AFET YÖNETİMİ VE KOORDİNASYONU. AFET Afet tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanların olmadığı bir ortamda afetten bahsetmek mümkün değildir. Afet.

... konulu sunumlar: "AFET YÖNETİMİ VE KOORDİNASYONU. AFET Afet tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanların olmadığı bir ortamda afetten bahsetmek mümkün değildir. Afet."— Sunum transkripti:

1 AFET YÖNETİMİ VE KOORDİNASYONU

2 AFET Afet tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanların olmadığı bir ortamda afetten bahsetmek mümkün değildir. Afet tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanların olmadığı bir ortamda afetten bahsetmek mümkün değildir.

3 AFET Tarihte insanların afet gücü karşısında çaresiz kalmaları, bu olaylara mistik açıklamalar yapmalarına neden olmuş ve tanrıların öfkesini azaltmak için insanlar bile kurban edilmiştir. Tarihte insanların afet gücü karşısında çaresiz kalmaları, bu olaylara mistik açıklamalar yapmalarına neden olmuş ve tanrıların öfkesini azaltmak için insanlar bile kurban edilmiştir.

4 AFET TANIMI Günümüzde afete (disaster ) bakış açısı değişmekte ve yaşamın bir gerçeği olarak kabul edilmekle birlikte çok farklı tanımlarına ulaşmak mümkündür. Günümüzde afete (disaster ) bakış açısı değişmekte ve yaşamın bir gerçeği olarak kabul edilmekle birlikte çok farklı tanımlarına ulaşmak mümkündür. Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Örgütüne göre afet: “ İnsanlar için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal yaşamı ve insan faaliyetlerini durdurarak veya kesintiye uğratarak toplulukları etkileyen doğal, teknolojik veya insan kökenli olayların doğurduğu sonuçlardır.” Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Örgütüne göre afet: “ İnsanlar için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal yaşamı ve insan faaliyetlerini durdurarak veya kesintiye uğratarak toplulukları etkileyen doğal, teknolojik veya insan kökenli olayların doğurduğu sonuçlardır.”

5 AFET TANIMI Tanımı ne şekilde yapılırsa yapılsın, değişmeyenler: Tanımı ne şekilde yapılırsa yapılsın, değişmeyenler:  Çok sayıda insan hayatını tehdit etme  Çoğunlukla önlenemeyen tehlike  Dış yardıma ihtiyaç duyma

6 ÖNEMİ Birleşmiş Milletler rakamlarına göre 2005 yılında dünyadaki toplam 360 doğal afette Birleşmiş Milletler rakamlarına göre 2005 yılında dünyadaki toplam 360 doğal afette yaklaşık 92 bin kişi yaşamını yitirmiştir. Bu afetlerin maliyeti ise 159 milyar doları aşmıştır.

7 ÖNEMİ Ülkemizde 1900-2003 yılları arasında Ülkemizde 1900-2003 yılları arasında sadece deprem bilançosu: Hasar yaratan 182 depremde, 495 bin konut yıkılmış, 99 bin 389 insan yaşamını yitirmiştir. Depremlerin bu süreçte neden olduğu mali kayıp ise yaklaşık 19 milyar dolar olmuştur. Depremlerin bu süreçte neden olduğu mali kayıp ise yaklaşık 19 milyar dolar olmuştur.

8 1990 ve 2000 yılları arasındaki 1990 ve 2000 yılları arasındaki 10 yıllık süre içinde Erzincan, Dinar, Çorum-Amasya, Ceyhan-Adana, Marmara Bölgesi ve Düzce'de meydana gelen 6 büyük depremin neden olduğu kayıplar ülkemizin depremselliği ve bu depremlere ne kadar neden olduğu kayıplar ülkemizin depremselliği ve bu depremlere ne kadar hazırlıksız yakalanmış olduğumuzun ifadesidir.. ÖNEMİ

9 ÖNEMİ Bu 6 depremden toplam 17 milyon 487 bin kişi etkilenmiş ve neticesinde 942 bin kişi evsiz kalmıştır. 19 bin 135 kişi ölmüştür. ve 54 bin 597 kişi yaralanmıştır. Mali kayıp ise 15 milyar 130 milyon dolar düzeyindedir.

10 POTANSİYEL AFET KAYNAKALARI Dar Kapsamlı Sınıflandırma Dar Kapsamlı Sınıflandırma 1. Doğal nedenli 2. İnsani nedenli

11 POTANSİYEL AFET KAYNAKALARI Geniş Kapsamlı Sınıflandırma Geniş Kapsamlı Sınıflandırma 1. Makro Yaşam Kaynaklı a) İnsan kaynaklı – uzay kazaları b) Bilinmeyen kaynaklı – meteor, ay ve güneş tutulmaları 2. Normo Yaşam Kaynaklı a) Doğal kaynaklı – deprem, tsunami, fırtına, kuraklık b) Yapay kaynaklı – çevre kirliliği, baraj çökmesi c) Global kaynaklı – enerji kaynakları, ozon tabakası 3. Mikro Yaşam Kaynaklı a) İnsan kaynaklı – laboratuar kazaları b) Bilinmeyen kaynaklı – epidemiler, NBC ajanları

12 TEHLİKE YETERSİZ CEVAP AFET Kaynak ne olursa olsun: Zayıf Ekonomi Yetersiz Hazırlık Kötü Yönetim Nüfus Yoğunluğu

13 AFET YÖNETİMİ Afet yönetimi: Afetlerin önlenmesi ve zararların azaltılabilmesi için, afet öncesi ve afet sonrasında yapılması gereken teknik, yönetsel ve yasal çalışmaları belirleyen ve uygulamaya aktaran, bir olayla karşılaşıldığında etkili bir uygulama yapabilmeyi sağlayan ve her olaydan elde edilen deneyimlerin ışığında mevcut sistemi geliştiren bir yönetim yaklaşımı ve uzmanlık alanı olarak tanımlanabilir.

14 AFET YÖNETİM Afetlerle mücadelede 3 aşama vardır: Afetlerle mücadelede 3 aşama vardır:  Afet öncesi hazırlıklar  Afet sırasında çalışmalar  Afet sonrası iyileştirme ve değerlendirmeler Afet yönetiminde koruyucu yaklaşım ağırlıklı olmalı. Bu aşamada yapılan hazırlıklar ne kadar iyi ise, afet aşamasında o kadar az zarar olur. Afet yönetiminde koruyucu yaklaşım ağırlıklı olmalı. Bu aşamada yapılan hazırlıklar ne kadar iyi ise, afet aşamasında o kadar az zarar olur.

15 DÜNYADA AFET YÖNETİM MODELLERİ Japonya Başbakanlık NLA National Land Agency Afetleri Önleme Bürosu Genel Yönetim Dairesi Afetleri Önleme Koordinasyon Dairesi Yeniden İnşaa ve İyileştirme Dairesi Afetlere Karşı Tedbirleri Uygulama Dairesi Haberleşme Ofisi Deprem Felaketine Karşı Tedbirler Dairesi

16 DÜNYADA AFET YÖNETİM MODELLERİ Japonya 1997 yılında yürürlüğe giren kanun ile iki örgütlenme modeli oluşturulmuş: 1. Daimi örgütlenme –Ulusal – Başbakan, Bakanlar, Merkez Bankası, Televizyon Kurumu, Telekom, Kızılhaç –Eyaletler – ulusal yapılanmanın eyalet bazında olanı –Belediyeler – ulusal yapılanmanın belediyeler bazında olanı. Her yıl geniş katılımlı tatbikat.

17 DÜNYADA AFET YÖNETİM MODELLERİ Japonya 2. Afet durumunda örgütlenme – Acil Durum Merkezi ( Headquarter for Major Disaster Control and Emergency Disaster Control ). Çok büyük olaylarda ( 100’den fazla ölü ) başına Başbakan, daha küçüklerde ise NLA Başkanı geçer. Afetlerde tüm bilgi buraya aktarılır, olay yerine yakın büro kurulur.

18 DÜNYADA AFET YÖNETİM MODELLERİ Kanada Milli Savunma Bakanlığı EPC Emergency Preparedness Canada Ayrıca kendi alanı ile ilgili tüm Bakanlıkların görevi var. Kanada’da son 20 yılda tüm afetler meteorolojik olaylarla sınırlı – fırtına, sel v.b.

19 DÜNYADA AFET YÖNETİM MODELLERİ Kanada EPC görevleri:  Federal Sivil Savunma planlaması  Federal – eyalet işbirliği, her eyalet başkentinde ofisi var  Uluslararası işbirliği  Eğitim ve yetiştirme – Sivil Savunma Kolejinde yılda 1600 kişi eğitilmekte  Araştırma ve özel projeler  Sivil Savunma harekatı – acil durum göstergelerini izleme  Halkın bilgilendirilmesi

20 DÜNYADA AFET YÖNETİM MODELLERİ ABD FEMA ( Federal Emergency Management Agency ) 1979 yılında kurulan FEMA, ABD federal Hükümeti’nden bağımsız, doğrudan Devlet Başkanlığı’na bağlı 2.600 personele sahip bir kuruluştur. Felaket anında yararlanılabilecek 4.000’i aşkın ek personeli bulunmaktadır. Başkan adına 28 federal Ajans ve Bakanlığın, Amerikan Kızılhaç örgütü ve gönüllü kuruluşların felaket yardım faaliyetlerini koordine etmekle görevlidir.

21 DÜNYADA AFET YÖNETİM MODELLERİ ABD FEMA’nın görevleri:  İnşaat kodları ve su baskını riski taşıyan bölgelerin idaresi konusunda danışmanlık hizmetleri vermek,  Yerel yönetimlerin acil durumlara hazırlıklı olmalarını sağlamak,  Bir felakete karşı ABD Kurumları arasında faaliyetleri koordine etmek,  İnsani yardımlar,  ABD’deki Eyaletlere, topluluklara, iş yerlerine ve bireylere ulaşmak,  Acil durum yöneticilerini eğitmek, ülkenin itfaiye sistemini desteklemek,  Ulusal sel ve suç sigorta programlarını idare etmek

22 Muhtemel Kriz Alanı Bölge Kriz Yönetim Merkezi BAŞBAKANLIK KRİZ YÖNETİM MERKEZİ Başbakanlık Türkiye Acil Durum Yön. Gn Md Yurtiçi ve Yurtdışı Kaynaklar İlgili Bakanlığın Kriz Merkezi Bakanlıkların Kriz MerkezleriGenel Kurmay Başkanlığı Kamu kurum ve kuruluşlarının kriz (masaları) büroları Garnizon Komutanlığı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Kriz (masaları) Büroları Kaymakamlıkların Kriz Merkezleri İhtiyaçlar Tedbirler Bağlantı Gerektiğin de bağlantı Valilik Kriz Yönetim Merkezi TÜRKİYE’DE AFET YÖNETİMİ

23 Yaygın Şiddet Hareketleri Tehlikeli ve Salgın Hastalıklar Acil Durum Yönetimini Gerektiren Hallerde Sorumlu Kurumlar Sorumlu Kurumlar Tabii Afetler Nükleer ve Kimyasal Madde Kazaları İltica ve Büyük Nüfus Hareketleri Ağır Ekonomik Bunalımlar Büyük Yangınlar Dış Tehdit Sağlık Bakanlığı TAY Gn. Müd. Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanlığı TAY Gn. Müd. MGK Gn. Sek. TAY Gn. Müd. MGK Gn. Sek. TÜRKİYE’DE AFET YÖNETİMİ

24 Vali Sağlık Md. Afetişleri Md. Sivil Sav. Md. Meteoroloji Md. Defterdarlık Gönüllü Kurul. DiğerBelediye İtfaiye İl düzeyinde afet organizasyonu

25  Afet sonrası ile ilgili çalışmalar ön planda  Yasal boşluklar ve mevcut yasalara uyulmaması uyulmaması  Sadece kağıt üzerinde kalan afet planları  Çok başlı yönetim, olay yeri yönetim kavramının oturmamış olması  Birimler arası koordinasyon eksikliği  Yetersiz afet iletişim altyapısı  Ayrılan mali kaynakların yetersizliği TÜRKİYE’DE AFET YÖNETİMİ İLE İLGİLİ SORUNLAR

26  Bilgi aktarma sorunu  Afetlerde ulaşım sorunu  Eğitim yetersizliği  Afetler ile ilgili bilimsel çalışmaların yetersizliği  Erken uyarı sistemlerinin yetersizliği  STK’dan yeterli yararlanamama  Yardımların dağıtımındaki sorunlar  İmar mevzuatlarındaki yetersizlik TÜRKİYE’DE AFET YÖNETİMİ İLE İLGİLİ SORUNLAR

27 Afet yönetimine ABD modeli geliyor Başbakan Yardımcısı Mehmet Ali Şahin, acil durum yönetimi ile ilgili 19 ayrı kurumu tek çatı altında birleştirmek için çalışma başlattı. 1999’da kurulan Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüğü’nü yapılandırmak isteyen Şahin, bir heyetle gittiği ABD gezisinde Federal Acil Durum Yönetimi Ajansı’nı inceledi. Şahin bu kurumu kendilerine örnek alacaklarını söyledi. Acil durum yönetiminin ‘Hazırlık, Müdahale, İyileştirme ve Zarar Düzelme’ şeklinde organize edileceğini söyleyen Bakan Şahin, “Türkiye’de kriz anında 19 ayrı kurum 9 mevzuata göre hareket ediyor. Bunların hepsi tek çatı altında toplanacak.” dedi. Türkiye’de Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün Başbakanlık çatısı altında 1999 yılında kurulduğunu hatırlatan Şahin, bu kuruma atananların uzman kişiler olmadığından yakındı. Başbakan Yardımcısı Mehmet Ali Şahin, acil durum yönetimi ile ilgili 19 ayrı kurumu tek çatı altında birleştirmek için çalışma başlattı. 1999’da kurulan Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüğü’nü yapılandırmak isteyen Şahin, bir heyetle gittiği ABD gezisinde Federal Acil Durum Yönetimi Ajansı’nı inceledi. Şahin bu kurumu kendilerine örnek alacaklarını söyledi. Acil durum yönetiminin ‘Hazırlık, Müdahale, İyileştirme ve Zarar Düzelme’ şeklinde organize edileceğini söyleyen Bakan Şahin, “Türkiye’de kriz anında 19 ayrı kurum 9 mevzuata göre hareket ediyor. Bunların hepsi tek çatı altında toplanacak.” dedi. Türkiye’de Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün Başbakanlık çatısı altında 1999 yılında kurulduğunu hatırlatan Şahin, bu kuruma atananların uzman kişiler olmadığından yakındı. TÜRKİYE’DE AFET YÖNETİMİ İLE İLGİLİ SORUNLAR

28 AFETLERDE SAĞLIK YÖNETİMİ Sağlık açısından afet ; Bölgesel kaynakların yetersiz kalacağı düzeyde, sağlık sisteminin işleyemez duruma gelmesi, ulusal ve uluslararası yardıma ihtiyaç duyulması durumudur.

29 AFETLERDE SAĞLIK YÖNETİMİ Bu kavram sadece afette yaralanan insanları tedavi etmeyi içermemekte. Bu kavram sadece afette yaralanan insanları tedavi etmeyi içermemekte. Afet öncesi sağlık afet müdahale kapasitesini oluşturma Afet öncesi sağlık afet müdahale kapasitesini oluşturma Afet anında sağlık müdahalesini gerçekleştirme Afet anında sağlık müdahalesini gerçekleştirme Afet sonrası sağlık hizmetlerinin devamlılığını sağlama aşamalarını da içermekte Afet sonrası sağlık hizmetlerinin devamlılığını sağlama aşamalarını da içermekte

30 AFETLERDE SAĞLIK YÖNETİMİ Tüm bunlardan yola çıkarak 2003 yılı sonunda Sağlık Bakanlığı tarafından Afetlerde Sağlık Organizasyonu Projesi Tüm bunlardan yola çıkarak 2003 yılı sonunda Sağlık Bakanlığı tarafından Afetlerde Sağlık Organizasyonu Projesi ( ASOP ) oluşturuldu ve hayata geçirilmekte. ( ASOP ) oluşturuldu ve hayata geçirilmekte.

31 ASOP - GEREKÇE Türkiye'deki doğal afetlerin  %61'ini deprem,  %15'ini heyelan,  %14'ünü sel,  %5'ini kaya düşmesi,  %4'ünü yangın,  %1'ini çığ oluşturuyor

32 ASOP - GEREKÇE

33 Topraklarımızın %91’i, Nüfusumuzun %95’i, Barajlarımızın %92’si, Sanayimizin %92’si deprem kuşağında bulunmaktadır. ASOP - GEREKÇE

34 Vatandaşların çoğu doğrudan etkilenmekte, 1925‘den günümüze kadar her yıl GSMH’nın % 2’sinden fazlası depremin acil hasarlarını karşılamaya harcanmıştır. Topraklarımızda her 10-11 ayda hasarlı bir deprem olmakta, ASOP - GEREKÇE

35 Yaygınlık, Ölümcüllük, Sakatlanma, Ekonomik kayıp Yaygınlık, Ölümcüllük, Sakatlanma, Ekonomik kayıp Türkiye’de, afetler açısından çok önemli ve öncelikli sağlık sorunlarının başında gelmektedir. açısından çok önemli ve öncelikli sağlık sorunlarının başında gelmektedir.

36 ASOP - AMAÇ Afetlerde ölüm ve sakatlıkları, kabul edilebilir oranlara düşürmek

37 ASOP - AMAÇ Afete en yakın noktada temel ve ileri yaşam desteği ile cerrahi müdahalelerin yapılabileceği mobil acil sağlık ünitelerinin temin edilmesi, Afete en yakın noktada temel ve ileri yaşam desteği ile cerrahi müdahalelerin yapılabileceği mobil acil sağlık ünitelerinin temin edilmesi, Yerel kapasite oluşturulması, Yerel kapasite oluşturulması, Uygun donanımlı nakil araçlarının temin edilmesi ve organizasyonunun sağlanması, Uygun donanımlı nakil araçlarının temin edilmesi ve organizasyonunun sağlanması, Sağlık Kuruluşlarının “Olağandışı Durumlara” uygun organizasyon ve lojistiklerinin sağlanması, Sağlık Kuruluşlarının “Olağandışı Durumlara” uygun organizasyon ve lojistiklerinin sağlanması,

38 ASOP - AMAÇ Ülke genelinde sağlık afet yönetim kapasitesi oluşturulması, Ülke genelinde sağlık afet yönetim kapasitesi oluşturulması, Gerektiğinde ülkemiz adına diğer ülkelerde medikal kurtarma çalışmalarına katılacak ÇEKİRDEK UMKE oluşturulmasıdır. Gerektiğinde ülkemiz adına diğer ülkelerde medikal kurtarma çalışmalarına katılacak ÇEKİRDEK UMKE oluşturulmasıdır.

39 ASOP - STRATEJİLERİ İyi eğitimli, uygun donanımlı, gönüllü ekiplerce; İyi eğitimli, uygun donanımlı, gönüllü ekiplerce; Medikal kurtarma hizmetleri, Hızlı ve güvenli hasta nakli, Acil tedavi hizmetlerinin sunulması. Profesyonel yönetim organizasyonunun oluşturulması. Profesyonel yönetim organizasyonunun oluşturulması.

40 ASOP - BASAMAKLARI MEDİKAL KURTARMA ACİL TEDAVİ HASTA NAKLİ SAĞLIK AFET YÖNETİMİ