeni TTK’ da düzenlenen madde genel olarak mevcut TTK ile aynıdır. Yapılan değişiklik, işlem denetçisinin, sermayenin azaltılmasına rağmen şirket alacaklarının haklarını tamamen karşılayacak miktarda aktifin, şirkette mevcut olduğuna dair bir rapor hazırlaması gerektiği, aksi halde sermaye azaltılmasına izin verilmeyeceğidir (Md. 473).

25 ANONİM ŞİRKET ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ
Yeni TTK ile sermayenin küçük bir kısmının ödenmemiş olması, dış kaynaklardan yapılacak sermaye artırımına engel teşkil etmeyecek. Sermaye artırımı iç kaynaklardan yapılırsa, sermaye artırımının hangi kaynaklardan karşılandığı, bu kaynakların gerçekliği, yönetim kurulu beyanında belirtilmeli (Md. 456). Eski TTK’ ya göre, esas sermaye tamamen ödenmedikçe sermaye artırımına gidilemez.

26 ANONİM ŞİRKET ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ
Kayıtlı sermaye Yeni TTK, halka açık olmayan şirketlerin de kayıtlı sermaye sistemini seçmelerine imkan tanımakta. Bunun için, yönetim kuruluna sermayenin belirlenen tavana kadar artırılması hususunda ana sözleşmede özel yetki verilmesi gerekmekte. İşbu yetki süresi en fazla 5 yıl olabilir (Md. 460). Kayıtlı sermaye sisteminin kabulü, sistemden çıkma ya da çıkarılma gibi hususlara ilişkin ayrıntılı düzenleme Bakanlık tarafından çıkarılacak Kayıtlı Sermaye Tebliği ile belirlenecek.

27 ANONİM ŞİRKET ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ
Son olarak, Anonim ve limited şirket, Kurucuların şirket esas sözleşmesindeki imzalarının noterce onaylandığı tarihte kurulmuş sayılacak. Şirket, ticaret siciline tescil edildiği tarihte de tüzel kişilik kazanacaktır. Kuruluş işlemlerine, 1 Temmuz 2012 öncesinde başlanılmasına karşın bu tarih öncesinde ticaret siciline tescil edilerek tüzel kişilik kazanmamış olan anonim şirketlerin, şirket esas sözleşmesi yapılmış ve kurucuların imzaları noter tarafından onaylanmışsa, bu onay tarihinden itibaren bir ay içinde şirketin tescili için ticaret siciline başvurulduğu takdirde, kuruluşa ESKİ TTK hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş.

28 YENİ TÜRK TİCARET KANUNU’ NDA DENETİM

29 Denetçi Kavramı Değiştiriliyor
Mevcut düzenlemede; Tek bir denetçi öngörülmüştür. ( Murakıplık ) Denetçi/Murakıp şirketin organı niteliğindedir. ( Bağımsız değildir. ) Denetçinin mesleki bilgi sahibi olması zorunluluğu yoktur.

30 Yeni düzenlemede; Üç farklı denetçi öngörülmüştür (Md. 399) 1) Bağımsız Denetçi 2) İşlem Denetçisi 3) Özel Denetçi Denetçi, şirketin organı olmaktan çıkarılmış, denetçinin “bağımsız olması” zorunluluğu getirilmiştir. Şirketin büyüklüğü baz alınarak iki farklı bağımsız denetçi türü öngörülmüş. (Md. 400) 1) Büyük İşletmelerde: “Bağımsız Denetim Kuruluşu” 2) KOBİLER’ de: “SMMM” ya da “YMM” Bağımsız denetim kuruluşlarında görev alacak ortak ve denetçilerin de 3568 sayılı yasaya göre yetkilendirilmiş bir “SMMM” yada “YMM” olması zorunluluğu vardır.

31 Bağımsız Denetçi ve Bağımsız Denetim Raporu Bağımsız Denetimin Kapsamı
Bağımsız denetim yükümlülüğü sadece sermaye şirketleri ( A.Ş.’ler; Ltd. Şirketler ve Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler ) için öngörülmüş. Bağımsız Denetçinin Atanması Bağımsız denetçi, Genel Kurulca atanır. Seçilen bağımsız denetçi, atanma tarihinin hemen ardından Ticaret Siciline tescil ve ilan ettirilmek zorunda. Genel Kurulun, ilgili dönemin en geç üçüncü ayı başına ( 1 Mart’a ) kadar ilgili döneme ilişkin bağımsız denetçiyi ataması gerekir. Genel Kurul bu süre içinde bağımsız denetçiyi atamazsa, bağımsız denetçi Mahkeme tarafından atanır. Mahkemenin atadığı denetçiye taraflar, haklı bir gerekçeyle 3 hafta içinde itiraz edebilir. Bu durumda, mahkeme yeni bir denetçi atamak zorunda.

32 Bağımsız Denetim Sözleşmesinin Feshi (Md. 399)
Bağımsız denetçi, bağımsız denetim sözleşmesini ancak haklı bir sebep varsa ya da kendisine karşı görevden alınma davası açılmışsa feshedebilir. Aşağıdaki durumlar, haklı sebep olarak kabul edilmez. Şirket ile olan görüş ayrılığı Denetim alanının sınırlandırılması Yönetim kurulunun, yönetici beyanı yazısını vermekten kaçınması

33 Denetlenecek Finansal Tablolar
Bağımsız denetçi, aşağıdaki tablo ve raporları denetleyecektir. Tam set finansal tablolar ( Bilanço; Kapsamlı Gelir Tablosu; Nakit Akış Tablosu; Öz Kaynak Değişim Tablosu; Açıklayıcı Dipnotlar ) Yönetim kurulu yıllık faaliyet raporu ( Varsa ) Riskin Erken Teşhisi ve Yönetimi Komitesinin Raporu Denetimden geçmemiş finansal tablolar, yıllık faaliyet raporu ve tehlikelerin erken teşhisi komitesi raporu, hiç “düzenlenmemiş” hükmünde. Genel kurul, bu tablolardan hareketle herhangi bir karar alamaz. Yönetim kurulu, finansal tabloların denetimini zamanında yaptırtmazsa, 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir.

34 Finansal tabloların denetiminde “Türkiye Denetim Standartları” ( TDS ) esas alınacaktır.
Faaliyet raporunun denetiminde, faaliyet raporunda yer alan finansal bilgilerin, denetlenmiş finansal tablolardaki bilgilerle uyumlu olup olmadığı kontrol edilecek ve tespitler bir rapora bağlanacaktır. Riskin Erken Saptanması ve Yönetimi Komitesince Hazırlanan Raporun denetimi sonucunda hazırlanacak raporda aşağıdaki açıklamalar yer alacak: Yönetim kurulunca, raporda belirlenen risklerin zamanında belirlenmesine ilişkin bir sistem kurulmuş mudur? Kurulmuş ise sistemin yapısı ve uygulamaları hakkında açıklamalar.

35 Görüş Ayrılıklarının Çözümü (Md. 405)
Şirketin yılsonu hesapları, finansal tabloları, yıllık faaliyet raporu, şirket esas sözleşmesi hükümlerinin yorumu konularında şirket ile bağımsız denetçi arasında görüş ayrılığı doğarsa, taraflar, masrafları şirkete ait olmak üzere, asliye ticaret mahkemesine başvurabilir. Mahkemenin vereceği karara taraflar uymak zorundadırlar.

36 Denetim Raporları ve Sonuçları
Denetçi, yapacağı denetim sonucunda değerlendirmesini içeren bir görüş yazısı hazırlayacak. Görüş yazısı, dört şekilde olabilecek: Olumlu görüş Sınırlı olumlu görüş Görüş bildirmekten kaçınma Olumsuz görüş

37 Sınırlı Olumlu Görüş ve Sonuçları: Tespit edilen aykırılıkların kapsamı ve önemi büyük değil ise ve düzeltilebilecek nitelikteyse, denetçi sınırlı olumlu görüş verir. Bu durumda, genel kurul, gerekli önlemleri ve düzeltmeleri de karara bağlar. Görüş Bildirmekten Kaçınma: Denetim alanı daraltılmış ya da denetimin yapılmasına ve görüş oluşturulmasına olanak vermeyecek derecede belirsizlik mevcut ise, denetçi, görüş bildirmekten kaçınabilir. Görüş bildirmekten kaçınma, olumsuz görüşün sonuçlarını doğurur. Olumsuz Görüş: Finansal tablolar kapsamlı ve büyük aykırılıklar içeriyorsa, denetçi olumsuz görüş verir.

38 Olumsuz Görüş ve Görüş Bildirmekten Kaçınmanın Sonuçları:
Denetçi olumsuz görüş vermiş ya da görüş bildirmekten kaçınmış ise; Yönetim kurulu görüş yazısını teslim aldığı tarihten itibaren 4 gün içinde genel kurulu toplantıya çağırır, Yönetim kurulu, toplantı tarihinden geçerli olmak üzere istifa eder, Genel kurul yeni bir yönetim kurulu seçer, Yeni yönetim kurulu, 6 ay içinde, yasaya uygun bir şekilde finansal tabloları hazırlar ve denetleme raporu ile birlikte genel kurula sunar.

39 İşlem Denetçisi ve İşlem Denetçisi Raporu (Md. 351)
Yeni yasaya göre, sermaye şirketleri, aşağıdaki işlemleri gerçekleştirmek için mutlaka “İşlem Denetçisi Raporu” hazırlatmak zorunda. Şirket kuruluşu Sermaye artırımı ve azatlımı Birleşme-bölünme-tür değiştirme Menkul kıymet ihracı Diğer şirket işlemleri Yasaya göre, sadece ortakları SMMM ya da YMM olan “Bağımsız Denetim Kuruluşları” işlem denetçisi olabilecek. İşlem denetçisi; Kuruluşta “kurucu ortaklarca”, Sermaye artırımı-azaltımı; birleşme-bölünme-tür değiştirme işlemlerinde “yönetim kurulu ya da şirket müdürünce,” Diğer işlemlerde “genel kurulca” atanabilecek.

40 Özel Denetçi ve Özel Denetim Raporu (Md. 438-442)
Bu denetim türünün, sadece şirketler topluluğunda uygulama alanı vardır. Her pay sahibi, aşağıdaki durumların varlığı durumunda, genel kuruldan, belirli olayların özel bir denetim ile açıklığa kavuşturulmasını talep edebilir. Bağımsız denetçi, şirketin, hakim şirketle veya topluluk şirketleriyle ilişkileriyle ilgili olarak “sınırlı olumlu görüş” ya da “görüş bildirmekten kaçınma” yazısı vermişse, Yönetim kurulu aldığı kararlarla bağlı şirketi zarara uğratmış ve bunlar dolayısıyla denkleştirme yapılmadığı açıklanmışsa. Genel kurulun pay sahibinin talebini onaylaması durumunda, her pay sahibinin “30 gün içinde” mahkemeye başvurarak bir özel denetçi atanmasını talep etme hakkı var.

41 TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI MEVZUATTAKİ YERİ, FİNANSAL TABLOLARA ETKİSİ VE BAZI STANDARTLARA GENEL BAKIŞ

42 Şu ana kadar Resmi Gazete’de yayımlanan, Kavramsal Çerçeve,
YAYIMLANAN MUHASEBE STANDARTLARI Şu ana kadar Resmi Gazete’de yayımlanan, Kavramsal Çerçeve, 31 adet Türkiye Muhasebe Standardı, 8 adet Türkiye Finansal Raporlama Standardı bulunmaktadır. KOBİ’ler için daha basit ve özet muhasebe standartlarının hazırlanması çalışmaları sürdürülmektedir. (KOBİ Standartları yeni TTK’nın 1534/3 md. göre 01/01/2013 tarihinde yürürlüğe girecektir.) .

43 UYGULAMA VE MEVZUAT Türkiye Muhasebe Standartlarını oluşturma ve yayımlama yetkisi Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’na aittir. Yürürlüğe giren 6102 sayılı yeni TTK’nın Defter Tutma Yükümlülüğü başlıklı 64.maddesine göre; ‘’Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle malvarlığı durumunu, Türkiye Muhasebe Standartlarına ve 88 inci madde hükümleri başta olmak üzere bu Kanuna göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır.’’

44 UYGULAMA VE MEVZUAT Defterlerin Tutulması başlıklı 65. maddesinde ise ‘’Defterler ve gerekli diğer kayıtlar, olgu ve işlemleri saptayan belgelerin dosyalanması şeklinde veya veri taşıyıcıları aracılığıyla tutulabilir; şu şartla ki, muhasebenin bu tutuluş biçimleri ve bu konuda uygulanan yöntemler Türkiye Muhasebe Standartlarına uygun olmalıdır.’’ denilmektedir.

45 Ayrıca Geçici 6. maddeye göre şirketler;
UYGULAMA VE MEVZUAT Ayrıca Geçici 6. maddeye göre şirketler; 01/01/2013 tarihinde başlayacak hesap dönemi için, gerek ticari defterlerinin tutulmasında, gerek münferit ve konsolide finansal tablolarının düzenlenmesinde Türkiye Muhasebe Standartlarını uygulamak, 31/12/2012 tarihinde sona erecek olan hesap dönemine ilişkin ticari defterlerine dayanarak hazırlayacakları bilançolarını, Türkiye Muhasebe Standartlarına göre düzeltmek ve düzeltilmiş bilançolarını 01/01/2013 tarihinde başlayacak hesap döneminin açılış bilançosu olarak ticari defterlerine ve finansal tablolarına geçirmek zorundadır.

46 STANDARTLARA GEÇİŞ Standartlara geçiş aşamasında mevzuat uyumluluğu ve bütünlüğünün düzenlenmesi öncesinde ikili uygulama öngörülmektedir. İşletmeler finansal tablolarını TMS’lere uygun olarak hazırlamanın yanında, yasal kayıtlarını eski uygulamalara göre de düzenlemeleri gerekebilecektir. Fakat defterlerin kanuni delil olması, TTK hükümlerine uygun olarak tutulmasını gerekli kılmaktadır. Yeni TTK ile ikili uygulamanın kısa sürede sona ereceği düşünülse de Maliye Bakanlığı’nın bu konuda şu ana kadar yayımlanmış herhangi bir çalışması bulunmamaktadır.

47 STANDARTLARA GEÇİŞ VUK esaslı muhasebe kayıtları ve mali tablolardan, TMS esaslı muhasebe kayıtları ve mali tablolarına geçiş aşamasında, VUK ile TMS arasındaki farkların tespiti ve muhasebe politikalarının oluşturulması, Teknoloji alt yapısının, insan kaynağının, muhasebe ve raporlama süreçlerinin TMS ile tam uyumlu hale getirilmesi, TMS’ ye uyumlu muhasebe kayıtları mali tabloların hazırlanması, adımlarının atılması gerekmektedir.

48 Biçimsel sınıflandırma yapısında değişiklik, Kapsam değişikliği,
TMS UYGULAMALARININ FİNANSAL TABLOLARA ETKİSİ Biçimsel sınıflandırma yapısında değişiklik, Kapsam değişikliği, Ölçme/ Değerleme uygulamalarında değişiklik, Dipnot ve açıklayıcı bilgilerdeki ayrıntılar.

49 BİÇİMSEL YAPI DEĞİŞİKLİKLERİ
TMS’ler belge odaklı geleneksel uygulamaya karşı olarak getirdikleri bilgi odaklı bakış açısı ve detaylı raporlama yaklaşımı ile finansal tablolarda biçimsel değişikliklere neden olmaktadırlar. Bu suretle Aktif, pasif kalemler, gelir ve gider kalemleri ve nakit akışları yeniden düzenlenmekte, detaylandırılmakta ve sınıflandırılmaktadırlar.

50 BİÇİMSEL YAPI DEĞİŞİKLİKLERİ
Aktif ve Pasif kalemlerinde aşağıdaki TMS’ler kapsamında sınıflandırmalar ve değişiklikler söz konusu olacaktır; Menkul kıymetler (TMS 32, TMS 39, TFRS 7), Yatırım amaçlı gayrimenkuller (TMS 40), Canlı varlıklar (Biyolojik Varlıklar)(TMS 41), Satış amacıyla elde tutulan ve durdurulan faaliyetlerle ilgili varlık ve borçlar (TFRS 5), İnşaat sözleşmeleri (TMS 11), İlişkili taraflardan alacak ve borçlar (TMS 24), Hizmet maliyetlerinin sınıflandırılması (TMS 2), Ertelenmiş Vergi Varlığı ve Ertelenmiş Vergi Borcu(TMS 12), Maddi Olmayan Duran Varlıklar(TMS 38, TFRS 3), Finansal(Mali) Duran Varlıklar (TMS 32, TMS 39, TMS 28, TMS 31), Ertelenmiş Vergi Varlığı ve Ertelenmiş Vergi Borcu (Yükümlülüğü )(TMS 12), Finansal(Mali) Duran Varlıklar (TMS 32, TMS 39, TMS 28, TMS 31).

51 BİÇİMSEL YAPI DEĞİŞİKLİKLERİ
Gelir tablosunda, gelir ve giderlerin sınıflaması, karların oluşumu yeniden yapılacaktır. Olağandışı gelir ve karlar ve olağandışı gider ve zararlar ayrı bölüm olarak raporlanmaz (TMS 1), Durdurulan faaliyetler ve satış amacıyla elde tutulan varlıklarla ilgili gelir ve karlar , gider ve zararlar ayrı raporlanır (TFRS 5), Konsolide gelir tablosunda, iştiraklerin özkaynak yöntemiyle değerlenmesinden kaynaklanan karlar ve zararlar açıkça görülecek şekilde raporlanır( TMS 1,TMS 27,TMS 28), Azınlık paylarına düşen dönem net kar veya zararları dönem net karının (zararının) içeriğinde ancak tutarı ayrıca gösterilmek suretiyle raporlanır. (TMS 1,TMS 27),

52 BİÇİMSEL YAPI DEĞİŞİKLİKLERİ
Çalışmayan kısım giderlerinin raporlanacağı bölüm değişecektir (TMS 2), Stok değer düşüklüğü karşılık giderleri, karşılık giderlerinin yer aldığı diğer olağan giderlerden çıkartılarak satışların maliyeti bölümünde yer almalıdır. Aynı şekilde stoklarla ilgili konusu kalmayan karşılıklarda satışların maliyetini azaltacak şekilde raporlanmalıdır (TMS 2).

53 Araştırma giderleri gibi (TMS 38)(Doğrudan gider kalemi).
KAPSAMDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER TMS düzenlemelerine göre bilançoda yer almaması gereken ancak önceki ulusal mevzuat gerekleri nedeniyle bilançoda yer alan aktif ve pasif kalemler bilançodan çıkartılacaktır(Gider Kalemi). Örneğin; Özellikli varlıklarla ilgili olmadığı halde aktifleştirilen finansman giderleri ve kur farkları(TMS 23)(Gemi, Bina dışında makine vs.), Araştırma giderleri gibi (TMS 38)(Doğrudan gider kalemi).

54 KAPSAMDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
Veya TMS düzenlemelerine göre bilançoda yer alması gereken ancak önceki mevzuat gerekleri nedeniyle bilançoda yer almayan aktif ve pasif kalemler bilançoya dahil edilecektir. Örneğin; Ertelenmiş vergi varlığı veya ertelenmiş vergi borcu (TMS 12), Kıdem tazminatı karşılıkları (TMS 19), Çalışanlara sağlanan diğer fayda karşılıkları (TMS 19), Garanti karşılıkları (TMS 37), Finansal varlıklar değerleme farkları(TMS 39), Kur çevirim farkları (TMS 21)(TL olarak ayrı ayrı gösterilecek).

55 KAPSAMDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
TMS düzenlemelerine göre gelir tablosunda yer almaması gereken ancak önceki mevzuat gerekleri nedeniyle gelir tablosunda yer alan gelir ve gider kalemleri gelir tablosundan çıkartılacaktır. Örneğin; Finansal kiralama işlemlerindeki kira gelirleri ve kira giderleri gibi (TMS-17).

56 KAPSAMDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
Veya TMS düzenlemelerine göre gelir tablosunda yer alması gereken ancak önceki ulusal mevzuat gerekleri nedeniyle gelir tablosunda yer almayan gelir ve gider kalemleri gelir tablosuna dahil edilecektir. Örneğin; Gerçeğe uygun değer farkları, kar-zarara yansıtılan menkul kıymetlerin gerçeğe uygun değerindeki artış veya azalışlar(TMS 32;TMS-39), Ertelenmiş vergi gelir etkisi, ertelenmiş vergi gider etkisi(TMS 12), Maddi duran varlık, maddi olmayan duran varlık değer düşüklüğü karşılık giderleri (TMS 36),

57 KAPSAMDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
4. Taahhüt işlerinde işin tamamlanma yüzdesine göre gelir ve giderler (TMS 11), 5. Sürdürülen faaliyetler ve durdurulan faaliyetler ayırımına uygun olarak dönem karlarının hesaplanması için ilgili dönem kar/zarar tutarları, vergi karşılık giderleri tutarları, dönem net kar/zarar tutarları (TMS 1)(Gelir tablosunda iki ayrı kalem),

58 6. Çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin gider karşılıkları(TMS19),
KAPSAMDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER 6. Çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin gider karşılıkları(TMS19), 7. Üretim maliyetlerine dağıtılmayan genel üretim giderleri (TMS-2), 8. Anormal fire ve kayıp zararları (TMS-2), 9. Ve benzer gelir ve giderler.

59 Küçük ve orta ölçekli işletmelerde(Taslak)
FİNANSAL TABLO SETLERİ TMS/TFRS Tam Set Uygulama Küçük ve orta ölçekli işletmelerde(Taslak) Bilanço (Finansal durum Tablosu) Gelir Tablosu (gelir-gider tablosu) Öz Kaynak Değişim Tablosu Nakit Akış Tablosu Dipnot ve Açıklayıcı Bilgiler Bilanço(Finansal durum Tablosu) Gelir Tablosu Gelir ve Dağıtılmamış karlar tablosu

60 BİLANÇO ÖNERİSİ I- DÖNEN VARLIKLAR A. Nakit ve Nakit Benzeri Varlıklar
B. Finansal Varlıklar (Menkul Kıymetler ) C. Ticari Alacaklar D. İlişkili Taraflardan Alacaklar E. Diğer Alacaklar Stoklar G. Canlı Varlıklar(Bitkiler dahil) H. İnşaat Sözleşmesi Varlıkları (Yıllara Yaygın İnşaat ve onarım Maliyetleri) I. Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları İ. Diğer Dönen Varlıklar J. Satış Amacıyla Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler

61 BİLANÇO ÖNERİSİ I- DURAN VARLIKLAR A. Ticari Alacaklar
B. İlişkili Taraflardan Alacaklar C. Diğer Alacaklar D. Finansal(mali) Duran Varlıklar E. Canlı Varlıklar F. Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller G. Maddi Duran Varlıklar H. Şerefiye I. Maddi Olmayan Duran Varlıklar İ. Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar J. Gelecek Yıllara Ait Giderler Ve Gelir Tahakkukları K. Ertelenmiş Vergi Varlığı L. Diğer Duran Varlıklar

62 I- KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
BİLANÇO ÖNERİSİ I- KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR A. Mali Borçlar (Finansal Borçlar) B. Ticari Borçlar C. İlişkili Taraflara Borçlar D. Diğer Borçlar E. Alınan Avanslar E1.(Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hak Edişleri) F. Ödenecek Vergi Ve Diğer Yükümlülükler G. Borç Ve Gider Karşılıkları H. Gelecek Aylara Ait Gelirler Ve Gider Tahakkukları I. Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar İ. Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetlere İlişkin Borçlar

63 I- UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
BİLANÇO ÖNERİSİ I- UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR A. Mali Borçlar (Finansal Borçlar) B. Ticari Borçlar C. İlişkili Taraflara Borçlar D. Diğer Borçlar E. Alınan Avanslar F. Borç Ve Gider Karşılıkları G. Gelecek Yıllara Ait Gelirler Ve Gider Tahakkukları H. Ertelenmiş Vergi Borcu I. Diğer uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar

64 BİLANÇO ÖNERİSİ III- ÖZKAYNAKLAR A. Ödenmiş Sermaye B. Sermaye Yedekleri C. Kar Yedekleri D. Geçmiş Yıllar Karları E. Geçmiş Yıllar Zararları (-) F. Dönem Net Karı (Zararı) G. Azınlık Payları (konsolide tablolarda)

65 BİLANÇO ÖNERİSİ SERMAYE YEDEKLERİ 1. Hisse Senetleri İhraç Primleri 2. Hisse Senetleri İptal Karları 3. M.D.V. Yeniden Değerleme Artışları 4. İştirakler Yeniden Değerleme Artışları 5. Maddi Olmayan Duran Varlık Değer Artışları 6. Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Değer Artışları 7. Finansal Varlıklar Değerleme Farkları (±) 8. Kur Çevirim Farkları (±) 9. Diğer Sermaye Yedekleri

66 GELİR TABLOSU ÖNERİSİ A. BRÜT ESAS FAALİYET GELİRLERİ (Brüt Hasılat)
B. İNDİRİMLER (-) C. NET ESAS FAALİYET GELİRLERİ (Net Hasılat) D. SATIŞLARIN MALİYETİ (-) BRÜT KAR VEYA ZARAR E. FAALİYET GİDERLERİ (-) FAALİYET KARI VEYA ZARARI F. DİĞER FAALİYETLERDEN GELİR VE KARLAR (+) G. DİĞER FAALİYETLERDEN GİDER VE ZARARLAR (-) H. FİNANSMAN GİDERLERİ (-) I. ÖZKAYNAK YÖNTEMİ İLE DEĞERLENEN İŞTİRAK KAR/ZARAR PAYLARI SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM KARI(ZARARI)

67 II.DURDURULAN FAALİYETLER DÖNEM NET KARI(ZARARI)
GELİR TABLOSU ÖNERİSİ İ. SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI (-) -Yasal Vergi Karşılığı (+) -Ertelenmiş Vergi Gider Etkisi (+) -Ertelenmiş Vergi Gelir Etkisi (-) I.SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM NET KARI (ZARARI) J. DURDURULAN FAALİYETLER GELİR VE KARLARI (+) K. DURDURULAN FAALİYETLER GİDER VE ZARARLARI (-) DURDURULAN FAALİYETLER DÖNEM KARI (ZARARI) L. DURDURULAN FAALİYETLER VERGİ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI (-) -Ertelenmiş Vergi Gelir Etkisi (-) II.DURDURULAN FAALİYETLER DÖNEM NET KARI(ZARARI) TOPLAM DÖNEM NET KARI (Zararı) (I+II)

68 ÖZKAYNAKLARA KAYDEDİLEN KAR-ZARAR TABLOSU
A. CARİ DÖNEM NET KAR (ZARARI) B. ÖZKAYNAKLARA KAYDEDİLEN KARLAR( ZARARLAR) 1. MADDİ DURAN VARLIK YENİDEN DEĞERLEME DEĞER ARTIŞL. 2. MADDİ OLM. DURAN VARLIKL YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞL. 3. FİNANSAL VARLIK YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI (+,-) 4. KUR ÇEVİRİM FARKLARI 5. DEĞERLEME FARKLARINA AİT ERTELENMİŞ VERGİ 6. MUHASEBE HATA VE POLİTİKALARDAKİ DEĞİŞİKLİKLERİN DÜZELTME ETKİLERİ YENİDEN DEĞERLEME DÜZELTME FARKLARI DİĞER DEĞER ARTIŞ (AZALIŞLARI) C. ÖZKAYNAKLARA KAYDEDİLEN TOPLAM KARLAR (ZARARLAR) TOPLAM KARLAR (ZARARLAR) (A+B) -AZINLIK PAYLARI -ANA ORTAKLIK PAYLARI

69 BAZI STANDARTLARA GENEL BAKIŞ

70 IAS/TMS 2 STOKLAR (ÖZET)

71 Satılmak üzere üretilmekte olan ; ya da
TANIMLAR Stoklar; İşin normal akışı içinde (olağan işletme faaliyetleri kapsamında) satılmak için elde tutulan ; Satılmak üzere üretilmekte olan ; ya da Üretim sürecinde ya da hizmet sunumunda kullanılacak ilk madde ve malzemeler şeklinde bulunan varlıklardır.

72 TANIMLAR Net gerçekleşebilir değer; işin normal akışı içinde, tahmini satış fiyatından, tahmini tamamlanma maliyeti ve satışı gerçekleştirmek için gerekli tahmini satış giderleri toplamının, düşürülmesiyle elde edilen tutarı ifade eder (Değerleme). Gerçeğe uygun değer; Karşılıklı pazarlık ortamında, bilgili ve istekli gruplar arasında bir varlığın el değiştirmesi yada bir borcun ödenmesi durumunda ortaya çıkması gereken tutardır (İlk kayda alma).

73 Stokların Değerlemesi
STOKLARIN DEĞERLEMESİ VE MALİYETİ Stokların Değerlemesi Stoklar, maliyet ve net gerçekleşebilir değerin düşük olanı ile değerlenir. Stokların Maliyeti Stokların maliyeti; tüm satın alma maliyetlerini, dönüştürme maliyetlerini ve stokların mevcut durumuna ve konumuna getirilmesi için katlanılan diğer maliyetleri içerir.

74 SATIN ALMA MALİYETİ Stokların satın alma maliyeti ; satın alma fiyatı,
ithalat vergileri, diğer vergiler (firma tarafından vergi idaresinden iade alınabilecekler hariç), nakliye, yükleme boşaltma maliyetleri ile mamul, malzeme ve hizmetlerin elde edilmesiyle doğrudan bağlantısı kurulabilen diğer maliyetleri içerir. Ticari iskontolar ve benzeri diğer indirimler, satın alma maliyetinin belirlenmesinde indirim konusu yapılacaktır.

75 DİĞER MALİYETLER VUK uygulamasından farklı olarak satın alma maliyetleri içinde alış ile ilgili katlanılan faiz ve kur farkı giderleri yer almaz. Bu nedenle alım sırasında peşin alım fiyatı ile ödenen fiyat arasında finansman unsuru olarak kabul edilebilecek vade farkı niteliğindeki fark, ilgili vade dönemlerinde dönemsellik ilkesine göre faiz gideri olarak muhasebeleştirilecektir.

76 DİĞER MALİYETLER Vergi kanunlarımıza göre stok maliyetine eklenerek aktifleştirilmesi gereken bu finansman unsurları, stoğun satılması durumunda satılan stok maliyeti ile dönem sonuç hesaplarına aktarılacak ve dönem kar zararının belirlenmesinde rol oynayacaktır. Standarda göre yapılan raporlamada ise direkt olarak dönem giderlerine aktarılan bu finansman unsurlarının satılmayan stoğa karşılık gelen kısmı için kanunen kabul edilmeyen gider kaydı yapılması gerekecektir.

77 DİĞER MALİYETLER Aynı şekilde vadeli satılan mallar için de vade farkı yurt içi satışlar hesabında izlenmeyecek, vade dönemlerinde dönemsellik ilkesine uyularak faiz gelirlerine aktarılacaktır.

78 STOKLARIN ENVANTERDE DEĞERLEMESİ
Stokların maliyeti, stokların zarar görmesi, kısmen veya tamamen kullanılmaz hale gelmesi ya da satış fiyatlarının düşmesi gibi durumlarda geri kazanılamayabilir ve bu durumda stok maliyeti geri kazanılabilir tutardan daha yüksek olabilir. Stokların maliyeti, tahmini tamamlanma maliyeti veya tahmini satış maliyetinin artması durumunda da geri kazanılamayabilir. Başka bir deyişle stoğun net gerçekleşebilir değeri, maliyet değerinden daha düşük olabilir. Stoklar mali tablolarda, kullanımları veya satılmaları sonucunda elde edilmesi beklenen tutardan daha yüksek bir bedelle izlenemez.

79 STOKLARIN ENVANTERDE DEĞERLEMESİ
Maliyetlerin kullanım veya satış sonucu elde edilecek tutardan yüksek olması durumunda, aradaki fark kadar stok değer düşüklüğü karşılığı ayrılır ve stok maliyetleri net gerçekleşebilir değere indirgenir. VUK uygulamasına göre stokların değerlemesinde maliyet bedeli geçerlidir ve %10’dan daha fazla değer düşüklüğü varsa emsal bedelle değerleme yapılabilmektedir. Bu nedenle net gerçekleşebilir değere göre değerleme yapıldığında ayrılan karşılık, kanunen kabul edilmeyen gider olacaktır.

80 IAS/TMS 16 MADDİ VARLIKLAR (ÖZET)

81 İlgili kalemin maliyetinin güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi.
MUHASEBELEŞTİRME Bir maddi duran varlık kaleminin maliyeti, sadece aşağıdaki koşulların oluşması durumunda varlık olarak finansal tablolara yansıtılır: Bu kalemle ilgili gelecekteki ekonomik yararların işletmeye aktarılmasının muhtemel olması; ve İlgili kalemin maliyetinin güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi. Varlık olarak muhasebeleştirilme koşullarını sağlayan bir maddi duran varlık kalemi, maliyet bedeli ile ölçülür.

82 Maddi varlıkların iktisabında; Elde etme maliyeti veya
İLK DEFA KAYDA ALMA VE DEĞERLEME Maddi varlıkların iktisabında; Elde etme maliyeti veya İşletmede üretim maliyeti hesaba alınır.

83 GENEL HUSUSLAR Maddi varlığın kullanılacağı yere veya yönetimin istediği kullanım şekline getirilmesi için katlanılan her türlü giderler ile bir maddi varlığın başka bir yerden sökülüp taşınması ve yerleştirilmesi için gereken tüm maliyetler satın alma maliyetine dahil edilir. Maddi varlık taksitle satın alınmış ise, fiyatın içine dahil olan finansman maliyeti ayrıştırılır ve finansman giderleri içinde raporlanır (Mevcut düzenlemede ilk yıl maliyet, sonra seçimlik). Maddi varlık işletmede üretiliyor ve özellikli varlık özelliği taşıyor (inşası bir yıldan uzun süreye yayılıyor) ise bu durumda finansman maliyetleri varlığın maliyetine dahil edilir.

84 GENEL HUSUSLAR Bir bina üzerinde bulunduğu arsa ile birlikte satın alınmış ise, ödenen bedel arsa ve bina için ayrıştırılmalı ve sadece bina amortismana tabi tutulmalıdır. Bir bütün olarak iktisap edilen maddi varlık değişik ömre sahip unsurlardan oluşuyor ise bunlar ayrı hesaplara alınmalı ve farklı kullanım sürelerine göre amorti edilmelidir. Aktifleştirme maddi varlığın yönetimin satın alma amaçlarında öngördüğü hale gelmesi ile gerçekleşir. Yıl sonu gelmesi veya üzerinden amortisman ayrılır hale gelmesi şart değildir (Örnek; Makine satın alındığı değil üretime başladığı tarihte aktifleştirilir ve amortismana tabi tutulur).

85 Bir varlığın yararlı ömrü ile ekonomik ömrü farklı olabilir.
AMORTİSMANLAR Bir varlığın amortismana tabi tutulması, varlık kullanılabilir olduğunda başlar. Varlığın yararlı ömrü işletmenin varlıktan beklediği faydaya göre belirlenir. Bir varlığın yararlı ömrü ile ekonomik ömrü farklı olabilir. Bir varlığın yararlı ömrünün tahmini, işletmenin benzer varlıklara ilişkin tecrübelerine dayanan bir takdir meselesidir.

86 AMORTİSMANA TABİ DEĞER
Amortismana tabi değer hesaplanırken, varlığın kalıntı değerinin (hurda değeri) maliyetten düşülmesi esastır. Kalıntı değer, varlığın faydalı ömrü sonunda elden çıkartılması sonucunda elde edilecek tutardan, elden çıkartma maliyetlerinin düşülmesi suretiyle hesaplanır.

87 Süreyi esas alan yöntemler; Normal amortisman yöntemi,
AMORTİSMAN YÖNTEMLERİ Süreyi esas alan yöntemler; Normal amortisman yöntemi, Azalan bakiyeler yöntemi. İş ölçüsünü esas alan yöntemler; Üretim miktarlarına göre amortisman yöntemi(Örnek; Binek otomobil amortismanı dönemsel km’sine göre hesaplanır).

88 AMORTİSMAN DÖNEMİ Maddi varlıkların amortismanları, amortisman ayrılabilir duruma geldikleri tarihten başlayarak dönem sonuna kadar olan kısım için ayrılır. Mevzuatımızda yalnızca binek otolar için uygulanan kıst dönem amortisman uygulaması standartlara göre bütün maddi varlıklar için uygulanacaktır.

89 VUK İLE UYUMLAŞTIRMA İşletmelerin amortisman uygulamaları bakımından standart ve vergi mevzuatı arasında doğan farklılıklar, Biri standartlara göre biri vergi mevzuatına göre hazırlanmış iki amortisman tablosu ile takip etmeleri, Ve bu iki tablodan elde edilen bakiyelere göre mali tablolar üzerinde düzeltme yapmaları en doğru yol olacaktır.

90 Elden çıkartıldıklarında veya,
MADDİ DURAN VARLIKLARIN ELDEN ÇIKARTILMASI Maddi varlıklar; Elden çıkartıldıklarında veya, Kullanımından gelecekte ekonomik fayda beklenmediği zaman (Tamamen kullanılamaz hale geldiklerinde-satış değerleri kalmadığında) bilançodan çıkartılır(İz bedeli yoktur). Hurdaya ayrılan veya kullanımdan kaldırılarak satışa çıkartılan maddi varlıkların amortismanına son verilir. Bilanço dışı bırakılmasından doğan kazanç veya kayıp gelir tablosu ile ilişkilendirilir ve satış hasılatı olarak sınıflandırılmaz. Gelir hesabı olarak MDV satış karı şeklinde bir hesap kullanılabilir.

91 IAS/TMS 18 HASILAT (ÖZET)

92 TANIMLAR Hasılat:İşletmenin faaliyet döneminde olağan faaliyetlerinden kaynaklanan ortakların sermayeye katkıları dışında özkaynakta artış yaratan ekonomik faydaların brüt tutarıdır. Gelir:Hasılatı da kapsayan ancak ondan daha geniş anlamda kazançları da kapsar. Gerçeğe uygun değer: Karşılıklı pazarlık ortamında, bilgili ve istekli gruplar arasında bir varlığın el değiştirmesi ya da bir borcun ödenmesi durumunda ortaya çıkması gereken tutardır.

93 HASILATIN DOĞUMU Hasılat işletmeye ekonomik faydaların akacağının kesine yakın şekilde belirlendiği ve bunun miktarının yeterli bir şekilde ölçülebilir duruma geldiği zaman kayda alınır. Aşağıdaki koşulların tümünün gerçekleşmesiyle hasılat doğmuş sayılır(Fatura düzenlemesi yeterli değil). Malların önemli risk ve getirilerinin alıcıya devredilmesi, Mallar üzerindeki kontrol ve yönetsel etkinliğin sürdürülmemesi, Hasılatın güvenilir olarak ölçülmesi, Ekonomik yararların elde edilmesinin muhtemel olması, Yüklenilen veya yüklenilecek maliyetin güvenilir olarak ölçülmesi. Vergi mevzuatımızdaki belge esaslı hasılat sistemi yerine standarttaki hasılat anlayışı hasılatın ölçülebilirliği ve elde edilebilirliği ile ilişkilidir.

94 HİZMETLERDE HASILATIN DOĞUMU
Hizmetin başlaması ile tamamlanması aynı hesap döneminde gerçekleşirse, hasılat ve maliyet dönemin gider ve gelirleri içerisinde yer alacaktır. Hizmet arzının birden fazla hesap döneminde gerçekleşmesi durumunda (seçimlik); -Mevzuatımızdaki gibi gelir ve gider ertelemesi yapılarak hizmetin tamamlandığı hesap döneminde, hizmet satış gelirleri ve satılan hizmet maliyetine aktarılarak kar/zarar hesabına konu edilmesi, -Her dönemde tamamlanan kısım kadar geliri hizmet satış geliri olarak, tamamlanan kısımla karşılaştırılabilecek maliyeti ise satılan hizmet maliyeti olarak gelir tablosuna aktarmak suretiyle kısmi tamamlama yöntemleri kullanılabilir.

95 Hasılat gerçeğe uygun değer ile ölçülür.
DEĞERLEME VE DEĞERİN TESPİTİ Hasılat gerçeğe uygun değer ile ölçülür. Hasılat, nakit veya benzerlerinin tutarıdır. Nakit veya benzerlerinin alımının ertelendiği durumlarda (vadeli satışlarda) satış bedelinin gerçeğe uygun değeri alacağın bugünkü değerine indirgenmesi suretiyle bulunur. Standarda göre hasılatın peşin değer veya gerçeğe uygun değer ile kaydının gerekli olması nedeniyle vadeli satışlarda vade farkının satış bedelinden ayrı olarak, faiz geliri şeklinde raporlanması gereklidir.

96 IAS/TMS 21 YABANCI PARALI İŞLEMLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ /KUR DEĞİŞİMİNİN ETKİLERİ (ÖZET)

97 Uygulanacak kur spot kurdur.
İLK KAYDA ALINMA SIRASINDA DEĞERLEME Uygulanacak kur spot kurdur. Mevzuatımızdaki Maliye Bakanlığı değerleme kuru veya T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru kullanılarak yapılan değerleme işlemlerinden farklı olarak standart kullanılacak değerleme kuru ile ilgili bir sınırlama getirmemiştir. Standarda göre; şirket açısından kendi işlemleri ile bağlantı kurulabilen en gerçekçi kur kullanılacaktır. Örneğin; bankadaki yapancı paralı mevduatlar için yapılan değerleme işlemlerinde bu bankaların kurları kullanılabilecektir.

98 İZLEYEN BİLANÇO TARİHLERİNDEKİ DEĞERLEME
Standart ilk kayda alınmadan sonraki değerleme işlemini varlığın veya yükümlülüğün niteliğine bağlamıştır; -Parasal kalemler; Kasa, banka, senetli/senetsiz alacaklar…vb -Parasal olmayan kalemler; Maddi, maddi olmayan duran varlıklar, finansal duran varlıklar.

99 PARASAL KALEMLERİN DEĞERLEMESİ
‘’Muhtelif döviz kurları mevcutsa, kullanılan kur; ilgili nakit akışlarının ölçüm tarihinde gerçekleşmiş olması durumunda işlemden kaynaklanan nakit akışları veya bakiyenin itfa edileceği kurdur.’’ Standartta yapılan bu açıklamaya göre varlıkların alış kuru, yükümlülüklerin ise satış kurundan değerlenmesi gerektiği yorumu çıkartılabilir. Mevzuatımızla farklılık gösteren bu değerleme işlemi nedeniyle doğacak kambiyo zararı farklılıkları kanunen kabul edilmeyen gider niteliğindedir.

100 PARASAL OLMAYAN KALEMLERİN DEĞERLEMESİ
Maddi varlık(seçimlik); 1- Maliyet bedeli ile değerleniyorsa; değerlemede kullanılacak kur iktisap tarihindeki kurdur ve değerleme kur farkı olmayacaktır. 2- Cari değer (Yeniden değerleme) ile değerleniyorsa; değerlemede kullanılacak kur cari kurdur. Değerlemeye konu varlık her bilanço döneminde yeniden değerleniyorsa ve cari değeri ile kayıtlı değeri arasındaki fark kar yerine, öz kaynaklarda gösteriliyor ise, kur farkları da öz kaynaklarda aynı kalem içinde gösterilecektir. Eğer kambiyo zararı söz konusu ise ya zarar olarak gelir tablosuna aktarılacak ya da öz kaynaklar içerisindeki varlığa ilişkin yeniden değerleme fonundan karşılanacaktır.