Borsa İstanbul A.Şnin Genel Tanıtımı, Kariyer İmkanları ve Öğrenci Eğitim Programı

... konulu sunumlar: "Borsa İstanbul A.Şnin Genel Tanıtımı, Kariyer İmkanları ve Öğrenci Eğitim Programı"— Sunum transkripti:

1

2 Borsa İstanbul A.Şnin Genel Tanıtımı, Kariyer İmkanları ve Öğrenci Eğitim Programı
Dr. Sibel K. BAYRAKTAR Müdür Yardımcısı / İnsan Kaynakları Müdürlüğü

3 Sermaye Piyasası Orta ve uzun vadeli finansman ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla pay senedi, borçlanma araçları ve benzeri menkul değerlerin alınıp satıldığı piyasadır.

4 Mali Sisteme Bakış Borsa Şirketlerinin Sektörel Dağılımı
Türk Finans Sistemi* Kaynak: Borsa İstanbul * Eylül 2012 itibariyle Kaynak: BRSA *Ekim 2012 itibariyle

5 Sermaye Piyasası Kurumları
Sermaye Piyasası Kurulu Borsa İstanbul Türkiye Sermaye Piyasası Birliği Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. Takas ve Saklama Bankası A.Ş. Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu A.Ş.

6 Borsa Alıcı ve satıcıların belli bir ortamda, belli saatlerde bir araya gelerek, oluşan fiyatlar üzerinden belli kurallar çerçevesinde alım satım yaptıkları örgütlenmiş piyasalardır. Borsalar elektronik ortamda olabileceği gibi, yatırımcıların fiziki olarak bir araya gelip işlem yaptıkları mekanlar da olabilir.

7 Borsaların Temel İşlevleri
Likidite Sağlama Ekonomiye Kaynak Yaratma Sermaye Mülkiyetini Tabana Yayma Ekonominin Göstergesi Olma Uzun Vadeli Yatırımların Kısa Vadeli Tasarruflarla Finansmanı Menkul Kıymetlerle İlgili Bilgilere Kolay Ulaşma Sermayeye Hareketlilik Sağlama Güvence Sanayide Yapısal Değişikliği Kolaylaştırma Piyasada Tek Fiyat Oluşturma

8 Borsa Çeşitleri TARIM ÜRÜNLERİ (TAHIL-HUBUBAT)
KIYMETLİ MADENLER, HAMMADDE, MİNERAL BORSALARI MENKUL KIYMETLER BORSALARI TÜREV ÜRÜNLER BORSALARI Yapılandırılmış ürünler, menkul kıymet, tahıl, maden, hizmet, elektrik vs. üzerine

9 Türkiye’de Borsanın Tarihçesi
GALATA BANKERLERİ (Avrupa finans piyasalarında devlet borçlanma senetlerinin satışı) DERSAADET TAHVİLAT BORSASI (İlk organize piyasa) ESHAM VE TAHVİLAT BORSASI (Pay piyasasının açılışı ve isim değişikliği) KAMBİYO, ESHAM VE TAHVİLAT BORSASI (İsim değişikliği) İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI FAALİYETE GEÇTİ. BORSA İSTANBUL FAALİYETE GEÇTİ.

10 Genel KURUL Borsa İstanbul’un Teşkilat Yapısı Yönetim Kurulu
Aracı Kurum Temsilcileri Komiteler (Disiplin, Denetim Uyuşmazlık, Kurumsal Yönetim) Başkan ve Başkanlık Teşkilatı

11 Menkul Kıymet Ortaklık veya alacaklılık sağlayan, belli bir meblağı temsil eden, yatırım aracı olarak kullanılan, dönemsel gelir getiren, misli nitelikte, seri halinde çıkarılan, ibareleri aynı olan ve şartları SPK’ca belirlenen kıymetli evraktır.

12 Borçluluk İfade Eden / Sabit Getirili
Menkul Kıymetler Ortaklık İfade Eden Borçluluk İfade Eden / Sabit Getirili Pay Senetleri Kamu Özel Sektör DIBS (Devlet Tahvili, Hazine Bonosu) Özel Sektör Tahvilleri TCMB Likidite Senetleri Finansman Bonosu Gelir Ortaklığı Senetleri Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler Gelire Endeksli Senetler Banka Bonusu Kira Sertifikaları

13 Borsa İstanbul Piyasaları
Pay Piyasası 1986 Borçlanma Araçları Piyasası 1991 Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası 2012 Yurt Dışı Sermaye Piyasası Araçları 2007

14 Pay Senedi Pay Senetleri; Pay senetleri sahiplerine;
Anonim ortaklıklar tarafından çıkarılan, Şirket sermayesine katılımı temsil eden, Yasal şekil şartlarına uygun olarak düzenlenmiş kıymetli evraklardır. Pay senetleri sahiplerine; Ortaklık hakkı Yönetime katılma (oy) hakkı Kâr payı (temettü) ve temettü avansı alma hakkı Rüçhan hakkı (öncelikli yeni pay alma hakkı) Bedelsiz pay alma hakkı Tasfiyeden pay alma hakkı Bilgi edinme hakkı sağlar.

15

16 Borçlanma Araçları Borçlanma araçları vade sonuna kadar elde tutulmaları halinde belirli bir getiriyi garanti ederler. Tahvil : Devletin ve anonim ortaklıkların en az 1 yıl vadeyle ödünç para bulmak amacıyla çıkardıkları borç senetleridir. İhraç eden kuruluşların niteliğine göre kamu ve özel sektör tahvilleri olarak ikiye ayrılırlar. Vade sonuna kadar elde tutulmaları halinde belirli bir getiriyi garanti ederler. Bono : Hazine veya Anonim Ortaklıklar tarafından vadesi 1 yıldan kısa süreli olarak çıkarılan ve iskontolu olarak işlem gören borçlanma senetleridir. İhraççısına göre; Hazine Bonosu, Finansman Bonosu veya Banka Bonosu olarak adlandırılırlar.

17

18 Vadeli İşlem ve Opsiyon
Vadeli İşlem Sözleşmeleri (Futures): Belirli bir vadede, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte dayanak varlığı alma veya satma yükümlülüğü veren sözleşmelerdir. Opsiyon Sözleşmeleri: Opsiyonu alan tarafa belirli bir vadede veya belirli bir vadeye kadar, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte dayanak varlığı alma veya satma hakkı veren, satan tarafı ise dayanak varlığı almaya veya satmaya yükümlü kılan sözleşmelerdir.

19 Borsada İşlem Görmenin Faydaları
Halka Arz Finansman Likidite Kurumsallaşma Kredibilite Tanınırlık Düşük maliyet Uzun vadeli finansman Marka bilinirliliği Stratejik ortak bulma fırsatı Geniş kitlelerle iletişim imkanı Şirketin piyasa fiyatını belirleme Payların banka kredisi için teminat olabilmesi Ortaklara kolay “pay satışı” imkanı Bankalar nezdinde Müşteriler nezdinde Tedarikçiler nezdinde Çalışanlar nezdinde Kamu kurumları nezdinde Uluslararası platformda Kurumsal Yönetim Şeffaflık Nitelikli işgücü Kurumsal standartlara uyum 3

20 Halka Arz Hasılatı (USD)
Halka Arzlar Yıl Halka Arz Sayısı Halka Arz Hasılatı (USD) Yabancıların Payı (%) 1995 29 35,35 1996 27 33,60 1997 68,26 1998 20 74,65 1999 10 11,08 2000 35 68,78 2001 1 9,25 2002 4 36,53 2003 2 - 2004 12 37,63 2005 9 92,83 2006 15 53,32 2007 68,25 2008 61,08 2009 2010 22 43,93 2011 25 43,54 2012 16 5,42

21 Pay Piyasası Piyasa Değeri -2012
BORSA (Milyon $) % Değişim 1 NYSE Euronext (US) ,1 19,4% 2 NASDAQ OMX ,1 19,2% 3 Tokyo SE Group ,5 4,6% 4 London SE Group ,9 4,0% 5 NYSE Euronext (Europe) ,5 15,8% 6 Hong Kong Exchanges ,9 25,4% 7 Shanghai SE ,8 8,1% 8 TMX Group ,7 7,7% 9 Deutsche Börse ,8 25,5% 10 Australian SE ,0 15,7% 11 BSE India ,5 12 National Stock Exchange India ,0 25,3% 13 SIX Swiss Exchange ,9 13,2% 14 BM&FBOVESPA ,0 -0,1% 15 Korea Exchange ,5 18,4% 28 Borsa İstanbul ,5 59,9%

22 İşlem Gören Şirket Sayısı- 2012
BORSA Şirket Sayısı % Değişim 1 BSE India 5 191 1,5% 2 TMX Group 3 972 0,7% 3 BME Spanish Exchanges 3 200 -2,3% 4 London SE Group 2 767 -4,1% 5 NASDAQ OMX 2 577 -3,8% 6 NYSE Euronext (US) 2 339 1,3% 7 Tokyo SE Group 2 304 0,6% 8 Australian SE 2 056 -1,1% 9 Korea Exchange 1 784 -1,8% 10 National Stock Exchange India 1 665 11 Hong Kong Exchanges 1 547 3,4% 12 Shenzhen SE 1 540 9,1% 13 Osaka SE 1 177 -4,2% 14 NYSE Euronext (Europe) 1 073 -3,5% 32 Borsa İstanbul 395 5,9%

23 Pay Piyasası Toplam İşlem Hacmi - 2012
BORSA İşlem Hacmi (Milyon $) % Değişim 1 NYSE Euronext (US) ,6 -25,4% 2 NASDAQ OMX ,2 -23,1% 3 Tokyo SE Group ,8 -12,8% 4 Shanghai SE ,4 -29,0% 5 Shenzhen SE ,6 -16,5% 6 London SE Group ,4 -22,7% 7 NYSE Euronext (Europe) ,7 -26,1% 8 Korea Exchange ,9 -25,2% 9 TMX Group ,0 -12,0% 10 Deutsche Börse ,4 -27,4% 11 Hong Kong Exchanges ,5 -23,4% 20 Borsa İstanbul ,2 -13,4%

24 Borçlanma Araçları Piyasası & Pay Piyasası Günlük Ortalama İşlem Hacmi (Milyon ABD Doları)
* 2012 yılı verileri itibarıyladır.

25 Pay Piyasası İşlem Sistemi
İlk İşlem (3 Ocak 1986) İlk Bilgisayarlı İşlem (3 Aralık 1993) ExAPI Üzerinden İlk İşlem (06 Aralık 2001) Pano Sistemi Elektronik Alım-Satım Sistemi ExAPI

26 Pay Piyasası Seans Salonu

27 Pay Piyasası İşleyiş % 96 % 4 Borsa İstanbul

28 Pay Piyasası Seans Saatleri
09:30-12:30 Açılış Seansı 09:30-09:50     Emir Toplama 09:30-09:45      Açılış Fiyatlarının Belirlenmesi 09:45-09:50      Piyasa Yapıcı-İlk Kotasyon Girişi 09:45-09:49      Sistem-Otomatik İlk Kotasyon Atama 09:49 Sürekli Müzayede (SM) ve Piyasa Yapıcılı SM Yöntemi 09:50-12:30 Tek Fiyat Seansı     Emir Toplama 09:50-12:25     Tek Fiyatın Belirlenmesi 12: :30 2. Seans 14:00-17:40 Açılış Seansı 14:00-14:15     Emir Toplama 14:00-14:10      Açılış Fiyatlarının Belirlenmesi 14:10-14:15     Piyasa Yapıcı-İlk Kotasyon Girişi 14:10-14:14     Sistem-Otomatik İlk Kotasyon Atama 14:14 Sürekli Müzayede (SM) ve Piyasa Yapıcılı SM Yöntemi 14:15-17:30  Kapanış Seansı 17:30-17:40     Emir Aktarımı 17:30-17:33     Emir Toplama 17:33-17:36     Kapanış Fiyatlarının Belirlenmesi 17:36-17:38 Kapanış Fiyatından İşlemler 17:38-17:40 Tek Fiyat Seansı 14:15-17:33       Emir Toplama     Tek Fiyatın Belirlenmesi   Tek Fiyattan İşlemler 17:38-17:40  Gözaltı Pazarı 14: :40 Açılış Seansı 14:00-14:15 Emir Toplama 14:00-14:10      Açılış Fiyatlarının Belirlenmesi 14:10-14:15 Tek Fiyat Seansı 14:15-17:33     Emir Toplama 14:15-17:30     Tek Fiyatın Belirlenmesi 17:30-17:33  Tek Fiyattan İşlemler 17:38-17:40  Toptan Satışlar Pazarı Resmi Müzayede İşlemleri Birincil Piyasa İşlemleri 10:30 – 12:00

29 Pay Piyasası 99 ARACI KURUM
PAY PİYASASINDA İŞLEM GÖREN MENKUL KIYMET (398) ULUSAL PAZAR (234) 2. ULUSAL PAZAR (77) KURUMSAL ÜRÜNLER PAZARI (67) Borsa Yatırım Fonları (17) Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları (17) Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları (27) Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları (6) GÖZALTI PAZARI (20) GELİŞEN İŞLETMELER PİYASASI (11)

30 Rüçhan Hakkı Kuponları
Pay Piyasasında İşlem Gören Menkul Kıymetler Paylar Anonim ortaklıkların ihraç ettikleri, anonim ortaklık sermaye payını temsil eden kıymetli evrak niteliğine sahip senettir. Hak & Yükümlülükler Rüçhan Hakkı Kuponları Ortaklıkların bedelli sermaye artırımlarına mevcut ortakların öncelikle katılma hakkıdır. Hak “Yeni Pay Alma Kuponları” nın teslimi karşılığında ve pay ibrazına gerek kalmaksızın kullanılır. Borsa Yatırım Fonları Bir endeksi baz alan, baz aldığı endeksin performansını yatırımcılara yansıtmayı amaçlayan ve katılma belgeleri borsalarda işlem gören yatırım fonlandır. Varantlar & Sertifikalar Elinde bulunduran kişiye, dayanak varlığı ya da göstergeyi önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihte veya belirli bir tarihe kadar alma veya satma hakkı veren ve bu hakkın kaydi teslimat ya da nakit uzlaşı ile kullanıldığı menkul kıymet niteliğindeki sermaye piyasası araçlarıdır.

31 En Çok İşlem Gören Paylar - 2012

32 TOPLAM İŞLEM HACMİ 1,246 MİLYAR TL.
Pay Piyasası İşlem Hacminde İlk 10 Üye TOPLAM İŞLEM HACMİ 1,246 MİLYAR TL.

33 Endeks Bir veya daha fazla değişkenin hareketlerinden ibaret olan oransal değişimi ölçmeye yarayan bir göstergedir. Pay piyasası endeksleri, endeks kapsamındaki payların fiyatlarını baz alarak piyasa performansı hakkında genel bilgi verir.

34 Ana Endeksler ENDEKS BAŞLANGIÇ TARİHİ BIST 100 02.01.1986 BIST SINAİ
BIST MALİ BIST 30 BIST TÜM BIST MENKUL KIYM. Y.O. BIST İKİNCİ ULUSAL BIST 50 BIST KURUMSAL YÖNETİM BIST ŞEHİR ENDEKSLERİ BIST 10 BANKA

35

36 Derecelendirme Uzmanı
Hangi Kurumlarda Çalışabilirsiniz Lisans Belgesi Aranır Sermaye Piyasası Kurulu Borsa İstanbul Sermaye Piyasası Yatırımcı İlişkileri Halka Açık Şirketler Müşteri Temsilcisi Müfettiş Banka ve Aracı Kurumlar Yatırım Danışmanı Portföy Yönetim Şirketleri Yönetici, müdür, vb Portföy Yöneticisi Gayrimenkul Değerleme Şirketleri Bağımsız Denetim Şirketleri Derecelendirme Şirketleri Değerleme Uzmanı Derecelendirme Uzmanı Bağımsız Denetçi

37 Sermaye Piyasasında Lisanslama
Temel Düzey İleri Düzey Türev Araçlar Gayrimenkul Değerleme Uzmanlığı Konut Değerleme Uzmanlığı Kredi Derecelendirme Uzmanlığı Kurumsal Yönetim Derecelendirme Uzmanlığı Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Uzmanlığı

38 Temel Düzey Türev Araçlar İleri Düzey Lisanslama Sınav Konuları
Genel Ekonomi Sermaye Piy. Mevzuatı İlgili Mevzuat ve Etik Kurallar Menkul Kıymetler ve Diğer Sermaye Piyasası Araçları Pay Piyasaları İlgili Vergi Mevzuatı Borçlanma Araçları Piyasaları Diğer Teşkilatlanmış Piyasa ve Borsalar Temel Finans Matematiği Değerleme Yön. Muh. Ve Mali Analiz Takas Operasyon İşlemleri Türev Araçlar Genel Ekonomi ve Mali Sistem Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasalarının İşleyişi Sermaye Piy. Mevzuatı İlgili Mevzuat, Ticaret ve Borçlar Hukuku Türev Araçlarla Arbitraj ve Korunma Muhasebe ve Takas Operasyon İşlemleri İleri Düzey Sermaye Piy. Mevzuatı İlgili Mevzuat, Ticaret ve Borçlar Hukuku Ulusal ve Uluslararası Piyasalar Finansal Yönetim Muhasebe ve Etik Kurallar Analiz Yöntemleri TÜREV ARAÇLAR MÜŞTERİ TEMSİLCİSİ TÜREV ARAÇLAR MÜŞTERİ TEMSİLCİSİ TÜREV ARAÇLAR MUH. VE OPER. SORUMLUSU

39 Lisansların Dağılımı Lisans Adı (Şubat 2012)
Hak Kazanılan Lisans Sayısı Aracılık ve Kurumsal Yatırım İle İlgili Lisanslar 41.233 84,68% SPF Temel Düzey Lisansı 19.536 40,12% SPF İleri Düzey Lisansı 7.298 14,99% Takas Ve Operasyon İşlemleri Lisansı 6.736 13,83% Türev Araçlar Lisansı 3.294 6,77% Temel Düzey Müşteri Temsilciliği Lisansı 2.155 4,43% Türev Araçlar Muhasebe Ve Operasyon Sorumlusu Lisansı 847 1,74% Türev Araçlar Müşteri Temsilciliği Lisansı 1.367 2,81% Derecelendirme Faaliyetleri İle İlgili Lisanslar 1.939 3,98% Kurumsal Yönetim Derecelendirme Uzmanlığı 1.043 2,14% Kredi Derecelendirme Uzmanlığı 896 1,84% Değerleme Faaliyetleri İle İlgili Lisanslar 2.964 6,08% Gayrimenkul Değerleme Uzmanlığı 2.648 5,44% Konut Değerleme Uzmanlığı 316 0,65% Bağımsız Denetim İle İlgili Lisanslar 2.554 5,24% Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Lisansı 5,25% Toplam 48.690 100,00%

40 Kazanılan Tüm Lisans Belgelerinin Coğrafi Dağılımı

41 Borsa İstanbul Öğrenci Eğitim Programı
Programa kimler kabul edilmektedir? 4 yıllık üniversite ve 4 yıllık yüksek okulların ilgili bölümlerinin son sınıf öğrencileri, Yüksek lisans öğrencileri, Doktora öğrencileri,

42 Borsa İstanbul Öğrenci Eğitim Programı
Programa Kabul Edilen Bölümler hangileridir? İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinin tüm bölümleri, İşletme İktisat Hukuk Siyasal Bilgiler Endüstri Mühendisliği İşletme Mühendisliği İstatistik Bankacılık ve Finans Matematik Aktüerya Yönetim ve Bilişim Sistemleri bölümleri

43 Borsa İstanbul Öğrenci Eğitim Programı
Programa nasıl başvuru yapılabilir? Başvurular yılda 2 kere olmak üzere internet üzerinden kabul edilmektedir. Kura yöntemiyle kayıt yapılmaktadır. Başvuru tarihi Mayıs 2013. Program Süresi : UÖEP, başlangıç günü Pazartesi, bitiş günü ise Cuma olup süresi 10 işgünüdür. Bir yılda yaklaşık 25 dönem program yapılmakta ortalama 600 öğrenci bu programa katılmaktadır. Detaylı bilgi için: (

44 Borsa İstanbul Öğrenci Eğitim Programı
Katılımcılara Sağlanan İmkanlar Her iş günü için yemek çeki verilmektedir. Servislerden servis kontenjanı elverdiği ölçüde yararlanabilme imkanı verilmektedir. Katılımcılara program sonunda Katılım Belgesi verilmektedir. Programa katılanlara herhangi bir ödeme yapılmamaktadır.

45 Borsa İstanbul Personel Yapısı
TOPLAM PERSONEL : 573

46 Borsa Personeli Öğrenim Düzeyi
EĞİTİM DÜZEYİ ERKEK KADIN DOKTORA 24 3 YÜKSEK LİSANS 110 50 LİSANS 107 62 ÖNLİSANS 19 10 LİSE 55 8 İ.Ö 1.KADEME 5 2 İ.Ö 2.KADEME 4 %71 Erkek %29 Kadın

47 Nasıl Borsa İstanbul Uzmanı Olunur?

48 Uzman Personel Giriş Sınavına Katılım Koşulları
35 yaşını doldurmamış olmak, 4 yıl süreli yüksek öğrenim kurumlarından birini bitirmiş olmak, Giriş sürecinde gerçeğe aykırı bilgi ve belgeler vermemek, beyanda bulunmamak, İstenen asgari yabancı dil seviyesine uygun Borsa’ca kabul edilen geçerli bir belge ibraz etmek Son sınav: KPDS: B (80), TOEFL: 550, TOEFL IBT: 79, IELTS 6,5 Son Sınavda KPSS1 (85), ALES (80), GMAT (620) veya GRE (157) önkoşulu arandı.

49 Borsa İstanbul’a İş Başvurusu
Borsa İstanbul İnternet Sitesi (www. borsaistanbul.com) Türkiye İş Kurumu İnternet Sitesi Ülke genelinde yayımlanan gazetelerin insan kaynakları ekleri Kariyer Portalları

50 Uzman Personel Giriş Sınavı Şekli ve Konuları
Giriş Sınavı iki aşamadan oluşur. Yazılı Sınav (Genel Yetenek Sınavı, Türkçe Kompozisyon, Alan Bilgisi) Sözlü Sınav Alan Bilgisi Sınav Konuları İktisat, Hukuk Maliye, Muhasebe, İşletme İktisadı ve Finansmanı, Genel Matematik, İstatistik, Ekonometri, Diğer konular (Yönetim Kurulu tarafından belirlenir.) arasından seçilecek asgari beş konunun seçilerek sorularının cevaplanması gerekir.

51 Uzman Personel Giriş Sınavı İstatistiği 2013
İnternet üzerinden toplam başvuru sayısı: …….. Sınava girme koşullarını taşıyan aday sayısı:……. Sınava Katılan aday sayısı:…….. Yazılı sınavda en başarılı olan 90 aday mülakata davet edilmiştir. 26 aday işe başlamıştır.

52 Uzman Personel Kariyer Yolu
2 aylık deneme süresi -oryantasyon eğitimi) Uzman (5 yıl fiili çalışma sonrası yeterlik sınavı veya etüd) Kıdemli Uzman (Uzman olarak en az 7 yıl çalışmak) Başuzman (Kıdemli uzman olarak en az 12 yıl çalışmak) Yönetici pozisyonlar

53 İnsan Kaynakları Müdürlüğü
Dr. Sibel K. BAYRAKTAR İnsan Kaynakları Müdürlüğü (212)