KALDIRMA ARAÇLARINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

... konulu sunumlar: "KALDIRMA ARAÇLARINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ"— Sunum transkripti:

1 KALDIRMA ARAÇLARINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
Your company information

2 1.Yükleri bağlama bölümü
KALDIRMA ARAÇLARINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ DERSİN KODU: DERSİN SÜRESİ: 135 DAKİKA Kaldırma ve taşıma makineleri, insan gücü ile kaldırılması, taşınması, yerleştirilmesi mümkün olmayan yükleri, kaldıran,taşıyan ve yerleştiren makinelerdir. Bu makinelerin en önemlisi vinçlerdir. Vinç’in tarifi: insan gücü ile mümkün olmayan yükleri; kaldırma, döndürme yakın yerlere taşıma, depolama, indirme ve bindirme işlerini yapan makinelerdir. Kaldırma işlemi: Mallardan veya kişilerden oluşan birim yüklerin, belli bir anda seviye değişikliğini gerektiren hareketlerdir. Vinç’leri meydana getiren bölümler 1.Yükleri bağlama bölümü A. Bağlar ve zincirler, B. Sapanlar ve mapalar, C. Kancalar, D . Halat ve zincirler,

3 A. Sabit ve hareketli makaralar, B. Palangalar,
2. Yükleri indirme ve kaldırma bölümü: A. Sabit ve hareketli makaralar, B. Palangalar, C. Çıkrıklar (Tanburlar) D. Redüktörler, E. Elektrik motorları, F. Elektrik kumanda devreleri ve G. Fren sistemleri.

4 3. Yükleri taşıma bölümü A. Raylar, B. Köprüler, C. Kabin ve operatör mahalli, D. Yürüyüş motorları, redükdör ve frenler, E. Köprü ve arabası ile operatör acil iniş sistemi. Vinç’leri meydana getiren bölümlerdeki parçaları inceleyelim: Bağlar ve zincirler: Bağlar ve zincirler, yükleri sarmak için kullanıldığı gibi yük bağları ile kancayı irtibadlandırırlar. Ayrıca, sapanlarla kancanın irtibatını da sağlarlar. Şekil:1 de bağlama kolonları ve zincirli kancalar görülmektedir. Şekil: 1

5 Sapan ve mapaların emniyet katsayıları 4 dür.
SAPANLAR: Şekil:2 de görüldüğü gibi kaldırılacak yükün ağırlığına ve ağırlık merkezine göre askı sapan miktarı tespit edilir. Sapanlar ve askılar öyle yerleştirilmeli ki yükün ağırlık merkezinden çıkılan dik kanca sapı ekseninden geçmelidir. Sapan ve mapaların emniyet katsayıları 4 dür.

6 KANCALAR: Kancalar, vinç’in kaldırma halatı ucuna bağlanırlar. Kancalar,vincin max. Kaldırma kaldırma kapasitesine, çalışma yerinin fiziksel ve kimyasal ortamdan etkilenmeyecek şekilde hazırlanan şartnameye göre alınmalıdır. Kancalarda emniyet katsayısı en az 5 olmalıdır Kanca alınırken sertifikası istenmeli, kanca özellikleri sertifika değerlerine tam olarak uymalıdır. Kanca üzerinde karıncalanma, oksitlenme, katmerlenme ve deformasyon olmamalıdır. Kanca kilit tertibatı iyi çalışmalıdır. Şekil de kanca görülmektedir.

7 Kancaların üzerindeki koruyucu kaplama kavlamamış olmalı,
Kanca sapı ekseni kanca dairesinin merkezinden geçmelidir, bu kural bozulmuşsa, Kanca kalınlığından dik olarak bakıldığında kancanın sivri ucu görülmemelidir. Kanca ağız açıklığı % 15 kadar açılmış ise kanca değiştirilmelidir. Kanca kilidi iyi çalışır durumda olmalıdır, kilit boyu ile kanca ağız arası % 8 kadar aşınmış veya defoma olmuş ise kanca değişmelidir. Kilitsiz kanca kullanılmamalıdır, Kanca çapında % 10 aşınma meydana geldiğinde değiştirilmelidir.

8 HALATLAR VE ZİCİRLER: Halatların bir ucu vincin çıkrık ucuna diğer ucu da palan- galardan geçirilerek kancaya bağlanır ve Şekil: 4 yükü kaldırmak için kullanılır. Halatlar, vinç’in en önemli kaldırma elemanlarından biridir. Halat çapı ve imalat şekli vinç’in max. kaldırma kapasitesine göre seçilir. Şekil:4 de tel halat kesitleri, şekil:5 de ise tel halatın bağlanma usulleri görülmekte. Şekil: 5

9 ÇEŞİTLİ HALAT KESİTLERİ

10 Tel halatlar yüksek karbonlu, çekme dayanımı 130-180 kg
Tel halatlar yüksek karbonlu, çekme dayanımı kg./mm2 olan çelik tellerin belirli sayılarda bir araya getirilip bükülerek önce kablo haline getirilir. Bu kablolar: Bir çekirdek öz etrafına sarılarak halatlar meydana gelir, Kablo özleri,çelik veya bitkisel olabilir, Halatlar, çelik, polyester,polipropilen olarak piyasaya makaralar halinde sürülürler. Polipropilen halatlat,oldukça esnektirler. Nemli. Asitli,Alkali ve yağlı ortam için elverişlidirler. Vinçlerde kullanılan halatların emniyet katsayılar en az 5 olmalıdır. ZİNCİRLER: Yüklerin sarılmasında kullanılır. Vinç’lerde kullanılacak zincirlerin teknik özelliklerinin bilinmesi gerekir. Zincirler alınırken teknik özellikleri istenmelidir. Zincirlerin dayanımı,en fazla kaldırma kaldırma yükünün, en az 4 katı olmalıdır. Zincir bakla boyu % 5 uzamış ise değişmelidir. Zincirler, tamburdaki yuvalarına tam oturmalıdır. Zincir bakla çapı %10 aşınmış ve deforma olmuş ise değişmelidir..

11 YÜKÜ KALDIRMA – İNDİRME BÖLÜMÜ:
Vinç’lerde az kuvvetle çok ağır yüklerin kaldırılması, makaralar, palangalar, çıkrıklar ve dişli sistemleri ile sağlanır Küçük ve basit kaldırma araçlarında tahrik gücü kol kuvveti ile sağlanır. Büyük ve gelişmiş vinç’lerde tahrik gücü, içten yanmalı motorlar ve elektrik motorları ile sağlanır. Kaldırma bölümünü meydana getiren parçalar MAKARALAR: Makaralar, genellikle kancalar ile çıkrıklar, kancalar ile redüktörler veya kancalar ile dişli kutuları arasında görev yaparlar. Görevleri, kaldırma yükünü azaltarak çıkrık ve redüktörün yükünü azaltmaktır.

12

13 PALANGALAR: Palangalar, vinç’lerde kaldırma ünitelerinden biridir. Sabit ve hareketli makaraların birleşiminden meydana gelir. Genellikle yük kancasının arkasında bulunur. Yükün ağırlığını, hareketli makaralardan geçen ip sayısı oranı kadar kaldırma kuvvetini düşürür.

14 ÇIKRIKLAR: En basit çıkrık kuyulardan su Çeken çıkrıklardır. Şekil:8 (a) da kuyu çıkrığı, (b) de ise basit dişli tertibatlı çıkrık görülmektedir. Az katlı ve hafif yüklerin bir üst kata çıkarılmasında kullanılır. Şekil - 8

15 Şekil - 10 Şekil - 9 REDÜKTÖRLER:
Redüktörler, yüklerin kaldırma kuvvetini düşürmede, köprünün raylar üzerinde az kuvvetle yürütülmesinde yük taşıma arabasının köprü üzerinde az kuvvetle hareketini sağlamak için kullanılırlar. Redüktörlerin giriş milleri hareketini elektrik motorlarından alırlar. Redüktörlerin cinsi ve özellikleri, vinç’lerin maximum kaldırma yüküne, kaldırma hızı ve hassasiyetine göre seçilirler. Şekil:9 da elektrik motorlu redüktör, şekil:10 da ise helis dişli redüktör dişli kutusu içi, şekil:11 de de sonsuz vida ve çarkı sistemli redüktör görülmektedir. Şekil - 10 Şekil - 9

16 ELEKTRİK MOTORLARI: Redüktörlere dönme hareketi ve gücünü veren ünitedir. Elektrik motorları, elektrik enerjisini mekanik enerjiye çeviren makinedir. Elektrik motorları; elektrik akımı cinsine göre isimlendirilirler. Bu motorlar da: Monofaze ve trifaze motorlar olarak adlandırılırlar. Monofaze motorlar, genellikle küçük kapasiteli vinç’ler de kullanılır. Güçleri hp kadardır.

17 Monofaze motorların statörlerinde iki sargı bulunur. 1
Monofaze motorların statörlerinde iki sargı bulunur. 1. Sargı ana sargı, 2. Sargı ise yardımcı sargıdır. Motor normal devrine ulaşınca, yardımcı sargı devreden merkezkaç kuvvet tesiri ile devreden çıkar. Trifaze motorlar, üç faz alternatif akımla çalışırlar. Bu motorların statörlerinde her faz için bir bobin(sargı)grubu bulunur. Bu bobinler yıldız ve üçgen olarak bağlanabilrler. Aşağıdaki tablo:1 de fazların giriş ve çıkış uçları verilmiştir. Şekil:12 de ise bir elektrik motoru kesiti görülmektedir. Şekil -12

18 Şekil - 13 Ayarlanabilen termal akım kesicidir.
ELEKTRİK KUMANDA DEVRE ELEMANLARI: 1.Devre kesicisi: Ayarlanabilen termal akım kesicidir. Faz korumalı vinç motorlarını korumak için kullanılır. Şekil:13 te devre kesici görülmektedir. Devre kesici aksesuarları şunlardır: Ampermetre Düşük voltaj koruma sistemi Uzaktan koruma sistemi ve yardımcı kontaklar. Şekil - 13

19 Ayarlanabilir termal akım kesicidir.
MOTOR KORUMA ŞALTERLERİ: Bu şalterler, exe ve exd motorlarında kullanılırlar. Ayarlanabilir termal akım kesicidir. Kesme karakteristiği, hızlı elektromanyetik akım kesicidir. Aksesuarları Ampermetre Düşük voltaj koruma Uzaktan koruma şalteri Yardımcı kontaklar Butonlar

20 Bara, ayni cins gerilimlerin toplanıp dağıtıldığı üniteye bara denir.
BARA BESLEME SİSTEMİ Bara, ayni cins gerilimlerin toplanıp dağıtıldığı üniteye bara denir. Vinç’lerdeki tüm alıcılara akım, bara üzerinde toplanan enerjinin dağıtımı ile olur. Yani, yükün kaldırılması, köprünün ve köprü arabasının hareketi için gerekli elektrik enerjisi bara yardımı ile ana şebekeden sağlanır, ve bara üzerinden de alıcılara dağıtılır. VİNÇ’LERDE KULLANILAN BARA SİSTEMLERİ Tek ve çift bara sistemi,transfer bara sistemi, kare bara sistemidir. Bu baralar izoleli kapalı tip, veya izolesiz imal edilirler. Şekil: de monofaze bara resmi görülmektedir. Bu sistem ile çalışan vinç’ler de baralar, hareketin olduğu hat üzerine paralel olarak döşenir. Elektrik motorları, hareket halinde dahi elektrik akımını, fırçaları ve kömürleri vasıtası ile baralardan alırlar. Baraların kapasitesi: 220 amperden 1560 ampere kadar yapılmaktadır.

21 FREN SİSTEMİ: Vinç’lerde fren sistemi çok önemli bir yer kaplar. Yükleri indirip-bindirmede, yerleştirmede, ağır parçaların istiflenmesinde, büyük ve ağır boruların döşenmesinde frenlerin görevleri çok önemlidir. Vinç’lerin milimetrik hassasiyette çalışmaları, bara sistemi, motor – redüktör ve fren sisteminin birbiri ile kombine çalışmasına bağlıdır. Elektrik enerjisi ister isteyerek, ister istemeyerek kesildiğinde frenlerin hemen devreye girerek yükü askıda tutması gerekir. Vinç’lerde genellikle yay baskılı fren sistemi uygulanmaktadır 5 tondan fazla yük kaldıran vinçlerde biri mekanik olmak üzere 2 fren kullanılır, YAY BASKILI FREN SİSTEMİ: İsteyerek veya istem dışı elektrik kesilmelerinde, bünyesindeki yayların sayesinde, hareketin durmasını sağlayan ve yükün sürekliliği durumunda, direk akıma maruz kalana kadar yükün hareketine engel olan bir fren sistemidir. Şekil:16 da yay baskılı fren sisteminin kesiti görülmektedir.

22 Frenin çalışması: Elektrik devresi kapanınca 7numaralı bobine akım meydana gelen manyetik alandan dolayı 1 numaralı hareketli baskı filanşını kendine doğru çeker. 2 numaralı yaylar gerilerek g aralığı kadar, 3 numaralı balata serbest kalarak akuple olduğu motor mili ile beraber dönerek vinç’in işlevini yerine getirmesi sağlanır. Bobin üzerinden akım kesildiğinde, manyetik alan etkisi ortadan kalkınca, 2 numaralı baskı yaylarının itme kuvveti etkisi ile 1 numaralı hareketli baskı flanşı ve 6 numaralı tespit flanşı arasında sıkışan 3 numaralı balata, sürtünme kuvveti ile kendisiyle akuple olan motor milinin dönmesini durdurur.

23

24 FREN AYARI: Şekil:16 da 9 numaralı civataların sıkılması veya gevşetilmesi ile (g) aralığı kontrol şimleri ile istenilen açıklıkta ayarlanabilir. G. Aralığı imalatçı firmanın vereceği değerlere göre yapılmalıdır. Eğer elde (g) aralığına dair bir bilgi yok ise, aşağıya çıkarılan tablodan yararlanarak (g) balata boşluğu ayarı yapılmalıdır. Myf g Myf = yay baskılı fren sistemi G = balata boşluk değerleri BALATA DEĞİŞTİRİLMESİ: Balatalar flaşlarına perçinli ise, balata aşınmaları perçin başına 0.5 mm. Kalınca değiştirilmelidir. Balatalar flanşların yapıştırma ise, balatalardaki aşınma, balata kalınlığının 2/3 kadar olunca değiştirilmelidir.

25 3.YÜKÜ TAŞIMA BÖLÜMÜ (ÜNİTELERİ)
A.Vinç rayları: Köprülü raylı vinç’lerde, DIN 536 da belirtilen vinç rayları kullanılır. Bu raylar geniş başlı olduklarından tekerlek yüklerini taşıyabilir ve geniş tabanlı olmaları sebebi ile de zemine tespitleri kolay olur. Malzeme olarak, 60 dan/mm2. ÇEKME DAYANIMINDA AKMA ÇELİKTEN 9-12 mt. boylarında imal edilirler. Boy toleransları ise, mm. VEYA mm. dir. Aşağıdaki şekil:17 de DIN 536 BL 1 A Formu ray kesiti, tablo:3 de kesit ölçüleri görülmektedir

26 Bazı rayların üzeri de balık sırtı yapılır.
Küçük kapasiteli raylı arabalı vinç’lerde yassı veya özel raylar kullanılır. Yassı rayların üst köşeleri kırılmış veya yarıçaplı olarak yapılır. Bazı rayların üzeri de balık sırtı yapılır. Vinç tekerleklerine uygun ray kesitleri, şekil:18 de, ray kesit ölçüleri ve metre ağılıkları da Tablo:4 de verilmiştir. GHGH

27 ÖZEL RAYLAR: Hava hatlarında, küçük ve orta kapasiteli köprü vinç’lerde, i profilli raylar kullanılmaktadır. Genellikle köprülerde, araba yollarında tercihen kullanılmaktadır. Şekil:19 da havai hat ray ve tekerleği kesit resmi görülmektedir.

28 Köprünün görevi, arabayı atölye boyunca gezdirmektir
KÖPRÜLER: Köprülü raylı vinç’ler. Genellikle atölyelerde tavana yakın kolonlar üzerindeki raylar üzerinde arabayı taşıma görevi yaparlar. Şekil de köprü görülmektedir. Köprünün görevi, arabayı atölye boyunca gezdirmektir KÖPRÜ ARABASI: Köprünün üzerine monte edilmiştir. Yük kaldırma donanımını, kabini ve operatör mahallini taşır. Yük kaldırma ve operatör mahallinin sağa-sola hareket etmesini sağlar.

29 Hatta işin cinsine ve özelliğine göre özel vinçler yapılmaktadır.
KABİN VE OPERATÖR MAHALLİ: Büyük çaplı dökümhaneler ile kimyevi madde üreten atölyelerde, vinç operatörlerini atölye içerisindeki elverişsiz havadan korumak veya başka sebeplerden dolayı vinç arabasının üzerine operatör kabini konmuştur. Operatör vinç’i bu kabinin içinde idare eder. Şekil de kaldırma ünitesini taşıyan vinç arabası görülmektedir. SINIRLAMA TAKOZLARI: Raylı köprü vinç’lerde, hem köprünün, hem arabanın ne sebeple olursa olsun ray sonlarında durması için hareket tahdit takozları konmuştur. Yükler için de, yükün belirli yüksekliği geçip köprüye çarpmaması için yük kaldırma yükseklik sınırlama anahtarı konmuştur VİNÇ ÇEŞİTLERİ: Vinç’ler, kullanma yerlerine, çalışma şartlarına, yapacakları iş çeşitlerine, yükü taşıma mesafelerine, hareket kabiliyetine, bom yapılarına, enerji kaynaklarına, göre bir çok çeşitleri vardır. Hatta işin cinsine ve özelliğine göre özel vinçler yapılmaktadır.

30 Raylı köprülü vinç’ler, (monoray) Ayaklı köprülü vinç’ler (portal)
VİNÇ ÇEŞİTLERİNDEN EN ÇOK KULLANILANLAR AŞAĞIYA ÇIKARTILMIŞTIR. Raylı köprülü vinç’ler, (monoray) Ayaklı köprülü vinç’ler (portal) Pergel vinç’ler (oklu) Seyyar ayaklı vinç’ler (atölye) Kamyon üzerine monte edilmiş vinç’ler (mobil) Liman vinç’leri (çok büyük tonajlı) Kule vinç’ler (çok katlı bina) Gırgır vinç’ler (az katlı bina) Garaj vinç’leri (motor indirme bindirme) Bakım-onarım vinç’leri (vasıtaların kaldırılmasında) Platform vinç’ler

31

32 Bu köprü atölye boyunca gidip-gelme özelliğine sahiptir.
RAYLI KÖPRÜLÜ VİNÇ’LER: Bu vinç’ler, büyük ve ağır makine gövdesi döken döküm atölyelerinde, makine montaj atölyelerinde, çelik üretim atölyeleri gibi ağır parça imal eden atölyelerde kullanılır. Şekil:23 de görüldüğü gibi, atölyenin yan duvar kolonları üzerine boydan boya döşenmiş raylar üzerine tekerlekli köprü konmuştur. Bu köprü atölye boyunca gidip-gelme özelliğine sahiptir. Köprünün üstüne de yük kaldırma mekanizmasını taşıyan ve yükü sağa-sola taşıyabilen arabası konmuştur. Vinç’in kumandası ya araba üzerine monte edilen operatör kabininde oturan operatör tarafından yapılır yada aşağı sarkıtılmış kumandadan yapılır. Şekil:23

33 KÖPRÜLÜ VİNÇ’LERDE HAREKET:
Basit indirme ve bindirme işlerinde 2 hareket olduğundan bu vinç’lere 2 hareketli vinç denir. Vinç, yükü aşağı-yukarı hareketle beraber sağa-sola da taşıyorsa bu vinç 4 hareketli vinç’tir. Vinç yükü, aşağı yukarı, sağa sola, ileri geri hareket ettirebiliyorsa bu vinç’e 6 hareketli vinç denir. AYAKLI KÖPRÜ VİNÇ’LER: (PORTAL) Bu vinç’ler atölye tabanına atölye boyunca döşenen raylar üzerine kurulur. Açık sahalarda, mermer işleme atölyelerinde kullanılmaya çok elverişlidir. Genellikle ayaklar tek veya çift profil köprü taşırlar. Yük kaldırma ünitesi basit bir araba üzerine montelidir.

34 Yükün yüklenmesi zemindeki operatör ile yapılır
Yükün yüklenmesi zemindeki operatör ile yapılır. Şekilde ayaklı köprü vinç görülmektedir. Açık sahada çalışacak vinç’ler, dikdörtgen veya trapez kesitli beton üzerine döşenmiş raylar üzerinde hareket ederler.Betonun genişliği en az 75 Cm’den az olmamalıdır. Rayların her iki uçlarında tekerlek çapının yarısı yüksekliğinde hareket tahdit babaları bulunur. Bu babalar vinç’in raydan aşağı düşmesini önler.

35 SEYYAR AYAKLI VİNÇLER:
Bu vinç’ler, genellikle tek ray köprulu, küçük kapasiteli, 3-4 ayak tekerlekli, kaldırma, hidrolik veya makara, çıkrık sistemli olarak imal edilirler. aşağıda bu vinç’lere ait örnek görülmektedir.

36 Ayrıca açık arazide raylar üzerinde hareket edenlerde vardır.
PERGEL VİNÇLER (OKLU) Pergel vinç’ler, atölye içerisinde bir kolona veya duvara monte edilerek kullanılırsa da, 360o dönebilenleri atölyenin müsait yerinde de kullanılır. Ayrıca açık arazide raylar üzerinde hareket edenlerde vardır. Yükleme işlemi, ok üzerindeki ray kısmına vinç arabası takılır. Araba ok boyunca hareket edebilir. Ok sütun çevresinde 180, 270,360 derece dönebilirler. Aşağıda oklu vinç görülmektedir.

37 Kamyon üzerine monte edilmiş vinç’lerdir.
Oklu vinç’lerin kaldırma sistemleri, zincirli caraskal, elektrikli çıkrık sistemli. Hidrolik silindir ve kablolu redüktör-motor sistemli olarak imal edilmektedir. MOBİL VİNÇ’LER(SEYYAR) Kamyon üzerine monte edilmiş vinç’lerdir. Bu vinç’ler, kamyon üzerinde 360o dönebilirler. Bomları, kafes kirişli, hidrolik silindir, tambur-halat, teleskopik sistemli olarak imal edilmektedir.Şekilde mobil vinç görülmektedir.

38 KULE VİNÇ’LERİ: Kule gibi yükselebilen bir gövdeye sahip olduğundan kule vinç adını almıştır. Çok katlı binaların yapımında ihtiyaç olan malzemeleri, yatay veya düşey olarak katlara çıkaran, çelik kafes konstrüksiyon vinç’lerdir. Gövdenin tepesinde yatay olarak çelik konstrüksiyon bir bumu vardır. Bumun bir tarafında gezer şekilde çaraskal tertibatı, diğer tarafta yük ağırlığını dengeleyen ağırlıklar bulunur. Bom kule tepesinde 360o dönebilir. Bu sebeple etrafındaki birkaç binaya kolaylıkla malzeme taşıyabilir. Kule vinç’ler kule bomu üzerindeki kulede oturan operatör tarafından yönetilir. Kule, fiziki şartlara göre operatörü koruyacak özellikte olmalıdır. Kule vinç’lerinin en büyük özelliği, bina katları yükseldikçe kulenin de yükselme özelliğine sahip olması.

39 Kule yükseldikçe rüzgar tesiri ile sallanır
Kule yükseldikçe rüzgar tesiri ile sallanır. Doğacak riski önlemek için kule birkaç yerinden sabit yerlere ankaraj yapılır. Kule vinç’lerinin kaldırma kapasitesi, en çok kullanı- lan modellere göre bom ucunda 1250 kg. Dipte ise 5000 kg. dır Yükün bom üzerinde gövdeden uzaklaştıkça max. Yükü gösteren bir levha bulunmalıdır. Vincin en yüksek yerinde bir ışıldak lamba ile paratoner tesisatı bulunmalı. Kule vinç’leri güvenlik bakımından 50 km/s hızla Esen rüzgarlarda kullanılmamalı.

40 KULE VİNÇLERİNDE GÜVENLİK
Kule vinçlerinde yüksekte çalışmaya eğilimli, eğitimli sertifikalı operatörler çalıştırılmalıdır.

41 Bu vinçler büyük tonajlı vinç’lerdir.
LİMAN VE DENİZ VİNÇ’LERİ: Bu vinçler büyük tonajlı vinç’lerdir. Liman vinç’leri, limanlardan gemilere yükleme ve boşaltma işlerinde kullanılır. Sabit olanlarda vardır ray üzerinde gezer olanlarda vardır. Bomları, çelik konstrüksiyon tambur-halat sistemli olanlar da vardır, çelik konstrüksiyon hidrolik sistemli olanlar da vardır. Aşağıdaki şekilde liman vinçleri görülmektedir. Deniz vinç’leri, büyük hacimli dubalar üzerine kurulmuş olup, denizde gemilerden gemilere yük aktarmada ve gemileri kurtarmada kullanılır.

42 Gırgır vinç’ler, elektrik veya benzin, dizel motorlu çıkrıktan oluşur.
GIRGIR VİNÇ’LER: Bu vinç’ler, az katlı binaların katlarına malzeme çıkarmada kullanılır. Malzeme hangi kata çıkarılacaksa o kata bir makara sistemi kurulur. Vinç’in halat ucu makaradan geçirilir. Halat ucuna taşıma platformu takılır. Halat tambura sardırılınca yük yukarı çıkar; tambur geri döndürülünce yük aşağı iner. Şekilde gırgır vinç’ler görülmektedir. Gırgır vinç’ler, elektrik veya benzin, dizel motorlu çıkrıktan oluşur.

43 PLATFORMLU VİNÇ’LER: Bu vinç’ler, genellikle boya badana ve tamir-bakım işlerinde kullanılır. Bu vinç’lerin platformları 10 mt. kadar yükselebilirler. Yükselme, makaslar arasına konan hidrolik silindir sistemi ile sağlanır. Şekilde platformlu vinç görülmektedir

44 Platformlu kaldırma vinç’lerinin mobil olanları da vardır
Platformlu kaldırma vinç’lerinin mobil olanları da vardır. Şekil:34 de görülmektedir. Bu vinç’lerde işçilerin güven içinde çalışma olanakları diğer diğer platformlu vinç’lere göre daha güvenlidir. Bakımları da kolay ve ekonomiktir.

45 Çatalları sağa-sola kaydırma tertibatı,
TAŞIYICILAR FORKLİFTLER: Tanım: Genellikle düzgün ve geometrik şekildeki ağırlıkları, yükleme, boşaltma, istifleme işleri ile yakın yerlere taşıma (atölye içinde) tercihen kullanılan bir iş makinesidir. Forkliftler, genellikle paletler üzerine yerleştirilmiş ağırlıkları kolaylıkla yükleme, istifleme işleri için imal edilmişlerdir. FORKLİFLER ŞU ÜNİTELERDEN OLUŞMUŞTUR. Güç motoru, Asansör, Çatallar, Çatalları sağa-sola kaydırma tertibatı, Asansör kızaklarını öne ve geriye yatırma tertibatı, Direksiyon, Elektrik ve aydınlatma tesisatı, Operatör kabini.

46

47 dizel motorlu forkliftler(açık sahada çalıştırılır)
FORKLİFT ÇEŞİTLERİ Forkliftler, görev yapma bakımından birbirlerine benzerler ise de, kullanma yerlerine göre değişik güç kaynaklı forkliftler kullanmak zorunda kalınır. Kapalı alanlarda benzin ve dizel güç kaynaklı forklift kulanılmaz; zira ortama karbon monoksit salar. Bu da işçileri zehirleme riskine sokar. Açık arazide elektrikli forkliftlerin kullanılması sorun yaratır. Kullanma yerleri dikkate alınarak forkliftler güç kaynaklarına GÖRE: Benzin motorlu forkliftler (açık sahalarda çalıştırılır) dizel motorlu forkliftler(açık sahada çalıştırılır) Elektrik motorlu forkliftler.(Akülü olup kapalı alanlarda çalıştırılırlar)

48 FORKLİFTLERDE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
1- ÇALIŞMAYA BAŞLAMADAN ÖNCE YAPIİMASI GEREKENLER Çalışma sahasındaki yasak ve çalışma kurallarına uyulmalıdır, Forklift çalıştırılmadan günlük bakımı yapılmalıdır, FORKLİFT’İN GÜNLÜK BAKIMI Lastiklerin hava basınçları ve jantları kontrol edilmeli, Korna, aynalar ve ataşman kontrol düğmeleri kontrol edilmeli, Akü şarj durumu ve aydınlatma sistemi kontrol edilmeli, Geri gidiş sinyalizasyonu kontrol edilmeli, Direksiyon sistemi kontrol edilmsli, Asansör, çatallar kızaklar ve zincirler kontrol edilmeli, Frenler ve fren lambaları kontrol edilmeli, İçten yanmalı motorla çalışan forkliftlerin yağ ve su donanımları kontrol edilmeli, Forkliftlerdeki sağ –sol zincirlerin eşit gerilimleri kontrol edilmeli, Lastik diş derinliği (1.6 mm.) kontrol edilmeli, Bijon civateları kontrol edilmeli, İşten yanmalı motorlu forkliftlerin egzost sistemi kontrol edilmeli,

49 FORKLİFTİN YAPISI Forkliftde operatör kabini bulunmalıdır,
Kabin, forklift devrildiğinde, ezilmeyecek ve deforma olmayacak dayanımda olacaktır, Forkliftin hareketli ve dönen kısımları korumalı olacaktır, Forklift kabini. Forklift devrildiğin de operatör ve yanında bulunanların zemin ile kabin arasında sıkışmayacak yapıda olacaktır, Forklift lastiklerinin diş derinliği 1.6 mm. Ye düşünce lastikler değişecektir, Forkliftin üst önünde ışıldayan bir lamba bulunmalıdır, Forklift geri giderken bir uyarı sesi verecek sisteme sahip olmalıdır, Forkliftin arka tarafında max. Yükü dengeleyecek ağırlığa sahip olacaktır,

50 FORKLİFTLERDE MOTOR ÇALIŞTIRILINCA YAPILMASI GEREKENLER
Forklift operatörü koltuğu kendine göre ayarlamalıdır, Debreyajlı forkliftlerde, motoru çalıştırmadan önce, tüm kumanda düğmeleri ve levyeleri O noktasına getirilmeli, Motor çalıştırıldıktan sonra debreyaJ, yön levyeleri ve düşük-yüksek hız devreleri kontrol edilmeli, Forkliftin tüm göstergelerinin kontrolü yapılmalı, Motor çalışırken sesi dinlenmeli, anormal bir ses duyulduğunda, (ana yatak, kol yatağı vuruntusu vb.) motor durdurularak ilgililere haber verilmelidir.

51 FORKLİFT İLE TAŞIMA İŞLERİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
İşi olmayan araçların forklift taşıma yoluna girmelerine izin verilmemeli, Kamuya ait yollarda çalışırken yayaların ve araçların geçişleri için, bariyerler konmalı, trafiği düzenleyecek bir kişi görevlendirilmeli, Gece çalışmalarında iş yerinin aydınlatılmasına önem verilmeli, Yük taşınırken forkliftinn hızı yolun durumuna göre ayarlanmalı, Kasisli yollarda düşük hızla gidilmeli, Forkliftlere yükleme: 1- Yüklerin ağırlık merkezi çatal boyunun 2/3’nün içine gelecek şekilde yüklenecek, 2- yükün arka yüzeyi çatalların ön yüzeyine yaslanmalıdır, 3- yükün ağırlık merkezi, her iki çatalın ortasına gelmelidir, 4- Forkliftin max. Taşıma kapasitesini geçmeyecek kadar yükleme yapılmalıdır, 5- yüklemeye başlamadan önce, yükün şekline göre çatallar ayarlanmalıdır, Yükler taşınırken, yük yerden Cm. yukarda, asansör arkaya yatmış şekilde taşınmalıdır, Forklift ile taşımalarda, birdenbire kalkışlar, ani ve sert frenleme, 90 derece keskin dönüşler yapılmamalıdır, Dar yerlerde çalışırken, operatör ve yanındakiler, bacaklarını ve başlarını kabinden dışarı çıkarmayacaklar,

52 Dar yerlerde çalışırken, operatör ve yanındakiler, yan ve üst boşluklara dikkat edecekler; gerekirse dar yollarda işaretçi kullanacaklar, Yüklü olarak yokuş aşağı taşımalarda, forklift yükü geri geri taşıyacaktır, Boru,direk vb. yük taşımalarda, yükün kaymaması ve düşmemesi için yük çatallara bağlanmalı, veya asansöre boru taşıma ataşmanı takılmalıdır,

53 Genellikle 3-4 tekerlekli olarak imal edilirler.
TRANSPALETLER: Trasnspaletler, ağır olmayan yükleri atölye veya marketlerde taşıma işlerinde kullanılır Genellikle 3-4 tekerlekli olarak imal edilirler. Taşıma gücü, insan gücü ile yapılabilenleri olduğu gibi, elektrik gücü ile çalışanları vardır. Transpaletler, çatallarını, paletlerin altına sokularak yükü hidrolik olarak 10 cm. Kaldırılarak taşınırlar. Şekilde insan gücü ile taşınan transpalet görülmektedir.

54 KONVEYÖR VE ELEVATÖRLER:
TANIM: Genellikle taneli ve çeşitli malzemeleri, zemin üzerinde veya belirli yüksekliklere sürekli ve kapalı devre olarak taşıyan makinelerdir. Bantlı olanlara konveyör denir, Kovalı olanlara da elevatör denir, Konveyörler: Dikdörtgen kesitli şasenin bir tarafına motorlu olarak uzun kasnak, diğer tarafına da avara kasnak yerleştirilmiştir. Bu iki kasnak arasına da taşıyıcı rulolar yerleştirilmiştir. Tahrik kasnak ile avara kasnak üzerine bant geçirilmiştir Motor çalıştırılınca,tahrik kasnağı bandı hareket ettirir. Bant, iki silindir arasında ve taşıyıcı rulolar üzerinde dönmeye devam eder. Bant üzerine yüklenen malzeme avara kasnağın üzerinden altındaki yere dökülür. Şekilde konveyör görülmektedir.

55 KONVEYÖR ÇEŞİTLERİ

56 KONVEYÖRLERDE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
Konveyörlerin yanlarında en az 60 cm. boşluk bulunmalıdır. Yanabilen bantlı konveyörlerin yol boyunca taşıcılarının ve motorlarının bulunduğu yerlerde yedek yangın söndürme cihazları bulunacaktır. Konveyörü herhangi bir noktada durdurmak için bir durdurma sistemi bulunmalıdır. Konveyör çalışmaları bir gözetimci tarafından yapılmalıdır. Konveyörün dönen ve hareketli kısımları koruma altına alınmalıdır. Konveyör çalışırken bakım ve onarım yapılmamalıdır Konveyörlerin eğimi üzerindeki malzemenin akmayacağı eğimde olmalıdır. Konveyör taşıyıcı makaraları ve ana kasnak yatakları sık sık yağlanmalıdır. Konveyör bant birleşme yeri çalışmaya başlamadan önce kontrol edilmelidir Konveyör bandının hızı yükün durumuna göre ayarlanmalıdır. Konveyörün peryodik bakımı imalatçının verdiği bakım cetveline göre yapılmalıdır.

57 Çalışma sistemi aşağı yukarı konveyörler gibidir.
ELEVATÖRLER Bazı taneli malzemelerin meyilli veya dik bir yere sürekli taşınması gerektiğinde, aşağıda görülen elevatörlerden birisi kullanılır. Çalışma sistemi aşağı yukarı konveyörler gibidir. Tırnaklı olanlarda paketler taşınır;kovalı olanlarda kıvamlı malzemeler taşınır. Konveyör ve elevatörlerin kullanma yerleri: Yapı malzemesi taşınmasında, Kimya endüstrisinde, Besin endüstrisinde, Sunta ve MDF Endüstrisinde, Hububat silolarında kullanılırlar. Konveyör ve elevatörler ile malzemeler. 60 mt. Yüksekliğe, 150 m3 /saat kapasitede malzeme kapalı devre olarak taşınabilmektedir.

58 15 DAKİKA MOLA

59 KALDIRMA VE TAŞIMA ARAÇLARINDA BAKIM VE ONARIM
TANIM: Kaldırma ve taşıma araçlarının temizlik, yağlama, ayar, muayene deneyler ve testler olarak yapılan işlere bakım denir. Bakım yapılmasının amacı: kaldırma ve taşıma araçlarının performanslarını yükseltmek, güvenliğini sağlamak, meydana gelebilecek arızaları asgariye indirmek, işletme masraflarını en alt düzeye çekmek, imalatı sekteye uğratmadan ekonomi sağlamaktır. Tüm bu gerekler, kaldırma ve taşıma araçlarının zamanında yapılan peryodik bakımları sayesinde gerçekleşir. Yapılan peryodik bakımlar sayesinde, tamire olan ihtiyaç bir dereceye kadar azaltılabilir.

60 KALDIRMA VE TAŞIMA MAKİNELERİNDE GÜVENLİĞİ ARTIRMAK İÇİN UYGULANMASI GEREKEN FAKTÖRLER:
Koruyucu peryodik bakımın zamanında yapılması, Peryodik bakımların, bilgili ve ehliyetli kişiler tarafından doğru ve tam yapılması, Problem yaratan elemanlar; daha güvenli, sorumluluk sahibi elemanlar ile değiştirilmesi, Rapor edilen hususların yetkililerce dikkate alınarak gerekli değişiklik istemlerinin yerine getirilmesi, Koruyucu bakımın en önemli unsuru olan muayene ve servis, daima göz önünde tutulmalıdır.

61 MUAYENE Kaldırma ve taşıma araçlarının muayenesi, bu makinelerin güvenirliliğinin artması ile doğrudan ilgilidir. Muayenede tespit edilen arızalı parçaların değiştirilmesi, ileride olası arızaların meydana gelmesini önler. Muayene, yakın gelecekte hangi parçaların değiştirilmesi gerektiğini tespit etmemize yarar. Muayeneler, arıza ve tamir esnasındaki zaman kayıpları, muayene için sarf edilen zaman kayıplarından daha az olacağından muayene için sarf edilen zaman tercih edilir. Operatörler ve bakım elemanları, meydana gelen arızalardan dolayı, işçilik ve malzeme tutarları yüksek olduğundan, koruyucu bakım tutarlarını minimum düzeyde tutarak peryodik bakımlar aksatılmamalıdır.

62 SERVİS Servis, kaldırma ve taşıma araçlarının peryodik bakımını, arızaların giderilmesini ve onarımını yapan, tecrübeli ve yetişmiş bir ekip ile atölyesi akla gelir. Rutin bir temizleme, yağlama, teknik değerlere göre ayarlama, aşınmayı önlediği gibi arızalanmayı da önler. Ancak burada, operatörlerin kullanma deneyimlerini, imalatçı firmanın tavsiyeleri de dikkate alınmalıdır. Tüm bu bilgilerin yerine getirilmesi, arızaların meydana gelmeyeceği anlamı taşımaması gerekir. Makinelerde yine de arızalar meydana gelecektir. Alınan tüm bakım önlemleri, arızaların meydana gelmesini geciktirecektir. Sürekli yağ içerisinde dönen dişli gruplarının,(redüktör dişlileri, vites kutuları ve difiransiyel vb.) Yağ seviyeleri sık sık kontrol edilmeli, eksikleri tamamlanmalı, yağ değişme zamanı gelince değiştirilmelidir. Açıkta birbirine sürtünerek çalışan parçalar arasında daima bir yağ film tabakası olması için sık sık yağlanmalıdırlar, Açıkta çalışan kremayer dişli ile çalışan pinyon dişli yağsız bırakılmamalıdır, Açıkta çalışan elemanlar, paslanmaya karşı koruyucu yağ ile yağlanmalıdır,

63 VİNÇ’LERDE BAKIM Kaldırma ve taşıma araçlarının en önemlisi vinç’lerdir. Bunların en önemlisi de arabalı köprülü vinçlerdir. Köprülü vinç’lerin muayene ve bakımını iyi bilen bakım elemanları, diğer vinç’lerin bakım ve onarımını da rahatlıkla yapabilirler. Vinçlerin bakımına başlamadan önce, bir bakım planı hazırlanmalıdır. Bu planda, bakım hedefleri tespit edilerek bakım yöntemleri düzenlenmelidir.

64 KORUYUCU BAKIM YÖNTEMLERİ
Koruyucu ve planlı bakım: Vinç donanımının ve elemanlarının düzenli çalışmalarını, yeterli ve uygun bir şekilde sürdürmesi için düzenlen bakımdır. Arızadan kaynaklanan bakım: Donanımın ve elamanlarının yeniden çalışma koşullarına dönmesini sağlayan bakım. Değiştirme: Donanım elemanları aşındığında ve daha fazla güvenli çalışma vasfını yitirdiğinde uygulanan bakım. Dinamik bakım: Donanım elemanlarının uzaktan izlenmesi ve bilgilerin bilgisayar tarafından sürekli değerlendirildiği bakım.

65 Emniyet mandalı olmayan kancalar değiştirilmeli,
PERYODİK BAKIMDA KONTROL EDİLMESİ GEREKEN YERLER VE İŞLEMLER Kancaların kontrolü: Vinçlerin en kritik elemanları olan kancalar sıkça kontrol edilmeli imalatçının verdiği bakım cetveline ilaveten aşağıdaki hususlar yerine getirilmeli. Kanca yüzeyinde meydana gelmiş çatlaklar, ve orijinal kesitin % 10’u kadar aşınmış kancalar değiştirilmelidir. Tarafsız eksenden 10o sapan eğilmeler veya deforme olan kancalar değiştirilmelidir. Emniyet mandalı olmayan kancalar değiştirilmeli, Kanca ağzı, genişliğinin %15’i kadar açılan veya aşınan kancalar değiştirilmeli. Emniyet mandallı kancalarda, kanca ağzı ile mandal arası mesafesi, %8 kadar aşınmış ise kanca değiştirilmeli. Emniyet mandalı deforme olmuş veya aşınmış olan kanca değişmel.

66 HALATLARIN KONTROLU Vinç’lerde kontrol, kancalardan sonra halatların kontrolü gelir. Zira yükü taşıyan kancalardan sonra halatlardır. Aşınma, yorulma, korozyon, bükülme ve yanlış halat bağlantılar halat ömrünün azalmasına etki eder. HALAT ÖMRÜNE TESİR EDEN ETKENLER İşletme şartları, Halat eğilmesi ve bükülmesi, Tel kopma mukavemeti, yükleme,halatın maximum taşıma dayanımını aştığında, kesitte tel kopmaları görülünce, halat çapı kalınlaştırılmalıdır. Halat kablolarının sarım hatvesi ve malzemesi, telin yüzey basıncını etkileyeceğinden, halatın ömrünü etkiler, Halatların yağlanmaması halat ömrünü etkiler, Korozyon, halatları ömrünü kısaltır; korozyonu önlemek için halatlar çinko ile kaplanır. Halat çapı büyüdükçe halat ömrü de artar

67 Halat fazla korozyona uğramış ve paslanmış ise servisten alınmalıdır,
HALATLARIN SERVİSTEN ALINMA SEBEPLERİ Halat fazla korozyona uğramış ve paslanmış ise servisten alınmalıdır, Halat yaprak gibi açılmışsa, Halat ezilmişse, Halat aşınmışsa, Halat çapında değişiklik olmuş ise değiştirilmelidir. Şekil:41 de halat çapı değişmesi, tablo:5, de ise tel kopma miktarına göre, halatın servisten alınması belirtilmektedir. HALAT ÇAPINDA AZALMA 1- Çapları 19 mm. Ye kadar olanlarda 1mm. İncelme varsa, 2- Çapları mm. Arasında olanlarda 1.5 mm. İncelme varsa, 3- Çapları mm. Arasında olanlarda 2 mm. İncelme varsa bu halatlar değişir. Halat kablolarının bir hatvesinde 3 veya daha fazla, kablo kesidinde de 6 veya daha fazla tel kopmuş ise bu halat değişmelidir.

68

69 Yük en aşağı indiğinde halat en az tanbur üzerine 2 sarım kalmalıdır.
Yük altında çalışan halatlarda, halatı meydana getiren kordonlardaki teller birbiri üzerinde sürtünürler. Kordonlar da birbiri üzerinde sürtünürler, Kordon grupları da kendi aralarında sürtünürler, Kordonlar ile öz arasında da sürtünme olur. İşte bu sürtünmeler halat tellerinin aşınmasın, halatın zayıflamasına sebep olur. Sürtünmeden dolayı aşınmaları asgari düzeye indirmek için halatlar, mevsime. Çalışma şartlarına ve korozyonu da önlemek için zaman zaman yağlanmalıdır. Yük en aşağı indiğinde halat en az tanbur üzerine 2 sarım kalmalıdır. YAĞLANMAYAN HALATLARDA MEYDANA GELEN SORUNLAR Malzeme kaybına sebep olan korozyon ve kabuk teşekkülü Tellerin aşırı korozyondan gevşemesi ve dayanımının azalması, Halatın tamburlara sürtünmesinden dolayı halatın dış kordon tellerinin aşınmasının artması Halat eğilmesi, bükülüp burulmasından dolayı tellerin ve kordonların birbiri ile sürtünmesinden oluşan halat iç hat tellerinin aşınması,

70 HALAT LARIN DEĞİŞTİRİLME ZAMANI
6 Bükümlü çelik halatların 50 Cm.sinde veya özel çelik halatların 100 Cm.sindeki kırıktel %sine göre, dayanımları aşağıya çıkarılmıştır. 7 telli halatlarda . …………………………% 12 19 telli halatlarda ……………………….% 20 31-61 telli halatlarda …………………. % 25 Seal özel çelik halatlarda ………………. % 12 Üçgen bükümlü özel çelik halatlarda .% 15 Nuflese (dönmeyen)çelik halatlarda..% 20 veya: Çalışan halatın 1 hatve boyunda 6 veya daha çok tel kopmuş ise bu halat değiştirilmelidir.

71 Halat yağlarında molibden sülfür gibi katı maddeler bulunmamalıdır.
HALAT YAĞLARI Vinç halatlarında kullanılan yağlar, asitsiz ve yapışkan yağlarla yağlanmalıdır. Halatların yağlanmasında kullanılmış karter (yanmış motor) yağı asla kullanılmamalıdır. Zira bu yağlar içersinde halatı aşındırıcı parçacıklar ve asit bulunur. Halat yağlarında molibden sülfür gibi katı maddeler bulunmamalıdır. Halat özüne tesir edecek ve halat özü yağlarının değiştirilmesinde kolloit grafitli ince sıvı yağlar tercih edilmelidir. KULLANILAN HALAT YAĞLARI GARGOYLE VİSKOLİTE nr:5 Shell gres f 12 Gazolin sinit 1 Brilube 40 (kaymayı önleyici)

72 Hafif yağlar fırça ile sürülmeli,
YAĞLAMANIN YAPILMASI Etkili yağlama, halat telleri ile yağ filimi arasında yabancı madde olmaması gerekir. Yağlanacak halatların yüzeyleri önce iyice yabancı maddelerden iyice temizlenmelidir. Halat temizlendikten sonra viskositesi düşük ılık bir yağ ile yıkanmalıdır. Bu yıkama halat içerisine yağın sızmasını sağlar. YAĞLAMA YÖNTEMLERİ HAFİF YAĞLAR: Hafif yağlar fırça ile sürülmeli, Halatın bir yağ banyosundan geçirilmek suretiyle, Kısa halatlar için spreyle püskürtme Yağın, halatın içerisine geçmesini sağlamak amacı ile halatın tambura sarılırken tambur üzerinde yağlanması,

73 TANBUR VE REDÜKTÖRLERİN BAKIMI
ORTA VE AĞIR YAĞLAR: Yağlar hafifçe ısıtılarak fırça ile sürülmek suretiyle, Yağlı deri eldivenden halat geçirilerek, Hava basınçlı püskürtme usulü ile; (bu durumda kuru hava kullanılır). TANBUR VE REDÜKTÖRLERİN BAKIMI Vinçlerde yükü; kanca, halat, tambur ve tambura hareket ileten redüktör taşır. Yükü kaldırmak için yük kaldırma motoru çalıştığında, redüktör de halat tamburunu döndürür. Halatı üzerine saran tambur yükü kaldırmaya başlar. Kaldırma ünitelerini üzerinde taşıyan arabanın hareketi ise, yine redüktör motorunun çalışması ile redüktörden dönüş hareketi alan pinyon dişlisi sağlar.

74 Köprünün hareketini atölye boyunca sağlayan köprüde bulunan motor ve redüktörünün çalışması ile sağlanır. Atölye boyunca ray kenarına döşenmiş krmayer dişlisini kavramış olan ve hareketini redüktörden alan pinyon dişlisinin dönmesi ile köprü hareket eder. Raylı köprü vinçlerde yükün kaldırılması, arabanın ve köprünün hareketi redüktörlü motorlar ile sağlanmaktadır. Vinç hareketlerinin güvenli ve verimli çalışmalarını sağlamak için vinç redüktörleri daima bakımlı olmalıdır. Bu sebeple aşağıdaki hususların yerine getirilmesi gerekir. Redüktörler, içerisi yağ doldurulmuş, devir düşürücü dişli kutularıdır. Vinç’ler için geliştirilmiş redüktörler fren tertibatına sahiptirler.

75 Redüktörler, monte edileceği yerde, devriye alınmadan önce dönen kısımların tehlike yaratmayacak şekilde muhafaza altına alınmalıdır. Elektrik motorun bağlantısı yapılırken, şasi ve faz bağlantı kabloları ve topraklama dirençleri kontrol edilmeli, Redüktör montajının yapıldığı yer düz ve temiz olmalıdır, Montaj, redüktörlerin bağlantı yerlerinden yapılmalı, Redüktör mili ile tahrik edilecek ünite arasında kablin kullanılacaksa, millerin ayni eksende olmasına dikkat edilmelidir, Redüktörün bağlantı noktalarından biri herhangi bir sebeple kurtulması halinde, redüktörün düşerek çevreye zarar vermemesi için gerekli koruyucu tedbirler alınmalıdır, Motor- redüktör montajı yapılırken, motor hava dolaşımını sağlayan motor pervanesinin önü kapatılmamalıdır,

76 Açıkta çalışan redüktör motorlarında(arazi vinç’lerinde)hava şartlarından etkilenmemeleri için muhafaza altına alınmalı, Redüktörlerde kullanılacak yağın vizkositesi, güç, devir, ortam sıcaklığı dikkate alınarak seçilmelidir, Redüktörler de standart olarak kullanılan yağ, sp energol, gr-x p 320 dir, Rediktörlerdeki yağ değişimi, mineral yağlar saatte bir değiştirilir, Redüktörlerin keçeleri ve kapak contaları yağ kaçırıyor mu kontrol edilmeli. Yağ sızdıran keçe ve conta değiştirilmeli, Redüktör yağ seviyeleri. Her üç ayda bir kontrol edilmeli, açık redüktörler ise ayda bir kontrol edilmeli, açık dişliler greslenmelidir. Senede bir defa dişlilerin röntgenlerinin çekilmesi uygun olur. Aşağıda çeşitli redüktörler görülmektedir.

77 ELEKTRİK MOTORLARI Elektrik motorları, elektrik enerjisini mekanik enerjiye çeviren makinelerdir. Tüm vinçlerde, kaldırma, döndürme ve hareketleri elektrik motorları sağlar. Bu motorların bakımları vinç’lerde meydana gelecek riskler için önem arz eder. Vinç’lerde doğru akım motorları ile alternatif akım motorları olarak iki çeşit motorlar kullanılır, Alternatif akım motorlar da monofaze ve trifaze olarak ikiye ayrılır.

78 Birinci faza ait bobin u x İkinci faza ait bobin v y
MONOFAZE MOTORLAR: Genellikle küçük güçlü vinç’lerde kullanılır. Bu motorların gücü 0.25 kw ile 2 kw arasında değişir. Monofaze motorların statörlerinde ana sargı ve yardımcı sargı olmak üzere iki sargı bulunur. Motor normal devrini alınca yardımcı sargı, santrifüj bir anahtar yardımı ile devreden çıkar. Ana sargı göreve devam eder. TRİFAZE MOTORLAR: Üç fazlı alternatif akımla çalışırlar. Bu motorların statörlerinde her faz için ayrı ayrı olmak üzere 3 bağımsız sargı bulunur. Bu sargılar yıldız ve üçgen olmak üzere iki şekilde bağlanır. Güçlü vinçlerde üç fazlı motorlar kullanılır. Tablo:6 da sargı uçlarının bağlantı harfleri, şekil:43 de ise bir motor kesiti görülmektedir. Giriş çıkış Birinci faza ait bobin u x İkinci faza ait bobin v y Üçüncü faza ait bobin w z

79 Motor sistemden sökülerek temizlenir,
MOTORLARIN BAKIMI Motor sistemden sökülerek temizlenir, Motor demonte edilir ve tüm parçalar temizlenir, Statör üzerin basınçlı hava tutarak tozlardan temizlenir. Klemenslere hava tutularak temizlenir. Fazların ve bobin giriş-çıkış kablo başları kontrol edilir, sıkılır ve lehimlenir. Motor bilyeleri kontrol edilir aşınmış olanlar değiştirilir; yağlanarak yerine takılır. Statör içi temizlenir, paslanma ve karıncalanma varsa zımparalanır. Basınçlı hava tutularak temizlenir. Motorun montajı yapılır.

80 Kremayer ile pinyon arası çalışma boşluğu 3 ayda bir ayarlanmalıdır.
KRAMAYER VE PİNYON DİŞLİLERİNİN BAKIMI Köprülü vinç’lerde, köprünün, arabanın hareketleri ile mobil vinç’lerde kabinin dönmesi, kremayer dişli ve üzerindeki pinyon dişlisi ile sağlanır. Köprü ve mobil vinçlerde, yürüme ve dönü hareketlerde dişlilerin sessis çalışmaları istenir ki bu da bakımla ilgilidir. Kremayer ve pinyon dişlisinin sessiz ve güvenli çalışmaları için aşağıdaki hususların yerine getirilmesi gerekir. Kremayer ve pinyon dişlilerin çok temiz ve bağlantı civatalarının sıkılmış olması gerekir. Kremayer ile pinyon arası çalışma boşluğu 3 ayda bir ayarlanmalıdır.

81 Her iki dişli üzerinde sağlam bir film tabakası bulunmalı.
Pinyon dişli mili yatağı kontrol edilmeli, boşluk meydana gelmiş ise yatak değiştirilmeli. Aşağıda şekilde pınyon ve kremayer (çubuk dişlisi) dişli grubu görülmektedir.

82 Normalde vinç tekerlekleri, iki alınları da flanşlı yapılır.
TEKERLEK VE RAYLARIN KONTROL VE BAKIMI Raylar üzerinde yükü taşıyan tekerlekler genellikle çelik döküm veya küresel döküm olarak imal edilirler. Normalde vinç tekerlekleri, iki alınları da flanşlı yapılır. Tekerlek yuvarlanma yüzeyi, silindirik olduğu gibi konik olarak da imal edilmektedir. VİNÇ YÜRÜYÜŞ YOLLARININ KONTROLU VE RAYLARDAKİ SAPMA DEĞERLERİ Vinç köprü yolu sağ-sol raylardaki yükseklik ve Açıklık sapmaları vinç’in ömrü ve verimini olumsuz Etkiler. Şekil:45 de üstten askılı köprü vinçte, Şekil:46 da ise alttan askılı vinçte, yürüyüş yolu yükseklik farkı görülmektedir. şekil,:45

83 S= 15 mt. İçin yükseklik farkı = 3+0.25 mm.
Şekil:46 alttan askılı köprü vinç rayları S= 15 mt. İçin yükseklik farkı = mm. Köprü yürüme yolunun iki ray yükseklik tolerans farkı farkı aşağıdaki eşitlikle de hesaplanabilir. Ah=0.001xs ah=yükseklik farkı 0.001=katsayı ARABA YOLU RAYLAR ARASI AÇIKLIĞI SAPMASI Araba yolu açıklığı sapmaları şekil:47 de görüldüğü gibi l genişliği + - 3mm. yi geçmemelidir.

84 BOYUNDAKİ KAMBURLAŞMA KONTROLÜ:
KÖPRÜ VE ARABA YOLU RAYLARININ BOYUNDAKİ KAMBURLAŞMA KONTROLÜ: Şekil:49 da rayların teorik eksenine göre kamburlaşma sapması anlaşılabilmesi için abartılı olarak çizilmiştir. Raylarda 2 mt. uzunluk aralığında kamburlaşma, maximum 1 mm. yi geçmemelidir. Bu ifade rayların boyuna birleşme yeri için de geçerlidir. Ayrıca, rayların ek yerlerinde keskin kenarlı yükseklikler olmamalı ve raylar aynı eksen üzerinde birleştirilmelidir. ARABA YOLU RAYLARININ YÜKSEKLİK SAPMALARI Vinç kaldırma sistemini, üzerinde taşıyan araba yolu raylarındaki yükseklik farkı şekil:50 de belirtilmiştir. Yürüyüş rayları arasında yükseklik farkı maximum 10 mm. yi geçmemek üzere, anma ölçüsü L nin %15 şinini de geçmemelidir.

85 ARABA YOLU DÜZLEMLİK SAPMASI
Araba rayları yerleşimi, rayların yuvarlanma yüzeyleri, yatay olmalı ve dayanma yüzeyindeki maximum düzlemsellik kusuru, L açıklığının 3mt. Den küçük olması durumunda mm. Araba L açıklığının % ’ ini geçmemelidir. Şekil:51 TEKERLELERİN EKSENEL EĞİLİMİ Rayların yuvarlanma yüzey yatay ise, yüksüz tekerlek eğimleri (sağa-sola yatma) , - 0.O5 arasında olmalıdır. Şekil:52.

86 Köprü başları kirişleri, redüktör bağlantıları kontrol edilmeli.
TEKERLEK VE RAYLARIN BAKIMI Arabalı köprü vinç’lerde yürüyüş takımı olan raylar ve tekerler bakımlı olursa taşıma da o kadar rahat olur. Rayların ve tekerlerin üç ayda bir bakımları yapılmalı. Rayların üç ayda bir kamburluk , düzlemlik ve yüseklik sapma kontrolları yapılmalıdır. Raylar üzerine yapışmış sert malzemeler temizlenmeli. Şekil:53 deki tekerlek ve ray kesitinde görülen tekerlek flanşlarının kırık olup olmadığı kontrol edilmelidir. Şekil:53 Tekerlek yatakları gresörlükleri kotrol edilerek gresörlüklerine gres basılmalı. Tekerleklerde, raylarda, ezilme, çatlama, çapaklanma olup olmadığı kontrolu yapılmalı. Köprü başları kirişleri, redüktör bağlantıları kontrol edilmeli. Tekerlek çap ölçüleri kontrol edilmeli; çaplar farklı ise eşitlenmelidir. Tekerlek rulmanları kontrol edilmeli;bozuk olanlar değiştirilmeli. Tekerlek millerinde eğilme varsa düzeltilmelidir. Tekerlek ayar pulları ve kilitleme pimleri kontrol edilmelidir.

87 Bu malzemeleri inceliyelim.
Tüm yürüyüş motor ve redüktörler kontrol edilerek gevşemiş civatalar sıkılmalı, redüktör yağları kontrol edilmeli. Boşluğu ayarlanmalıdır. Rayların uçlarındaki durdurma tamponları kontrol edilerek, yerin oynayanlar sabitlenmelidir. Fren baskı yayları kontrol edilerek, esnekliğini kaybeden yaylar değiştirilmeli. Aşınmış balatalar değiştirilmeli, fren ayar civatalar kontrol edilmeli. Vinç’lerin tüm bağlantı civataları kontrol edilerek gevşek olanlar sıkılmalıdır. VİNÇ’LERDE ELEKTRİK DONANIMI BAKIM VE ONARIMI Vinç’lerde kullanılan elektrik malzemeleri: Vinç’lerde standartlara uygun en kaliteli ve güvenli elektrik malzemeleri kullanılmalıdır. Bu malzemeleri inceliyelim. Ampermetreler: devreden geçen akımı ölçer;devreye seri olarak bağlanır. Devre kesicileri: ayarlanabilir, aşırı akım kesicilerdir. vinç’lerde kullanılan exe ve exd elektrik motorları ile tesisatı korurlar. Devre kesicide bulunan aksesuarlar: Ampermetre Düşük voltaj koruma Uzaktan koruma şalteri Yardımcı kontaklar

88 BARA SİSTEMLERİ MOTOR KORUMA ŞALTERİ:
Motora gelen fazlardan birinin akımı herhangi bir sebepten dolayı kesildiğinde, Fazlardan birinde voltaj düşmesi olduğunda, motoru yanmadan koruyan ünitedir. Motor koruma şalteri, 25 amperden 63 ampere kadat exe ve exd motorları için kullanılır. Ayarlanabilir termal akım kesicidir. Akım kesme karakteristiği hızlı elektromanyetik kesicidir ŞEKİL:55 AKSESUARLARI: Ampermetre Düşük voltaj koruma Uzaktan kumanda şalteri Yardımcı kontaklar BARA SİSTEMLERİ Bara, ayni cins gerilimleri toplanıp sabit voltaj ile, alıcılara dağıtan bir ünitedir. Bara’dan ayni gerilimi alan elektrik motorları, ayni sabit devirle dönerler. BARALAR: 1.Tek bara sistemi 2.Çift bara sistemi 3.Transfer bara sistemi 4.Uç bara sistemi 5.Kaya bara sistemi olarak 5 çeşit bara sistemi vardır Şekil: 56 İzoleli bara Şekil: 57 Korniş tipi bara

89 VİNÇLERDE ELEKTRİK GÜVENLİK SİSTEMİ
Resimde görülen baralar vasıtası ile vinç araba motorları köprü yürütme motorları ile diğer motorlar, elektrik enerjisini baralar yardımı ile alırlar. Baralar hareketin olduğu hat boyunca döşendiğinden bu döşemelerin sabit bağlantıları elektrik kaçaklarını önlemek İçin izole elemanları ile donatılmışlardır Elektrik motorları terminalleri hareket halinde dahi baralara temas ederek çalışırlar. BARALARIN BAKIMI Bara’lar döşendiği hat boyunca kontrol edilmeli. Bara’ların kömür ve fırçaları kontrol edilerek, Aşınmış olanlar değiştirilmelidir. Pabuç bağlantıları kontrol edilerek, gevşemiş olan vida ve civatalar sıkılmalı. İzolatörler kontrol edilerek, çatlamış olanlar değiştirilmelidir. VİNÇLERDE ELEKTRİK GÜVENLİK SİSTEMİ Köprülü gezer vinç’lerde, köprü ve arabanın gezme güzergahı boyunca akım beslenmesi, Genellikle 3 faz 380 v. Alternatif akımla beslenir. BESLEME: Açık bara sistemi ile, Tel veya ray üzerinde hareketli bara sistemi ile, Portal vinç’lerde, kablo tambur bara sistemi ile, PVC muhafazalı kapalı bara sistemi ile.

90 BARA’LARDA BAKIM VE GÜVENLİK
Bara’lar 380 v. Özel hallerde 500 v. Trifaze akın ile çalıştığından, elektrik çarpmalarına karşı önlemler alınmalıdır. Zira köprülü vinç’lerin her tarafı metaldir. BU BAKIMDAN AŞAĞIDAKİ HUSULARA DİKKAT EDİLMELİDİR. Açık bara sisteminin kullanılması halinde, normlarda belirtilen emniyet mesafelerine yüksek gerilimin olduğunu belirten levhalar konmalıdır. Tel veya ray üzerinde hareketli kablo ile beslenen bara sistemlerinde, kabloları taşıyan makaralar bir öncü araba ile hareket ettirilerek, iş güvenliği bakımından, makaralar birbirine kablonun dışında urgan ile bağlanmalıdır PVC muhafazalı bara, modern bir sistem olup, iş güvenliği bakımından son derece güvenlidir. Bütün güzergah boyu akım besleme baraları, sigorta ve kilitlenebilir şalter ile şebekeye irtibatlanmalıdır.

91 Elektrik enerjisi ile çalışan tüm motorlar, frenler, panolar, dirençler, frekans konverterleri topraklanmalıdır. Kumanda butonları, ergonomik yapıya yapıya sahip olmalı; tek elle kumanda edilmeli. Tek veya iki katlı köprü üzerindeki panoya giren enerji, bir şalter ile kontrol edilmeli, şalterin kapalı olması halinde, pano içerisinde akım bulunan klemensler ve şalter uçları plastik koruyucular ile kapatılmalı ve üzerlerine ikaz işaretleri konmalıdır. Şebeke veya güzergah boyunca fazlardan birinin eksikliğini gösteren faz koruma sistemi veya roleleri kullanılmalıdır. Kumanda elektriği izoleli trafodan elde edilmeli 42 V ile çalışmalı, eklemeli hareket butonlarının yanında acil stop butonu bulunmalı. Hareket butonu ve levyeler bırakılınca hareket duracak nitelikte olmalıdır.(Basıldığında, basılı kalmalı) Acil butonuna basıldığında, basılı kalmalı, tüm akımı kesme gücünde bir kontaktöre kumanda etmelidir. Gerekli hallerde, acil buton üzerine sesli veya ışıklı lambalar konmalıdır.

92 VİNÇ OPERATÖRLERİNİN SORUMLU OLDUĞU HUSUSLAR
Vinç operatörleri, kullandıkları vinçlerde aşağıya çıkarılan hususlardan sorumlu tutulmalıdırlar. Operatör için güvenlik, en önemli konudur. Çalışacağı alanın güvenliğini sağlamadan çalışmaya başlamamalıdır. Makinesinin göstergelerini ve camlarını temiz tutmalıdır. Çalışmaya başlamadan önce takımlarını temiz olarak yerine yerleştirmelidir. Operatör, makinesine ait yük kaldırma talimatını okuyup öğrenmelidir. Kaldıracağı yükü, kaldırmadan önce, yük ve mesafe cetvelindeki değerleri öğrenmelidir. Gözü az gören, kulakları zayıf duyan, sağlığı yerinde olmayan, alkol ve uyarıcı kullanan operatörler vinç kullanmamalıdır.

93 7. Operatörler, çalışacağı çevresini uyarıcı levha ve bariyerlerle korumaya almalıdır.
8. Operatör çalışmaya başlamadan önce, kancaları, halatları, sapanları, kasnak ve frenleri, otomatik durdurularak kontrol etmelidir. 9. Vinç operatörü, vinç’in maximum kaldıracağı yükü iyi öğrenmeli; vinç’in kaldırma kapasitesinden fazla olan yükleri kaldırmamalıdır. 10. Operatör, vinci çalıştırmadan önce, tüm kumandaları, frenleri test etmelidir. 11. Operatör çalışmaya başlamadan önce, işaretçisi ile anlaşmalıdır. Vinç çalışma alanı içerisindeki personel alandan çıkarmalıdır. 12. Vinç çalışırken, yük üzerine kimseyi çıkarmamalı, kancasına asılmalarına müsaade etmemelidir. 13. Mobil vinçler, açık sahada alışırken, yüksek gerilim hatları yanında çalışmak mecburiyetinde iseler, gerilim hattına en az 3.5 mt. den az yaklaşmamalıdırlar. 14. Vinç istenilen sınır değerlerinde görev yapmıyorsa, vinç’i durdurup ilgililere haber verilmelidir. 15. Vinç çalışırken hiçbir yağlama yapılmamalıdır.

94 VİNÇ’LERDE PERYODİK BAKIM
Peryodik bakımlar, vinçlerin hem ömrünü uzatır; hem de ileri de büyük arızaların meydana gelmesini önler. Ayrıca büyük masrafları önleyerek ekonomi sağlar. Peryodik bakımlar üreticinin verdiği bakım cetveline göre yapılmalıdır, Peryodik bakımlar: Günlük bakım, Aylık bakım, Üç aylık bakım, Altı aylık bakım, Senelik bakım olarak sınıflandırılır. A.GÜNLÜKBAKIM: Vinç operarörü tarafından yapılan bakımdır. Operatör çalışma saatleri sonunda veya çalışmaya başlamadan, aşağıya çıkarılan günlük bakım işlerini yapar. Vinç’in genel temizliğini yapar, Hareketli parçaların bağlantı cıvatalarını kontrol ederek gevşemiş olanları sıkar.

95 3. Yağ kaçaklarını kontrol ederek gerekli önlemleri alır.
4. Kaldırma sistemi parçalarını kotrol eder. 5. Köprü vinç’lerini boşta çalıştırarak ileri geri, sağa-sola hareketlerini kontrol eder. 6. Vinç halat tamburlarını kontrol eder. 7. Fren sistemlerini kontrol eder. 8. Redüktör ve kremayer ve pinyon dişlilerini kontrol eder, 9. Aydınlatma sistemini kontrol eder, 10. Günlük yağlanacak yerleri yağlar, 11. Göstergeleri kontrol eder, 12.Taşıma tekerlerini kotrol eder, B.HAFTALIK BAKIM: Haftalık bakım, operatörle birlikte bakım ekibi tarafından yapılır. Haftalık bakıma başlamadan önce, günlük bakım tamamlandıktan sonra haftalık bakım için aşağıdaki işler başlanır. 1. Fren balatası aşınması ve boşluğu ile tüm civatalar kontrol edilir. 2. Kanca ve halatlar iyice kontrol edilir; gerekli yerleri yağlanır. 4. Halat sarma sistemi kontrol edilir. Gevşemiş bağlantılar sıkılır.

96 D. AYLIK BAKIM E.ÜÇ AYLIK BAKIM
Yine aylık bakıma başlamadan önce haftalık bakımdaki işler yapıldıktan sonra aylık bakıma başlanır ve aşağıdaki işler yapılır: Vinç’in tüm bağlantı cıvataları kontrol edilerek laçkalaşmış bozulmaya yüz tutmuş cıvatalar değiştirilir. Vinç’te boyası bozulan yerler boyanır. Tüm elektrik tesisatı ve sistemler kontrol edilir. Isıtma ve havalandırma sistemi kontrol edilir. Güvenlik sistemleri kontrol edilir. E.ÜÇ AYLIK BAKIM Üç aylıktan bakımdan önce aylık bakım işleri yapılır. Sonra üç aylık bakıma geçilir. Tüm yük kaldırma sistemi parçaları tek tek kontrol edilir. Makaralar palangalar kontrol edilerek gerekli yerleri yağlanır. Motor ve elektrik tesisatlar, korumalar kontroledilir. Tüm fren sistemleri kontrol edilerek aşınan balatalar değiştirilir. Fren ayarları yapılarak fren testleri yapılır. Tüm tekerler, raylar redüktörler kontrol edilerek eksik yağlar tamamlanır gresörlüglere gres basılır.

97 C.ALTI AYLIK BAKIM 5. Motorlar elektrik tesisatları kontrol edilir.
6. Açık dişlilerin kontrolu ve yağlama işleri yapılır. 7. Motor ve redüktörlerin bağlantıları ve yağları kontrol edilir. 8. Mafsalların kontrolu ve yağlanması yapılır. C.ALTI AYLIK BAKIM Bu bakıma başlamadan önce, üç aylık bakım yapıldıktan sonra altı aylık bakıma başlanır. Ve aşağıdaki işler yapılır: Tüm dişli kutuları kontrol edilir; eksik yağlar tamamlanır. Kaplinler kontrol edilir. Kaplinler arsındaki conta yıpranmış ise değiştirilir. Tüm fren balataları ayarları yapılır. Aşırı yük kontrolü yapılır. Yük kaldırma ünitesindeki tüm parçaların kontrolü yapılır. Tekerlekler ve rayların kontrolü yapılır Elektrik motoru ve bağlantıları kontrol edilir. Oklu vinç’lerde ok mafsalları kontrol edilir, Yangın güvenlik donanımı kontrol edilir. Kabin askıları kontrol edilir.

98 F.SENELİK BAKIM Senelik bakımda, haftalık, aylık, üç aylık, altı aylık bakımdaki işler tekrarlandıktan sonra: Yük kaldırma, sistemindeki tüm parçaların ölçümleri yapılarak, standardın dışına çıkan parçalar değiştirilir. Yürüyüş yolları olan rayların yükseklik, genişlik, sapmaları kontrol edilerek ayarları yapılır. Köprü ve arabanın tüm yürüyüş parçalarının ölçümleri yapılır standart dışı parçalar değiştirilir Azami yük kaldırma testi yapılır. Tüm yağ kaçakları giderilir. Değişme zamanı gelmiş olanların yağları değiştirilir. Vinç’in tüm elektrik donanımı kontrol edilerek, yıpranmış kablolar, iyi çalışmayan kontaktör vb. Parçalar değiştirilir. Vinç’in tüm ayarları yapıldıktan sonra boyanması gereken yerleri boyanarak, yapılan bakım işleri bakım defterine işlenir.

99 KALDIRMA MAKİNELERİNDE PERYODİK KONTROL
Her makinenin kullanma ve bakım kataloğunda o makinenin peryodik bakımı olan günlük, haftalık, aylık, 3 aylık, 6 aylık, senelik bakım cetvelleri yer alır. Bu cetvellerde ne gibi işlemlerin yapılacağı belirtilmektedir. Ancak bir kısım kaldırma ve taşıma makinelerinin güvenliği bakımından genel bir tamir ve tadilattan sonra yetkili bir ekip tarafından kontrol ve testlerinin yapılması gerekir. Bu yetkili ekibin kontrolünu yapacağı makinenin özellik ve cinsine göre TS EN 473 standartında belirtilen eğitimi alması gerekir. Kaldırma makinelerinin peryodik kontrolünü de, mühendisler ve teknikerler yapar.

100 PERYODİK KONTROLLARRI YAPMAYA YETKİLİ KİŞİLERİN BİLDİRİMİ
Peryodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler hakkında, bakanlığa elektronik ortamda , aşağıya çıkarılan hususları kapsiyan bilgiler verilir. 1- Kontrol ekibinin adları ve soyadları, 2- TC. Kimlik numaraları, 3- Mezun oldukları okulların: Bölümü, Mezuniyet tarihi, Diploma numaraları, Hizmet zorunluluğu bulunanların, çalıştığı kurum ve işletmenin sicil numarası, Peryodik kontrolunu yapacağı iş ekipmanları

101 Bildirimde beyan esastır. Bu kişilere bakanlıkça kayıt numarası verilir.
Bakanlıkça yapılan araştırmada, beyan edilen bilgilerin doğru olmadığı tespit edilirse, bu yetkili kişilerin kayıtları siliniri Kaydı silinenler bakanlığın internet sitesinde ilan edilir. Bu kişiler hakkında ilgili mevzuat çerçevesinde işlem yapılır. Kaydı silinenlerin, silinme tarihinde itibaren 3 (üç) sene içerisinde yaptığı baş vurular dikkate alınmaz. Peryodik kontrol yapanların kayıt numaraları, peryodik kontrol raporlarında belirtilmesi gerekir, Kontrol raporlarında kayıt numaraları bulunmayanların düzenlediği peryodik kontrol raporları geçersiz sayılır.

102 PERYODİK KONTROL SÜRELERİ
Kaldırma ve taşıma makinelerinin kendilerine ait, beyan edilen max. Kaldırma ve taşıma kapasiteleri vardır. Bunlar, makinenin belirli ve görünen bir yerinde gösterilmiştir. Kontrol süreleri aşağıya çıkarılmıştır: 1- kaldırma ve taşıma makinelerinde kontrol peryodu azami süresi, standartlarında belirtilmemiş ise 1 (yıl) dır. VİNÇLERİN PERYODİK KONTROLARI: MONORAY VİNÇLERDE, A – STATİK TEST, beyan edilen max. Yükün en az 1.25 katı ile test edilir. Bu 1.25 katı yükü rahat şekilde kaldırması ve bu yükü belirli yükseklikte (10 dakika kadar) aşağıya kaydırmadan tutması gerekir.

103 B- DİNAMİK TEST Dinamik test, max. Yükün en az 1.1 katı kadar yüklenir, ½ saat bu yükü kolaylıkla: Kaldırıp-indirmeli, Sağa-sola hareket ettirmeli, Bu yükü, çalışma sahası sınırları içerisinde, hiçbir zorlukla karşılaşmadan dolaştırabilmelidir. C- MoBil kaldırma makinelerinin dışında kalanların kararlılık (peryodik kontrolve testleri) gerek görüldüğünde, ilgili standatlarında belirtilen kreterlere uygun olarak yapılacak. D- Beyan edilen yük, kaldırma makinelerinin görünen yerine yazılacak, yükler, beyan edilen yükün altında olacaktır. Beyan edilen yükün üzerin de bir yükün kaldırılması söz konusu olduğunda, yukarıda belirtilen esaslar dahilinde teste tabi tutulmadan kullanılamaz. Beyan edilen yük, imalatçı ve iş veren tarafından bildirilendir.

104 2- ASANSÖRLER Asansörler, insan ve yük taşıyan makinelerdir.
Asansörlerin peryodik kontrolleri, standartlarında belirtilmemiş ise azami süre 1 YIL dır. Asansörlerin peryodik kotrollarında, ve elektronik kumanda sistemi ile donatılmış kaldırma ve iletme makinelerin peryodik kontrolunda, makine ve elektrik branşlarından yetkililer birlikte görev alırlar 3- YÜRÜYEN MERDİVEN VE YÜRÜYEN BANTLAR yürüyen merdiven ve bantların peryodik kontrolları, standartlarında süre belirtilmemiş ise azami süre 1 YIL dır. 4-İSTİF MAKİNESİ(Forklift) Standartlarında bir süre belirtilmemiş ise azami 1 YIL dır. 5- İSKELELER Yapı iskelelerinde süre belirtilmemiş ise, azami süre 6 (altı) aydır. İskelelerin peryodik kontrolları, mühendislik ve mimarlık fakültelerinden, mak. Müh. Mim. İle İnşaat Müh. Ve teknikerleri birlikte yaparlar. 6- GEMİ İNŞAATI Gemi inşaatı işlerinde, peryodik kontrollar, gemi inşaat mühendisi tarafindan yapılır.

105 V İ N Ç L E R D E İ S G A.YÜKLEMEDEN ÖNCE: (İSG)
Vincin, peryodik bakımının yapılıp yapılmadığı kontrol edilmeli, Vincin tüm frenleri kontrol edilmeli, Vincin tüm kumanda sistemi kontrol dilmeli, Raylı köprü vinçlerin raylarında yabancı madde olup olmadığı kontrol edilmeli. Seyyar vinçlerin tekerleklerinin rahat çalışması ve tekerlek gresörlüklerine gres basılıp basılmadığı kontrol edilmeli, Zincirli vinçlerde, zincirin kolay çalışıp çalışmadığı kontrol edilmeli, Kancalar ve kanca kapanları, kontrol edilmeli, Sarma ve kaldırma zincirlerinin halkalarında açılma var mı kontrol edilmeli, Vinç operatörü, kaldıracağı yükün ağırlığını öğrenmeli; yükün, vincin kaldırma kapasitesi sınırları içerisinde ise, kaldırmalı, 10. Mobil vinçlerde. Yükü kaldırmadan önce ağırlığın zemin intikali için, tüm pabuçları yere oturtmalı, 11. Tüm sapanları, kaldırma kolonlarını, kaydırma kayışlarını, askıları ve halat bağlantıları kontrol edilmelidir, 12. Kol askı bağlarının 60 derecelik ikizkenar üçgen olmasına dikkat edilmeli; askı boyu buna göre ayarlanmalı, yani yan kolların toplam açısı 120 dereceyi geçmemelidir,

106 YÜKLEME SIRASINDA (İSG)
Vinçleri, ehliyetli ve eğitilmiş ehil kişiler kullanmalıdır, Kaldırma ve yükleme bir işaretçi yardımı ile yapılmalıdır, Sapanlar yerlerine takıldıktan sonra taşıyıcı halatlar takılmalıdır, Yüklenen malzeme sağa sola dönmeyecek ve etrafa çarpmayacak şekilde yüklenip götürülmelidir, Mobil vinçlerle taşıma yaparken, üzerindeki hız sınırları aşılmamalıdır, Yükler, çalışanlar üzerinden geçirilmemelidir, Yükler taşınırken ve boşaltma yerine yaklaşırken, sesli ikaz sistemi ile haber verilmelidir, Yük kancada asılı iken operatör vinci terk etmemelidir, Yük kancalara takılır takılmaz kanca emniyet mandalları hemen kapatılmalıdır, Vinçle insan taşınmamaIıdır, 12. Ağır yüklerde, yük, bir kaç cm. kaldırılır ve biraz beklenir; eğer frenler yükü taşımaz ve yük aşağı inerse, yük yere indirilir ve en yakın amire haber verilir,

107 13. Yükün üzerinde “forklift ile kaldırılacaktır”, notu varsa, vinç ile kaldırmaya teşebbüs edilmeyecektir, 14. Vinç ile yapılan taşımalarda, yol güzergahındaki personellere dikkat edilmelidir, 15. Yük mümkün olduğu kadar zemine yakın olarak taşınacaktır; ve yol üzerindeki engellere dikkat edilecek, 16. Kancasında emniyet mandalı olmayan vinçle yükleme yapılmamalıdır. 17. Yükler dik olarak kaldırılmalıdır, 18. İndirilen yükten sapanın ve kolonların çıkarılması sırasında kumanda verilmeden önce, işaretçi ve işçilerin güvenliği sağlanmalıdır, 19. Elektromıknatıslı vinçlerle yükleme yapılırken vincin çevresinde kimse bulunmamalıdır, 20. Vinçlerin yüksüz hareket etmeleri gerektiğinde, istifçi ve sapancılar, denk ve sapan halatlarını, kancaya uygun şekilde takmalılar; operatör de kancayı yeterli yükseklikte tutmalı, 21. Tavan köprü vinçleri ile kabinli vinçlerde çalışma yaparken, kabinde operatörden başka kimseler bulunmamalı, 22. Vinç operatörü, hiç kimsenin yük üzerine çıkmasına, boş halat ve kancalara asılmasına izin vermemelidir,

108 23. Açık havada raylar üzerinde çalışan vinçlerde rüzgarın etkisi hesaplanmalı; bu durumlarda takozlama bağlama yapılmalı ve sürgülü güvenlik sistemi uygulanmalı, 24. Raylar üzerinde çalışan tüm köprü vinçlerinin her iki ray başlarında en az tekerleklerinin yarıçapı yüksekliğinde takozlar bulunmalı, 25. Kabinli tavan vinçleri kabinleri, yanmaz malzemeden; açık sahada çalışanlarda ise dış etkilere dayanıklı malzemelerden yapılmış olmalı, 26. Kabinlerde operatörü, yakıcı ve korozif maddelerden, uçucu ve zehirli gazlardan korumak için gerekli önlemler alınmalıdır, 27. Bir tehlike anında vinç operatörünün güvenle aşağıya inebilmesini sağlayacak ip merdiven veya başka bir inme aracı bulundurulmalıdır, 28. Ayni yükü kaldırmak için, iki vincin birden çalışmasına bir işaretçi kumanda etmelidir, 29. Seyyar vinçlerde, platformlu kaldırıcı arabalarda tekerlekler korunmalı, el ile çalışanlara sesli uyarı sistemi konmalıdır, 30. Elektrikli vinçlere muhakkak topraklama yapılmalıdır.

109 BAKIM VE ONARIM SIRASINDA (İSG)
VİNÇLERDE İNDİRME İŞLEMİNDEN SONRA (İSG) Vincin işi bitince, kaldırma halatları, sapanlar ve benzeri araçlar düzgünce toplanarak vinç kancasına asılmalıdır, Vinç düz ve tehlikeli olmayan yere park edilmelidir, Park yerine getirilen vinç için tüm güvenlik önlemleri alınmalıdır, Teleskopik bumlu vinçlerde bomun kızakları birbiri üzerinde kaymaması için önleyici tedbirler alınmalıdır, Raylı ve köprü vinçlerde operatör, kabini terk etmeden tüm kol ve düğmeleri stop durumuna getirdikten sonra elektrik akımını kesmelidir, Tüm vinçlerde, iş bitiminden sonra operatör tarafından günlük bakım yapılarak, bir gün sonraki çalışmaya vinç hazır olmalıdır, BAKIM VE ONARIM SIRASINDA (İSG) Raylı ve köprülü vinçlerde, bakıma başlamadan önce tüm kumanda sistemi stop duruma getirilmeli, Vinç üzerinde uygun yere bakımı yapıldığını bildiren uyarı levhaları asılmalı, Ayni raylar üzerinde başka vinçler de çalışıyorsa bu vinçleri uygun uzaklıklarda durduracak takozlar konmalıdır, Halat tamburlarının sökümünden önce, kaldırma halatları, tamburlar üzerinden sökülmelidir,

110 5. Tambur üzerindeki halat yuvaları bozulmuş ise tamir edilmelidir,
6. Tambur yatakları kontrol edilmeli, bozulmuş olanlar tamir edilmeli, gresörlüklerden bozuk olanlar değiştirilmelidir, 7. Raylı ve köprülü vinçlerin bakımı bittikten sonra tüm koruyucular yerlerine takılmalı, 8. Bakım bitimini takiben onarımda kullanılan tüm takımlar yerlerine konmalıdır.

111 VİNÇ PESONELİNDE (İSG)
Peryodik bakımı yapacak personel,yeterli mesleki ve teknik eğitimi almış olmalıdır, Uygulanan testler hakkında yeterli bilgi ve beceriye sahip olmalıdır, Peryodik bakımın doğruluğunu, yeterli kayıt ve raporları hazırlama yeteneğine sahip olmalıdır, Testleri ve kontrolleri yapanlar, tarafsız ve objektif olmalıdır, Bakımlar sırasında bakım personeli, muhakkak, halatları, halat bağlantılarını, sapan ve vida kısımlarını, kanca ve kapaklarını, zincirlerini, otomatik durdurucuları kontrol etmeliler, arızalı olanları ayırmalılar, üzerine arızalıdır ibaresi yazılı etiket iliştirilmelidir.

112 KALDIRMA ARAÇLARINDA KAZA SEBEPLERİ:
KALDIRMA İŞLEMLERİNİ NEDENİ İLE TEHLİKE ARZEDEN MAKİNELERİNİN, TEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK GEREKLERİ KARŞILANMALI. KALDIRMA MAKİNELERİNDE MEYDANA GELEBİLEN KAZALARIN SEBEPLERİ AŞAĞIYA ÇIKARILMIŞTIR İMALAT HATALARI YÜZÜNDEN MONTAJ HATALARI YÜZÜNDEN YETERSİZ BAKIM-ONARIM YÜZÜNDEN YÜKLEME HATALARI YÜZÜNDEN KULLANIM HATALARI YÜZÜNDEN KAZALAR MEYDANA GELMEKTEDİR.

113 EU—OSHA(AVRUPA İSG AJANSI’NIN TESBİT ETTİĞİ KAZALAR
BOM VE KALDIRMA MAKİNELERİNİN ENERJİ HATLARI İLE TEMASI, KALDIRMA MAKİNELERİNİN ALTINDAN GEÇMELERDE VE ALTINDA DURMALARDA, MOBİL MAKİNELERİN DEVRİLMESİ, YÜKÜN DÜŞMESİ, EMNİYETLİ YÜKLEME YAPMAK İÇİN GEREKLİ PERYODİK KOTROL VE BAKIMIN YAPILMAMASI, BOMUN ÇÖKMESİ, KARŞI AĞIRLIĞIN SİSTEME ZARAR VERMESİ, DAYAMA PABUÇLARININ YANLIŞ KULLANILMASI, BAĞLAMA,KALDIRMA VE TAŞIMA ELEMANLARININ HATALI OLMASI VE BUNLARIN YANLIŞ KULLANILMASI,

114 VİNÇLERDE GENEL GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
GENELDE VİNÇLERDE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ 3 GRUPTA TOPLANIR 1- İMALAT SIRASINDA ALINMASI GEREKEN GÜVENLİK ÖNLEMLERİ, 2- KULLANIRKEN ALINACAK GUVENLİK ÖNLEMLERİ, 3- BAKIM VE ONARIMDA ALINACAK GÜVENLİK ÖNLEMLERİ, 1-İMALAT SIRASINDA ALINMASI ALINMASI GEREKEN GÜVENLİK ÖNLEMLERİ: VİNCİN GÖRÜLEN BİR YERİNE MAX.TAŞIYACAĞI YÜKÜKÜ BELİRTEN BİR LEVHA KONMALIDIR, MOBİL VE OKLU VİNÇL BOMLARININ YATIKLIK DURUMUNA VE YÜKÜN GÖVDEDEN UZAKLIK MESAFESİNE GÖRE, BOMLARIN TAŞIYACAĞI AZAMİ YÜK KAPASİTELERİ BELİRTİLMELİDİR, VİNÇLERİN YÜKLENMELERİNDE, MAX.YÜKÜN ÜZERİNDEKİ YÜKLEMELERDE, SESLİ VE IŞIKLI OTOMATİK UYARI TERTİBATI BLUNMALUDIR, MONARAY, PORTAL OKLU VİNÇLERİN KALDIRMAVE TAŞIMA ÜNİTELERİ VİNCİN MAX. YÜK VE TEST YÜKÜNÜ TAŞIYACAK DAYANIMDA YAPILMALIDIR HALATLARIN TAMBUR ÜZERİNE DÜZGÜN SARILMASINI SAĞLAMAK İÇİN HALAT SARIM KLAVUZLARI OLMALIDIR.

115 ÇİFT MOARAY VİNÇ KULLANILAN YERLERDE, VİNÇLERİN BİRBİRİNE ÇARPMAMASI İÇİN GREKLİ GÜVENLİK TEDBİRLERİ ALINMALIDIR GEÇME(TELESKOPİK) BOM ÜZERİNDEKİ BİRBİRİ ÜZERİNDE KAYARAK YÜKSELMESİNİ SAĞLAYAN PARÇALARDA SABİTLEME SİSTEMİ BULUNMALIDIR, YÜKLERİN MAX. VE MİN. SEVİYELERDE DURMASINI SAĞLAYAN BİR SİSTEM BULUNMALIDIR, (ELEKTRİKLİ VEYA MEKANİK FREN OLABİLİR), VİNÇ KABİNİ OPERATÖRÜN GÖRÜŞ SEVİYESİNİ KAPATMAYACAK ŞEKİLDE YAPILMALIDIR, VİNÇ KANCASINI AYDILATACAK BİR SİSTEM OLMALIDIR, ELEKTRİKLE ÇALIŞAN VİNÇLERDE MUTLAKA TOPRAKLAMA TESİSATI BULUNMALIDIR. 5 TON VE DAHA FAZLASINI KALDIRAN VİNÇLERDE, BİRİ ELEKTRKLİ OLMAK ŞARTI İLE 2 ADET FREN SİSTSMİ BULUNMALIDIR. VİNÇ ARABASININ GEÇİT VE SAHANLIKLARININ ALT VE ÜSTÜNE RASLAYACAK SABİT TESİSLER İLE ARASI 180 Cm. den aşağı olmamalıdır. KÖPRÜ VE ASMA VİNÇLERİN KÖPRÜ VE ARABA TEKERLEKLERİNDE UYGUN EL VE AYAK KORUYUCULARU BULUNMALIDIR, MONARAY VE PORTAL VİNÇLERDE YÜK YOLNUN GENİŞLİĞİ YOL BOYUNCA EN AZ 75 Cm. DEN AZ OLMAYACAKTIR.

116 2- KULLANIMINDA ALINACAK GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
MONARAL VE PORTAL VİNÇLERDE, KABİN KAPILARININ SAHANLIK VE GEÇİT SEVİYESİNDEN 30 Cm. DEN DAHA YÜKSEK İSE, BU KAPILARIN ÖNÜNE UYGUN BİR BASAMAK YAPILACAKTIR, KABİN KAPILARINDAN ÜZERİNE İNİLEN SAHANLIK VE YÜRÜYÜŞ YERİNİN GENİŞLİĞİ EN AZ 45 Cm. DEN AŞAĞI OLMAYACAKTIR. VİNÇ KABİNLERİNDE MUHAKKAK YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI BULUNACAKTIR, 2- KULLANIMINDA ALINACAK GÜVENLİK ÖNLEMLERİ VİNÇ ÇALIŞMALARINDA YETİŞMİŞ VE TECRUBELİ OPERATÖR VE MANEVRACILAR(İŞARETCİLER) KULLANILMALI, OPERATÖR VİNCİ ÇALIŞTIMADAN ÖNCE, TÜM VİNÇ ORGANLARINI, KONTROL ETMELİDİR, YÜKLERİN KALDIRILMASI,İNDİRİLMESİ VE TAŞINMASINDA YETİŞMİŞ MANEVRACILAR KULLANILMALIDIR, OPERATÖRLER, MANEVRACININ İŞARETLERİNE GÖRE HAREKET ETMELİDİRLER. BİR TEHLİKE ANINDA MANEVRACININ DUR İŞARETİNE, OPERATÖR VİNCİ HEMEN DURDURACAKTIR, BİR YÜKÜ 2 VİNÇ KADIRMAK MECBURİYETİNDE KALDIĞINDA BU İKİ VİNCE BİR İŞARETCİ KUMANDA EDECEKTİR.

117 İNDİRİLEN BİR YÜKÜN ALTINDAN SAPAN VE HALATLARIN ÇEKİLMESİ İÇİN İŞARET VERMEDEN ÖNCE İŞARETÇİ İŞÇİLERİN GÜVENLİĞİNİ SAĞLANMALIDIR, OPERATÖR, KADIRMA MAKİNELERİNDE, BİR YÜK ASILI OLDUĞU MÜDDET İÇERİSİNDE MAKİNESİNİN BAŞINDAN AYRILMAYACAKTIR, VİNÇLERDE YÜK ÜZERİNDE İNSAN TAŞINMAYACAKTIR, KALDIRILAN VE TAŞINAN YÜKLER, İNSAN ÜZERİNDEN GEÇİRİLMEYECEKTİR, YÜKLER TAŞINIRKEN YÜKÜN SALLANMAMASI İÇİN GEREKLİ ÖNLEMLER ALINACAKTIR, VİNÇ ÇALIŞMAYA BAŞLARKEN SESLİ SİREN VE IŞIKLI İKAZ SİSTEMİ ÇALIŞRIRILMALIDIR . SİREN SESİ ÇEVREDEKİ SESLERİ BASTIRACAK ŞİDDETTE OLMALIDIR, ELKTRO-MAĞNETİK(MIKNATISLI) VİNÇLERLE ÇALIŞMALAR VE ERGİMİŞ MADEN POTASI TAŞIMA İŞLERİNDE, İŞÇİLERİN ÇALIŞMA SAHASINDA BULUNMAMALARI SAĞLANMALIDIR, MİKNATISLI VİNÇLER ÇALIŞMADIĞI ZAMANDA,MİKNATISLI GÖVDE YÜKARIDA ASILI DURMAMALI, BİR PLATFOM ÜZERİNE İNDİRİLMELİDİR, VİNÇ ÇALIŞMADIĞI ZAMANLARDA MİNATISLI GÖVDE VİNÇTEN ÇİKARILMALIDIR, YÜKLER ASLA ASKIDA BIRAKILMAMALIDIR, YÜK DİK OLARAK TAŞIMALIDIR. ANCAK YÜKÜN MEYİLLİ TAŞINMASI MECBURİYETİ VARSA, MANEVRACILARIN , SORUMLU BİR YETKİLİNİN NEZARETİNDE, GERKLİ GÜVENLİK ÖNLEMLERİ ALINMASI İLE TAŞIMA İŞLEMLERİ YAPILABİLİR, VİNCİN BAKIM VE ONARIM SIRASINDA ELEKTRİK AKIMI KESİLMELİDİR, OPERATÖR VİNCİ TERK ETMEDEN TÜM KUMANDA KOLUNU SIFIRLAYARAK, ANA ÇALTERİ DE KAPADACAKTIR, KULE, MOBİL, VE AÇIKSAHADA ÇALIŞAN TÜM VİNÇLER, 50 Km.HIZLI RÜZGARDA ÇALIŞMALARI DURDURACAKTIR,

118 RAYLAR ÜZERİNDE ÇALIŞAN TÜM VİNÇLERDE, RAYLARIN BAŞINDA VE SONUNDA, TEKERLEK YARI ÇAPINDAN KÜÇÜK OLMAYACAK STOP TAKOZLARI BULUNMALIDIR, KABİNLİ VİNÇLERDE KABİNLER, BULUNDUĞU ÇEVRENİN FİZİKSELVE KİMYASAL ÖZELLİKLERİNE GÖRE,OPERATÖRÜ KORUYUCU ÖNLEMLER ALINMALIDIR, AÇIK HAVADA ÇALIŞAN VİNÇLERDE, OPEATÖRÜN FIRTINALI HAVADAN ETKİLENMEMESİ İÇİN RÜZGAR EMNİYET DÜZENEKLERİNE SAHİP OLMALIDIR, BİR TEHLİKE ANINDA, VİNCİN TÜM HAREKETLERİNİ ANİDEN DURDURMAK İÇİN GÖRÜLECEK VE ANİDEN ULAŞILABİLECEK BİR ŞALTER BULUNMALIDIR, BİR TEHLİKE ANINDA, OPERATÖRÜN VİNCİ ÇABUCAK TERK ETMESİNİ SAĞLAYACAK BİR SİSTEM BULUNMALIDIR, İLGİLİLER, VİNÇ DURUKEN OPERATÖT VE İŞARETCİLER, İŞARETLEŞEREK VİNÇLERE ÇIKIP İNMELİDİRLER, AÇIK HAVADA ÇALIŞAN VİNÇLERDE, YILDIRIMA KARŞI PARATÖNER SİSTEMİ BULUNMALIDIR, TÜM BAKIM – ONARIMLAR, PERYODİK KONTROLLAR, BAKIM SİCİL KARTINA İŞLENMELİDİR, KADIRMA MAKİNELERİ İŞ BİTİMİNDE VEYA YÜKSÜZ HAREKETLERİNDE, İSTİFCİ, SAPANCI VE İŞARETCİ, OPERATÖRE HAREKET İŞARETİNİ VERMEDEN ÖNCE, BAĞLAMA PARÇALARINI,SAPANLAR,ZİNCİRLERİ TOPLAYARAK KANCAYA TAKMALILAR. OPERATOR DE BUNLAERI UYGUN YÜKSEKLIĞE KALDIRARAK , VİNÇ UYGUN BİR YERE ÇEKİLİR,

119 TAMBURLARA SARILAN VEYA KASNAK ÜZERİNDEN GEÇEN ZİNCİRLER VE HALATLAR BELİRLİ DEVRELERDE YAĞLANACAKTIR. ANCAK DÖKÜMHANELERDE, TOZLU YERLERDE ÇALIŞAN VİNÇLERİN HALAT VE ZİNCİRLERİ YAĞLAMAYACAKTIR, YÜKLERİ SARAN ZİNCİR VE HALATLARDA KIVRILMA VE KUŞ GÖZU OLMAYACAKTIR. YÜKÜN KESKİN KÖŞELERİNE GELEN ZİNZİR VE HALATIN ARASINA YASTIK VAZFESİ GÖRECEK BİR MALZEME KONACAKTIR, KIRILAN ZİNCİR VE HALATLAR BİRBİRLERİNE TELLERLE VEYA CİVATALARLA BİRLEŞTİRİLMEYECEKTİR.

120 3-BAKIM-ONARIMDA ALINACAK GÜVENLİKTEDBİRLERİ
VİNÇ ÜZERİNDE HERHANGİ BİR BAKIM VE ONARIMA BAŞLAMADAN ÖNCE, TÜM KUMANDA DUĞMELERİ VE LEVYELER 0 NOKTASIN GETİRİLMELİ, İKİ ŞALTER AÇILARAK BİRİSİ KİLİTLENMELİ, VİNÇ ÜZERİNE VE GÖRÜNÜR YERİNE GÖZE ÇARPACAK ŞEKİLDE BAKIM YAPILIYOR LEVHASI ASILAZAK, AYNİ RAYLAR ÜZERİNDE BİRDEN FAZLA VİNÇLER ÇALIŞIYORSA, BU VINÇLERİN BİRBİRİNE ÇARPMAMASI İÇİN RAY ÜZERİNDE UYGUN YERLERE DURDURMA TAKOZLARI KONMALI VEYA AYNİ İŞİ YAPACAK BAŞKA DÜZENEKLER YAPILMALI, HALAT TAMBURLARININ, MİLLERİNİN VEYA MOTORLARININ SÖKÜLMESİNDEN ÖNCE KALDIRMA HALATLARI TAMBURUN ÜZERİNDEN SÖKÜLMELİDİR. ANCAK BUNUN SAĞLANAMADIĞI DURUMLARDA, TANBURUN DÖNMESİ ÖNLENMELİDİR, BAKIM-ONARIMIN BİTİMİNDE, SÖKÜLEN TÜM KORUYUCULAR YERLERİNE TAKILMALIDIR.VİNÇ HAREKETE GEÇİRİLMEDEN ÖNCE BAKIM VE ONARIMDA KULLANILAN TAKIMLAR, ARAÇ VE GEREÇLER TEMİZLENEREK YERLERİNE KONMALIDIR, VİNÇ ÜZERİNDE YAPILAN TÜM İŞLEMLER, BAKIM DEFTERİNE İŞLENMELİDİR.

121 KALDIRMA VE İLETME MAKİNALARININ ÇALIŞTIRILMASINDA DİKKAT EDİLECEK GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
Tüm kaldırma makinelerinin tamburları max. Yüke dayanıklı ve her iki tarafında üzerine sarılan halat çapının 2.5 katı yüksekliğinde flanş bulunacaktır, Halat tambura sağlam olarak tespit edilecek, yük ağılığının, halat tespit yerine intikal etmemesi için, yük en aşağı seviyeye geldiğinde, tambur üzerinde en az 2 dolam halat sarılı bulunmalıdır, Tüm vinçlerde, yükü min. Ve max. Seviyelerde durduracak bir sistem bulunmalıdır, Tüm vinçlerde, çalışmaya başlamadan, operatöru tarafından kancalar, halatlar, zincirler, sapanlar, tamburlar, kasnak ve frenler, otomatik durdurucular kontrol edilecektir. Bu kontrol iş yerindeki makinenin dosyasına konacaktır, Tüm kaldırma makineleri kullanılırken muhakkak bir işaretçi kullanılacaktır. Yükün kaldırılması, taşınması ve indirilmesi operatör işaretçi anlaşması ile yapılacaktır. Operatör, işaretçinin her işaretine harfiyen uyaaktır. Kaldırma makineleri çalışmaya başlamadan bir siren sesi vererek etrafın uyaracaktır, Yükler hiçbir zaman işçiler üzerinden geçirilmeyecektir. Miknatıslı vinçler ve ergimiş maden taşıyan vinçler çok dikkatli kullanılmalıdır. Yük indirilirken, yük altında kalan halat,sapan ve bağlama ve sarma bantlarının çekilmesi sırasında, yük indirilmeden işaretçi va sapancıların güvenliği sağlanmalıdır.

122 Kaldırma makinelerinin yüksüz hareketlerinde, önce yük sarma araçları olan halatlar, sapanlar, kanca ve zincirler, vinç kancasına uygunca asılacak; operatör bunları uygun yükseklikte ve müsait bir yerde tutacaktır, Operatör yüklü olan vincin başından hiçbir zaman ayrılmayacaktır, Mıgnatıslı vinçlerde dinlenme aralıklarında, miknatıslı aparatı vinç üzerinde bırakmayacaklar, kendi yeri olan platforma koyacaklar, kullanılmadıkları zamanlarda vinç üzerinden çıkarılacaktır. Açık havada çalışan vinç kabinleri kapalı olacak, soğuğa-sıcağa karşı, boğucu asidik ve bazik ortama karşı koruyuculu olacak, Vinç operatörleri, kabine kimseyi almayacak, yük üzerine kimsenin asılmasına müsaade etmeyecek, Açık havada ray üzerinde çalışan vinçlerde rüzgarın etkisi hesaplanarak, takozlama ve bağlama yapılacak, gereğinde sürgülü güvenlik fren sistemi kullanılacaktır. Köprü vinçlerinde, yük arabalarının altında, yürüyüş geçit ve sahanlıkları ile tavan arasında en az 180 Cm. açıklık bulunacak, Kabinlerde yangın söndürme cihazları bulunacak, Tehlike anında, ana şalterden başka kabin tavanı üzerinde, geçitlerde operatörün çabuk ulaşabileceği yerde vincin çalışmasını durduracak ikinci bir şalter bulunacaktır, Tüm vinçlerde kancayı aydınlatacak bir sistem bulunacak, Köprülü ve raylı vinçlerde, köprüyü ve arabayı durduracak el ve ayak freni bulunacak,

123 Forkliftler Tüm vincler Liftler Asansörler
Asma vinç kaidelerinde, tekerleklerden, tekerlek koruyucularını ve vinç caraskalını tespinde yararlanacak bir sistem bulunmalıdır. Monaray vinçlerde, ana çalteri açmadan önce öperatör, tüm levye ve hareket düğmelerinin 0 noktasında olduğunun kontrolünü yapacak, Elektrik akımı kesildiğinde de kumanda levyeleri ve düğmeler 0 noktasına getirilecektir. Yüklerin taşınması sırasında işaretçiler ve sapancılar her hangibir kaza riskine karşı gerekli güvenlik önlemlerini alacaklar, Monaray vinçlerin bakım ve onarımında. Vinçlerin altına döşemeli bir iskele veya bir ağ çekilecektir, Bakım ve onarım sırasında tüm tekerler takozlanacaktır, Vince ait ağır parçaların kaldırılması ve indirilmesinde kullanılacak seyyar caraskalın takılması için vinç arabasında çelik kollar ve halkalar bulunmalı, Oklu vinclerde, ok üzerinde vincin max. Kaldıracağı yükü gösteren bir levha bulunmalı ve max. Yükün üzerindeki yüklemelerde de bir ikaz sistemi bulunmalı, PERYODİK KONTROLA TABİ OLAN KALDIRMA ARAÇLARI Forkliftler Tüm vincler Liftler Asansörler

124 KALDIRMA ARAÇLARINDA ALINACAK GÜVENLİK ÖNLEMLERİ TÜZÜK
Bu bölümde ana hatlarıyla İş Sağlığı Ve Güvenliği Tüzüğünün ön gördüğü zorunlu olarak yerine getirilmesi gereken maddeler üzerinde durulacaktır: VİNÇ TAMBURLARI    Madde Normal vinçler ile oklu, raylı, köprülü, ayaklı köprülü, tek raylı, motorlu seyyar, seyyar atölye vinçleri ve platformlu kaldırıcı arabalar, maçunalar, elektrikli, pnömatik, hidrolik zincirli ve halatlı palangalar gibi kaldırma makineleri ve araçların tamburları, kaldıracağı yüke ve kullanılacak halatın çap, nitelik ve sargı sayısına uygun olarak yapılacak ve iki yanı gerekli yükseklikte faturalı olacaktır. HALAT UZUNLUĞU    Madde Kaldırma makinelerinin çelik halat uçları, tambur içine sağlam bir şekilde bağlanacak ve halat üzerindeki kaldırma kancaları en aşağı seviyede olduklarında, tambur üzerinde en az iki tam devir yapacak boyda halat sarılı kalmış bulunacaktır.    

125 ÜST – ALT SINIR FİREN TERTİBATI
Madde Elektrikle çalışan kaldırma makinelerinde, belirtilen üst ve alt noktalar geçildiğinde, elektrik akımını otomatik olarak kesecek ve tamburun hareketini otomatik şekilde frenleyecek bir tertibat bulunacaktır. YÜK FİRENLERİ   Madde Kaldırma makineleri, kabul edilen en ağır yükün en az 1, 5 katını, etkili ve güvenli bir şekilde kaldıracak ve askıda tutabilecek güçte olacak ve bunların bu yüke dayanıklı ve yeterli yük frenleri bulunacaktır.   HALAT DAĞINIKLIĞI   Madde Elektrik veya basınçlı hava ile çalışan ve yerden kumanda edilen kaldırma makinelerinin manevra halatlarında, dolaşmaları önleyecek gerekli tedbirler alınacaktır. KALDIRMA ARAÇLARININ PERYODİK KONTROLU Madde Kaldırma makineleri ve araçları her çalışmaya başlamadan önce, operatörleri tarafından kontrol edilecek ve çelik halatlar, zincirler, kancalar, sapanlar, kasnaklar, frenler ve otomatik durdurucular, yetkili teknik bir eleman tarafından üç ayda bir bütünüyle kontrol edilecek ve bir kontrol belgesi düzenlenerek işyerindeki özel dosyasında saklanacaktır.

126 İŞARETÇİ Madde Kaldırma makinelerinde yüklerin kaldırılmaları, indirilmeleri veya taşınmaları, yetiştirilmiş manevracılar tarafından verilecek el ve kol işaretlerine göre yapılacaktır. İŞARETÇİYE UYUM     Madde Bir kaldırma makinesinde birden çok işçi görevli bulunduğu hallerde, kaldırma makinesi operatörü, bağlayıcı, sapancı veya diğer görevlilerden yalnız birinden işaret alacak ve işaretçi, operatör tarafından kolayca görülebilecek yerlerde duracaktır.     Operatör, her kim tarafından verilirse verilsin, her dur işaretini daima yerine getirecektir. YÜKLERİN DİK KALDIRILMASI  Madde Yükler dik olarak kaldırılacaktır. Bunların eğik olarak kaldırılması zorunlu olduğu hallerde manevralar, sorumlu bir elemanın gözetiminde yapılacak ve yük sallanmalarına ve yükün kötü durumuna, karşı, gerekli tedbirler alınacaktır.

127 UYARMA ZİLİ Madde Kaldırma makinelerinin operatörleri, özellikle eritilmiş maden potaları veya elektrikli mıknatıslarla taşınan parçaları ve benzeri tehlikeli yükleri, çalışanlar üzerinden geçirmeyeceklerdir.Bu gibi yükler taşınmadan önce, operatör tarafından sesli bir sinyal verilecek ve işçiler tehlikeli bölgeden ayrılıncaya kadar, kaldırma ve taşıma işleri durdurulacaktır. SAPAN HALATI ÇEKİMİ    Madde İndirilen bir yükün altından sapan halatının çekilmesi için kumanda vermeden önce işaretçi, işçilerin güvenliğini sağlayacaktır. YÜKSÜZ HAREKET    Madde Kaldırma makinelerinin yüksüz hareket ettirilmeleri gerektiğinde, istifçi veya sapancılar, işaretçiye hareket işaretini vermeden önce, denk veya sapan halatlarını kancalara uygun bir şekilde takacaklar ve operatörler de kancaları, yeter bir yükseklikte tutacaklardır.    

128 YÜKLÜ MAKİNE BAŞINDAN AYRILMA
Madde Operatörler, kaldırma makinelerinda bir yük asılı bulunduğu sürece makinelerinin başından ayrılmayacaklardır. MIKNATISLI VİNÇLER     MADDE ELEKTRİKLİ mıknatıslı vinç, dinlenme halinde iken, mıknatıslar vinç üzerinde asılı olarak yüksekte bırakılmayacak, bunlar ya doğrudan doğruya yere değdirilecek veya bu iş için yapılmış platformlar üzerine indirilecektir.     Mıknatıslar kullanılmadıklarında, vinç üzerinden çıkarılacaktır. VİNÇ KABİNLERİ Madde Açık havada çalışan vinçlerin kabinleri kapalı olacak ve bunların operatöre en geniş görüş alanını sağlayacak şekilde yukarı kaldırılabilen sürgülü pencereleri bulunacak ve soğuk havalarda, uygun şekilde ısıtılacaktır. HAREKET HALİNDEKİ VİNÇ KABİNLERİ     Madde Hareket halindeki vinç kabinleri içinde veya vinç arabaları üzerinde, yalnız görevli kimseler bulunacak ve vinç operatörleri, hiç bir kimsenin yük üzerine binmesine veya boş halat veya kancalara asılmasına izin vermeyecektir.

129 KANCALARIN GÜVENLİK KATSAYISI
Madde Kaldırma araçlarının kancalarının güvenlik kat sayısı (taşıma gücü), taşıyacakları yükün en az; el ile çalıştırılanlarda 3 katına, mekanik olarak çalışanlarda 4 katına ve erimiş maden veya yakıcı veya aşındırıcı (korozif) maddeler gibi tehlikeli yükleri taşıyanlarda ise, 5 katına eşit olacaktır.    RAYLI VİNÇLERDE TAKOZLAMA  Madde Açık havada ray üstünde çalışan vinçlerde, rüzgarın etkisi hesaplanacak ve bunlarda takozlama, bağlama yapılacak ve sürgü güvenlikli fren tertibatı bulunacaktır. GÜVENLİK BAĞLANTISI     Madde Tek raylı askılı vinçlerde askı milinin kopması halinde, yükü askıya alabilecek bir veya birkaç güvenlik bağlantısı bulunacaktır.   RAYLARDA SINIR TAKOZU   Madde Ray üstünde çalışan vinçlerde, vincin ve vinç arabasının üzerinde gidip geldikleri rayların her iki başında ve en az tekerleklerin yarı çapı yüksekliğinde takozlar bulunacak, köprülü ve asma vinçlerin, köprü ve vinç arabası tekerleklerinde, uygun el, kol ve ayak koruyucuları bulunacaktır.    

130 TEK RAYLI VİNÇLERİN YOLU
Madde Tek raylı vinçlerin geçtikleri yollar, serbest tutulacak ve bu yollar, çizgilerle açıkça belirtilecektir. VİNÇ KÖPRÜ GEÇİDİ    Madde Ray üstünde çalışan vinçlerde, vinç kabinine ve vinç köprü geçitlerine çıkmayı sağlayan sabit merdivenlerle vinç köprülerin her iki tarafında ve köprü boyunca en az 45 santimetre genişliğinde geçit veya sahanlıklar bulunacaktır. GEÇİTLERİN SABİT TESİSLERE UZAKLIĞI Madde Vinç arabalarının geçit ve sahanlıkları ile bunların altına ve üstüne rastlayacak sabit tesisler arasında 180 santimetreden az açıklık bırakılmayacaktır. KÖPRÜ AYAKLI VİNÇLERİN YOLU    Madde Köprü ayaklı gezer vinçlerin geçtiği yol boyu ve rayların her iki tarafı sürekli olarak serbest tutulacak ve buralar en az 75 santimetre eninde olacaktır.

131 KABİNLER    Madde Raylı vinçlerde kumanda tertibatının ve operatörlerin bulunduğu kabinler, yanmaz malzemeden ve açık havada çalışanlarınki de ayrıca dış etkilere dayanıklı malzemeden yapılmış olacaktır.     Kabinler, operatörün bütün manevra alanını kolaylıkla görmesini sağlayacak ve manevra için tehlikesizce dışarıya sarkabileceği şekilde yapılmış olacaktır.     Kabinlerde, operatörleri yakıcı ve korozif maddelerin sıçramasına karşı koruyacak tedbirler alınacak ve bunlar, zararlı uçucu maddelerle, zehirli duman, gaz ve buharlardan en uygun ve etkili şekilde korunacaktır.     Kabinler, titreşimleri önlemek için, iyi ve sağlam bir şekilde tespit edilmiş olacaktır.     Arıza halinde vinç operatörünün, kabini güvenlikle terk edebilmesi için; kabinde lüzumlu halat, ip merdiven veya diğer uygun bir inme aracı bulundurulacaktır.

132 KABİNLERDE YANGIN SÖNDÜRME ARACI
Madde Raylı vinçlerin kabin kapılarının sahanlık veya geçit seviyesinden 30 santimetreden daha yüksekte bulunduğu hallerde, bu kapıların önüne uygun basamaklar yapılacak ve kabinlerde, kum dolu bir kova veya elektrik akımı iletmeyen madde ile doldurulmuş bir yangın söndürme aleti bulundurulacaktır. VİNCE İKİNCİ ANA ŞALTER Madde Raylı vinç kabinleri içinde bulunan ana şalterden başka, kabin damı üzerine ve geçitten kolay erişilir bir yere veya işyeri tabanının uygun bir yerine, yalnız vinci durduran ikinci bir ana şalter konulacaktır. ÜST SINIRLAYICI TERTİBAT     Madde Raylı vinçlerin yükseltmeyi sınırlayıcı tertibatı, doğrudan doğruya vincin kasnağı veya kancası tarafından harekete geçirilecek uygun akım kesme tertibatlı ve yükün, beklenmedik bir anda inmesini önleyebilecek şekilde yapılmış olacaktır. Bu tertibat, vincin, fren tesisatına bağlı olarak çalışacak ve raylı vinç operatörlerin çalışmaya başlamadan önce ve çalışmanın bitiminde, bu tertibatı çalıştırarak kontrol edeceklerdir.    

133 ÇİFT FREN Madde ton veya daha fazla yük kaldıran raylı vinçlerde, 2 elektrikli fren veya bir elektrikli ve bir mekanik fren bulundurulacaktır. Kabinleri terk etmeden önce, raylı vinç operatörleri, bütün kumanda tertibatını stop durumuna ve ana şalterleri de açık duruma getireceklerdir. VİNÇ KANCASINA AYDINLATMA  Madde Açık havada çalışan raylı vinçlerde, yük kancasını sürekli olarak aydınlatabilecek ve vinç üzerine bağlanmış lambalar bulunacaktır.   VİNÇ KÖPRÜLERİNE FREN  Madde Vinç köprülerinin hareketlerini kontrol için, bu köprülerde kollu el frenleri veya pedallı ayak frenleri bulunacaktır. ASMA VİNÇ KAİDESİNİN TEKERLEK KORUYUCULARI     Madde Asma vinç kaidelerinin tekerleklerinden, tekerlek koruyucuları ve bunların yanında vinci tespit için uygun tertibat bulunacaktır.    VİNÇTE UYARMA ZİLİ  Madde Vincin veya kaldırılan yükün hareketi esnasında çalışanları uyarmak için operatör, sesi açıkca işitilebilen zil, çan ve benzerleriyle işaret verecek ve bunlar hareket halinde devamlı olarak çalacaktır.    

134 VİNCİ ÇALIŞTIRMA VE KAPATMADA KONTROL
Madde Raylı vinçlerde ana şalterleri açmadan önce operatörler, bütün kumanda kol ve düğmelerinin stop durumunda olduğunu kontrol edecekler ve elektrik akımının kesildiği hallerde, bütün kumanda sistemini stop durumuna getirecekler ve bu durumu, akım tekrar verilinceye kadar değiştirmeyeceklerdir. ÇİFT RAYLI VİNÇ Madde Aynı yükü kaldırmak için, iki raylı vincin birlikte çalıştırılması halinde, her iki vinç operatörüne, yalnız bir işaretçi tarafından kumanda verilecek ve vinçlerin hareketlerinde ahengi sağlayacak özel tedbirler alınacaktır.    YÜK ÖNÜNDE ENGEL  Madde Yüklerin, vinçlerle asılı olarak taşınmasında görevlendirilen işaretçi veya işçiler, yüklerinin önünde gidecek, ray makaslarını kontrol edecek ve yüklerin bir kimseye veya herhangi bir engele çarpmayacak bir yükseklikte taşınmasını sağlayacaklardır.   ONARIMDA GÜVENLİK   Madde Raylı vinçlerin onarımında, bu vinçlerin altına döşemeli bir iskele kurulacak veya bir ağ çekilecek ve tekerlekleri içten ve dıştan uygun şekilde takozlanacaktır.    

135 VİNÇLERİN ONARIMINDA ŞALTER POZİSYONU
VİNCE CARASKAL Madde Vince ait ağır parçaların indirilip kaldırılması için vinç üzerinde caraskal veya makaraların takılabileceği çelik kollar, halkalar veya benzerleri bulunacaktır.   VİNÇLERİN ONARIMINDA ŞALTER POZİSYONU  ÇİFT VİNÇ ARASINA TAKOZ  Madde Raylı vinçler üzerinde herhangi bir onarıma başlamadan önce, bütün kumanda tertibatı, stop durumuna getirilecek, iki ana şalter açılacak ve bunlardan biri, sıkıca bağlanacaktır.     Vinç üzerine ve uygun yerlere, onarım yapıldığına dair uyarma levhaları konulacaktır. Aynı ray şebekesi üzerinde başka vinçler çalıştığında, bunları uygun uzaklıkta durduracak takozlar konulacak veya aynı işi görecek başka tedbirler alınacaktır.

136 ONARIMDA TAMBUR HALATI
Madde Halat tamburlarının ve millerinin veya motor bobinlerinin sökülmesinden evvel kaldırma halatları, tamburlar üzerinden çıkarılacaktır. Ancak, bunun sağlanamadığı hallerde, tamburun ani olarak dönmesi önlenecektir. VİNCİN ONARIMI SONRASI GÜVENLİK     Madde Raylı vinçlerde yapılan onarımın bitiminde, bütün koruyucuları yerlerine takılacak ve vinç harekete geçirilmeden önce, onarımda kullanılan bütün araç, gereç ve malzeme kaldırılmış olacaktır.   MOTORLU VİNÇTE MAKSİMUM YÜK   Madde Motorlu seyyar vinçlerin kaldıracakları en ağır yükler, kabinlerin içinde veya dışında yazılı olarak belirtilecek ve kollu vinçlerde ayrıca yatıklık ve ok mesafelerine göre kaldırılmasına izin verilen en ağır yükler, aynı şekilde gösterilecek ve bunlardan en ağır yükten fazlası kaldırıldığında, durumu bildiren sesli ve ışıklı otomatik bir uyarma tertibatı bulundurulacaktır.  

137 MOTORLU VİNÇ KABİNLERİNİN PLATFORMU 
Madde Vinç operatörlerinin kaymasını önlemek için, motorlu seyyar vinçlerin platformları, tahtadan veya damarlı metal plakadan yapılmış olacak ve buharla çalışan motorlu seyyar vinç kabinlerinin içinde, bir yandan diğerine rahatça gitmeyi sağlayacak bir geçit bulunacaktır.    MOTORLU VİNÇLERDE UYARMA ZİLİ  Madde Motorlu vinçlerle yük kaldırılırken veya vinç yer değiştirirken sesli ve ışıklı uyarma yapılacak ve bunların gece çalışmalarında farları ve arkalarında stop lambaları yakılacak ve kabinler uygun şekilde aydınlatılacaktır.    RAY ÜZERİNDEKİ MOTORLU VİNÇ Madde Motorlu vinçler ray üzerinde hareket ettiklerinde, makaslar görevliler tarafından idare edilecek ve operatörler, vinç şasesini veya vinç okunu herhangi bir yere değmeyecek şekilde ayarlayacak, çalışmaların bitiminde veya geçici duraklamalarda vinci frenleyecek, okları uygun mesnetler üzerine yatıracak ve makineleri durduracaklardır.    

138 OKLU VİNÇTE UYARMA ZİLİ
Madde Oklu vinçlerde okların yatıklıklarına ve vinç arabasının durumuna göre, taşınabilecek en ağır yükler, vinç arabasının veya okun uygun bir yerinde gösterilecek ve bunlarda en ağır yükten fazlası kaldırıldığında, durumu bildiren sesli ve otomatik bir uyarma tertibatı bulundurulacaktır. SEYYAR VİNÇLERDE GÜVENLİK    Madde Seyyar vinçlerin, platformlu kaldırıcı arabaların ve benzerlerinin tekerlekleri korunacak, bunlarda el ile çalışan sesli uyarma tertibatı bulunacak ve bunların elektrikle çalışanları, uygun ve yeterli şekilde topraklanacaktır.   TELESKOPİK KALDIRICILARDA GÜVENLİK   Madde Geçme (teleskopik) platform tipli kaldırıcı arabalarda, yükselen üst kısmın birdenbire inmesini engelleyecek otomatik sürgülü veya benzeri uygun tertibat bulunacak ve bunlar elektrikle çalıştıklarında, platformun yükselmesini ve inmesini sınırlayacak bir tertibat yüklerin indirilmesini ayarlayan elektrikli veya mekanik bir fren bulunacaktır.     Bunlar yüklü olarak yer değiştirdiklerinde, devrilmelerini önlemek için, platformlar yere yakın tutulacaktır.

139 KALDIRMA ARAÇLARINDA FREN
Madde Kaldırma araç ve makinelerinde meydana gelen herhangi bir aksaklık halinde, yükleri bulundukları durumda tutabilecek güçte frenler bulunacaktır. MAÇUNA TAMBURLARI    Madde Maçuna tamburlarının boy ve çapları, yük halatını tek kat halinde sarabilecek durumda olacak ve maçunaların kumanda kolları, uygun kavrama tertibatlı bulunacaktır. BUHARLI MAKİLERDE GÜVENLİK     Madde Buharla çalışan maçunalarda, işçiler sıcak su veya buharla yanmaya karşı korunacak ve eksoz borularından çıkan buharlar, operatörlerin görüşünü azaltmayacaktır. ELEKTRİKLİ MAÇUNALARDA GÜVENLİK      Madde Elektrikli maçunaların durması halinde, yükü askıda tutabilecek frenleri olacak ve bunların kumanda kol başlıkları, elektrik akımı geçirmeyen maddelerden yapılmış bulunacaktır.    PNÖMATİK MAKİNELERDE GÜVENLİK  Madde (Pnömatik) basınçlı hava ile çalışan maçunaların kumanda kutusu kolları, bırakıldığında otomatik olarak kendiliğinden ölü noktaya gelecek tertibatlı olacaktır.        

140 EL MAÇUNALARINDA GÜVENLİK
Madde El maçunaları, kaldırılacak en ağır yüke göre, kaldıraç kolu veya kolları üzerinde yapılacak baskı, adam başına 10 kilogramı geçmeyecek şekilde yapılmış olacak, bunlarda kaldıraç kolu bırakıldığında, yükü askıda tutabilmek için, tambur mili üzerine güvenlik mandalının oturacağı dişli bir kasnak veya aynı işi görebilecek otomatik sonsuz bir vida konulacak ve yüklerinin indirilmesini ayar ve kontrol etmek için, bir fren tertibatı bulundurulacaktır. ZİNCİRLERDE AŞINMA Madde En ağır yük için, kaldırma ve bağlama (sapan) zincirlerinin ve kancalarının güvenlik kat sayısı en az 5 olacaktır.     Zincirler bu özelliklerini yitirdiklerinde ve boyları % 5 den fazla uzadıklarında ve bakla veya halka kalınlıklarının dörtte birini geçen bir aşınma meydana geldiğinde, bunlar kullanılmayacaklardır. ZİNCİRLERİN YAĞLANMASI     Madde Tamburlara sarılan veya kasnaklar üzerinden geçen zincirler, belirli devrelerde yağlanacaktır. Ancak, dökümhanelerde veya yağ ve greslerin kuru veya benzeri maddeleri zincirler üzerinde toplanabileceği yerlerde, kullanılan zincirler ve sapan zincirleri yağlanmayacaktır.    

141 ZİNCİRLERDE GÜVENLİK Madde Yüklerin kaldırılmasında kullanılan zincirlerde, düğüm ve büküm olmayacak, sert ve kesici köşeli yükler kaldırılırken, köşelerle zincirler arası, uygun yastıklarla beslenecek ve kırılan bir kaldırma veya bağlama zinciri, telle bağlanmayacak veya civatalarla tutturulmayacaktır. ZİNCİRLERİN KORUNMASI      Madde Kaldırma ve bağlama zincirleri, kullanılmadıkları zaman, uygun kancalara asılacak ve bunların paslanması önlenecek, ezilmelere ve korozif maddelerin etkilerine karşı korunacaktır.   ÇELİK HALATLAR    Madde Çelik halatların güvenlik kat sayısı 6 dan aşağı olmayacak ve halatların ek yerleri, halkaları, başlık ve bağlantıları halatların kaldıracağı en ağır yüke dayanıklı olacaktır.

142 HALAT DAYANIM MİKTARI Madde bükümlü çelik halatların 50 santimetre veya özel çelik halatların 1 metre boyunca dayanımlarını, aşağıda gösterilen miktarlarda kaybetmiş olanları kullanılmayacaktır.     7 telli çelik halatlarda % 12,     telli çelik halatlarda % 20,     telli çelik halatlarda % 25,     telli çelik halatlarda % 25,     Seal özel çelik halatlarda % 12,     Üçgen bükümlü özel çelik halatlarda % 15,   Nuflese özel çelik halatlarda % 20. HALAT BAŞI Madde Çelik halatların bağlantı kısımlarında tellerin aşınması, kopması ve bağlantının gevşemesi gibi hallerde, halatın 1-3 metresi, uygun şekilde kesilecek ve halatın başları, yeniden uygun şekilde bağlanacaktır

143 İP HALATLAR Madde Kaldırma veya çekme işlerinde kullanılan ip halatlar, iyi cins kenevirden veya benzeri elyaftan yapılacak ve bunların kopmaya karşı, güvenlik kat sayıları en az 3 olacaktır.     İp halatlar, asitlerin veya bunların buharlarının yahut yıpratıcı diğer kimyasal maddelerin bulunduğu yerlerde kullanılmayacak ve saklanmayacaktır.     İp halatlar, ıslak olduklarında kurutulacak, kirli olduklarında yıkanacak ve kuru olarak saklanacaktır. MAKARA KORUYUCU  Madde Kaldırma araç ve makinelerinin alt kısmında bulunan makaraların uygun koruyucuları olacak ve bu makaraların kaymaları önlenecektir.     Madde Kaldırma araç ve makinelerinin yük kancaları; demir, dövme, çelik veya benzeri uygun malzemeden yapılmış olacak, yüklerin kurtulup düşmelerini önlemek için, bunlardan güvenlik mandalı veya uygun güvenlik tertibatı bulunacaktır.

144 KANCAYA EMNİYET MANDALI
Madde Kaldırma araç ve makinelerinin yük kancaları; demir, dövme, çelik veya benzeri uygun malzemeden yapılmış olacak, yüklerin kurtulup düşmelerini önlemek için, bunlardan güvenlik mandalı veya uygun güvenlik tertibatı bulunacaktır.    KOLLU SAPANLAR  Madde Eşit kollu sapanlarla uygun şekilde taşınamayacak yükler için, kolları eşit boyda olmayan sapanlar kullanılacaktır.     Birden fazla kollu sapanlar kullanıldığında, sapan kollarının başları, aynı halkaya bağlanacak ve sapan kolları uygun açıklıkta olacaktır.

145 Reklam & İletişim admin@kirmizibaret.com
Kaynak:İnternet Reklam & İletişim