1 ÇATIŞMA (UYUŞMAZLIK) YÖNETİMİ ve STRES. 2 Kişilik Kişilik; insanın toplumda oynadığı çeşitli roller ve bu rollerin başkaları üzerinde bıraktığı etkilerin.

... konulu sunumlar: "1 ÇATIŞMA (UYUŞMAZLIK) YÖNETİMİ ve STRES. 2 Kişilik Kişilik; insanın toplumda oynadığı çeşitli roller ve bu rollerin başkaları üzerinde bıraktığı etkilerin."— Sunum transkripti:

1 1 ÇATIŞMA (UYUŞMAZLIK) YÖNETİMİ ve STRES

2 2 Kişilik Kişilik; insanın toplumda oynadığı çeşitli roller ve bu rollerin başkaları üzerinde bıraktığı etkilerin tümü olarak veya bireyleri birbirinden ayıran davranışlar bütünü olarak tanımlanmaktadır.

3 3 A Tipi Davranış Özellikleri Zamana karşı koyma duygusu Zamana karşı koyma duygusu Kolayca uyandırılabilen düşmanlık duygusu Kolayca uyandırılabilen düşmanlık duygusu Sürekli bir şekilde huzursuzluk, öfke ve sabırsızlık Sürekli bir şekilde huzursuzluk, öfke ve sabırsızlık Aşırı titizlik, Aşırı titizlik, Yarışmacılık, Yarışmacılık, Diğer insanlar ve çevreyi kontrol etme isteğidir. Diğer insanlar ve çevreyi kontrol etme isteğidir. Rekabeti seven, yüksek kaygılı, devamlı hareketlilik içinde olan bireylerdir. Rekabeti seven, yüksek kaygılı, devamlı hareketlilik içinde olan bireylerdir.

4 4 B Tipi Davranış Özellikleri Katı kurallardan arınmış Katı kurallardan arınmış Esnek Esnek Zamanı sorun etmezler, rahat ve sabırlıdır Zamanı sorun etmezler, rahat ve sabırlıdır Kolaylıkla sinirlenmez ve tedirgin olmaz. Kolaylıkla sinirlenmez ve tedirgin olmaz. Yaptıkları işten zevk almayı bilirler. Yaptıkları işten zevk almayı bilirler. İşleriyle ilgili rahatlıkları onlara suçluluk duygusu vermez, sakin ve düzenli çalışırlar. İşleriyle ilgili rahatlıkları onlara suçluluk duygusu vermez, sakin ve düzenli çalışırlar. Çalışma ortamındaki rekabetten fazla etkilenmezler. Çalışma ortamındaki rekabetten fazla etkilenmezler. B tipi kendinden emin bir tiptir. B tipi kendinden emin bir tiptir.

5 5 Karma Tip Burada önemli olan kişinin hangi tipin özelliklerini daha fazla taşıyıp ona göre davranışlar sergilediğidir. Eğer kişi kimseye zarar vermeden, kimseyle yarışmadan işini en iyi ve kısa sürede bitirmek istiyorsa karma tiptir.

6 6   Çatışmayı nasıl tanımlıyorsunuz?   Çatışma sonrası yaşadığınız olumlu ve olumsuz duygular nelerdir?

7 7 ÇATIŞMA İnsanlar açısından çatışma gerek fizyolojik gerekse sosyo-psikolojik ihtiyaçların tatminine engel olan sıkıntıların meydana getirdiği gerginlik halleridir.

8 8 ÇATIŞMA TARAFLARI  Kişi içi  Kişiler arası  Birey-Grup, Grup İçi  Gruplar arası  Örgütler arası

9 9 KİŞİ İÇİ Bu tür çatışma bireyin gerçekleştirdiği faaliyetler ile ilgilidir. Birey, uyumsuz hedefler arasında seçim yaptığında veya rol çatışmasında bir iç çatışma yaşayabilir. Bu tür çatışma bireyin gerçekleştirdiği faaliyetler ile ilgilidir. Birey, uyumsuz hedefler arasında seçim yaptığında veya rol çatışmasında bir iç çatışma yaşayabilir.

10 10 KİŞİLER ARASI Etkileşim halinde olan iki yada daha fazla bireyin birbirleri ile çeşitli fikir, duygu ve görüş ayrılıklarını kapsamaktadır. Kişiler arası çatışma çoğunlukla bireylerin algılarındaki farklılıklarından, yönelimlerinden veya statülerinden ileri gelmektedir. Etkileşim halinde olan iki yada daha fazla bireyin birbirleri ile çeşitli fikir, duygu ve görüş ayrılıklarını kapsamaktadır. Kişiler arası çatışma çoğunlukla bireylerin algılarındaki farklılıklarından, yönelimlerinden veya statülerinden ileri gelmektedir.

11 11 Kişilerarası Çatışma Türleri  Aktif Çatışma  Pasif Çatışma  Varoluş Çatışması  Tümden Reddetme  Önyargılı Çatışma  Yoğunluk Çatışması  Kısmi Algılama Çatışması  Alıkoyma Çatışması

12 12 Kişilerarası İletişim Çatışma Nedenleri  Biliş (Duyu organlarından organizmaya ulaşan uyarıcıların algılanması, depolanması, hatırlanması ve kullanılmasına verilen addır.)  Algı  Duygu  Bilinçdışı  İhtiyaçlar

13 13 Kişilerarası İletişim Çatışma Nedenleri  İletişim Becerisi  Kişisel Faktörler  Kültürel Faktörler  Roller  Sosyal ve Fiziksel Çevre  Mesajın Niteliği

14 14 Kişisel Faktörler Çatışmalara kişisel faktörler de etki etmektedir. Bunlar içerisinde en etkili gözükenler;  Cinsiyet  Fiziksel Görünüm  Tutumlardır.

15 15 Rol Çatışması Kişilerarası iletişim çatışmalarının önemli kaynaklarından bir tanesi de üstlenilen rollerdir. Grup içinde belirli bir pozisyonda bulunan kişiden beklenen işe-yani davranışlara rol adı verilir. Bunlar mesleki roller ve sosyal roller olmak üzere iki grupta toplanabilir.

16 16 Rol Çatışması Rolleri Sergileme Biçimi Rol UyumuRol Uyumsuzluğu Rol BulaşmasıRol Katılığı

17 17 Rol Çatışması Rol Uyumu Her insan birden fazla role sahiptir. Eğer bir insan sahip olduğu rolleri yerine zamanına göre kullanabilirse o insanın rol uyumu içinde olduğunu söyleyebiliriz. Okulda öğretmen evde anne.

18 18 Rol Çatışması Rol Uyumsuzluğu Eğer bir insan sahip olduğu rolleri yerine ve zamanına göre kullanamıyorsa, bu durumu rol uyumsuzluğu olarak adlandırabiliriz. İki şekilde ortaya çıkar. Rol bulaşması ve rol katılaşması.

19 19 Rol Çatışması Rol Bulaşması: Eğer bir insan, belli bir durumda, sahip olduğu rollerden en az ikisini, bu rollerin kalitesini düşürecek şekilde birlikte kullanırsa, bu rollerin birbirine bulaştığını söyleyebiliriz. Rol Katılaşması: Eğer bir insan, belli bir rolünü, kendisine ait pek çok role bulaştırıyorsa, yani fazlaca benimsediği bir rolü, hemen her ortamda sergiliyorsa, bu durum rol katılığı olarak adlandırılmaktadır.

20 20 Rol Çatışması  Kişilerin Rollerle Çatışması  Kişilerin, Rollerden Dolayı Birbirleriyle Çatışması

21 21 BİREY-GRUP, GRUP İÇİ Bu tür çatışma daha çok, kişilerin grup tarafından belirli normları kabule zorlanmaları ile oluşur. Grup amaçlarını ve normlarını benimsemeyen kişiler grup ile çatışma haline geleceklerdir. Bu kişiler, aynı zamanda grup üyesi ise bu takdirde grup içi çatışmadan söz edilecektir.

22 22 GRUPLAR ARASI Gruplar arası çatışmalar, grubun büyüklüğüne bağlı olmaksızın insan grupları arasındaki zıtlaşmaları kapsar. Gruplar arası çatışmalar, grubun büyüklüğüne bağlı olmaksızın insan grupları arasındaki zıtlaşmaları kapsar.

23 23 ÖRGÜTLER ARASI Örgüt, iş ve işlev bölümü yaparak, bir otorite hiyerarşisi içinde, ortak bir amacı gerçekleştirmek için bir araya gelmiş insanların faaliyetlerinin koordinasyonudur. Örgütler arası çatışma, çevresindeki diğer organizasyonlar ile uyuşmazlık hallerini kapsayan çatışmadır. Organizasyonun rakipleri ile çatışması doğal olan bir çatışmadır. Örgütler arası çatışma, çevresindeki diğer organizasyonlar ile uyuşmazlık hallerini kapsayan çatışmadır. Organizasyonun rakipleri ile çatışması doğal olan bir çatışmadır.

24 24 ÇATIŞMA KAVRAMINA İLİŞKİN YAKLAŞIMLAR 1. Geleneksel Yaklaşım (Klasik) 2. Davranışsal Görüş (Neoklasik) 2. Davranışsal Görüş (Neoklasik) 3. Etkileşimci Görüş (Modern)

25 25 Geleneksel Yaklaşım Geleneksel Yaklaşım Çatışma konusunda ilk yaklaşımlar çatışmanın kötü olduğunu varsaymıştır. Çatışma olumsuz olarak görülmüş ve olumsuz anlamını pekiştirmek için şiddet, yıkım ve mantıksızlık gibi terimlerle eş anlamlı olarak kullanılmıştır. Dolayısı ile çatışmanın önlenmesi gerekmektedir anlayışı hakim olmuştur.

26 26 Davranışsal Görüş Davranışsal Görüş Bu görüş, çatışmanın tüm grup ve örgütlerde doğal ve kaçınılmaz olduğunu kabul etmektedir. Çatışma kötü değildir, ancak yönetilmesi gereklidir. Yönetildiğinde olumlu sosyalişlevleri olacaktır. Bu çatışmalar, kişiler ve gruplar arası ayrımlardan doğmaktadır. Çatışmanın ortadan kaldırılması, bu farklılıkların yok edilmesi anlamına gelecektir. Ancak etkili bir yönetim bu farklılıkları benimsemeli ve arttırmaya çalışmalıdır.

27 27 Etkileşimci Görüş Etkileşimci Görüş Çatışmanın kaçınılmaz olduğunu kabul eden ve günümüzde de geçerli olan bu görüs, yoğunlaşan, aşırıya kaçılan çatışmaların kişiye/örgüte zarar vereceğini, bu nedenle bu tür çatışmaların zorunlu olarak çözülmesi gerektiğini vurgular. Günümüzde kabul görmüş olan bu görüşü diğerlerinden ayıran temel farklılıklar şunlardır.  Çatışmanın kaçınılmazlığını kabul eder,  Karşı koymayı açıkça destekler,  Çatışma yönetimini, motivasyon ve çözüm yöntemlerini de kapsayacak şekilde tanımlar,  Çatışmaların yönetimini, yöneticilerin temel sorunu olarak görür.

28 28 ÇATIŞMANIN NEDENLERİ A- Grup İçi Bağımlılıkların Ortaya Çıkardığı Çatışmalar Sınırlı kaynaklara karşılıklı bağımlılık Faaliyetlerin zamanlamasında iç bağımlılıklar Örgütsel görevlerde ve sorumluluklarda karışıklıklar

29 29 ÇATIŞMANIN NEDENLERİ B- Amaçlarda Ortaya Çıkan Farklılıklardan Kaynaklanan Çatışmalar Rekabetçi ödüllendirme sistemleri Bireysel amaçlardaki farklılıklar Örgütsel amaçların subjektif çalıştırılması

30 30 ÇATIŞMANIN NEDENLERİ C- İletişimle İlgili Nedenler Bilgi edinme ve gönderme farklılıkları Bilgi sağlamada bağımsızlık Zaman ufkunda farklılıklar Bölüm amaçlarında farklılıklar Yöneticilerin uygulama farklılıkları Yeniliklerin getirdiği anlaşılmazlıklar

31 31 ÇATIŞMANIN OLUMLU SONUÇLARI  Çatısma, çalısanların verdiği kararların niteliğini artırdığından yaratıcılıgı ve yeniliği güdülendiğinde, grup üyeleri arasında ilgi ve merakı teşvik ettiğinde, problemlerin açığa çıktığı ve gerilimin serbestçe gösterildigi bir ortam sağlandıgında, öz eleştiri ve değişim ortamını hazırladığında, yapıcıdır. Böylece grup performansı artar.  Çatışma sonucu, biçimsel yapıdaki eski liderlik tarzının yetersizligi açığa çıkarak, sisteme yeni bir liderlik biçimi gelebilir.  Çatışma kurumsallaşabilir. Yani bireylerin biçimsel yapıya zarar vermeksizin öfkelerini açığa vurup, rahatlamalarını saglayacak ortamlar bizzat biçimsel yapı tarafından sağlanabilir.  Gruplararası çatışmalar, görev başarımı için gereken enerji ve motivasyonu artırabilir.

32 32 ÇATIŞMANIN OLUMLU SONUÇLARI  Çatışma, tarafların kendilerini savunmalarını gerektirdiğinden, tarafların her biri, kendi pozisyonlarının değerini daha iyi anlayabilirler.  Çatışma birey ve grupların kendi güçlerinin farkına varmalarını saglayabilir.  Çatışma organizasyonda iletişimsizliği ortadan kaldırabilir.  Çatışma, insanın yapısında varolan saldırganlık dürtülerinin tatminine yardımcı olabilir.

33 33 ÇATIŞMANIN OLUMSUZ SONUÇLARI  Çatışma, çatışan tarafların kendi amaçlarını, sistemin bütününe ait amaçtan üstün görmelerine yol açabilir.  Çatışma, çatışan taraflardan birinin zihinsel ya da bedensel sağlığını zedeleyen bir durum yaratabilir.  Çatışma, düşmanlık hislerine ve saldırganlık davranışına neden olabilir.  Çatışma, zamanın, paranın ve enerjinin boşa gitmesine yol açar.  Çatışma, morali ve tatmini olumsuz yönde etkileyerek verimi düsürebilir.

34 34 ÇATIŞMANIN ANALİZİNDE İZLENECEK YOLLAR  Çatışmanın nedeni olan anlaşmazlığın ortaya çıkış sebebi?  Çatışma içerisindeki kişi ve gruplar kimlerdir?  Çatışma nasıl bir seyir izleyebilir?  Görünür olmayan gizli nedenler nelerdir?  Tarafların takındıkları tutumlar nasıldı?

35 35 ÇATIŞMANIN ANALİZİNDE İZLENECEK YOLLAR  Muhtemel çözümlerde tarafların ne tür çıkar ve güç kaybı olacaktır?  Birden fazla çözüm var mıdır?  Uzlaştırıcı bir kişi bulunabilir mi?  Müdahale etmeksizin kendi aralarında çözüm yolu bulabilirler mi?  Örgüt hangi çözüm yolları için uygundur?

36 36

37 37 ÇATIŞMA YÖNETİMİ STRATEJİLERİ  Bilmemezlikten gelme veya kayıtsızlık yaklaşımı (Kaçınma)  Yumuşatma yaklaşımı  Pazarlık etme (karşılıklı ödün verme)

38 38 ÇATIŞMA YÖNETİMİ STRATEJİLERİ  Problem çözme  Kaynakların arttırılması  Üstün amaçlar saptama  Yetki Kullanma  Politik Yaklaşım

39 39 ÇATIŞMA YÖNETİMİ STRATEJİLERİ  Hakeme başvurma  Davranış değiştirme  Yapısal değişkenleri değiştirme

40 40 ÇATIŞMA YÖNETİMİ STRATEJİLERİ  Çatışmayı geciktirme,  Kura çekme,  Oylama,  Tarafları yoğun işlerle meşgul etme  Ortak düşman saptama

41 41 ÇATIŞMA YÖNETİMİ STRATEJİLERİ Çatışma yönetiminde kullanılan bu yöntemlerden hiçbiri her durumda etkili değildir. Bu yöntemlerin seçilmesi çatışma türüne, kişilik yapısına, örgüt yapısına göre değişebilmektedir.

42 42 STRESS  Çatışma etkili yönetilemediğinde ortaya çıkan ise öfke ve strestir.  Stres, sadece yıkıcı iş ortamının değil; aynı zamanda çağdaş yaşamın da bir dayatması olarak da düşünülebilir.

43 43 STRES Stres, organizmanın bedensel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi ve zorlanmasıyla ortaya çıkan bir gerginlik durumudur.

44 44 STRES Çince’de Stres kelimesi tehlike ve fırsat kelimelerinin sembollerinin karışımıdır. Her problem çözümünü de içinde saklamaktadır.

45 45 DIŞSAL VE İÇSEL UYARANLAR NELERDİR?  İçsel Uyaranlar: Kişinin olayları algılayış ve yorumlayış biçimi, yaşamı değerlendirme tarzı, fiziksel ve ruhsal huzursuzluklardır.  Dışsal Uyaranlar: Okul değişikliği, iş değişikliği, yeni bir şehre uyum, sevilen birinin kaybı.

46 46 NASIL ORTAYA Ç IKAR?  Çağımızda çevresel ve sosyal uyarıcıların yoğunlaşması ve bu uyarıcıların şiddetinin gitgide artması, stres denilen olgunun ortaya çıkmasına zemin hazırlamaktadır. Ancak stresin oluşumunda çevre kadar kendi algılama ve düşünme biçimimizin de büyük bir etkisi vardır.

47 47 1.Alarm dönemi (reaksiyonu): Bu dönem, organizmanın dış uyaranı stres olarak algıladığı durumdur. Organizma mücadele ederek ya da kaçarak stresten korunmaya çalışır. 1.Alarm dönemi (reaksiyonu): Bu dönem, organizmanın dış uyaranı stres olarak algıladığı durumdur. Organizma mücadele ederek ya da kaçarak stresten korunmaya çalışır. 2.Direnç dönemi: Organizma yüz yüze olduğu stres verici duruma karşı direncini yükseltir. Bu dönemi başarı ile aşarsa beden normale döner, başarısız olursa beden kuvvetten düşer. 2.Direnç dönemi: Organizma yüz yüze olduğu stres verici duruma karşı direncini yükseltir. Bu dönemi başarı ile aşarsa beden normale döner, başarısız olursa beden kuvvetten düşer. Stresin fizyolojisi, Genel Uyum Sendromu olarak tanımlanan üç basamaktan oluşmaktadır

48 48 3. Tükenme dönemi: Stres verici olay çok ciddi ve uzun sürerse organizma tükenir, artık organizmada geri dönüşü olmayan izler bırakır.

49 49 STRES KARŞISINDA OLUŞAN PSİKOLOJİK VE BEDENSELOLAYLAR Fizyolojik olarak: Hazımsızlık, yorgunluk, baş ağrıları, cilt bozuklukları, yüksek tansiyon, ülser/gastrit, astım, kalp- damar hastalıkları, kalp krizleri, felçler, kanserler,ölüm. Zihinsel-Duygusal Açıdan: Kaygı bozuklukları, depresyon (çökkünlük), öfke ve aşırı sinirlilik. Davranışsal Açıdan: İçe kapanma, alkol-madde bağımlılığı, saldırganlık.

50 50 STRES KARŞISINDA İNSANLAR AYNI TEPKİYİ GÖSTERİRLER Mİ?  Stres tepkisi, ortamda ne olduğuna bağlı olarak değil, kişinin olaya verdiği tepkiye bağlı olarak ortaya çıkar. Aynı olay farklı kişilerde, hatta bazen aynı insanda farklı zamanlarda farklı tepkiler ortaya çıkarır.  Burada en önemli değişken, bireye özgü farklılıklar gösteren psikolojik mekanizmalardır. Bir olayı algılayışımız ve onunla başa çıkabilecek becerilerimizi değerlendirişimiz, o olayı stres verici ya da vermeyici olarak tanımlamamıza neden olur

51 51 STRESE YOL AÇAN TEMEL DÜŞÜNME BİÇİMLERİ ŞÖYLE SIRALANABİLİR:  Ya hep ya hiç türü düşünme: Herşeyi "siyah ya da beyaz" kategorisi içinde düşünmek. "İnsan bir işi en mükemmel bir biçimde yapamayacaksa hiç yapmasın daha iyi" düşüncesi.  Aşırı genelleme: Tek bir olaydan hareketle, bütüne yönelik olumsuz düşünceler geliştirmek. "En iyi arkadaşım beni anlamadı, zaten beni hiç kimse anlamıyor."

52 52 STRESE YOL AÇAN TEMEL DÜŞÜNME BİÇİMLERİ ŞÖYLE SIRALANABİLİR:  Zihinsel süzgeç: Sadece olumsuz ayrıntıların alınıp onlara yoğunlaşılması. "Bu hafta sonu eğitim var. Ailemin yanına gidemeyeceğim. Zaten çalışamıyorum. Bütün aksilikler beni buluyor".  Olumluyu geçersiz kılmak: Olumlu olayları dikkate almayıp, olumsuz taraflarını görmek. "Bu projeyi arkadaşımla çalışarak aldım. Kendi kendime asla başaramazdım".

53 53 STRESE YOL AÇAN TEMEL DÜŞÜNME BİÇİMLERİ  Hemen bir sonuca varmak: Küçük bir olaydan büyük sonuçlara varmak. "Daha ilk sunuşta başarısız oldum, bu gidişle bu eğitimi tamamlamam olanaksız".  Etiketleme ya da yanlış etiketleme: Kendinizin ya da başkalarının hatalarını anlamak yerine bunları bir kalıba oturtmak. “Çiftçiler yeniliklere açık değildir." "Ben bir hiçim" gibi.

54 54 NELER STRES YAŞAMAMIZA NEDEN OLUR?  Rol belirsizliği: Yaşamda kendimiz için anlamlı ve tutarlı bir rol bulamamak. Kişinin sevdiği bir mesleği uygulayamaması, sevilen bir eş, baba, ya da kardeş olmaması gibi.  Bazı yaşamsal değişiklikler: Okul değişikliği, şehir değişikliği, iş değişikliği, yeni bir işe giriş vb.  Kişiler arası çatışmalar: Bu durum öncelikle kişinin kendi iç uyumsuzluğundan doğar ve kendi duygularına karşı dürüst olan bir kişi başkalarıyla daha kolay etkin bir iletişim kurabilir.

55 55 NELER STRES YAŞAMAMIZA NEDEN OLUR?  Bireysel Sorunlar: Okul başarısızlığı, problemli duygusal ilişkiler, kendimize güvensizlik vb.  Sağlık Sorunları: Hastalıklar, yaralanmalar vb.  Doğal Afetler: Deprem, sel vb. doğal afetler travma sonrası stres yaşanmasına neden olabilir.

56 56 NELER STRES YAŞAMAMIZA NEDEN OLUR? Sorumluluk: Doğru zamanda, doğru şeylerin sorumluluğunu almalıyız. Sorumluluk: Doğru zamanda, doğru şeylerin sorumluluğunu almalıyız. Ancak hiç sorumluluk almamak ve sürekli sorumluluktan kaçmak da yaşamımızda boşluk ve anlamsızlık duygularından doğan daha yoğun bir stres üretebilir.

57 57 NELER STRES YAŞAMAMIZA NEDEN OLUR?  Yoğun çalışma yükü: Çok fazla işle karşılaştığımızda ya da bu işler yeteneklerimizi aştığında da aynı durumla karşılaşabiliriz.  Ekonomik Güçlükler : İşsizlik, yetersiz ücret gibi

58 58 İŞ HAYATINDA STRES KAYNAKLARI İşin sıkıcı olması İşin sıkıcı olması Ücret Yetersizliği Ücret Yetersizliği Yükselme olanağı Yükselme olanağı Çalışma Koşulları Çalışma Koşulları Karara Katılamama Karara Katılamama Değerlendirmede adaletsizlik Değerlendirmede adaletsizlik Zaman baskısı Zaman baskısı Araç-gereç yetersizliği Araç-gereç yetersizliği İş ortamında Huzursuzluk İş ortamında Huzursuzluk İş yerinde dedikodu İş yerinde dedikodu İş gerekleri ile kişilik uyumsuzluğu İş gerekleri ile kişilik uyumsuzluğu Statü Düşüklüğü Statü Düşüklüğü

59 59 STRES VE KİŞİLİK A Tipi kişilik B Tipi Kişilik *Daima faaliyet içerisindedir *Sabırsızdır *Hızlı yürür, hızlı konuşur *Aynı anda iki şeyi yapar *Atılgandır, rekabetçidir *Kendini zaman tehdidi altında hisseder *Sabırlıdır *Zaman tehdidi yoktur *Asla aceleci değildir *İşini yaparken eğlenir *Sıcakkanlı ve yumuşaktır *Ailesine ve sosyal yaşama zaman ayırır

60 60 NASIL BAŞA ÇIKABİLİRİZ?  Bedene yönelik yöntemler: Nefes egzersizleri, aerobik, cimnastik,çeşitli gevşeme yöntemleri, doğru beslenme, uyku düzeni.  Duygu ve düşüncelere yönelik yöntemler: Yaşama iyimser gözlükle bakmak, genellemeler yapmadan, olaylara sürekli araştırıcı ve derinlemesine bakmak. Stres oluşturucu etkenleri bir tehditten çok 'yeteneklerini sınama imkanı' olarak yorumlamak, inanç ve sabit varsayımların yerine incelemeyi öğrenmek, duygularını başkalarıyla paylaşabilmeyi ve uygun bir şekilde ifade edebilmeyi öğrenmek.  Duruma yönelik yöntemler: Zamanı yoğunlukla ve içerikli bir biçimde yaşamak, sosyal ilişkilerin verdiği destekten yararlanmak. Girişimci davranabilmek.

61 61 NASIL BAŞA ÇIKABİLİRİZ?  Zihinsel Düzenleme : Olumsuz olaylar karşısında duygusal ve davranışsal tepkiler vermemize neden olan akılcı olmayan düşünceleriniz varsa değiştirmek olumlu bir başa çıkma yolu olacaktır.  Fiziksel Egzersiz Yapma : Düzenli spor ve egzersiz kas gerginliğini azaltır ve kişinin kendini iyi hissetmesini sağlar. Fiziksel aktivite bedenin psikolojik ve fizyolojik kökenli uyarılmışlık düzeyini azaltıcı doğal bir mekanizmadır.

62 62 NASIL BAŞA ÇIKABİLİRİZ?  Sosyal Destek Alma : Aile, arkadaşlar, sosyal gruplar gibi sosyal destek sistemleri stres veren olaylarla başa çıkmada yardımcı olabilirler.  Tatile Çıkma : Hafta sonu tatilleri ya da uzun bir tatil, eğlenceli seyahatler, vücudumuzun dinlenmesine yardımcı olur. Olumlu düşünmeyi, zihinsel düzenlemeyi kolaylaştırır.  Hobiler Geliştirme : İlgi alanlarınıza uygun, enerjinizi aktarabileceğiniz aktiviteler bulmak stresin etkilerini azaltacaktır.

63 63 NASIL BAŞA ÇIKABİLİRİZ?  Kendini Geliştirme : Yaşamını kolaylaştıracak yeni beceriler geliştirmek etkili bir yoldur.  Zamanı Etkili Kullanma : Bölünmeler, ertelemeler, bitmeyen işler, eve iş götürme, sosyal etkinliklere zaman ayıramama gibi nedenlerle stres yaşıyorsanız zaman yönetimi ile ilgili beceri geliştirmek etkilidir.  Etkili İletişim Dili Kullanma : İletişim becerileri kazanmak ve varolanları geliştirmek iletişim çatışmalarını önlemeyi sağlayacağından stresi önlemede etkilidir.

64 64 NASIL BAŞA ÇIKABİLİRİZ?  Sağlıklı Beslenme : Öğün atlamamak ya da stres arttırıcı gıdalardan uzak durmak etkili olabilir. Tütün, alkol ve kafeini azaltmak fiziksel sağlık açısından iyi olacağı gibi stres azaltıcı etkisi de olacaktır.  Uzman Yardımı Alma : Uzman yardımı almak, strese neden olan problemlerimizin farkına varmanıza ve çözümüne yönelik stratejiler belirlemenizde etkili olacaktır.

65 65 Unutmayalım ki Stres günlük yaşamımızın olağan ve kaçınılmaz bir parçasıdır. İyi yönetildiğinde, yaşamımız daha hoş daha kaliteli, çalışmalarımız daha verimli olacağı gibi olası çatışmaları önlememize neden olacaktır. Stres günlük yaşamımızın olağan ve kaçınılmaz bir parçasıdır. İyi yönetildiğinde, yaşamımız daha hoş daha kaliteli, çalışmalarımız daha verimli olacağı gibi olası çatışmaları önlememize neden olacaktır. Stres bize öğrenmemiz gereken bir şeyler olduğunu anlatan bir habercidir…SİZLER bu haberciye kulak verin Stres bize öğrenmemiz gereken bir şeyler olduğunu anlatan bir habercidir…SİZLER bu haberciye kulak verin

66 66 Ve ÖNEMLİ OLAN STRESSİZ BİR YAŞAM DEĞİL, KAYNAĞINDA ÇÖZÜMLEYEREK STRESLE BAŞA ÇIKABİLMEKTİR

67 67

68 68 ÖRNEK SORU 1 İnsanın toplumda oynadığı çeşitli roller ve bu rollerin başkaları üzerinde bıraktığı etkilerin tümü olarak veya bireyleri birbirinden ayıran davranışlar bütünü olarak tanımlanmaktadır. a)Yetişkinlik b) Kişilik c) Reşit olma d) Rasyonellik

69 69 ÖRNEK SORU 2 Hangisi A tipi davranışın özelliği değildir? a) Zamana karşı koyma duygusu b) Kolayca uyandırılabilen düşmanlık duygusu c) Sürekli bir şekilde huzursuzluk, öfke ve sabırsızlık d) Çalışma ortamındaki rekabetten fazla etkilenmezler.

70 70 ÖRNEK SORU 3 Çatışmanın kaçınılmaz olduğunu kabul eden ve günümüzde de geçerli olan bu görüs, yoğunlaşan, aşırıya kaçılan çatışmaların kişiye/örgüte zarar vereceğini, bu nedenle bu tür çatışmaların zorunlu olarak çözülmesi gerektiğini vurgulayan görüş: a) Geleneksel Yaklaşım (Klasik) b) Davranışsal Görüş (Neoklasik) c) Etkileşimci Görüş (Modern) d) Ortak görüş

71 71 ÖRNEK SORU 4 Organizmanın bedensel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi ve zorlanmasıyla ortaya çıkan bir gerginlik durumudur. a) Stres b) Psikopatlık c) Uykusuzluk d) Depresyon

72 72 ÖRNEK SORU 5 Hangisi stresle başa çıkma yöntemi değildir? a) Hobi geliştirme b) Tatile çıkma c) Sıkı çalışma d) Uzman yardımı alma