ESNEKLİK VE ESNEK ÇALIŞMA

... konulu sunumlar: "ESNEKLİK VE ESNEK ÇALIŞMA"— Sunum transkripti:

1 ESNEKLİK VE ESNEK ÇALIŞMA

2 Yaşadığımız yüzyıl içinde bilgi ve iletişim teknolojisindeki gelişmelerin hızlanması ve sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçiş, çalışma biçimlerinin de yeniden düzenlenmesine yol açmıştır. Şirketler, esnekliği teşvik eden yeni çalışma biçimlerinin ihtiyacının farkına varmıştır. Bunun sonucunda geleneksel işyerinde çalışılmasından farklı iş düzenlemeleri ortaya çıkmaya başlamıştır.

3 Esneklik Esneklik, öngörülmeyen değişikliklere karşı kapasiteyi uyarlayabilmek ve bu amaç doğrultusunda gerekli araçları kullanabilmektir. İşgücü piyasasının esnekleştirilmesi, işgücünün ekonomide yaşanan gelişme ve değişimlere hızla cevap verebilir hale getirilmesidir.

4 OECD’nin tanımlamasına göre esneklik dört başlık altında incelenmektedir
Dışsal Sayısal Esneklik: Bu tip esneklik işverenin dönemsel ihtiyaçları doğrultusunda çalıştırdıkları eleman sayılarını değiştirebilme kolaylıkları olarak tanımlanmaktadır. İçsel Sayısal Esneklik: Bu esneklik tipi ile işçi sayısını değiştirmeden, işverenin çalışma saatleri ve çalışma programı üzerinde değişiklik yapabilme imkânı Fonksiyonel Esneklik: Bir işverenin, çalışanlarının görevlerini ya da departmanlarını değiştirmedeki esnekliği, fonksiyonel esneklik olarak tanımlanmaktadır. Bu esneklik türünün yaygınlığı işçilerin, şirket içi hareketliliğini sağlamaktadır (internal labour turnover). Fonksiyonel esnekliğin bir türü de dışsal fonksiyonel esnekliktir. Buna göre işverenin, şirketinin belli işlerini taşerona yaptırması bu tip esnekliğin konusudur. Ücret Esnekliği: Bu esneklik türünde, işverenin değişen işgücü piyasası ya da rekabet koşulları doğrultusunda çalışanlarının ücretleri üzerinde değişiklik yapma yetkisi/imkânı tanımlanmaktadır

5 OECD’nin tanımlamasına göre esneklik dört başlık altında incelenmektedir
Dışsal Sayısal Esneklik: Bu tip esneklik işverenin dönemsel ihtiyaçları doğrultusunda çalıştırdıkları eleman sayılarını değiştirebilme kolaylıkları olarak tanımlanmaktadır. İçsel Sayısal Esneklik: Bu esneklik tipi ile işçi sayısını değiştirmeden, işverenin çalışma saatleri ve çalışma programı üzerinde değişiklik yapabilme imkânı Fonksiyonel Esneklik: Bir işverenin, çalışanlarının görevlerini ya da departmanlarını değiştirmedeki esnekliği, fonksiyonel esneklik olarak tanımlanmaktadır. Bu esneklik türünün yaygınlığı işçilerin, şirket içi hareketliliğini sağlamaktadır (internal labour turnover). Fonksiyonel esnekliğin bir türü de dışsal fonksiyonel esnekliktir. Buna göre işverenin, şirketinin belli işlerini taşerona yaptırması bu tip esnekliğin konusudur. Ücret Esnekliği: Bu esneklik türünde, işverenin değişen işgücü piyasası ya da rekabet koşulları doğrultusunda çalışanlarının ücretleri üzerinde değişiklik yapma yetkisi/imkânı tanımlanmaktadır

6 ÇALIŞMA HAYATINDA ESNEKLİK
Çalışma hayatında esneklik "değişebilirlik" ya da "değişime ayak uydurabilme yeteneğidir". Bu değişim, ekonomik ve sosyal alanda yaşanan değişimler ile teknolojik alanda yaşanan ilerlemeleri ifade etmektedir. Esneklik kavramının biraz belirsiz olması; kavramın işçi ve işveren taraflarınca farklı yorumlanmasına sebep olmaktadır. Örneğin; bir işçi esnekliğin çalışma hayatıyla ilgili karar vermede kendisine daha fazla özgürlük getirdiğine inanırken, bir başka işçi esnekliği çalışma hayatında belirsizlik veya güvensizlik olarak algılayabilmektedir. Bir başka tanıma göre ise esneklik, işgücünün işletme içindeki değişik işleri yapabilmesi ve çeşitli görevleri üstlenebilmesidir.

7 ESNEKLİĞİN ORTAYA ÇIKIŞINDA ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER
EKONOMİK FAKTÖRLER Ekonomik Kriz ve İşsizlik Küreselleşme ve Rekabet Dünya Ekonomisindeki Yapısal Değişimler TEKNOLOJİK FAKTÖRLER YÖNETSEL VE ÖRGÜTSEL FAKTÖRLER Üretim ve Sistemlerinde meydana gelen değişiklikler Yönetim ve Örgüt yapılarında meydana gelen değişiklikler

8 İŞGÜCÜ YAPISINDA MEYDANA GELEN DEĞİŞİMLER
İşgücünün vasıf seviyesinin artması Kadın işgücünün artması Sektörlerdeki değişim Alt işveren(taşeron) uygulaması

9 ESNEK ÇALIŞMA MODELLERİ
KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMA ÇAĞRI ÜZERİNE ÇALIŞMA SIKIŞTIRILMIŞ HAFTA ÇALIŞMASI EVDE ÇALIŞMA TELE ÇALIŞMA ÖDÜNÇ İŞ İLİŞKİSİ

10 KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMA İşyerinde normal çalışma saatlerinden daha kısa süre ile çalışmaya part- time çalışma, kısmi süreli çalışma veya yarı zamanlı çalışma denilmektedir. Kısmi süreli çalışmanın temel özelliği normal çalışma süresinden kısa olması, düzenli yapılması ve isteğe bağlı olmasıdır. Kısmi süreli çalışma, işsizliği azaltmak ve istihdamı arttırmak için sanayileşmiş batı ülkelerinin istihdam politikalarında önemli bir yere sahip olmaktadır. Hükümetler kısmi süreli çalışmayı, işsizliği azaltıp istihdamı arttıran bir araç olarak görmektedirler. Özellikle ekonominin durgunluk dönemlerinde, talebin daralması ve üretimin azalması halinde işçilerin işten çıkarılması yerine, kısmi süreli çalışmaya geçirilmesiyle işsizlik engellenmektedir. Tam gün süreli çalıştırılan işçiler de, işsiz kalmak yerine kısmi süreli istihdamı tercih edeceklerdir. Kısmı süreli çalışmalar devamlı ve geçici süreli olarak yapılmaktadır. Kısmi süreli iş sözleşmesi 4857 sayılı İş Kanunu madde 13(Kısmı süreli ve tam süreli iş sözleşmesi)’de yer almaktadır.

11 ÇAĞRI ÜZERİNE ÇALIŞMA Çağrı üzerine çalışma, önceden yapılan hizmet akdi gereğince, işçinin işveren tarafından çağrıldığında işyerine gelerek çalışmasıdır. Çağrı üzerine çalışma, önceden yapılan hizmet akdi gereğince, işçi­nin işveren tarafından çağrıldığında işyerine gelerek çalışmasıdır. Bu is­tihdam türünde çağrılmak, işe başlamak için şart koşulmuş ve çağrı yapılmadan çalışmak olanaksız olmuştur sayılı İş Kanununun madde 14’de çağrı üzerine çalışma ile ilgili düzenlemelere yer verilmiştir. Buna göre, yazılı sözleşme ile işçinin yapmayı üslendiği işle ilgili olarak kendisine ihtiyaç duyulması halinde iş görme edimini yerine getirileceğinin kararlaştırıldığı iş ilişkisi, çağrı üzerine çalışma ilişkisidir. Hafta, ay veya yıl gibi bir zaman diliminde işçinin ne kadar süreyle çalışacağını taraflar belirlemedikleri takdirde, haftalık çalışma süresi yirmi saati geçemez. Belirlenen sürede isçi çalıştırılsın veya çalıştırılmasın ücrete hak kazanır. İşveren çağrıyı işçinin çalışacağı zamandan en az dört gün önce yapmak zorundadır.

12 SIKIŞTIRILMIŞ HAFTA ÇALIŞMASI
Sıkıştırılmış hafta çalışması, toplam haftalık iş süresinin, klasik 5 veya 6 iş günü değil, daha az sayıda iş gününe sıkıştırılmak suretiyle dağıtılmasını ifade etmektedir. Bu çalışma düzeninde, haftalık çalıma saatlerinde herhangi bir azalma söz konusu olmamakta ve işçi çalışması gereken süreyi 4 veya 3 günde tamamlamaktadır. Haftanın geri kalan günleri için işletme, kısmi süreli çalışan başka işçiler kullanarak, işletmeyi daha uzun süre çalıştırabilmektedir sayılı İş Kanunu madde 63/2’de; “Tarafların anlaşması ile haftalık çalışma süresi, işyerinde haftanın çalışılan günlerine, günde 11 saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir.” denilmektedir. Günlük çalışma süresi 11 saati aşamaz. Denkleştirme süresi uygulanması halinde, iki aylık süre içinde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi normal haftalık çalışma süresini aşamaz. Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmesi ile 4 aya kadar arttırılabilir(md.63/2). İşçinin haftalık ortalama çalışma süresi normal haftalık çalışma süresini aşmamak koşulu ile bazı haftalarda toplam 45 saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz(md.41).

13 EVDE ÇALIŞMA ILO’ ya göre evde çalışma, “bir işveren veya aracı için işçinin seçtiği bir yerde, genellikle işçinin kendi evinde, işveren veya aracının denetimi olmaksızın, bir sözleşme gereğince bir malın üretilmesi veya hizmetin sağlanması” seklinde tanımlanmaktadır. Bilgisayar teknolojisindeki gelişmeye de paralel olarak evde program ve yazılım üretme, tercüme yapma gibi hizmetler yaygınlaşmış durumdadır. Evde çalışma modelinin en büyük sıkıntısı, birçok ülkede ve Türkiye’de yasal bir zeminin olmaması, daha çok kayıt dışı yapılan bir çalışma sekli olmasıdır. Ücretler oldukça düşük ve herhangi bir sosyal yardım ya da sosyal güvence söz konusu değildir, istihdam güvencesi de yoktur. Evde çalışma modelini %80-90 oranında kadınların tercih etmektedir. Kadınları öğrenciler, emekliler ve özürlüler izlemektedir.

14 TELE ÇALIŞMA(E-ÇALIŞMA)
Tele çalışma; merkez işyerinden veya üretimin yapıldığı yerden uzakta kurulu bulunan bir yerde yapılan, işçinin merkez büroda veya üretim bölümünde çalışan ve aslında iş arkadaşları olduğu işçilerle is ortamında yüz yüze kişisel ilişki kuramadığı, salt yeni teknolojileri kullanarak iletişim kurabildiği bir istihdam biçimi olarak tanımlanmaktadır. Tele çalışma modelinin, zamanın istenildiği gibi planlanmasına imkan vermesi, işe gidiş gelişte zaman ve giderlerde tasarruf sağlaması, ikametgah yerinin serbestçe kararlaştırılmasının mümkün olması, kadın, çocuk, sakat ve hükümlülere yeni iş imkanı yaratması gibi olumlu yönleri mevcuttur. Tele çalışma modelinin dezavantajı olarak da, statüsünün belirsizliği nedeniyle isçilerin sosyal güvencelerden yoksun kalmaları gösterilmektedir.

15 Tele çalışma, ortaya çıktığı yıllardan itibaren birçok araştırmaya konu olmakla beraber, araştırmaların çoğu bu yeni çalışma biçiminin yaygın olarak uygulanmaya başlandığı Amerika ve Avrupa ülkelerindeki kurumlar ve çalışanlar üzerine odaklanmıştır. Tele çalışma kavramı ülkemiz için Amerika ve Avrupa ülkelerine oranla henüz yeni bir olgudur.

16 TELE ÇALIŞMA KAVRAMI Tele çalışma, işin merkez ofislerden veya üretim imkanlarından uzak bir yerde yapılmasıdır ki; bu çalışan kişinin diğer iş arkadaşlarıyla şahsi bağlantısının olmadığı ancak onlarla yeni teknoloji kullanarak iletişim kurabildiği bir durumu yansıtır.

17 TELE ÇALIŞAN KAVRAMI Tele çalışan;
Çalışma zamanının en az yarısını işverenin ana işyerinden uzakta harcayan ve Tele çalışma yapabilmek için bir bilgisayar ve kendisini işverenine bağlayan bir iletişim cihazı kullanma ihtiyacında olan bir kimsedir.

18 TELE ÇALIŞMAYA İLİŞKİN YAKLAŞIMLAR
İş organizasyonundaki değişiklikler, işgücü kompozisyonu ve kişisel bilgisayarların gelişmesi tele çalışma artışını desteklemektedir. Gelişmiş bilgi sistemleri, çalışanlara ofislerine fiziksel olarak bağımlı olmadan elektronik olarak erişimi mümkün kılmaktadır. Esnek saatlere olan ihtiyaç tele çalışmanın çekiciliğini artırmıştır.

19 TELE ÇALIŞMANIN AVANTAJLARI
ÇALIŞANLAR AÇISINDAN İŞVERENLER VE KURUMLAR AÇISINDAN Esneklik Özerklik Kişisel özgürlük Bireysel çalışma Masrafların azalması Daha az iş problemleri Yolculuk zamanının ve maliyetlerinin azalması Geliştirilmiş iş fırsatları Yerel faaliyetlere daha fazla katılım İş ve aile yaşamı arasındaki dengenin kurulması İşsizliğe bir alternatif Görevde daha fazla verimlilik Daha iyi bir yaşam kalitesi Ofis-mekan tasarrufu Artan çalışma verimliliği (%15-20 oranlarında) İş ilişkilerinde esneklik Daha iyi müşteri hizmeti Motivasyonun artması Maliyetin azaltılması Daha az devamsızlık Nitelikli işgücü

20 TELE ÇALIŞMANIN DEZAVANTAJLARI
ÇALIŞANLAR AÇISINDAN İŞVERENLER VE KURUMLAR AÇISINDAN Kurumsal zorluklar Takım çalışmasının zorlaşması Statü kaybı korkusu Terfi sorunları Psikolojik problemler Ofisle kontağın azalması sonucu yaşanan sosyal izolasyon Yeterli teknolojik kaynakların eksikliği İş ve ev yaşamı arasında çıkabilecek potansiyel sorunlar Varolan aile sorunlarının şiddetlenmesi Meslektaşlardan izole olma İş kolikliğe eğilim Kurumsal yapı değişiklikleri Donanım maliyetleri Görev tahsis hataları Çalışan motivasyonu Teknolojiye erişim problemleri Çalışanların işi istismar etme korkusu Çalışanların performansının izlenmesi ve ölçülmesindeki zorluklar Çalışanların kontrolü ve güveni Çalışanlara erişebilirlik Kurumsal deneyim eksikliği Sendikaların olumsuz yaklaşımları Sigorta Sağlık ve güvenlik sorunları

21 TELE ÇALIŞMA BİÇİMLERİ
Tele çalışmanın üç ana şekli bulunmaktadır. Ev esaslı tele çalışma, Tele merkez esaslı tele çalışma, Hareketli-Mobil- tele çalışma

22 Ev Esaslı Tele Çalışma Avantajları; Özerklik Esneklik
İşe seyahatlerin azalması Rahat çalışma ortamı Dezavantajları Meslektaşlarla yüz yüze iletişimin azalması Sosyal izolasyon tehlikesi İşverenlerle ve danışmanlarla iletişim zorluğu

23 Tele Merkez Esaslı Tele Çalışma
Tele merkezler çalışanların firmanın mekanından uzakta çalışabileceği, bilgisayar ve iletişim bağlantıları ile donatılmış merkezlerdir.

24 Organizasyon ortamında çalışmayı sevenler
Tele çalışma merkezi tele çalışan adayları; Ekipman imkanlarının olmaması veya işte davranış karakterleri gereği evde çalışmak istemeyenler Organizasyon ortamında çalışmayı sevenler Potansiyel tele merkeze uygun bir yakınlıkta oturanlar

25 Hareketli / Mobil Tele Çalışma
Hareketli tele çalışanlar ev de dahil olmak üzere araba, trenler, uçaklar, oteller ve müşterilerin büroları gibi çok sayıda yerin herhangi birinde hareket halinde çalışma yapmaktadırlar.

26 TELE ÇALIŞMAYA İLİŞKİN YASAL MEVZUAT DÜZENLEMELERİ
Ev esaslı tele çalışmaya doğru yönelme, hem çalışanlar hem de işverenler için önemli bir çok yeni problem ortaya çıkarmaktadır. Bunlar; özellikle çalışanların korunması, mahremiyet hakları, sorumlulukların tanımlanması ve bu unsurların tanımlanarak prosedürlerin açıklığa kavuşturulması ve bu düzenlemelerin uygulanmasında ortaya çıkar.

27 Tele Çalışmaya İşçi Ve İşveren Örgütlerinin Yaklaşımları
Tele çalışmaya işçi örgütlerinin tepkileri başlangıçta şüphe ve düşmanlıkla karışık temkinli bir yaklaşım olmuştur. Spesifik korkuları, genel olarak evde yapılan düşük ücretli parça başı işe geri dönüş, sosyal izolasyon, tele çalışanların bireysel ve kolektif istihdam haklarından yoksun bırakılması, işgücünün ev esaslı ve sonunda sendikaların ve işyerinde işçi temsilinin zayıflatılması ihtimalleri etrafında yoğunlaşmaktadır.

28 Hükümetlerin Tele Çalışmaya Yaklaşımları
Bir çok hükümet tarafından tele çalışmanın yaygınlığı, yapısı ve etkilerinin araştırılması konusunda girişimler yapılmaktadır. Hükümetlerin ulusal, bölgesel veya lokal düzeyde tele çalışma aktivitelerine ilgisi; politika oluşturmak amacıyla araştırmalar yaptırtmaktan, devlet dairelerinde ve bürolarda tele çalışmanın fiilen uygulanmasına kadar uzanmaktadır.

29 Avrupa Komisyonu’nun Girişimleri
Avrupa Komisyonu, tele çalışmayı istihdamın artırılması için özel politikaların geliştirilmesi gereken bir alan olarak görmektedir. Raporda; yeni teknolojilerin, Avrupa Birliği içindeki korunmasız gruplara getireceği sosyal zararı minimuma indirecek şekilde düzenlenmiş bir yaklaşımla kullanılırsa yan etkilerin pek çoğunun önüne geçilebileceği belirtilmiştir.

30 E-Avrupa girişimi, Avrupa Komisyonu tarafından 1999 yılında kabul edilmiştir. E- Avrupa + Eylem Planının amaçları arasında, uzaktan çalışmanın teşvik edilmesi ve desteklenmesi de bulunmaktadır.

31 Tele Çalışma Uygulama Sürecine Yönelik Öneriler
Tele çalışmanın uygulanmasına yönelik süreç, devlet, kurumlar ve çalışanlar açısından ele alınmalıdır. Ülke genelinde bir tele çalışma politikasının belirlenmesi gerekmektedir. Devlet tarafından özel sektör şirketlerine ve bireysel tele çalışma programlarına yardımcı olacak, Kamu Tele Çalışma Hizmet Programı Kurumunun kurulması gereklidir.

32 Yöneticilere tele çalışmaya yönelik eğitim ve seminerlerin verilmesi gerekmektedir. Kurumsal adaptasyonların yapılması şarttır. Bunun yanı sıra, tele çalışmaya uygun olan işlerin ve görevlerin seçilmesi gerekmektedir. Tele çalışmanın yapılacağı yere, tele çalışma biçimine ve saatlerine işverenler tele çalışanlarla birlikte karar vermelidirler. Bunun sonrasında, tele çalışanlarla sözleşme yapılmalıdır.

33 Kurum ve kuruluşlar kesin olarak tele çalışma programına başlamadan programı test edecek bir senelik bir pilot proje uygulaması yapmalı, bu proje sonrasında ortaya çıkan problemlerin çözümüne yönelik politikalar üretilmeli, başarısız olan programlar sonlandırılmalıdır. Kurumlar tele çalışma sürecini izlemeli ve değerlendirmelidir.

34 Tele çalışan açısından da, tele çalışmaya olan istek en önemli gerekliliktir. Buna ek olarak, tele çalışma ile işlerini devam ettirecek olan bireylere konuya ilişkin eğitimin verilmesi şarttır. Tele çalışacak olan kişinin yaptığı işin ofisten uzakta yapılmaya uygun olması gerekmektedir.

35 BİR TELE ÇALIŞMA ÇEVRESİ İÇİNDE İŞLERİN OPTİMUM OLARAK YAPILABİLMESİ İÇİN AŞAĞIDAKİLERİN YAPILMASI GEREKMEKTEDİR; Tele çalışanın evinde iş mekanı olarak ayrılmış bir alan olmalıdır. Bu alan temiz ve güvenli olmalıdır. Kabul edilen iş sözleşmesindeki herhangi bir değişiklik, yer ya da belirtilen diğer değişiklikler danışman tarafından onaylanmalıdır. İşyerinde olabilecek kaza ihtimaline karşı kurum çalışma alanını teftiş etmelidir. Kurumlar tele çalışma yapılacak mekanın güvenli çalışma şartlarına sahip olduğunu garanti etmelidir. Çalışanların özel harcamaları bu programa dahil değildir. Çalışan ile danışmanlar arasında örnek alandan örnek alana çeşitlilik gösterebilir.

36 Kurum tarafından kurulan herhangi bir yazılım veya donanım kurumun mülkiyetinde olmaya devam edecektir. Tele çalışma programı sonlanırsa kuruma geri dönecektir. Resmi olarak bir politika ile belirlenen durumlar dışında, kuruma ait olan yazılım çoğaltılamaz. Kurum yazılımını kullanan çalışanlar üreticinin lisans sözleşmelerine uymak zorundadır. Kuruma ait materyaller kopya edilemez. Çalışanlar kurumlar tarafından izin verilmeyen bilgilerin güvenliğini korumak için gereken tüm tedbirleri almak zorundadır. Kuruma ait donanım diğer aile üyeleri tarafından ya da kişisel amaçlı olarak kullanılamaz.

37 ÖDÜNÇ İŞ İLİŞKİSİ Ödünç iş ilişkisi işverenin kendisine hizmet akdi ile bağlı olan işçisinin iş görme edimini belirli ve geçici bir süreyle diğer bir işverenin emrine vermesi durumudur. Geçici iş ilişkisi 4857 Sayılı İş Kanununu madde 7 düzenlenmiştir. Maddeye göre “İşveren, devir sırasında yazılı rızasını almak suretiyle bir işçiyi; holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde veya yapmakta olduğu işe benzer işlerde çalıştırılması koşuluyla başka bir işverene is görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devrettiğinde geçici iş ilişkisi gerçekleşmiş olur.” Ayrıca geçici iş ilişkisi Altı ayı geçmemek üzere yazılı yapılır ve gerektiğinde en fazla iki kez yenilenebilir. Ödünç iş ilişkisine, işçiler kendilerini bir meta olarak değerlendirildiği düşüncesi ile karşı çıkmaktadır. Ödünç iş ilişkisinde işçilerin yollandığı yeni firmanın da onları bir başka firmaya göndermesi mümkündür. Ödünç iş ilişkisi uygulamaları sözde işçilerin bunu kabul etmesi koşuluna bağlanmışsa da gerçekte işçiler bu karara zorlanmaktadır.

38 ESNEK ÇALIŞMANIN İŞÇİLER İÇİN FAYDALARI
İşletmeler genelde çalışma saatlerini belirlerken işçilerin biyolojik zamanlarına göre değil, işletme için uygun zamanı dikkate alırlar. Esnek çalışmada ise kişilere çalışma saatlerini belirleme hakkı tanınmaktadır. Dolayısıyla işçiler kendilerine en uygun, en verimli zamanlarını belirleyerek çalışacak, bu istekli çalışma sonuç olarak da verimi artıracaktır. Esnek çalışma ile işçiler, iş dışında kendilerini için kullanabilecekleri serbest bir zaman kazanacak, çalışma sürelerinin ve şeklinin esnekleşmesiyle işçiler kendi ihtiyaçları ve özel durumlarına göre çalışma programlarını belirleyebileceklerdir. İş ile birlikte özel hayatları daha da kolaylaşacaktır.

39 3. Esnek çalışmanın olmayıp, tam gün süreli çalışmanın yapıldığı ve herkesin sabah erken saatte işe gittiği bir ortamda, trafik sıkışıklığı olacağı için yollarda fazla zaman kaybedilecek, işe geç gidilecek hatta kişiler kendilerini yorgun ve stresli hissedeceklerdir. Esnek çalışmanın olduğu durumda ise, işçiler ise gidiş-dönüşlerini trafik sıkışıklığı olmayan sakin zamanlara getirebileceklerdir. Böylece, yollarda kaybedilecek vakitler azalacak, şahıslar kendilerini daha az yorgun ve daha iyi hissedecekler ve verimlilikleri artacaktır. 4. Kişiler esnek çalışma ile çalışma programlarını özel ve aile hayatına göre ayarlayabilmektedirler. Böylece hem ailesi ile daha iyi ilgilenebilecek hem de sosyal faaliyetlere katılabilecektir. Genellikle işletmelerde, işverene yakın yöneticiler, işveren vekilleri ve özel vasıflı uzman isçiler normal mesai saatlerinden fazla çalışma ücreti almaksızın fazla çalışmaktadırlar. Esnek çalışmanın uygulanması ile fazla mesai ücretinin ödenmesi saglanabilecektir

40 ESNEK ÇALIŞMANIN İŞÇİLER İÇİN ZARARLARI
Esnek çalışmayla fazla mesailer en aza indirilmekte ve bu da işçiler için bir gelir kaybına sebep olmaktadır. Esnek çalışma ile kısa süreli ücretli izinler en aza inmekte hatta ortadan kalkmaktadır. Çünkü isçilerin özel işlerini yapmaları için serbest vakitleri bulunmaktadır. Bir çok ülkede atipik istihdamda bulunanlar, tam gün süreli işçilere göre bazı sosyal yardımlardan ve yan ödemelerden mahrum kalmaktadır. İşçilerin işlerinin birbirinden bağımsız olarak yapıldığı durumlarda, esnek çalışma daha etkili olmakta ve kolaylıkla uygulanabilmektedir. Bu durum daha çok hizmet sektöründe ve ofis islerinde yaygın olmaktadır. Aksine, yapılan işler arasında bağımlılığın fazla olması halinde ise, esnekliğin uygulanması zorlanmakta ve azalmaktadır.

41 ESNEK ÇALIŞMANIN İŞVERENLER AÇISINDAN YARARLARI
Çalışma sürelerinin işçiler tarafından belirlenebilmesi, işçilerin daha dikkatli, huzurlu, dinç ve verimli bir şekilde çalışmaları sonucu, işletmede verim artısına yol açacaktır. Gecikmeler ve işe gelmemeler işletmelerde verimliliği azaltmaktadır. Esnek çalışmada ise işçinin iş yerine geldiği saat, işe başlama saati sayılacağından bu sorun ortadan kalkmaktadır. Esnek çalışmayla, fazla mesai önemli ölçüde azalmakta ve işgücü maliyetleri düşmektedir. Esnek çalışma ile işletmelerden faydalanma ve işçilerin çalışma süreleri arttırılmaktadır. Böylece üretim araçlarının tam kapasite ile çalışmaları sağlanmakta, duran varlıkların ana maliyetleri azalmakta ve rekabet gücü artmaktadır. Esnek çalışmanın uygulanması ile işin insancıllaşması ve çalışma şartlarının iyileşmesi sağlandığından dolayı bu gibi işyerleri tercih edilmektedir. Esnek işletmeler personel temininde zorluk çekmemektedirler. Esnek çalışma uygulayan işyerlerinde çalışma şartları daha cazip olduğundan işten ayrılmalar ve işgücü devri azalmaktadır.

42 ESNEK ÇALIŞMANIN İŞVERENLER AÇISINDAN ZARARLARI
Esnek çalışma ile işletmelerde yeni ve ek masraflar ortaya çıkmaktadır. Normal çalışma şeklinden esnek çalışma şekline geçerken bir çok harcama yapılmaktadır. Esnek çalışma işletmelerin personel planlamasını daha karmaşık hale getirmekte ve zorlaştırmaktadır. Çünkü, işçilerin işe geliş ve işten ayrılış saatlerinde farklılıklar olmaktadır. Diğer yandan, işletmenin çalışma süresinin artmasından dolayı, organizasyonun yönetim ve denetiminde zorluklar çıkmakta gerekli denetim düresi uzamaktadır. Esnek çalışma şekillerinden, özellikle iş paylaşımı şeklinde işçiler ile kısmi süreli işçiler yan ödemeler sebebiyle, iş gücü maliyetlerini artırmaktadırlar. Bu sekliyle işçilerin yan ödemeler açısından işverene maliyetleri daha yüksek olmaktadır. Çünkü, iş paylaşımında bulunanlar ile kısmi süreli işçiler, tam gün süreli çalışanlara göre haftalık veya aylık olarak daha az çalıştıkları halde, aynı miktarda yan ödeme almaktadırlar.

43 ESNEK ÇALIŞMA ve SENDİKALAR
Sendikalar esnek çalışma sürelerine şüphe ile bakmaktadır. Bunun nedeni kısmen sendikaların esnek çalışma sürelerini işverenlerin fazla çalışma ücreti ödemeksizin işçileri daha fazla çalışma sürelerinde çalıştırma potansiyel bir araç olarak kullanılacağı endişesidir. Bununla birlikte beyaz yakalı sendikalar mavi yakalı sendikalara göre esnek çalışmaya daha olumlu bakmaktadırlar. Bunun nedeni ise, beyaz yakalılar herhangi bir sendikaya üye olmadan bireysel iş sözleşmeleri ile istedikleri ücretten çalışmakta ve çalışma koşullarının kendilerine uygun olarak ayarlayabilmektedirler. Sendikalar göre, esnek çalışmada bulunanlar ile özellikle part-time çalışanlarla tam süreli çalışanlar arasında eşitsizlikler olmaktadır. Kısmi süreli çalışanların çalışma şartları daha kötü olmakta, ücretleri daha düşük ve meslekteki ilerleme imkanları daha az bulunmaktadır. Sosyal sigorta ve sosyal yardımlardan yararlanmaları tam gün süreli çalışanlara göre daha zor olmaktadır. Sendikalar tarafından, esneklik ve esnek çalışma ile işletmelerde yönetimin güçleneceği, idarenin kontrolünün artacağı, sendikaların ve toplu iş sözleşmelerinin etkinliğinin azalacağı iddia edilmektedir.