F İ NANSMAN, İ Ş PLANLAMASI VE G İ R İ Ş İ MC İ L İ K BÖLÜM 5 1.

... konulu sunumlar: "F İ NANSMAN, İ Ş PLANLAMASI VE G İ R İ Ş İ MC İ L İ K BÖLÜM 5 1."— Sunum transkripti:

1 F İ NANSMAN, İ Ş PLANLAMASI VE G İ R İ Ş İ MC İ L İ K BÖLÜM 5 1

2 Likidite eksikli ğ i (aktif varlıkların hemen nakde çevrilebilme derecesi) birçok sektördeki işletmenin başarısızlı ğ ındaki temel nedenlerden biridir. Elbette, sermaye (fon) yetersizli ğ i de işletmelerdeki farklı sorunların belirtisi olarak gösterilebilir. Bu nedenle; işletmelerde finansal planlama ve kontrol işlevleri gerekti ğ i gibi yürütülmelidir. 2

3 Öte yandan; işletmelerde pazarlama, kalite kontrol, müşteri hizmetleri ya da gelirlere ilişkin bazı sorunların varlı ğ ı da, işletmenin hedeflerine ulaşmasını engelleyebilmektedir. İ şletmeler; başlangıç sermayesinin tükenmesiyle birlikte fon gereksinimini hissetmeye başlamaktadır. Fon gereksinimi, işletmede ortaya çıkabilecek sorunların yalnızca bir belirtisi olmakla birlikte, sonuçta temel olarak likidite yetersizli ğ inin ço ğ u işletmenin başarısızlık nedeni oldu ğ u da söylenebilir. 3

4 Özellikle hizmetler sektörünün finansal sorunlar açısından hassas bir yapıda olmasının nedenleri sektörün kendine has bir takım özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Bunların başında; bu sektörün çok çeşitli parçalardan oluşması gelmektedir. Bu durum; sektörde girişimcili ğ e konu olabilecek çok sayıda alanın varlı ğ ını göstermektedir. 4

5 İ şletmeler; potansiyel yeni girişimlerini, genellikle işletme içi kaynaklardan elde edilen fonlarla karşılamaya çalışırlar. E ğ er bu girişimler, başlangıçtan itibaren gerekti ğ i gibi kontrol edilebilirse, sonradan ortaya çıkabilecek bazı finansal zorlukların aşılması kolaylaşır. Dahası bu yeni girişim de, bir süre sonra işletme portföyünü destekleyen bir parça olarak yer almaya başlamaktadır. Bu finansal deste ğ in sa ğ lanamaması durumunda ise, işletme a ğ ır finansal koşulların altında kalabilmektedir. 5

6 Bireysel girişimciler açısından ise durum biraz farklıdır. Sektörün herhangi bir alanına giriş için düşük finansal engellerin varlı ğ ı, bireysel girişimcilerin, az miktarda da olsa bir başlangıç sermayesi ile de yeni girişimlerde bulunabilmesini kolaylaştırmaktadır. Teorik olarak çok sayıda küçük ölçekli işletmenin başlangıç aşamasında duran varlıklara gereksinimi az oldu ğ undan, bu işletmeler genellikle işletme sermayesi ile kurulmaktadır. 6

7 Bu nedenle; çok sayıda kişi, az miktarda olsa bile, kendi sermayesi ile bir iş kurabilmektedir. Buna ra ğ men; girişimciler kendi katkılarının yanı sıra di ğ er sermaye kaynaklarını da harekete geçirmek durumundadırlar. E ğ er sa ğ lanan bu ek sermaye ortak yatırımcıdan gelen sermaye ya da bir akrabadan alınan düşük faizli borç gibi geri ödenmesinde sıkıntı yaşanmayacak türde ve düzenli bir akış içindeyse, geri ödeme süreci girişimci için sorun olmayacaktır. 7

8 Buna karşın; ek sermaye bir finans kurumundan alınmış ise, kurum belirli bir dönemden sonra sermayenin belli bir faizle iş koşulları ne olursa olsun belirtilen tarihte geri ödenmesini isteyecektir. Bu durumda işletme borç nedeniyle risk altındadır. 8

9 İ şletmede borçların sabit fonlara oranı yüksek oldu ğ unda; borç ve faiz ödemeleri de riski az olan işletmelere oranla daha yüksek olmaktadır. Bu durum; yeni girişimin finans kurumları tarafından desteklenmemesi sonucunu do ğ urmaktadır. Çünkü; finans kurumlarının girişim için sa ğ ladı ğ ı fonları, yüksek risk altında geri alamama olasılı ğ ı artmaktadır. Gerçekten de küçük ölçekli bir işletmenin aktif varlıklarını nakde çevrilmeye zorlanması, finans kurumlarının baskısıyla olmaktadır. 9

10 Hizmetler sektöründe gerçekleştirilecek bir girişim için, sektöre girişte finans dışı engeller de oldukça düşük düzeydedir. Sadece belli alanlarda teknik bilgiye dayalı uzmanlık gerekmektedir. Sonuç olarak, sektöre girişteki finansal engellerin düşük düzeyde olmasının yanı sıra bazı alanlarda girişimcilerin düşük bilgi düzeyleri ile iş kurduklarına ilişkin olarak da görüşler ortaya atılmaktadır. 10

11 Bu 2 etken birlikte ele alındı ğ ında; çok sayıda girişimci düşük sermaye ve uzmanlıktan yoksun olarak iş kurmaktadır. Bu durum kaynak yoksunlu ğ u olarak tanımlanmaktadır. Finans kaynakları ve uzmanlık hizmet sektörü açısından kıt bulunan kaynaklar olarak de ğ erlendirilebilir. Bu durum; başarı için uygun koşullar gibi görünmese de sınırsız girişimcilik fırsatları sunmaktadır. 11

12 Başlangıç Finansmanı Kaynakları Girişimci firmalar genellikle belirsiz çevre koşullarında az miktarda bilgi ile faaliyet göstermektedir. Bu durum da; kullanacakları finansman kayna ğ ının türü üzerinde belirleyici bir etkendir. Küçük ölçekli işletmelerin kaynak bulmada karşılaştı ğ ı sorunlar bilgiye erişimin güçlü ğ ü ve bilginin maliyetinin yüksek oluşudur. Dahası; az sayıda girişimcinin bu bilgiyi araştıracak ve işleyecek zamanı bulunmaktadır. 12

13 1980’lerde ve 1990’larda Finans sektörünü Etkileyen Köklü De ğ işimler Aşa ğ ıdaki Gibidir; Artan rekabet Teknolojik gelişmeler Artan işletme maliyetleri Yeniden yapılandırılan mal ve hizmetler Artan riskli borçlar 13

14 Ekonomik durgunluklar bu köklü de ğ işimlerinin bazılarını tetiklemektedir. Bu durum; bankalar ve bazı finans kurumlarının borç verme politikalarında daha tutucu davranmalarına yol açmış ve küçük işletmelerin finansal gereksinimlerini karşılamakta isteksiz bir tutum içine girmelerine neden olmuştur. 14

15 Yeni kurulan çok sayıda işletme işletmenin kuruluşunu kolaylaştırmak ve faaliyete geçebilmek için finansal deste ğ e ihtiyaç duymaktadır. Kişisel becerilerin sunulmasına dayanan işlerde bile (örn: danışmanlık gibi) donanım, personel sa ğ lama ve reklam gibi giderler için kayna ğ a ihtiyaç duyulmaktadır. Fonun kullanılaca ğ ı alan da fon kayna ğ ının türü üzerinde belirleyici olmaktadır. 15

16 Bir işletme; kazanç elde etmeye başlayana kadar, gerekli donanımı satın alma, bina ve arazi satın alma ya da finansal kiralamalar, binaların dekorasyonu yasal ve di ğ er profesyonel maliyetler ve maaşların ödenmesi gibi harcamaları yapmak zorundadır. 16

17 Finans kaynakları; iç ve dış olmak üzere iki bölümde incelenmektedir. Ço ğ u işletme 2 tür kayna ğ ı bir arada kullanmaktadır. Bir çok girişimci; dış kaynak kullanımını tercih etmese de, iç kaynakların yatırım için tek başına yeterli olmasını beklemek mantıklı de ğ ildir. Küçük işletmeler aşa ğ ıda yer alan dış kaynaklardan yararlanabilmektedir. Bankalar Risk sermayesi Finansal kiralama-Leasing Factoring Ticari krediler İ ş ortakları ve hissedarlar Bireyler Di ğ er kaynaklar 17

18 Finansmanda dış kaynaklar daha çok bankadan alınan borçlar ve finansal kiralama yoluyla sa ğ lanmaktadır. Ancak; işletme girişimci nitelikte kuruluyorsa, risk sermayesinden yararlanılması daha uygun olacaktır. Kayna ğ ın türü ne olursa olsun, fon sa ğ lama, kaynak yoksunlu ğ unun olumsuz etkilerini önleyecek nitelikte olmalıdır. 18

19 İ ş Planı Fon kaynaklarının detaylı bir biçimde araştırılmasından önce planlanan yeni girişime ilişkin iş planının hazırlanması büyük önem taşımaktadır. Çünkü; güvenilir bir iş planı olmaksızın herhangi bir dış kaynağın yeni girişim için gerekli olan fon gereksinimini uygun finansal güvenlik koşulları sağlansa bile üstlenmesi beklenemez. Öte yandan, işletme için herhangi bir dış kaynak gerekmese bile, iş planının mutlaka oluşturulması gerekmektedir. Hazırlanan iş planı, yeni girişimin uygulanabilirliğini göstermediği ve diğer düşük riskli yatırım alternatiflerinden avantajlı olmadığı sürece bu tür bir girişimin anlamı kalmayacaktır. 19

20 İ ş planı, fizibilite çalışmalarının başlangıç aşamalarında oluşturulmaya başlanır. Bu tür bir çalışma farklı sonuçlar içeren alternatiflerin de ğ erlendirilmesi, finansal gereksinimlerin belirlenmesi ve di ğ er uygulamalar hakkında fikir vermesi nedeniyle faydalıdır. Bu amaçla hazırlandı ğ ında, fizibilite çalışması alternatifler arasında seçim yapılabilmesi, seçeneklerin avantaj ve dezavantajlarının de ğ erlendirilmesi açısından önem taşımaktadır. 20

21 İ şletmenin yasal kuruluş biçimi; işletmenin sahipli ğ ine yönelik alınan kararları ve işletmenin varoluş amacına yönelik sorumlulukları alan takımı gösterir bir nitelik taşımaktadır. Bu nedenle işletmenin şekline ba ğ lı olarak alınan kararlarda, girişimci takımın katkısı önemlidir. Yeni bir işletmenin kurulması ve amaçlarını başarıyla yürütebilmesi için uzmanlık gerekmektedir. Takımla yürütülen çalışmalarda bu durumun sa ğ lanması bireysel girişimlerden daha kolaydır. İ şletme sermayesine ortak olmak ya da farklı seçeneklerle işletmenin potansiyel hissedarı olmak girişimci takımın anahtar elemanları için motive edici bir faktördür. 21

22 İ şletmenin yasal kuruluş biçimi, gerekli fonların elde edildi ğ i kaynaklara göre de de ğ işebilmektedir. Herhangi bir girişime yönelik risk sermayesi sa ğ layanlar, genellikle işletmeden bir miktar hisse istemektedir. (Sermaye sahiplerinin beklentileri işletme biçimine göre de ğ işmektedir). Örne ğ in; bir limited şirketin gelecek planları hızlı büyüme yönündeyse, işletme gelecekteki finansal alternatiflerini de ğ erlendirirken esnekli ğ e önem verecektir. Aksine, tek başına girişimde bulunan bir tüccarın işletme amacı yaşamsal varlı ğ ı sürdürebilme yönündeyse, finansal kaynaklarının seçimi de buna ba ğ lı olarak farklılaşacaktır. 22

23 İ nsan kaynaklarının belirlenmesi iş planını en önemli bölümlerinden biridir. Örne ğ in, bir otelin başarılı olmasının temel faktörleri olarak kuruluş yeri ifadesinin 3 kez tekrarlandı ğ ı söz ço ğ u kişi tarafından bilinmektedir(Conrad Hilton). Bu söze benzer olarak girişimde bulunmak için yeterli sermayesi bulunan bir kişi de, yeni girişimin başarısı açısından girişimcilikte başarılı olmanın temel faktörlerini insan, insan ve insan olarak belirleyebilir. 23

24 Girişimciler açısından, bir girişimin başarılı olup olmayaca ğ ını yalnızca kişisel ve karakteristik özelliklere ba ğ lı olarak ifade etmek zordur. Çünkü; çok sayıda birey birbirinden farklı yapıda ve farklı özelliklere sahiptir. Girişim için sermaye sa ğ layacak olan kişilerin de girişimcide aradı ğ ı özellikler birbirinden farklı olabilmektedir. Ancak; şurası bir gerçektir ki, bu durumda kalan sermaye sahipleri, girişimcilerin güvenilirli ğ i konusunda bazı kaynaklardan bilgi alma ihtiyacında olacaklardır. Çünkü sonuçta sahip oldukları fon ya da sermayeyi kullanacak olan girişimcinin güvenilir olması üzerinde önemle durulan bir konudur. 24

25 Takım üyelerinin girişime konu olan ya da benzer alandaki di ğ er girişimlerinde elde etmiş oldukları başarılar ya da deneyimleri varsa fon sa ğ layan için bu güvenin sa ğ lanması daha kolay olabilmektedir. En azından girişimcinin geçmiş deneyimleri, fon sa ğ layan açısından teknik bilginin varlı ğ ı olarak yorumlanabilmektedir. Bu açıdan de ğ erlendirildi ğ inde, girişimcinin geçmişteki başarılı deneyimlerini göz önünde bulundurarak gelecek faaliyetlerine fon sa ğ lamak, sermaye sa ğ layıcı için güvenilir kabul edilmektedir. 25

26 Ancak, girişimcilerin deneyimli olması fon sa ğ layacak kişilerin girişimcileri sadece deneyimleri nedeniyle güvenilir bulması anlamına gelmemektedir. Örne ğ in; bazı çalışanlar genç yaşlarda bile sorumluluk almaya başlamaktadırlar. Sektörün yapısından kaynaklanan bazı nedenler ve yüksek işgücü devir hızı gibi etkenler, sektörde bir süre çalışan bir kişinin de deneyime sahip olmasına neden olabilmektedir. Genç çalışanlar gerek işletme içinde farklı bölümlerde çalışarak gerekse sık işletme de ğ iştirerek belli konularda kolayca deneyime sahip olabilmektedir. 26

27 Öte yandan, güvenilirlik konusu sadece girişimci hakkındaki araştırmalardan edinilen bilgilere dayanmamaktadır. Belirli bir aşamada potansiyel girişimci, fon sa ğ layanlarla yüz yüze gelmek zorunda kalacaktır. Bu aşamada, girişimcinin ikna yetene ğ i yaşamsal önem kazanacaktır. Sinirlilik, belirsizlik, güven eksikli ğ i gibi bir takım izlenimler edinildi ğ inde bu durum fonların riske atılmaması yönünde bir karara yol açacaktır. 27

28 Bireyler, girişimin geliştirilmesinde büyük önem taşımaktadırlar. İ yi bir iş deneyimi olan kişiler, işletme ve pazar bilgilerine ba ğ lı olarak iyi iş fikirlerine sahip olacaklardır. Daha önce çalıştıkları işletmelerdeki deneyimlerini bir hazırlık süreci olarak de ğ erlendiren bireyler, kendi işlerini kurmak için risk almaya hazır hale gelmişlerdir. Fon sa ğ layıcı, bireyin iş deneyiminden etkilenerek, ona güven duymakta ve girişimin pazarın isteklerine göre şekillenenece ğ ine ikna olmaktadır. 28

29 İ ş planı; girişim fikrinin temel özelliklerini ve girişimin hedefledi ğ i makro-mikro pazarları ortaya koymak zorundadır. Girişim fikri; müşteriler tarafından önemli olarak nitelenen ve girişimi rakiplerinden farklı kılan özellikleri gösterebilir nitelikte olmalıdır. Bu farklılaştırma, soyut ve somut faydalara ba ğ lı olarak gelişmektedir. İ ş planının do ğ rudan ve dolaylı rakipleri açıkça tanımlaması ve girişimle rakipler arasında karşılaştırmalar yapması gerekmektedir. 29

30 Girişimle ilgili temel fikirlerin iş planında ifade edilmesi zor olabilmektedir. Benzer özelliklere sahip olan mevcut işletmelerin foto ğ rafları ya da çizimler bu açıdan yararlı olabilir. Fon sa ğ layıcılarla do ğ rudan görüşme aşamasında, sa ğ layıcıların girişimin kurulaca ğ ı yere getirilmesi kişilerin girişimin pazarı ve rekabet gücü hakkında fikir edinmelerine yardımcı olacaktır. Söz konusu girişimin varolan işletmelere hangi alanlarda rekabet üstünlü ğ ü sa ğ layaca ğ ı açıkça anlatılmalıdır. 30

31 İ ş planı; pazarlama açısından girişim fikrinin temel özelliklerini ortaya koymasının yanı sıra faaliyetlerin yürütülüş şeklini ve yeterlili ğ ini de ortaya koyabilmelidir. İ şletim sistemleri açıkça anlatılmalı ve tedarikçiler tanımlanmalıdır. İ şgücü gereksinimi ayrıntılı bir biçimde açıklanmalı ve iş piyasasındaki dalgalanmalar dikkate alınarak çizelgeler hazırlanmalıdır. Faaliyetin temel unsurları olan maksimum kapasite ve hizmet süresi gibi kavramlar en yüksek satış düzeyi üzerinde etkilidir. Planın insan kaynakları ile ilgili bölümünde işin yürütülmesi için gerekli uzmanlı ğ ı sa ğ layacak işgücü kayna ğ ının varlı ğ ı de ğ erlendirilmiş olmalıdır. Bu; küçük işletmelerin başarısızlı ğ ında önemli bir etken olan kalite sorunlarının önlenmesini sa ğ layacaktır. 31

32 Donanımla ilgili bilgiler, girişimi gerçekleştirmek için gereken sermaye harcamalarının yer aldı ğ ı bölümde belirtilmelidir. Gereksinimlerin belirlenmesi sırasında, girişimde beklenmeyen harcamaların ortaya çıkma olasılı ğ ına karşı önceden miktarı yüksek göstermek yararlı olacaktır. Maliyetleri karşılayacak sermaye miktarının eksik tahmin edilmesinden kaçınılmalıdır. Girişim için gereken maliyet ve sermaye miktarlarının oldu ğ undan düşük gösterilmesi girişimcinin kendisini kandırmasıdır. Sermayenin do ğ ru tahmin edilmesi yatırımın geri dönüş oranının riskle karşılaştırılmasına olanak vermektedir. 32

33 İ ş planının bir di ğ er önemli bölümü girişimin finansal açıdan de ğ erlendirilmesini içermektedir. Bu bölümde; bütçe, kar ve zarar, nakit akımı ve bilanço verileri genellikle 3 yıllık ya da büyüme senaryosunun eklenmesi durumunda 5 yıllık olarak hazırlanmaktadır. Bu tahminlerin iyimser, kötümser ve en iyi tahmin senaryolarına dayandırılması tercih edilmektedir. Projenin kötümser senaryoda bile uygulanabilirli ğ i kanıtlanırsa fon sa ğ layıcılar bu girişim fırsatını güvenilir olarak de ğ erlendireceklerdir. 33

34 Bu senaryoların özel tahminlere dayandırılması önemlidir. Satış senaryoları, tahminlenen gerçek satış hacimlerine ve ürün / hizmet birim fiyatlarına ba ğ lı olmalıdır. Satış gelirleri de ğ işik ticaret koşulları ve farklı zaman dilimlerinde tahminlenmelidir. Satış senaryoları da kötümser, iyimser ve en iyi tahmin başlıkları altında incelenmelidir. 34

35 Aynı şekilde; maliyet tahminleri de öngörülen faaliyet düzeyleri ile sabit, de ğ işken ve yarı-de ğ işken maliyetler hesaplanarak oluşturulmalıdır. İ şgücü maliyetleri önemli bir maliyet unsurudur. İ şgücü maliyeti tahminleri; olası işgücü çizelgelerine, çalışma saatlerine ve ödenecek oranlara ba ğ lı olarak belirlenmelidir. 35

36 İ ş planı, 2 ya da 3 sayfalık bir özet kısmıyla başlamaktadır. Bu bölüm genellikle dikkatli yazılmasa da, iş planının gerçekten okunan tek bölümüdür. Bu bölümde; girişim fikrinin temel özellikleri ve rekabet avantajının temelleri ortaya konulmalıdır. Temel finansal rasyolar, ayrıntılar ve yönetim kadrosu da bu bölümde yer almalıdır. Elde edilmek istenen fon kaynakları özet bölümünde vurgulanacak konular üzerinde etkili olmaktadır. Bazı fon sa ğ layıcılar için büyüme potansiyeli önemli bir etkenken, bazıları da yatırımın güvenli ğ i üzerinde durmaktadırlar. 36

37 İ ş planı; ço ğ unlukla yeni girişim için tavsiyelerde bulunacak ve destek verecek muhasebeciler ile birlikte hazırlanmaktadır. İ yi bir muhasebe-denetim firmasının seçilmesi, potansiyel fon kaynaklarına erişimi kolaylaştıracaktır. Girişim; bir muhasebe-denetim firmasının deste ğ ini alırsa, girişimin güvenilirli ğ i daha da artacaktır. 37

38 Ancak; iş planının muhasebeciler tarafından de ğ il, girişimi yaşama geçirecek kişiler tarafından hazırlandı ğ ı unutulmamalıdır. Çünkü; iş planının girişimci tarafından hazırlanması durumunda, bireyin kişisel ideallerini yansıtabilmesi mümkün olacaktır. Fon kararlarının belirlenmesinde rakamlar kadar bireyin girişim tutkusu da etkili olmaktadır. 38