FATİH DURAL1 1929-33 / 1997-98 / 2008-09 BÜYÜK KRİZLERDE MUHASEBE STANDARTLARININ DURUMU Fatih DURAL Bağımsız Denetim Derneği Başkanı.

... konulu sunumlar: "FATİH DURAL1 1929-33 / 1997-98 / 2008-09 BÜYÜK KRİZLERDE MUHASEBE STANDARTLARININ DURUMU Fatih DURAL Bağımsız Denetim Derneği Başkanı."— Sunum transkripti:

1 FATİH DURAL1 1929-33 / 1997-98 / 2008-09 BÜYÜK KRİZLERDE MUHASEBE STANDARTLARININ DURUMU Fatih DURAL Bağımsız Denetim Derneği Başkanı

2 FATİH DURAL2  ŞİŞİRİLMİŞ VARLIK DEĞERLERİ VE KAR DÜZEYLERİNİ İZLEMİŞ OLMALARI,  ŞİŞİRİLMİŞ DEĞERLERİN DENETLENMİŞ VE ONAYLANMIŞ OLMASI,  İŞLETME GRUPLARI İLE PİRAMİTLEŞMELERİN ARTMIŞ OLMASI,  ÖZEL ŞİRKETLERİN ÖNLENEMEZ EGEMENLİĞİ,  FİNANSAL VARLIK DEĞERLERİNİN REEL DEĞERLERİ KATLAMIŞ OLMASI,  BİLANÇO DIŞI DEĞERLER İLE TÜREV ÜRÜNLERDEKİ BÜYÜK ARTIŞLAR,  DÜŞÜK FAİZ HADLERİ, GEVŞEK BORÇLANMA KURALLARIİ  NAKİT BOLLUĞU, KREDİ ÇOKLUĞU BENZER NOKTALAR

3 FATİH DURAL3 KRİZDE EN ÇOK ELEŞTİRİLEN MUHASEBE UYGULAMASI; GERÇEĞE UYGUN DEĞER (FAİR VALUE) DEĞERLEME YÖNTEMİ OLMUŞTUR. 2008 KRİZİNİN 1929 BÜYÜK KRİZİ İLE İLGİLİ BİR BENZERLİĞİ DE BU DEĞERLEME YÖNTEMİDİR. 1929 KRİZİNDEN SONRA KURULAN SEC PİYASA DEĞERİ İLE (GERÇEĞE UYGUN DEĞER) İLE DEĞERLEMEYE MÜSAADE ETMEMİŞ VE MALİYET DEĞERİ YÖNTEMİNİ UYGULATMIŞTIR.  GERÇEĞE UYGUN DEĞER Mİ?  TARİHİ MALİYET Mİ? GERÇEĞE UYGUN DEĞERİN BELİRLENMESİNDE SORUNLAR  GERÇEĞE UYGUN DEĞER TARİHİNDE HEM ZAMANLAMA HEM DE MİKTAR AÇISINDAN BELİRSİZLİKLER VAR.  GERÇEĞE UYGUN DEĞER İŞLETME YÖNETİMİNİN TARAFLI GÖRÜŞLERİNİ İÇERİR.  GERÇEĞE UYGUN DEĞER HESAPLAMALARI ÖNEMLİ YANLIŞLIKLARA NEDEN OLMA OLASILIĞI YÜKSEK OLDUĞUNDAN BUNUNLA İLGİLİ HATA RİSKLERİNİ SAPTAMAK ZORDUR. KRİZ VE MUHASEBE

4 FATİH DURAL4  IASB 09.07.2009 TARİHİ İTİBARİYLE BÜTÜN İŞLETMELERİN ÇOK BÜYÜK KISMINI (% 95’ini) OLUŞTURDUĞU TAHMİN EDİLEN KOBİL’LERİN KULLANILABİLMELERİ İÇİN GELİŞTİRİLEN BİR STANDART SETİ (KOBİ MUHASEBE STANDARTLARI) KAMUOYUNA DUYURMUŞTUR.  KOBİ MUHASEBE STANDARTLARI, ADINDAN DA ANLAŞILACAĞI ÜZERE, NİSPETEN KÜÇÜK DÜZEYDEKİ İŞLETMELERİN KAPASİTELERİ VE İHTİYAÇLARI DİKKATE ALINARAK OLUŞTURULMUŞ, YAKLAŞIK 230 SAYFALIK TEK BİR STANDART NİTELİĞİNDEDİR.  BU YAPILAN İŞLEMLERLE TAM SET UFRS’LER DE Kİ STANDART SADELEŞTİRİLMİŞ VE KAPSAM DARALTILMIŞTIR. KOBİLER VE UFRS

5 FATİH DURAL5  FİNANSAL BİLGİ TALEP EDEBİLME İMKANINA SAHİP OLMAYAN GENİŞ BİR KULLANICI KİTLESİNE;  GENEL OLARAK İŞLETMENİN FİNANSAL DURUMU  FAALİYET SONUÇLARI VE NAKİT AKIŞLARI HAKKINDA FAYDALI BİLGİ SAPTAMAK.  AYRICA İŞLETME YÖNETİCİLERİNE YÖNETTİKLERİ KAYNAKLAR İLE HESAP VEREBİLİRLİKLERİNİ GÖSTERMEKTİR. KOBİLER İÇİN UFRS STANDARDINDA FİNANSAL TABLOLARIN AMACI

6 FATİH DURAL6 1- ANLAŞILABİLİRLİK 2- İHTİYACA UYGUNLUK 3- GÜVENİLİRLİK  Gerçeğe Uygun Sunum  Özün Önceliği  Tarafsızlık  İhtiyatlılık ve Tam Açıklama 4- KARŞILAŞTIRILABİLİRLİK KOBİLER İÇİN UFRS STANDRDINDA FİNANSAL TABLOLARDA YER ALAN NİTELİKSEL ÖZELLİKLER

7 FATİH DURAL7 1- ZAMANINDA SUNUM 2- FAYDA MALİYET DENGESİ FİNANSAL TABLOLARIN DENETİM VE SUNUMUNDA

8 FATİH DURAL8 KOBİLER İÇİN UFRS STANDARDI İNCELENDİĞİNDE, BU STANDARTTAKİ KAVRAMLAR VE İLKELER TAM SET UFRS’DEKİ KAVRAMSAL ÇERÇEVENİN ÖZETİDİR.

9 FATİH DURAL9 SERMAYE PİYASASI MEVZUATINA GÖRE BAĞIMSIZ DENETİMDE SORUMLULUK VE CEZA UYGULAMASI

10 FATİH DURAL10 DENETİM VE CEZAİ SORUMLULUK 1.1. DENETİME YETKİLİLER : MADDE 45 - BU KANUN VE DİĞER KANUNLARIN SERMAYE PİYASASI İLE İLGİLİ HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASININ VE HER TÜRLÜ SERMAYE PİYASASI FAALİYET VE İŞLEMLERİNİN DENETİMİ KURUL UZMAN VE UZMAN YARDIMCILARI TARAFINDAN YAPILIR. KURULCA GÖREVLENDİRİLEN KURUL UZMAN VE UZMAN YARDIMCILARI; İHRAÇCILAR, SERMAYE PİYASASI KURUMLARI, BUNLARIN İŞTİRAK VE KURULUŞLARI İLE DİĞER GERÇEK VE TÜZEL KİŞİLERDEN BU KANUN VE DİĞER KANUNLARIN SERMAYE PİYASASINA İLİŞKİN HÜKÜMLERİYLE İLGİLİ GÖRECEKLERİ BİLGİLERİ İSTEMEYE, BUNLARIN TÜM DEFTER, KAYIT VE BELGELERİNİ VE SAİR BİLGİ İHTİVA EDEN VASITALARINI İNCELEMEYE VE BUNLARIN ÖRNEKLERİNİ ALMAYA, İŞLEM VE HESAPLARINI DENETLEMEYE, İLGİLİLERDEN YAZILI VE SÖZLÜ BİLGİ ALMAYA, GEREKLİ TUTANAKLARI DÜZENLEMEYE YETKİLİ OLUP, İLGİLİLER DE İSTENİLEN BİLGİ, BELGE, DEFTER VE SAİR VASITALARIN ÖRNEKLERİNİ VERMEK, YAZILI VE SÖZLÜ BİLGİ VERMEK VE TUTANAKLARI İMZALAMAKLA YÜKÜMLÜDÜRLER. 1- 2499 SAYILI SERMAYE PİYASASI KANUNU’NA GÖRE DENETİM VE CEZAİ SORUMLULUĞA İLİŞKİN HÜKÜMLER

11 FATİH DURAL11 BİRİNCİ VE İKİNCİ FIKRA HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDE KENDİLERİNDEN BİLGİ İSTENİLEN GERÇEK VE TÜZEL KİŞİLER ÖZEL KANUNLARDA YAZILI GİZLİLİK VE SIR SAKLAMA HÜKÜMLERİNİ İLERİ SÜREREK BİLGİ VERMEKTEN İMTİNA EDEMEZLER. DENETİMLE GÖREVLENDİRİLEN UZMANLAR TARAFINDAN İSTENECEK DEFTER, EVRAK, DOSYA, KAYIT VE DİĞER BELGELERİN İBRAZ VEYA TESLİM EDİLMEMESİ HALİNDE, İHRAÇCILAR, SERMAYE PİYASASI KURUMLARI, BUNLARIN İŞTİRAK VE KURULUŞLARI NEZDİNDE ARAMA YAPILABİLİR. ARAMA, KURULUN GEREKÇELİ BİR YAZI İLE ARAMA KARARI VERMEYE YETKİLİ SULH CEZA HAKİMİNDEN TALEPTE BULUNMASI ÜZERİNE, SULH CEZA HAKİMİNİN İSTENİLEN YERLERDE ARAMA YAPILMASINA KARAR VERMESİ HALİNDE YAPILABİLİR. ARAMADA BULUNAN VE İNCELENMESİNE LÜZUM GÖRÜLEN DEFTERLER VE BELGELER AYRINTILI BİR TUTANAKLA TESPİT OLUNUR VE YERİNDE İNCELEMENİN MÜMKÜN OLMADIĞI HALLERDE, MUHAFAZA ALTINA ALINARAK İNCELEME YAPANIN ÇALIŞTIĞI YERE SEVK EDİLİR. ARAMA SONUCUNDA ALINAN DEFTER VE BELGELER ÜZERİNDEKİ İNCELEMELER EN GEÇ ÜÇ AY İÇİNDE SONUÇLANDIRILARAK BİR TUTANAKLA SAHİBİNE GERİ VERİLİR. BU MADDE UYARINCA YAPILACAK TEBLİGATLARA, TEBLİGAT KANUNU HÜKÜMLERİ UYGULANIR.

12 FATİH DURAL12 1.2. TEDBİRLER MADDE 46 - KURUL, BU KANUN UYARINCA YAPTIĞI İZLEME, İNCELEME VE DENETLEMELER SONUCUNDA; A) KURULA KAYIT YÜKÜMLÜLÜĞÜ YERİNE GETİRİLMEKSİZİN YAPILMIŞ İHRAÇ, HALKA ARZ VE SATIŞ İŞLEMLERİYLE, İZİNSİZ SERMAYE PİYASASI FAALİYETLERİNİN DURDURULMASI İÇİN GEREKLİ HER TÜRLÜ TEDBİRİ ALMAYA; KAYIT YÜKÜMLÜLÜĞÜNE UYULMAKSIZIN YAPILAN HALKA ARZ VE SATIŞ SONUCU SATILAN KISMIN KARŞILIĞI VE SATIŞI YAPILACAK SENETLER İÇİN HER TÜRLÜ TEMİNATTAN MUAF OLARAK İHTİYATİ TEDBİR VE İHTİYATİ HACİZ İSTEMEYE, TEDBİR VE HACİZ TARİHİNDEN İTİBAREN ALTI AY İÇİNDE DAVA AÇMAYA VEYA TAKİP YAPMAYA; HER TÜRLÜ HUKUKİ VE CEZAİ SORUMLULUK SAKLI KALMAK KAYDIYLA, İZİNSİZ SERMAYE PİYASASI FAALİYET VE İŞLEMLERİNİN DOĞURDUĞU SONUÇLARIN İPTALİ İÇİN TESPİT TARİHLERİNDEN İTİBAREN ÜÇ AY, VUKUU TARİHLERİNDEN İTİBAREN BİR YIL İÇİNDE DAVA AÇMAYA, B) 12 NCİ MADDEDEKİ ESASLAR ÇERÇEVESİNDE ALINAN YÖNETİM KURULU KARARLARI ALEYHİNE, BU KARARLARIN İLANINDAN İTİBAREN OTUZ GÜN İÇİNDE ORTAKLIK MERKEZİNİN BULUNDUĞU YER TİCARET MAHKEMESİNDE İPTAL DAVASI AÇMAYA VE BU KARARLARIN İCRASININ GERİ BIRAKILMASINI İSTEMEYE,

13 FATİH DURAL13 C) BU KANUNA TABİ ANONİM ORTAKLIK VE SERMAYE PİYASASI KURUMLARININ, KANUNA, ESAS SÖZLEŞME HÜKÜMLERİNE VEYA İŞLETME MAKSAT VE MEVZUUNA AYKIRI GÖRÜLEN DURUM VE İŞLEMLERİ İLE SERMAYENİN AZALMASINA VEYA KAYBINA YOL AÇAN İŞLEMLERİNİN HUKUKA AYKIRILIĞININ TESPİTİ VEYA İPTALİ İÇİN DAVA AÇMAYA, TÜRK TİCARET KANUNU HÜKÜMLERİ SAKLI KALMAK KAYDIYLA İLGİLİLERDEN AYKIRILIKLARIN GİDERİLMESİ İÇİN TEDBİR ALMASINI VE ÖNGÖRÜLEN İŞLEMLERİ YAPMASINI İSTEMEYE VE GEREKTİĞİNDE BU HALLERİ İLGİLİ MERCİLERE İNTİKAL ETTİRMEYE, D) 15 İNCİ MADDENİN SON FIKRASINDA BELİRTİLEN İŞLEMLERDE BULUNDUKLARI TESPİT EDİLEN ANONİM ORTAKLIKLARDAN, DENETLEME SONUÇLARININ KURUL TARAFINDAN BELİRLENECEK ŞEKİL VE ESASLAR DAHİLİNDE ORTAKLARA DUYURULMASINI İSTEMEYE, E) MEVZUAT UYARINCA AÇIKLANMASI GEREKİRKEN AÇIKLANMAMIŞ BİLGİLERİ VE MEVZUATA AYKIRILIKLARI MASRAFI İLGİLİ ANONİM ORTAKLIK, KİŞİ, KURULUŞ VEYA SERMAYE PİYASASI KURUMLARINDAN TAHSİL EDİLMEK ÜZERE KAMUOYUNA DUYURMAYA, F) DENETİMLE GÖREVLENDİRİLENLER TARAFINDAN İSTENECEK DEFTER, EVRAK, DOSYA, KAYIT VE BİLGİ İHTİVA EDEN DİĞER VASITALARIN İBRAZ VEYA TESLİM EDİLMEMESİ HALİNDE, GEREKTİĞİNDE MAHKEMEYE BAŞVURARAK, BUNLARIN İBRAZ VEYA TESLİMİNİN SAĞLANMASINI TALEP ETMEYE,

14 FATİH DURAL14 G) SERMAYE PİYASASI KURUMLARININ MEVZUAT, ESAS SÖZLEŞME VE İÇTÜZÜK HÜKÜMLERİNE AYKIRI FAALİYETLERİNİN TESPİT EDİLMESİ HALİNDE, İLGİLİLERDEN AYKIRILIKLARIN GİDERİLMESİ VE KANUNA, İŞLETME AMAÇ VE İLKELERİNE UYGUNLUĞUN SAĞLANMASINI İSTEMEYE; AYKIRILIKTA SORUMLULUĞU TESPİT EDİLEN KURUM GÖREVLİLERİNİN, HAKLARINDA KOVUŞTURMAYA GEÇİLDİKTEN SONRA YARGILAMA SONUÇLANINCAYA KADAR İMZA YETKİLERİNİ SINIRLANDIRMAYA VEYA KALDIRMAYA; AYKIRILIKLARIN GİDERİLMEMESİ VEYA GİDERİLEMEYECEK AYKIRILIKLARIN TESPİT EDİLMESİ DURUMUNDA, GEREKLİ HER TÜRLÜ TEDBİRİ ALMAYA VE BU KURUMLARIN FAALİYETLERİNİ GEÇİCİ VEYA SÜREKLİ OLARAK DURDURMAYA VE YETKİLERİNİ KALDIRMAYA, H) SERMAYE PİYASASI KURUMLARININ, MALİ YAPILARININ CİDDİ SURETTE ZAYIFLAMAKTA OLDUĞUNUN TESPİTİ HALİNDE; VERİLECEK UYGUN SÜRE İÇİNDE, MALİ DURUMLARININ GÜÇLENDİRİLMESİNİ İSTEMEYE; KURUM GÖREVLİLERİNİN İMZA YETKİLERİNİ SINIRLANDIRMAYA VEYA KALDIRMAYA; VERİLEN BU SÜRE İÇİNDE, BU KURUMLAR TARAFINDAN GEREKLİ TEDBİRLERİN ALINMAMASI HALİNDE VEYA MALİ DURUMLARININ TAAHHÜTLERİNİ KARŞILAYAMAYACAK KADAR ZAYIFLAMIŞ OLDUĞUNUN TESPİTİ HALİNDE GEREKLİ TEDBİRLERİ ALMAYA, HERHANGİ BİR SÜRE VERMEKSİZİN KURUMLARIN FAALİYETLERİNİ GEÇİCİ OLARAK DURDURMAYA VEYA SÜREKLİ OLARAK DURDURARAK YETKİLERİNİ KALDIRMAYA; BU TEDBİRLERDEN NETİCE ALINMADIĞI TAKDİRDE TEDRİCİ TASFİYELERİNE KARAR VERMEYE VE TASFİYENİN BİTMESİNİ TAKİBEN GEREKTİĞİNDE VEYA TEDRİCİ TASFİYEYE GİTMEKSİZİN DOĞRUDAN İFLASLARINI İSTEMEYE,

15 FATİH DURAL15 İ) KANUNUN 47 NCİ MADDE (A) BENDİ HÜKMÜNDE SAYILAN FİİLLERE DOĞRUDAN YA DA DOLAYLI OLARAK İŞTİRAK ETTİKLERİ KURULCA TESPİT EDİLEN GERÇEK VEYA TÜZEL KİŞİLERİN, BORSALAR VE TEŞKİLATLANMIŞ DİĞER PİYASALARDA GEÇİCİ VEYA SÜREKLİ OLARAK İŞLEM YAPMALARININ ÖNLENMESİNİ TEMİNEN GEREKLİ TEDBİRLERİ ALMAYA, J ) GEREK GÖRÜLEN HALLERDE, HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIKLARIN GENEL KURULLARINA, OY HAKKI BULUNMAKSIZIN BİR GÖZLEMCİ GÖNDERMEYE, K) SERMAYE PİYASASI KURUMLARININ (H) BENDİ HÜKMÜ UYARINCA, TEDRİCİ TASFİYEYE GİRMESİ VEYA İFLASI DURUMLARINDA, KURULCA SORUMLULUKLARI TESPİT EDİLMİŞ BULUNMAK KAYDIYLA; %10'UNDAN FAZLA PAYA SAHİP ORTAKLARININ, GÖREVDEN AYRILMIŞ OLAN VEYA HALEN GÖREVDE BULUNAN YÖNETİM KURULU BAŞKAN VE ÜYELERİNİN VE İMZAYA YETKİLİ YÖNETİCİLERİ İLE YATIRIM FONU YÖNETİCİLERİNİN ŞAHSEN İFLASLARINI İSTEMEYE, YETKİLİDİR. YETKİLERİ SÜREKLİ OLARAK KALDIRILAN SERMAYE PİYASASI KURUMLARININ MALVARLIKLARI, YETKİNİN KALDIRILMASINA İLİŞKİN KURUL KARARININ ALINDIĞI TARİHTEN İTİBAREN TEDRİCİ TASFİYE İŞLEMLERİNİN TAMAMLANDIĞI İLAN EDİLİNCEYE; TEDRİCİ TASFİYEYİ TAKİBEN VEYA DOĞRUDAN İFLAS TALEBİNDE BULUNULMASI HALİNDE, İFLAS TALEBİNİN MAHKEMECE ESASTAN KARARA BAĞLANMASINA KADAR, TEDRİCİ TASFİYE ÇERÇEVESİNDE YATIRIMCILARI KORUMA FONU VE KURUL TARAFINDAN YAPILACAK İŞLEMLER HARİÇ, ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE DEVREDİLEMEZ, REHNEDİLEMEZ, TEMİNAT GÖSTERİLEMEZ, HACZEDİLEMEZ, BAŞLAMIŞ TÜM İCRA TAKİPLERİ DE KENDİLİĞİNDEN DURUR.

16 FATİH DURAL16 SERMAYE PİYASASINDA İZİNSİZ OLARAK FAALİYETTE BULUNDUĞU, YETKİ BELGELERİ İPTAL OLUNDUĞU VEYA FAALİYETLERİ GEÇİCİ OLARAK DURDURULDUĞU HALDE TİCARET UNVANLARINDA, İLAN VE REKLAMLARINDA, SERMAYE PİYASASINDA FAALİYETTE BULUNDUKLARI İNTİBAINI YARATACAK KELİME VEYA İBARE KULLANILDIĞININ TESBİTİ HALİNDE SORUMLULAR HAKKINDA CEZAİ KOVUŞTURMA YAPILMAKLA BİRLİKTE, GECİKMESİNDE SAKINCA BULUNAN HALLERDE, KURULUN TALEBİ ÜZERİNE EN BÜYÜK MÜLKİ AMİRLERCE BUNLARIN İŞYERLERİ GEÇİCİ OLARAK KAPATILABİLECEĞİ VE İLAN VE REKLAMLARI DURDURULABİLECEĞİ GİBİ, KANUNA AYKIRI BELGELERİYLE, İLAN VE REKLAMLARI TOPLATILABİLİR. BU MADDENİN BİRİNCİ FIKRASININ (G) VE (H) BENDLERİ UYARINCA YETKİLERİ KALDIRILAN GÖREVLİLER, HAKLARINDAKİ YARGILAMA SONUÇLANINCAYA KADAR KURULUN İZNİ OLMADIKÇA HİÇBİR SERMAYE PİYASASI KURUMUNDA İMZAYA YETKİLİ PERSONEL OLARAK ÇALIŞTIRILAMAZLAR. BU MADDENİN BİRİNCİ FIKRASININ (H) BENDİNE GÖRE FAALİYETLERİ GEÇİCİ OLARAK DURDURULAN SERMAYE PİYASASI KURUMLARININ MAL VARLIĞI HAKKINDA DA, KURULCA GEÇİCİ DURDURMA KARARI VERİLDİĞİ TARİHTEN, TEKRAR FAALİYETE GEÇME İZNİ VERİLMESİ TARİHİNE KADAR İKİNCİ FIKRA HÜKMÜ UYGULANIR. BU MADDE KAPSAMINDA KURUL TARAFINDAN AÇILACAK DAVALARDA VE YAPILACAK TAKİPLERDE KURUL, HER TÜRLÜ TEMİNAT VE HARÇTAN MUAFTIR.

17 FATİH DURAL17 1.3.CEZAİ SORUMLULUK MADDE 47 - DİĞER KANUNLARA GÖRE DAHA AĞIR BİR CEZAYI GEREKTİRMEDİĞİ TAKDİRDE: A) 1. SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ DEĞERİNİ ETKİLEYEBİLECEK, HENÜZ KAMUYA AÇIKLANMAMIŞ BİLGİLERİ KENDİSİNE VEYA ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE MENFAAT SAĞLAMAK AMACIYLA KULLANARAK SERMAYE PİYASASINDA İŞLEM YAPANLAR ARASINDAKİ FIRSAT EŞİTLİĞİNİ BOZACAK ŞEKİLDE MAMELEKİ YARAR SAĞLAMAK VEYA BİR ZARARI BERTARAF ETMEK, İÇERDEN ÖĞRENENLERİN TİCARETİDİR. BU FİİLİ İŞLEYEN 11 İNCİ MADDE KAPSAMINDAKİ İHRAÇCILARLA, SERMAYE PİYASASI KURUMLARININ VEYA BUNLARA BAĞLI VEYA BUNLARA HAKİM İŞLETMELERİN YÖNETİM KURULU BAŞKAN VE ÜYELERİ, YÖNETİCİLERİ, DENETÇİLERİ, DİĞER PERSONELİ VE BUNLARIN DIŞINDA MESLEKLERİ VEYA GÖREVLERİNİ İFA ETMELERİ SIRASINDA BİLGİ SAHİBİ OLABİLECEK DURUMUNDA OLANLARLA, BUNLARLA TEMASLARI NEDENİYLE DOĞRUDAN VEYA DOLAYLI OLARAK BİLGİ SAHİBİ OLABİLECEK DURUMUNDAKİ KİŞİLER. 2. YAPAY OLARAK, SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ, ARZ VE TALEBİNİ ETKİLEMEK, AKTİF BİR PİYASANIN VARLIĞI İZLENİMİNİ UYANDIRMAK, FİYATLARINI AYNI SEVİYEDE TUTMAK, ARTTIRMAK VEYA AZALTMAK AMACIYLA ALIM VE SATIMINI YAPAN GERÇEK KİŞİLERLE, TÜZEL KİŞİLERİN YETKİLİLERİ VE BUNLARLA BİRLİKTE HAREKET EDENLER,

18 FATİH DURAL18 3. SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ DEĞERİNİ ETKİLEYEBİLECEK, YALAN, YANLIŞ, YANILTICI, MESNETSİZ BİLGİ VEREN; HABER YAYAN YA DA YORUM YAPAN AÇIKLAMAKLA YÜKÜMLÜ OLDUKLARI BİLGİLERİ AÇIKLAMAYAN GERÇEK KİŞİLERLE, TÜZEL KİŞİLERİN YETKİLİLERİ VE BUNARLA BİRLİKTE HAREKET EDENLER, 4. 4 ÜNCÜ MADDENİN BİRİNCİ VE ÜÇÜNCÜ FIKRALARINA AYKIRI HAREKET EDENLERLE, SERMAYE PİYASASINDA İZİNSİZ OLARAK FAALİYETTE BULUNAN VEYA YETKİ BELGELERİ İPTAL OLUNDUĞU VEYA FAALİYETLERİ GEÇİCİ OLARAK DURDURULDUĞU HALDE TİCARET UNVANLARINDA, İLAN VEYA REKLAMLARINDA SERMAYE PİYASASINDA FAALİYETTE BULUNDUKLARI İNTİBAINI YARATACAK KELİME VEYA İBARE KULLANAN VEYA FAALİYETLERİNE DEVAM EDEN GERÇEK KİŞİLERLE, TÜZEL KİŞİLERİN YETKİLİLERİ, 5. YATIRIMCI TARAFINDAN SERMAYE PİYASASI FAALİYETLERİ SEBEBİYLE VEYA EMANETÇİ SIFATIYLA VEYA İDARE ETMEK İÇİN VEYA TEMİNAT OLARAK VEYAHUT HER NE NAM ALTINDA OLURSA OLSUN, SERMAYE PİYASASI KURUMLARINA KAYDEN VEYA FİZİKEN TEVDİ VEYA TESLİM EDİLEN SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI, NAKİT VE DİĞER HER TÜRLÜ KIYMETİ KENDİSİNİN VEYA BAŞKASININ MENFAATİNE SATAN VEYA REHNEDEN VEYA HER NE ŞEKİLDE OLURSA OLSUN KULLANAN, GİZLEYEN YAHUT İNKAR EYLEYEN VEYAHUT BU AMACA ULAŞMAK YA DA BU FİİLLERİNİ GİZLEMEK İÇİN BİLGİSAYAR ORTAMINDA TUTULANLAR DAHİL KAYITLARI TAHVİL VE TAĞYİR EDEN İLGİLİ GERÇEK KİŞİLERLE TÜZEL KİŞİLERİN YETKİLİLERİ,

19 FATİH DURAL19 6. BU KANUNUN 15 İNCİ MADDESİNİN SON FIKRASINDA BELİRTİLEN İŞLEMLERDE BULUNARAK KARI VE/VEYA MAL VARLIĞI AZALTILAN TÜZEL KİŞİLERİN YETKİLİLERİ VE BUNLARIN FİİLLERİNE İŞTİRAK EDENLER, 7. KARŞILIKSIZ OLARAK SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ GERİ ALIM TAAHHÜDÜ İLE SATIMINI YAPAN İLGİLİ GERÇEK KİŞİLERLE, TÜZEL KİŞİLERİN YETKİLİLERİ, 2 YILDAN 5 YILA KADAR HAPİS VE 10 MİLYAR LİRADAN 25 MİLYAR LİRAYA KADAR AĞIR PARA CEZASI İLE CEZALANDIRILIRLAR. SUÇUN İŞLENMESİNDE, BU BENTTE YAZILI HALLERDEN İKİ VEYA DAHA FAZLASI BİRLEŞİRSE, HAPİS CEZASININ ASGARİ HADDİ 3, AZAMİ HADDİ 6 YILDIR. B) 1. BU KANUNA GÖRE KURUL VEYA KURUL TARAFINDAN GÖREVLENDİRİLENLERE İSTENECEK BİLGİLERİ VERMEYEN VEYA EKSİK VEYA GERÇEĞE AYKIRI OLARAK VERENLERLE; DEFTER VE BELGELERİ BU GÖREVLİLERE İBRAZ ETMEYEN, SAKLAYAN, YOK EDEN VEYA BUNLARIN GÖREVLERİNİ YAPMALARINI ENGELLEYENLER, 2. DEFTER VE KAYIT TUTMAYANLAR, DEFTER VE KAYITLARDA GERÇEĞE AYKIRI HESAP AÇAN VEYA KAYIT TUTANLAR VE BUNLARDA HER TÜRLÜ MUHASEBE HİLESİ YAPANLAR,

20 FATİH DURAL20 3. KASITLI OLARAK GERÇEĞE AYKIRI BAĞIMSIZ DENETLEME RAPORU DÜZENLEYENLER VE BU RAPORUN DÜZENLENMESİNİ SAĞLAYANLAR, 1 YILDAN 3 YILA KADAR HAPİS VE 8 MİLYAR LİRADAN 20 MİLYAR LİRAYA KADAR AĞIR PARA CEZASI İLE CEZALANDIRILIRLAR. SUÇUN İŞLENMESİNDE, BU BENTTE YAZILI HALLERDEN İKİ VEYA DAHA FAZLASI BİRLEŞİRSE, HAPİS CEZASININ ASGARİ HADDİ 2, AZAMİ HADDİ 4 YILDIR. C) BU KANUNUN 6 NCI MADDESİNİN İKİNCİ FIKRASINA, 7, 9, 10, 10/A, 11, 12 NCİ MADDELERİNE, 13 ÜNCÜ MADDESİNİN BEŞİNCİ FIKRASINA, 13/A MADDESİNİN ÜÇÜNCÜ FIKRASINA, 14 ÜNCÜ MADDESİNİN ÜÇÜNCÜ FIKRASINA, 15 İNCİ MADDESİNİN BİRİNCİ, İKİNCİ, ÜÇÜNCÜ, DÖRDÜNCÜ VE BEŞİNCİ FIKRALARINA, 16, 16/A MADDELERİNE, 25 İNCİ MADDESİNİN (A) BENDİNE, 28 İNCİ MADDESİNİN (B) BENDİNE, 34 ÜNCÜ MADDESİNE, 38 İNCİ MADDESİNE, 40/B MADDESİNE, 45 İNCİ MADDESİNE, 46 NCI MADDESİNİN İKİNCİ VE BEŞİNCİ FIKRALARINA, 46/A MADDESİNE VE 46/B MADDESİNE AYKIRI HAREKET EDENLER, 5 MİLYAR LİRADAN 15 MİLYAR LİRAYA KADAR AĞIR PARA CEZASI İLE CEZALANDIRILIRLAR. BİRİNCİ FIKRANIN (A), (B) VE (C) BENTLERİ UYARINCA VERİLECEK AĞIR PARA CEZALARI ÜST SINIRLA BAĞLI OLMAKSIZIN SUÇUN İŞLENMESİ SURETİYLE TEMİN EDİLEN MENFAATİN ÜÇ KATINDAN AZ OLAMAZ. BU MADDEDE ÖNGÖRÜLEN CEZALARIN VERİLMESİNİ GEREKTİREN FİİLLERİN TEKRARI HALİNDE, VERİLEN CEZALAR YARI ORANINDA ARTIRILARAK HÜKMOLUNUR. CEZALARIN ARTIRILABİLMESİ İÇİN DAHA ÖNCE VERİLEN CEZANIN İNFAZI ŞARTI ARANMAZ.

21 FATİH DURAL21 1.4.İDARİ PARA CEZALARI MADDE 47/A - BU KANUNA DAYANILARAK YAPILAN DÜZENLEMELERE, BELİRLENEN STANDART VE FORMLARA VE KURULCA ALINAN GENEL VE ÖZEL NİTELİKTEKİ KARARLARA AYKIRI HAREKET ETTİĞİ TESPİT EDİLEN GERÇEK KİŞİLER VE TÜZEL KİŞİLER HAKKINDA GEREKÇESİ BELİRTİLMEK SURETİYLE KURUL TARAFINDAN 2 MİLYAR LİRADAN 10 MİLYAR LİRAYA KADAR PARA CEZASI VERİLİR. İDARİ PARA CEZALARININ UYGULANMASINDAN ÖNCE İLGİLİNİN SAVUNMASI ALINIR. SAVUNMA İSTENDİĞİNE İLİŞKİN YAZININ TEBLİĞ TARİHİNDEN İTİBAREN BİR AY İÇİNDE SAVUNMA VERİLMEMESİ HALİNDE, İLGİLİNİN SAVUNMA HAKKINDAN FERAGAT ETTİĞİ KABUL EDİLİR. İDARİ PARA CEZALARININ VERİLMESİNİ GEREKTİREN FİİLLERİN TEKRARI HALİNDE, VERİLEN PARA CEZASI İKİ KATI, İKİNCİ VE MÜTEAKİP TEKRARLARDA ÜÇ KATI ARTIRILARAK UYGULANIR. BU CEZALARIN VERİLDİĞİ TARİHTEN İTİBAREN İKİ YIL İÇİNDE İDARİ PARA CEZASI VERİLMESİNİ GEREKTİREN AYNI FİİL İŞLENMEDİĞİ TAKDİRDE ÖNCEKİ CEZALAR TEKRARDA ESAS ALINMAZ. KANUNUN 40/C MADDESİNİN BEŞİNCİ FIKRASINDAKİ YÜKÜMLÜLÜĞE UYMAYAN ÜYELERE, TÜRKİYE SERMAYE PİYASASI ARACI KURULUŞLARI BİRLİĞİ YÖNETİM KURULUNCA 1 MİLYAR LİRADAN 5 MİLYAR LİRAYA KADAR PARA CEZASI VERİLİR. BİRLİK, VERDİĞİ CEZALARI BİR TARAFTAN İLGİLİYE TEBLİĞ ETMEKLE BERABER DİĞER TARAFTAN TAHSİL VE GELİR KAYDI İÇİN YATIRIMCILARI KORUMA FONUNA BİLDİRİR..

22 FATİH DURAL22 BU CEZALAR İLGİLİLERE TEBLİĞ TARİHİNDEN İTİBAREN 30 GÜN İÇERİSİNDE YATIRIMCILARI KORUMA FONUNA ÖDENMEDİĞİ TAKDİRDE BU FON TARAFINDAN 6183 SAYILI AMME ALACAKLARININ TAHSİL USULÜ HAKKINDA KANUN HÜKÜMLERİNE GÖRE TAKİP VE TAHSİL OLUNUR VE FONA İRAD KAYDOLUNUR 1.5. CEZALARIN ARTIRILMASI: MADDE 48 - BU KANUN KAPSAMINDAKİ İHRAÇCILARLA SERMAYE PİYASASI KURUMLARININ YÖNETİM KURULU ÜYELERİ, DENETÇİLERİ, MÜDÜR VE DİĞER PERSONELİ VE YATIRIM FONU TEMSİLCİLERİ İLE SORUMLULARININ ORTAKLIĞIN, KURULUŞUN VEYA FONUN PARALARI VE DİĞER MALLARI İLE SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI, DEFTER, EVRAK, DOSYA, KAYIT VE DİĞER BELGELERİ ÜZERİNDE İŞLEDİKLERİ SUÇLARIN GENEL HÜKÜMLERE GÖRE BELİRLENEN CEZALARI YARI ORANINDA ARTIRILARAK HÜKMOLUNUR.

23 FATİH DURAL23 1.6.USUL HÜKÜMLERİ: MADDE 49 - 47 NCİ MADDEDE YAZILI SUÇLARDAN DOLAYI KOVUŞTURMA YAPILMASI, KURUL TARAFINDAN CUMHURİYET SAVCILIĞINA YAZILI BAŞVURUDA BULUNULMASINA BAĞLIDIR. BU BAŞVURU İLE KURUL AYNI ZAMANDA MÜDAHİL SIFATINI KAZANIR. BU KANUNA AYKIRI FİİLLERİN İŞLENDİĞİNE DAİR BİLGİ EDİNEN CUMHURİYET SAVCILARI, KURULU HABERDAR EDEREK DURUMUN İNCELENMESİNİ İSTEYEBİLİRLER. CUMHURİYET SAVCILARI KOVUŞTURMAYA MAHAL OLMADIĞINA KARAR VERİRLERSE, KURUL KENDİSİNE TEBLİĞ EDİLECEK BU KARARLARA KARŞI CEZA MUHAKEMELERİ USULÜ KANUNUNA GÖRE İTİRAZA YETKİLİDİR. BU KANUNDA YAZILI SUÇLARLA İLGİLİ DAVALAR MAHKEMELERCE ACELE İŞLERDEN SAYILIR VE ÖNCELİKLE KARARA BAĞLANIR.

24 FATİH DURAL24 2.1. DENETÇİLERE İLİŞKİN YASAKLAR MADDE 12 — BU YÖNETMELİĞİN 13 ÜNCÜ MADDESİNDE BELİRTİLEN LİSTEDE YER ALAN BAĞIMSIZ DENETLEME KURULUŞLARININ DENETÇİLERİ: A)DENETLEDİKLERİ ORTAKLIKLAR, YARDIMCI KURULUŞLAR VE İŞTİRAKLERİ İLE BORÇ-ALACAK VE ORTAKLIK İLİŞKİSİ İÇİNDE BULUNAMAZLAR; B)İŞLERİ DOLAYISIYLA ÖĞRENDİKLERİ BİLGİ VE SIRLARI, GÖREVLERİ SÜRESİNCE VE BU GÖREVLERİNİ BIRAKTIKTAN SONRA DA AÇIKLAYAMAZLAR. (SUÇ OLUŞTURAN DURUMLARIN YETKİLİ MERCİLERE DUYURULMASI VE ADLİ VEYA –MEVZUATLA YETKİLİ VE GÖREVLİ KILINMIŞ OLMAK KAYDIYLA– İDARİ, HER TÜRLÜ İNCELEME VEYA SORUŞTURMA NEDENİYLE İLGİLİLERE BİLGİ VERME HALLERİ HARİÇTİR.); C) TİCARET YAPAMAZLAR; D) MESLEKLE VE MESLEK ONURUYLA BAĞDAŞMAYAN İŞLERLE UĞRAŞAMAZLAR; 2- SERMAYE PİYASASINDA BAĞIMSIZ DIŞ DENETLEME HAKKINDA YÖNETMELİK

25 FATİH DURAL25 E) DENETLEME YAPTIKLARI ORTAKLIKLAR VE YARDIMCI KURULUŞLAR İLE BUNLARIN İŞTİRAKLERİNDE HİÇBİR ÜNVAN VEYA SIFATLA GÖREV ALAMAZLAR. BU MADDENİN(E) BENDİ DIŞINDA KALAN YASAKLAR BAĞIMSIZ DENETLEME KURULUŞLARI, (B) BENDİNDEKİ YASAK İSE KURULUŞLARIN DİĞER ÇALIŞANLARI İÇİN DE GEÇERLİDİR. BAĞIMSIZ DENETLEME KURULUŞLARI VE DENETÇİLERİ, İŞ ELDE ETMEK İÇİN REKLAM SAYILABİLECEK FAALİYETLERDE BULUNAMAZLAR, İŞ ÖNEREMEZLER. BAĞIMSIZ DENETLEME KURULUŞLARINCA, YÖNETİCİLERİN, DENETÇİLERİN VE BUNLARIN ÜÇÜNCÜ DERECEYE KADAR (ÜÇÜNCÜ DERECE DAHİL) KAN VE SIHRİ HISIMLARI İLE EŞLERİNİN, ORTAK, YÖNETİM KURULU BAŞKAN VEYA ÜYESİ, ŞİRKET MÜDÜRÜ VEYA YARDIMCISI BULUNDUKLARI ORTAKLIKLAR VE YARDIMCI KURULUŞLAR İLE BUNLARIN İŞTİRAKLERİNDE DENETLEME GÖREVİ ÜSTLENİLEMEZ. BAĞIMSIZ DENETLEME KURULUŞLARI VE ELEMANLARI, DANIŞMANLIĞINI YAPTIKLARI FİRMALARA, DANIŞMANLIK YAPTIKLARI DÖNEMLERE AİT OLARAK, BU YÖNETMELİĞE GÖRE BAĞIMSIZ DENETLEME HİZMETİ VEREMEZLER.

26 FATİH DURAL26 2.2.DENETÇİLERİN SOUMLULUĞU MADDE 18 — BU YÖNETMELİK KAPSAMINA GİREN DENETLEME İŞİ, DENETÇİ NİTELİĞİNDE BİR VEYA BİRKAÇ ORTAĞIN KİŞİSEL SORUMLULUĞU VE GÖZETİMİ ALTINDA YÜRÜTÜLÜR VE SONUÇLANDIRILIR. DENETLEME RAPORU, İLGİLİ DENETLEMENİN HUKUKİ SORUMLULUĞUNU ÜSTLENEN ORTAKLARCA MUTLAKA İMZALANIR. SPK, BU YÖNETMELİĞİN 13 ÜNCÜ MADDESİNDE BELİRTİLEN LİSTEDE YER ALAN BAĞIMSIZ DENETLEME KURULUŞLARINDAN VEYA SORUMLULUK ÜSTLENEN KURULUŞ ORTAĞI DENETÇİLERDEN, DOĞABİLECEK ZARARLARIN TAZMİNİ AMACIYLA SORUMLULUK SİGORTASI YAPTIRMALARINI İSTEYEBİLİR. DENETLEME NEDENİYLE DOĞACAK ZARARLARIN HUKUKİ SORUMLULUĞU BAĞIMSIZ DENETLEME KURULUŞUNA AİTTİR. KURULUŞ ORTAKLARININ, YÖNETİCİLERİNİN VE ÇALIŞANLARININ HUKUKİ VE CEZAİ SORUMLULUKLARI GENEL HÜKÜMLERE TABİDİR.

27 FATİH DURAL27 3.1.BAĞIMSIZ DENETİMİN GEÇERLİLİĞİ MADDE 44 – BAĞIMSIZ DENETİMLERİN GEÇERLİ OLABİLMESİ İÇİN DENETİM İLKE VE KURALLARINA UYULMASI ZORUNLUDUR. DENETİM İLKE VE KURALLARINA UYGUN OLARAK DENETLENMİŞ MALİ TABLOLAR, KURULCA, BAĞIMSIZ DENETİM KAPSAMI ÖLÇÜSÜNDE İNCELENMİŞ BELGELER OLARAK KABUL EDİLİR. KURULUN DENETİM VE İNCELEME YETKİSİ SAKLIDIR. DENETİM İLKE VE KURALLARINA AYKIRILIĞI GİDERİLEMEYEN VEYA BU TEBLİĞ’İN 11’İNCİ MADDESİNDE BELİRTİLEN BAĞIMSIZLIĞI ORTADAN KALDIRAN DURUMLARIN VARLIĞI HALİNDE, BAĞIMSIZ DENETİM HİÇ YAPILMAMIŞ SAYILIR. GEÇERSİZ SAYILAN BAĞIMSIZ DENETİME İLİŞKİN BAĞIMSIZ DENETİM RAPORUNUN DAHA ÖNCE MALİ TABLOLARLA BİRLİKTE İLAN EDİLMİŞ OLMASI HALİNDE, BAĞIMSIZ DENETİMİN GEÇERSİZ SAYILDIĞI HUSUSU İLGİLİ MALİ TABLOLARLA BİRLİKTE AYNI USUL VE ESASLAR DAHİLİNDE YENİDEN İLAN EDİLİR. 3- SERİ X. NO: 16 SERMAYE PİYASASINDA BAĞIMSIZ DENETİM HAKKINDA TEBLİĞ

28 FATİH DURAL28 BAĞIMSIZ DENETİMİN GEÇERSİZ SAYILMASININ; - MÜŞTERİNİN KUSURUNDAN KAYNAKLANMASI HALİNDE, BU TEBLİĞ’İN 20’NCİ MADDESİ ÇERÇEVESİNDE BAĞIMSIZ DENETİM İŞİ BİR BAŞKA BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞUNA ÖNERİLEMEZ - BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞUNUN KUSURUNDAN KAYNAKLANMASI HALİNDE İSE YAPILABİLECEK DUYURU MASRAFLARI DAHİL, MEYDANA GELEBİLECEK DİĞER ZARARLARDAN İLGİLİ SORUMLU ORTAK BAŞDENETÇİ VE BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞU SORUMLUDUR. KUSURUN SAPTANMASINDA BU TEBLİĞ'İN 22'İNCİ MADDESİ DİKKATE ALINIR.

29 FATİH DURAL29 3.2.HUKUKİ VE CEZAİ SORUMLULUK MADDE 45- BAĞIMSIZ DENETİMİN, DENETİM İLKE VE KURALLARINA UYGUN YAPILMAMASI NEDENİYLE MÜŞTERİLER VEYA ÜÇÜNCÜ ŞAHISLARA KARŞI DOĞACAK ZARARLARDAN GENEL HÜKÜMLER MAHFUZ KALMAK KAYDIYLA, KANUNUN 16/4'ÜNCÜ MADDESİ ÇERÇEVESİNDE BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞU İLE BAĞIMSIZ DENETİM SÖZLEŞMESİNDE GÖSTERİLEN VE BAĞIMSIZ DENETİM RAPORUNU İMZALAYAN SORUMLU ORTAK BAŞDENETÇİLER BİRLİKTE SORUMLUDURLAR. BAĞIMSIZ DENETİM GÖREVİNİN ÜSTLENİLDİĞİ İLK YIL VEYA DENETÇİNİN İHTİYAÇ DUYDUĞU DİĞER HALLERDE, BİR BAŞKA BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞUNUN HAZIRLADIĞI RAPORDAN YARARLANILABİLİR.BU TAKTİRDE, DENETÇİ, DİĞER RAPORA ATIFTA BULUNARAK YARARLANDIĞI BİLGİLERİ KENDİ RAPORUNDA AÇIKLAMAKLA YÜKÜMLÜDÜR. BU ZORUNLULUK VE YÜKÜMLÜLÜKLERE UYULMAMASI HALİNDE, SORUMLULUK DİĞER BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞ VE DENETÇİLERLE PAYLAŞILAMAZ. BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARININ ORTAKLARI, YÖNETİCİLERİ VE ÇALIŞANLARININ CEZAİ SORUMLULUĞU HAKKINDA KANUN'UN 47-B/2, 48 VE 49'UNCU MADDE HÜKÜMLERİ UYGULANIR..

30 FATİH DURAL30 3.3.LİSTEDEN ÇIKARTMA MADDE 46- AŞAĞIDA YER ALAN AYKIRILIKLARIN VARLIĞI HALİNDE BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞU KURUL TARAFINDAN KANUN'UN 46/G MADDESİ UYARINCA LİSTEDEN ÇIKARTILABİLİR. A)KURULUŞ ŞARTLARININ KAYBEDİLMESİ, B) GÖREV KABULÜNE VE DEĞİŞİMİNE İLİŞKİN DENETİM İLKE VE KURALLARINA UYULMAMASI, C) YAPILAN DENETİMLERDE KURULA BİLDİRİLENLER DIŞINDA DENETÇİ GÖREVLENDİRİLMESİ, D) DENETİM PROGRAM VE ÇALIŞMA KAĞITLARININ YAPILAN DENETİM ÇALIŞMALARINI KANITLAYACAK DÜZEYDE BULUNMAMASI, E) UYGUN DENETİM TEKNİKLERİNİN KULLANILMAMASI NEDENİYLE GEREKLİ DENETİM KANITLARININ ELDE EDİLEMEMESİ, F) MALİ TABLOLARIN GÜVENİRLİĞİNİ ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ETKİLEYECEK HUSUSLARIN TESPİTİ HALİNDE, BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞUNUN DENETİM İLKE VE KURALLARINA TAM OLARAK UYULDUĞUNU KANITLAYAMAMASI,

31 FATİH DURAL31 G) YAPILAN DENETİM ÇALIŞMALARINDA SORUMLU ORTAK BAŞDENETÇİNİN GEREKLİ MESLEKİ ÖZEN VE TİTİZLİĞİ GÖSTERMEMESİ, H) RAPORLAMAYA İLİŞKİN TEMEL İLKELERE UYULMAMASI, I) BU TEBLİĞİN 5'İNCİ MADDESİNİN SON FIKRASINDA BELİRTİLEN HUSUSLARLA İLGİLİ OLARAK BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE GETİRİLMEMESİ İLE KURULCA VEYA KURUL TARAFINDAN GÖREVLENDİRİLENLERCE İSTENEN BİLGİ VE BELGELERİN VERİLMEMESİ, J) HATALI, EKSİK, YANILTICI VE GERÇEĞE AYKIRI RAPOR DÜZENLENMESİ VEYA BİLGİ VERİLMESİ

32 FATİH DURAL32 3568 SAYILI MESLEK YASASI’NA GÖRE SORUMLULUK VE CEZA UYGULAMASI

33 FATİH DURAL33 “”...... Yeminli Mali Müşavirler yaptıkları tasdikten doğruluğundan sorumludurlar. Yaptıkları tasdikin doğru olmaması halinde, tasdikin kapsamı ile sınırlı olmak üzere, ziyaa uğratılan vergilerden ve kesilecek cezalardan mükellefle birlikte MÜŞTEREKEN ve MÜTESELSİLEN sorumlu olurlar. Yeminli Mali Müşavirler yaptıkları tasdikin kapsamını düznleyecekelri raporda açıkça belirtirler. Bu kanun hükümlerine göre meslek icra edenlerin vergi kanunları ve diğer kanunlardaki sorumlulukları saklıdır” Y UKARIDA YER ALAN MÜŞTEREK VE MÜTESELSİL SORUMLULUK YANLIŞTIR. ÇAĞDAŞ DÜNYADA KABUL EDİLEMEZ BİR SORUMLULUK ANLAYIŞIDIR. NİTEKİM ULUSLAR ARASI BİR DENETİM STANDARDI OLAN BAĞIMSIZ DENETİM UYGULAMASINDA ASLOLAN TÜM DÜNYA UYGULAMALARINDA MESLEKİ KUSUR SORUMLULUĞUDUR. 3568 SAYILI MESLEK YASASI’NA GÖRE SORUMLULUK VE CEZA UYGULAMASI

34 FATİH DURAL34 PRENSİPLER MESLEK MENSUBUNUN SORUMLULUĞUNUN ÇERÇEVESİNİ ÜÇ KAVRAMLA ÇİZMİŞTİR. -DÜRÜSTLÜK (İNTEGRİTY) -TARAFSIZLIK (OBJEKTİVİTY) -ÖZEN (DUE CARE) DİĞER TARAFTAN BAĞIMSIZ DENETİMDE MESLEK MENSUPLARININ UYMASI GEREKEN ASGARİ NOKTALAR AICPA TARAFINDAN BELİRLENMİŞTİR. BUNLAR; -MESLEKİ YETERLİLİK -MESLEKİ ÖZEN -PLANLAMA VE DENETİM -KONU İLE İLGİLİ YETERLİ BİLGİ GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ ESAS OLARAK MESLEK MENSUBUNUN SORUMLULUĞU YUKARIDA BELİRTİLEN MESLEK KURALALRINA VE MESLEK EĞİTİMİNE İLİŞKİN HUSUSLARA UYULMASIĞI NOKTADA OLUŞMAKTADIR. ÖNERİM, 3568 SAYILI MESLEK YASASI’NDA YER ALAN MÜŞTEREK VE MÜTESELSİL SORUMLULUK İLKESİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ VE MESLEKİ KUSUR SORUMLULUĞUNUN GETİRİLMESİDİR.