SİGARANIN ZARARLARI Dr. Hasalettin DELİGÖZ.

... konulu sunumlar: "SİGARANIN ZARARLARI Dr. Hasalettin DELİGÖZ."— Sunum transkripti:

1 SİGARANIN ZARARLARI Dr. Hasalettin DELİGÖZ

2 SİGARA NEDİR ? Zehirli bir bitki olan tütünün ince bir kağıt içine sıkıştırılarak sarılmış halidir

3 Sigara Tütün Kağıt Filtre kısımları Katkılar
Ayrıca olasılıkla kalıntılar: Pestisid (böcek zehiri) Fertilizer (gübre) Fumigants (buharla dezenfekte eden ajanlar) Fabrikasyon sırasında işlem ajanları ASH sources of information Updated February 2001

4 Kurutulmuş Tütün Büyük oranda karbohidratlar ve proteinlerden oluşur.
Alkaloidler: %0.5-5 >> %95’i nikotin Terpenler: %0.1-3 Polifenoller: % Karboksilik asitler: % Alkanlar: % Alkali nitratlar: %0.01-5 Aromatik hidrokarbonlar Aldehidler Ketonlar Aminler Nitriller N- ve O- heterosiklik bileşiklikler, Pestisidler 30’dan fazla metalik bileşik Processed, unadulterated tobacco contains at least 2,550 known compounds (Dube and Green 1982). The bulk of the dried tobacco consists of carbohydrates and proteins. Other important constituents are alkaloids (0.5 to 5 percent), with nicotine as the predominant compound (90 to 95 percent of total alkaloids), and terpenes (0.1 to 3 percent), polyphenols (0.5 to 4.5 percent), phytosterols (0.1 to 2.5 percent), carboxylic acids (0.1 to 0.7 percent), alkanes (0.1 to 0.4 percent), and alkali nitrates (0.01 to 5 percent). In addition, tobacco contains traces of aromatic hydrocarbons, aldehydes, ketones, amines, nitriles, N- and O-heterocyclic compounds, pesticides, and more than 30 metallic compounds (Wynder and Hoffmann 1967; US DHEW 1979). US. Surgeon General, 1989

5 Sigara ve İçeriği Binlerce kimyasal maddeden oluşan bir kokteyldir.
Yaklaşık 4000 farklı toksin madde içerir. Bunlardan 55 adedinin kanserojen olduğu ispatlanmıştır.

6

7 Sigara ve İçeriği Sigara da bulunan bazı zehirli maddeler + +
Siyanür ; Öldürücü zehirdir. Amonyak ; Temizlik malzemelerinde kullanılan bir kimyasaldır. Arsenik ; Fare zehri yapımında kullanılır.

8 Sigara ve İçeriği Sigara da bulunan bazı zehirli maddeler + +
Kadmiyum ; Pil yapımında kullanılır Naftalin ; Güve ilacında bulunur Kurşun ; Zehirlidir, yüksek dozu ölümcüldür.

9 Sigara ve İçeriği Sigara da bulunan bazı zehirli maddeler + + Fenol ;
Dezenfektan olarak kullanılır Metanol ; Roketlerde de kullanılan Kuvvetli bir yakıttır. DDT ; Yasaklanmış bir böcek Zehiridir.

10 En tehlikeli maddeler NİKOTİN
KARBONMONOKSİT KATRAN

11 NİKOTİN Uyarıcıdır Enerjiyi arttırır nikotin
İnsana keyif verici etkiler oluşturur Konsantrasyonu arttırır El - göz koordinasyonunu artırır İştahı azaltır

12 KATRAN Kanser yaptığı kanıtlanmıştır.
%70 oranda akciğerde birikir. Akciğerleri tahrip eder Parmak ve dişlerdeki sarı renkten sorumludur.

13 KARBONMONOKSİT Kanın %15 ’i oksijen yerine karbon monoksit taşır
Hemoglobine bağlanır Kanın %15 ’i oksijen yerine karbon monoksit taşır Kalp, beyin ve diğer organlara daha az oksijen gider

14 Sigara Bilgi Notu Dünya sigara üretimi milyar adet olup, Türkiye yaklaşık 110 milyar adetlik (5,5 milyar paket) üretim ve tüketim miktarları ile 7 nci sırada yer almaktadır. Tütün mamulleri tüketimi, özellikle sigara tüketimi çok yaygın bir bağımlılık çeşidi olmasının yanı sıra, dumanında bulunan maddelerin insan sağlığı üzerine yaptığı olumsuz etkiler nedeniyle nedeniyle dünyanın ve Türkiye’nin en önemli halk sağlığı sorunlarından biridir. Dünya genelinde yılda 4 milyon kişi sigara nedeniyle ölmektedir. Türkiye’de 1984 sonrası dönemde sigara tüketimi %80 oranında artmıştır. Oysa, aynı dönemde ABD’de sigara tüketimi %30 oranında azalmıştır. Bugün dünyada, 800 milyonu gelişmekte olan ülkelerde olmak üzere toplam 1,1 milyar kişi sigara içmektedir.

15 Sigara Bilgi Notu Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) kabul ettiği hesaplamayla, yaklaşık olarak her bir milyar adetlik sigara tüketimi, kişinin vakitsiz ölümüne yol açmaktadır. Sağlık Bakanlığının raporlarına göre, tütün mamulleri tüketimi Türkiye’de yılda sağlık, işgücü vb. yaklaşık 2,72 milyar ABD Doları ekonomik kayba ve yaklaşık olarak kişinin zamansız ve erken ölmesine neden olmaktadır. Bu sayı Türkiye’de bir yılda ölen anne, bebek ve çocuk sayısının yaklaşık iki katıdır. Trafik kazalarında oluşan can kaybını yıllık kişi kabul ettiğimizde bu rakamın da yaklaşık 37 katıdır. Raporlarda, ayrıca sigaraya başlama yaşının 12’ye kadar indiği ve sigara içmeyen akciğer kanserli hastaların yüzde 33'ünün sigara içen bir kişiyle birlikte yaşadığı ifade edilmektedir.

16 Sigara Bilgi Notu Başkalarının içtiği tütün mamullerinden dolayı kişinin tütün içeriğine maruz kalması “pasif maruziyet” olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca, annenin aktif veya pasif içimine bağlı olarak fetüsün tütün içeriğine maruz kalması da “pasif maruziyet” olarak tanımlanmaktadır. Ülkemizde halka açık alanlarda pasif maruziyet yaygındır ve kontrol problemleri vardır. Bu yerler özellikle, kamu kurum ve kuruluşları, eğitim kurumları, özel ve tüzel iş yerleri, toplu taşıma araçları (tren, taksi, feribot, vapur, vb.), lokanta, bar, pastane, kafe, kıraathane, kulüpler, alışveriş merkezleri, oteller ve diğer konak-lama tesisleri, kültür hizmeti veren yerler (sinemalar, tiyatrolar, konser salon ve alanları), terminaller (otobüs, tren, havaalanı), spor alanlarıdır. Bu alanlarda sigara kullanma yasağına -özellikle- çalışanlar ve görevliler tarafından uyulmamaktadır. Ne yazık ki, ülkemiz sigara içme konusunda kötü bir üne sahiptir. Özellikle Avrupa’da “Türk gibi sigara içmek” deyimi pek çok dile yerleşmiştir. Örneğin İtalyanca’da “Türk gibi sigara içmek,” anlamında “Fumare come un Turco” tabiri kullanılmaktadır.

17 Sigara Bilgi Notu AB Komisyonu, kamuya açık yerlerde sigara yasağı uygulayan ülkeleri desteklemekte ve diğer üye ülkelerin de bu tür uygulamaya yönelmesini teşvik etmektedir. Ürettiği ve ihraç ettiği purolar, önemli gelir kaynağı olan Küba’da bile kamuya açık yerlerde tütün mamullerinin tüketilmesi 07 Şubat 2005 den itibaren yasaklanmıştır. Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi ve 5261 sayılı Yasa Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) 21 Mayıs 2003 tarihinde yapılan 56 ncı Dünya Sağlık Asamblesi toplantısında kabul edilen ve Türkiye adına 28 Nisan 2004 tarihinde New York’ta imzalanan “Dünya Sağlık Örgütü Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi”; 30/11/2004 tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanıp yürürlüğe giren 5261 sayılı Kanun’la onaylanmıştır.

18 Sigara Bilgi Notu 4207 sayılı Yasa
Türkiye, “…kişileri tütün ve tütün mamullerinin zararlarından, bunların alışkanlıklarını özendirici reklam, tanıtım ve teşvik kampanyalarından koruyucu tertip ve tedbirler almak…” amacıyla 07/11/1996 tarihinde çıkardığı 4207 sayılı “Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun” sayesinde uygulamada on senede epey mesafe katetmiştir. Hatta, bu Kanundan da önce Ocak 1988’de, dünyada ilk defa Türk Hava Yollarının uçaklarında tütün mamulleri tüketimi yasaklanmıştır. Havayollarında Türkiye’nin başlattığı bu ilk uygulama 1989’da Fransa’da, 1990’da ABD’de örnek alınıp uygulanmaya başlanmıştır.

19 Sigara Bilgi Notu 5326 sayılı Yasa
Ülkemizde önemsenmesi gereken bir başka yasal düzenleme de 30/03/2005 tarihinde kabul edilen 5326 sayılı “Kabahatler Kanunu”dur. Kanunun 39 uncu maddesi; kamu hizmet binalarının kapalı alanlarında, toplu taşıma araçlarında ve özel hukuk kişilerine ait olan ve herkesin girebileceği binaların kapalı alanlarında tütün mamullerinin tüketimi halinde elli Türk Lirası idarî para cezasını öngörmektedir. Yasanın uygulanmasına ilişkin Başbakanlık ve İçişleri Bakanlığının Genelgeleri 2005 yılında yayınlanmıştır.

20 Sigara Bilgi Notu 4733 sayılı Yasa
03/01/2002 tarih ve 4733 sayılı “Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğünün Yeniden Yapılandırılması ile Tütün ve Tütün Mamullerinin Üretimine, İç ve Dış Alım ve Satımına, 4046 Sayılı Kanunda ve 233 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, 9/1/2002 tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanunun “Kurulun çalışma esasları, görev ve yetkileri” başlıklı 3 üncü maddesi d bendi, “4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanunda yer alan hükümler saklı kalmak kaydıyla, tütün ve alkol tüketiminden kaynaklanan kamusal, toplumsal ya da tıbbi nitelikteki her türlü zararlı etkileri önleyecek düzenlemeleri yapmak, bunlarla ilgili kararları almak.” şeklinde düzenlenmiştir.

21 SİGARA İÇMEYİ ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILMALIDIR?
Sigara Bilgi Notu SİGARA İÇMEYİ ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILMALIDIR? * Çocukların ve gençlerin tütün mamulleri kullanmalarını önlemek, * Kullananların bırakmalarını sağlayacak tedbirlerin alınmasını sağlamak, * Pasif maruziyetin (içiciliğin) oluşturduğu sağlık risklerine dikkat çekilerek insanların temiz hava soluma haklarını korumak, * Bütün bu konularda toplumsal bilinç oluşturulmasını sağlamak. Bu da; -Öncelikle tütün mamulü tüketmeye başlamamış veya yeni başlamış onlu yaşlarını süren gençleri bilgilendirip bilinçlendirerek; Her yaştan tütün mamulleri tüketen kişileri ya da kendisi Tüketmeyip ancak çevresindeki tüketicileri içmemeleri konusunda etkileyebilecek bilinçli kişileri harekete geçirerek sağlanabilir.

22 Sigara Bilgi Notu Aşağıdaki anlatım, artık bilimsel olarak kabul edilmektedir: Tütün mamulleri, insan sağlığına zarar veren maddelerin başında gelmektedir. Gelişmiş toplumlar bunun farkındadır. Aklı başında her insan tütün mamullerinden uzak durmalıdır. İnsan vücudu da, toplum da artık sigarayı reddetmektedir. İnsan sağlığı ve hayat kalitesi çok önemlidir. Tütün mamulleri tüketimi bireylerin kendi kendilerine verdiği zararın ötesinde toplum sağlığını ve toplumun geleceğini doğrudan ilgilendirmektedir. Tütün ve tütün mamullerinde; arsenik, benzen, hidrojensiyanid, kadmiyum, toluene, amonyak, propilen, glikol gibi civarında kanserojen ve toksik madde olduğu bilinmektedir. Tütün mamullerinin insan vücudunda zararının dokunmadığı organ yok gibidir. Özellikle hamileler, çocuklar ve hastalar tütün mamullerini kendileri tüketmeseler de yanlarında içildiği takdirde pasif olarak etkilenmektedirler.

23 Sigara Bilgi Notu Tütün mamullerinin kullanımı (özellikle sigara), gençler için diğer uyuşturuculara bir basamak teşkil etmektedir. Başta akciğer kanseri ve çeşitli hastalıkların nedenleri arasında tütün mamullerinin hatırı sayılır bir yeri vardır. Bu da bir gerçektir ki; Tütün mamulleri tüketiminin sağlığa ilişkin zararlarının yanı sıra ülkemizde ciddi boyutta yangın ve çevre kirliliğine neden olduğu bilinmektedir: Mesela, İstanbul’da 2005 yılında çıkan yangınların yüzde 38’i sigara kaynaklıdır ve 2005 yılında ülkemizde sigaranın neden olduğu 90 orman yangınında toplam 1964 hektar orman yanmıştır.

24 Sigaranın zararlarını bildiğinizi düşünmenize rağmen sigara içmeye devam ediyorsunuz.
Belki de şöyle düşünüyorsunuz; Günde bir kaç sigara içiyorum, bu da tehlikeli değil. * Sigarayı bırakamayacak kadar tiryakiyim. * Sigara strese dayanmamı kolaylaştırıyor. * Kilo almamı engelliyor. * Herkes bu kadar karışmasa bırakabilirim.

25 NEDEN SİGARA İÇMEYE DEVAM EDİYORSUNUZ ?
Fiziksel Bağımlılık : Sigaradaki nikotin; alkol, kokain ve eroinden daha fazla bağımlılık yapan bir maddedir. Her soluktan 7 saniye sonra nikotin beyninize ulaşıp "iyi hissetmenizi" ve daha fazla "nikotin istemenizi" sağlıyor. Fiziksel Alışkanlık : Sigaradan çekilen her nefes el ve ağız alışkanlığınızı kuvvetlendiriyor. Eğer günde 1 paket sigara içiyorsanız ve her sigaradan 10 nefes çekiyorsanız, günde 200 defa, yılda defa bunu tekrarlıyorsunuz ve gittikçe güçlenen bir alışkanlık ortaya çıkıyor.

26 NEDEN SİGARA İÇMEYE DEVAM EDİYORSUNUZ ?
Sigara Endüstrisi : Sigara üreticisi firmalar, sigara ile soğuk- kanlılık, kararlılık, incelik, güç ve öfkenin kontrol altına alınması arasında ilişki olduğuna insanları inandırmak için milyonlarca dolarlık reklam yapmakta, filmlerde önemli karakterlerin kendi sigaralarını içmeleri için yüz binlerce dolar ödemektedirler. "Amerika gibi ülkelerde sigara içmek iyice kontrol altına alındığından, sigaralarını gelişmekte olan ülkelerde pazarla- makta ve insanların genç yaşta sigaraya başlayıp, devam etmeleri için her yolu denemektedirler. " Sigaraya alıştırdıkları kişinin bütçe- sinden her ay düzenli bir bölüme el koymaktadırlar.

27 Kanserojen Maddenin tipi
Bu tip maddelerin sayısı Polisiklik aromatik hidrokarbonlar 10 Aza-arenes 3 N-nitrosaminler 7 Aromatik aminler Heterosiklik aromatik aminler 8 Aldehidler 2 Çeşitli organik maddeler 15 İnorganik bileşikler TOPLAM 55 Kaynak: SS Hecht. Tobacco smoke carcinogens and lung cancer. J Natl Cancer Inst; 1999; 91 (14):

28 Sadece tütünden alınabilen kanserojen hangisidir?
Nitrozaminler Benzo(a)piren Katekol Hidrazin Vinil klorid

29 Nitrozo aminler

30 Benzo(a)piren

31 Katekol

32 Asimetrik Dimetil Hidrazin

33 Vinil Klorid

34 nicotine-derived nitrosoamineketone
Tütüne-özel nitrosaminler NNN, NNK, NAT ve NAB, tütün bitkisinin doğal komponentleridir. Bu ajanların metabolik aktivasyonu DNA bozulmalarına, gen mutasyonuna ve kansere giden olaylara yol açabilir. Detoksifikasyon ve metabolik aktivasyon smoker’ın kansere duyarlılığını belirleyici etkenlerden birisidir. Metabolic activation of these agents can incite DNA adduct formation, gene mutations, and a sequence of events that can lead to cancer. The balance between detoxification and metabolic activation determines, in part, the susceptibility of smokers to cancer. nicotine-derived nitrosoamineketone

35 VÜCUDA ETKİLERİ BAŞ VE YÜZE ETKİLERİ AKCİĞER VE BRONŞLARA ETKİLERİ
KALBE ETKİLERİ ORGANLARA ETKİLERİ

36 BAŞ VE YÜZE ETKİLERİ Bir sigara bağımlısı olarak, ağız kanserine yakalanma riskiniz çok yüksek. Ayrıca tütün duman diş eti hastalıklarına yol açar, diş çürümesine ve nefesinizin kötü kokmasına sebep olur. Bunların yanı sıra sigara bağımlılarında kronik baş ağrılarında rastlanır. Beyne giden oksijende azalma olur bu da beyin damarlarının daralmasında neden olur. Bu durum kişiyi felce kadar götürür

37 AKCİĞER VE BRONŞLARA ETKİLERİ
Soluk borunuzdan ve bronşlarınızdan geçen duman göğsünüze iner. Sigara dumanındaki hidrojen siyanid, bronşlarınızın çeperini yakar ve kronik öksürük ortaya çıkar. Bronşlar zayıfladıkça, bu bölgede pek çok hastalık oluşur. Akciğer salgılarında azalma olur ve bu da kronik öksürüklere yol açar. Sigara içenler, içmeyenlere on kat daha fazla akciğer kanseri olma riski taşırlar.

38 KALBE ETKİLERİ Sigaranın kalbe verdiği zararlar tek kelimeyle yıkıcıdır. Nikotin kan basıncını yükseltir ve kanın daha çabuk pıhtılaşmasına sebep olur. Sigarada bulunan karbon monoksitin kandaki oksijeni yok etmesiyle damarlarda kolesterol depolanır ve bu da kalp krizi riskini arttırır. Bunun yanı sıra, kan dolaşımı bozukluklarına bağlı olarak, felç, parmaklarda kangren ve iktidarsızlık, sigara içenlerde çok sıklıkla görülen hastalıklardır.

39 ORGANLARA ETKİLERİ Sigaranın sindirim sistemine pek çok kötü etkisi bulunmaktadır. Sigara tüketimine bağlı olarak, midede asit salgılanması artar, mide yanmaları ve ülser başlar. Sigara bağımlılarında pankreas kanseri çok sıklıkla ortaya çıkar, büyük ölçüde ölümle sonuçlanır. Sigaranın ihtiva ettiği kanserojen maddeler, idrarla dışarı atılır ancak bu maddelerin vücuttaki varlığı mesane kanserine yol açar. Sigara yüzünden oluşan yüksek kan basıncı ise böbreklere büyük zarar verir

40 PASİF İÇİCİLİK VE AKTİF ZARAR GÖRME
Sigara dumanının zararları saymakla bitmez ve sadece içenler için değil içmeyenler için de çok zararlıdır. Sigara, puro ya da pipo içen kişiyle aynı ortamda bulunanlar, hem yanan tütünün dumanını hem de sigara içen kişinin dışarı verdiği dumanı solur ve oldukça büyük bir zarar görür. Her yıl binlerce pasif içici, sigara dumanın verdiği zararlardan dolayı hastalanarak hayatını kaybetmektedir. ZEHİRLİ DUMAN Pasif içiciler, sigara içen kişilerin yanında durarak çeşit kimyasal maddeden zarar görmektedirler. Bunların büyük bir kısmı zehirlidir. Geriye kalan kısmı da kanserojen benzopyrene ve formaldehyde gazlarıdır. Sigara dumanına ne kadar çok maruz kalırsanız, kalp krizi geçirme ve akciğer kanseri olma riskiniz o oranda artar.

41 PASİF İÇİCİLİK VE AKTİF ZARAR GÖRME
RİSK ALTINDAKİ BEBEKLER VE ÇOCUKLAR Ne yazık ki, çocuklar için risk çok daha ciddidir. Çünkü, akciğerleri henüz gelişmekte olup, yetişkinlerden daha fazla ve daha hızlı nefes alıp veririler. Sigara dumanına maruz bırakılarak pasif içici durumuna düşürülen çocuklarda kulak-burun-boğaz enfeksiyonları, bronşit ve zatürree sıklıkla görülen hastalıklardır. ABD’deki California Üniversitesi’nde görevli bilim adamı Manuela Martins -Green ve ekibi, sigara dumanına maruz kalan hücrelerin yaralanan bölgelere doğru gitmekte zorlandığını ifade ederek, yaraların iyileşmesine yardım eden fibroblast hücrelerin duman nedeniyle yapışkan hale geldiğini ve hareket etmekte zorluk çektiğini kaydetti.

42 PASİF İÇİCİLİK VE AKTİF ZARAR GÖRME
Fareler üzerinde bir dizi araştırma yaptıklarını ifade eden bilim adamları, deney için kullanılan fareleri iki gruba ayırdıklarını ve birinci gruptakileri 6 ay süreyle sigara dumanına maruz bıraktıklarını bildirdi. Farelerde 5 milimetre çapında yaralar açan bilim adamları, sigarasız ortamda yaşayan farelerin yaralarının 7 gün sonra yüzde 95 oranında kapandığını, pasif sigara içen farelerin yaralarının aynı süre içinde sadece yüzde 85 oranında kapandığını saptadılar.

43

44 VÜCUDUNUZ KÜLLÜK OLMASIN!!!!!

45 SİGARANIN ESİRİ OLMAYIN !...

46 SAĞLIKLI VE UZUN BİR YAŞAM İÇİN
SİGARAYI BIRAKALIM