SOSYAL GÜVENLİĞİN SOSYOLOJİSİ

Name: SOSYAL GÜVENLİĞİN SOSYOLOJİSİ
Uploaded: 2018-01-10T14:01:16+00:00
Duration: PTM24S15
Channel: Selim Deliktaş
Description: SOSYAL GÜVENLİĞİN SOSYOLOJİSİ

SOSYAL GÜVENLİĞİN SOSYOLOJİSİ
TÜRKİYE’DE SOSYAL GÜVENLİĞİN SOSYOLOJİSİ Prof. Dr. Sevda DEMİRBİLEK

SOSYAL GÜVENLİK KAVRAMI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ Sosyal Güvenliğin Tanımı
Dar anlamda sosyal güvenlik, hastalık, analık, yaşlılık, sakatlık, işsizlik ve çocuk yetiştirme gibi sosyal risklerin yol açabilecekleri gelir kayıpları ve gider artışlarına karşı bireylerin güvenliklerinin sağlanmasıdır. Geniş anlamda sosyal güvenlik ise, dar anlamdaki sosyal güvenliğin kapsamına giren riskler dışında aynı zamanda aile, konut, kentleşme, eğitim, istihdam, verimliliğin artırılması ve sağlık politikalarıyla ilgili önlemleri de kapsamaktadır.

SOSYAL GÜVENLİK KAVRAMI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ Sosyal Güvenliğin Tanımı
UÇÖ Açısından 1944 yılındaki Filadelfiya Konferansı Temelde çeşitli riskler nedeniyle ortaya çıkan zararlara karşı bireylerin korunması ve asgari bir gelirin sağlanması 1952 tarihli 102 sayılı “Sosyal Güvenliğin Asgari Normları Sözleşmesi” sosyal güvenlik sisteminin kapsamına alacağı riskler dokuz grup olarak sayılmıştır

SOSYAL GÜVENLİK KAVRAMI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ Sosyal Güvenliğin Niteliği
İnsan ihtiyacı Hukuk dalı İnsan hakkı Devlet görevi Sosyal politika aracı Sistem (sosyolojik açıdan)

SOSYAL GÜVENLİK KAVRAMI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ Sosyal Güvenliğin Niteliği
Sosyal Güvenlik Sistemleri İşçi sigortası sistemi Bismark Halk sigortası sistemi Beveridge Karma sistem Karma Devletçe bakım sistemi Koruyucu fon sistemi Özel sigorta sistemi Sosyal Güvenlik Yöntemleri Sosyal sigorta Sosyal yardım Sosyal hizmet

SOSYAL GÜVENLİK KAVRAMI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ Sosyal Güvenlikte Güncel Gelişme ve Eğilimler
Endüstri Öncesi Dönem Sosyal güvenlik açısından aile kurumu önem taşımaktadır. Akraba ve komşular arası sosyal dayanışma da etkilidir. Sosyal yardım sandıkları ile dini nitelikli hayır kurumlarının fonksiyonlarından da söz edilebilir. Meslek esaslı dayanışma Avrupa ülkelerinde Lonca Teşkilatı, Osmanlı İmparatorluğu'nda ise Ahi Teşkilatı aracılığıyla gerçekleşmiştir.

Endüstri Öncesi Dönem Avrupa’da, Kilisenin oluşturduğu hasta evleri, aş evleri ve manastırlar gibi hayırsever kurumlar da yoksullara yardım sağlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nda, ihtiyaç sahiplerine vakıflar sayesinde çok çeşitli sosyal hizmetler sunulmuştur. XVI. yüzyılda devletin kurduğu kurumlar da oluşturulmuştur. Endüstri öncesi dönemde devletin sosyal güvenlik faaliyetleri çok sınırlı kalmıştır.

Endüstri Sonrası Dönem Dönemin toplumsal yapısı, devlet eliyle organize edilecek sosyal güvenlik programlarına olan ihtiyacı doğurmuştur. Almanya, Bismark döneminde ilk kez modern sosyal güvenlik önlemlerine başvurmuştur. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra, 1935 yılında ABD'de yürürlüğe konulan Sosyal Güvenlik Kanunu, 1942 yılında hazırlanan Beveridge Raporu sosyal güvenlik alanında önemli gelişmelerdir.

Endüstri Sonrası Dönem - İkinci Dünya Savaşı'ndan Sonra Çoğu ülkede sosyal güvenlik sistemleri oluşturulmuştur. Gelişmiş ülkelerde refah devleti; gelişmekte olan ülkelerde de sosyal devlet anlayışının en önemli göstergesi sosyal güvenlik olarak görülmüştür. Pek çok ülke anayasasında sosyal güvenlik bir hak olarak yer almıştır. Türkiye’de de 1945 yılından itibaren sosyal sigorta uygulamasına ilişkin bazı kanunlar çıkartılmaya başlanmıştır.

Endüstri Sonrası Dönem – 1970’li Yıllardan İtibaren İstikrarlı bir ekonomik büyüme ile desteklenen sistemler, bu tarihten sonra bütün Dünyada bir duraklama ve gerileme dönemi yaşamaya başlamıştır. Sosyal güvenlik alanında yaşanan krizin nedenleri her ülkede aynı değildir.

Endüstri Sonrası Dönem – 1970’li Yıllardan İtibaren Krizin Nedenleri
SOSYAL GÜVENLİK KAVRAMI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ Sosyal Güvenlikte Güncel Gelişme ve Eğilimler Endüstri Sonrası Dönem – 1970’li Yıllardan İtibaren Krizin Nedenleri Gelişmiş ülkelerde nüfusun yaşlanması emeklilik programlarının olgunlaşması sağlık hizmetlerinin maliyetlerindeki artışlar işsizlik sosyal yapıdaki değişmeler Gelişmekte olan ülkelerde kayıt dışı ekonomi buna bağlı olarak kayıt dışı istihdam sistemin yönetimindeki bozukluğun etkisi

Endüstri Sonrası Dönem – 1970’li Yıllardan İtibaren Krizin Nedenleri Türkiye’de işsizliğin yüksek oranlarda seyretmesi ekonomik faaliyetlerin önemli bir kısmının kayıt dışında işlemesi istikrarlı bir ekonomik yapının olmayışı

Endüstri Sonrası Dönem – 1970’li Yıllardan İtibaren Yeniden Yapılandırmada Yer Alan Başlıca Eğilimler Özel ve tamamlayıcı sistemlere yönelme Emeklilik yaşının yükseltilmesi Yönetimde özerkleşme Çok ayaklı sosyal güvenlik sistemlerine geçilmesi Tek çatı altında birleşme ve özelleştirme Sosyal güvenlik programlarını asgari düzeyde koruma sağlayan bir konuma dönüştürmek Bu düzeyin üzerinde gelir düzeyinin sağlanmasının bireylere bırakılması

SOSYAL GÜVENLİK KAVRAMI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ Sosyal Güvenliğin Sosyal Sorun İle İlişkisi
bireysel özgürlükler ve/veya ekonomik refahı, sosyal kurumların istikrarı, ahlaki değerleri, kanunların ve düzenin korunması, sosyal bütünleşme gibi belli başlı sosyal değer ve menfaatleri tehdit eden ve arzu edilmeyen sosyal düzenlemeleri, davranışları, sosyal koşul veya süreçleri ifade etmektedir.

sosyal politikanın amaçlarına ulaşmasına bu bağlamda sosyal refahın gelişmesine katkıda bulunarak işsizlik, kayıt dışı istihdam, yoksulluk, muhtaçlık gibi sosyal sorunların çözümüne yardımcı olmaktadır.

Sosyal güvenlik sistemi bu gibi sosyal sorunların çözümünde sosyal sigorta, sosyal yardım, sosyal hizmet yöntemleri aracılığıyla birtakım fonksiyonlar yerine getirir. Sosyal güvenlik bu sayede sosyal barış, sosyal adalet, sosyal yardımlaşma ve dayanışma biçimindeki sosyal politika hedeflerine ulaşılmasına destek olur.

SOSYAL GÜVENLİK SOSYOLOJİSİ Sosyal Güvenlik Sosyolojisinin Tanımı
Sosyal güvenlik, ekonomik ve hukuki boyutlarının dışında sosyal niteliğe sahip olduğu için sosyolojinin de ilgi alanına girmektedir. Sosyolojinin kapsamına giren sağlık, aile, yaşlılık, yoksulluk, işsizlik, kayıt dışı istihdam gibi sosyal konular, sosyal güvenliği de ilgilendirmektedir.

SOSYAL GÜVENLİK SOSYOLOJİSİ Sosyal Güvenlik Sosyolojisinin Tanımı
Karşılıklı etkileşim Sosyoloji Sosyal Güvenlik Sosyal Güvenlik Sosyolojisi Sosyolojik araştırmalar sosyal güvenliğe ışık tutar. Sosyal güvenlik sayesinde geleceğe güvenle bakan bireylerin topluma bağlılıkları artar ve toplum düzeni güvence altına alınır. Sosyal güvenlik sosyolojisi; sosyal güvenlik ile yakından ilişkili olan işsizlik, kayıt dışılık, yoksulluk, muhtaçlık, sağlık, aile ve kadın, yaşlılık, engellilik, ayrımcılık gibi başlıca sosyal sorun alanlarını konu edinir.

SOSYAL GÜVENLİK SOSYOLOJİSİ Sosyal Güvenlik Sosyolojisinin Niteliği
Sosyal güvenlik sosyolojisinin niteliği, sosyal güvenlik-sosyoloji etkileşimi bağlamında incelenebilir. Sosyolojinin Sosyal Güvenliğe Etkisi Sosyolojik faktörlerin sosyal güvenlik sistemlerinin oluşumunda oynadığı rol. Sosyal güvenlik sistemleri sosyolojik faktörlerin etkisiyle sosyal sorunlara çözüm arar.

Sosyolojinin Sosyal Güvenliğe Etkisi Mikro-sosyolojik incelemeler, sosyal güvenlik desteklerinden faydalananlara yönelik olup, bu desteklerin bireyleri ve onların tutum ve davranışlarını nasıl etkilediği konusuna odaklanır. Ölüm aylığı alabilmesi için eşinden muvazaalı şekilde boşanan bir kadının, boşandığı eşi ile birlikte yaşamaya devam etmesi gibi.

Sosyolojinin Sosyal Güvenliğe Etkisi Sosyolojinin sosyal güvenlik ile ilişkisi sosyal güvenlik hak ve uygulamalarında “ahlakın” önemi bakımından incelenebilir. Sosyoloji, sosyal değerler ve ahlaki kuralları hakkında sosyal güvenlik sistemine bilgiler aktarır. Türkiye’de sosyal güvenlik sistemi açısından ahlaka uygunluk sorunları arasında prim konusunun dışında; sahte sigortalılık yoluna başvurma, anlaşmalı boşanma yoluyla sigortadan yararlanma gibi örnekler yer almaktadır.

Sosyal Güvenliğin Sosyolojiye Etkisi Sosyal güvenlik, toplumun bir alt sistemi olarak bir ülkede yaşayan bireyleri sosyal risklere karşı korur. Onları yaşadıkları toplum içinde başkalarına muhtaç etmeyecek bir yaşam standardına ulaştırmayı amaçlar. Sosyal güvenlik sayesinde bireyler geleceğe güvenle bakarlar. Topluma bağlılıkları artar ve böylelikle toplumun istikrar ve düzeni güvence altına alınmış olur.

Sosyal Güvenliğin Sosyolojiye Etkisi Sosyal güvenlik, sosyal dengesizliklerin azaltılması ve sosyal kesimler arasındaki farklılıkların asgari düzeye indirilmesine de katkı sağlar. Sosyal güvenlik sağlanan dayanışma ile hem bireylerin birbirlerinden sorumlu olduğu ve hem de bireylerine karşı sorumlu bir toplumun meydana gelmesine yardımcı olur.

SOSYAL GÜVENLİK SOSYOLOJİSİ Sosyal Güvenlik Sosyolojisinin Gelişimi
Uluslararası düzeyde “sosyal güvenlik sosyolojisi” terimi ilk olarak 1963 tarihli XIV. Meksika Sosyoloji Kongresi'nde kullanılmıştır. Kongrede sunulan çalışmalardan biri, daha sonra Uluslararası Sosyoloji Derneği'nin Bülteni'nde yayımlanmıştır. Bu çalışma, sosyal güvenlik programlarında yer alan belirleyici nitelikli sosyolojik faktörler üzerinde durmuştur.

Sosyal güvenlik açısından önem taşıyan çok sayıda sosyolojik faktör belirlenmiş ve bunlar iki gruba ayrılmıştır. Ulusal kimlikle ilgili faktörler Ulusal düzeyi aşan nitelikte faktörler Demografik yapı Kültürün yayılması Ekonomik yapı Teknolojik gelişim Sosyal yapı Standartlar Uluslararası İşbirliği

1980'li yıllardan itibaren sosyal güvenlik sosyolojisine yönelik olarak çok sayıda konferans düzenlenmiştir. Sosyal güvenlik alanında sosyolojinin sağlayacağı imkanlar hakkında sosyal güvenlik yönetici ve uzmanlarının bilgilendirilmesi amaçlanmıştır. İngiltere, Almanya, İsveç ve Hollanda gibi ülkelerde sosyal güvenlik sosyolojisi benzer bir gelişme göstermiştir.

Bu ülkelerin sosyal güvenlik düzenlemeleri konusunda sosyologlar tarafından araştırmalar yapılmıştır. Araştırmaların yoğunlaşmasının nedenleri: Tek ebeveynli aile sayısında artış Emekli sayısında artış Yüksek oranlı ve uzun süreli işsizlik İşgücünün kutuplaşmasına yönelik artan eğilim

Sonuç olarak, uluslararası ve ulusal düzeyde gerçekleştirilen etkinlikler; Sosyal güvenlik ve sosyoloji arasındaki etkileşimi artırmaktadır. Sosyal güvenlik sosyolojisinin yeni bir dal olmakla birlikte, zaman içinde önemli ilerlemeler kaydettiğini göstermektedir.

SOSYAL GÜVENLİK SOSYOLOJİSİ BAĞLAMINDA KAYIT DIŞI İSTİHDAM Kayıt Dışı İstihdamın Tanımı
Kavram, ilk defa 1970 yılında UÇÖ’nün düzenlendiği Dünya İstihdam Programı kapsamındaki Kenya Raporu’nda “enformal sektör” olarak kullanılmıştır. Kayıt dışı istihdam, kayıt dışı ekonominin işgücü piyasasına yansımasıdır ve çalışanların ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına kayıtlı olmaması ya da eksik bildirilmesi anlamındadır.

SOSYAL GÜVENLİK SOSYOLOJİSİ BAĞLAMINDA KAYIT DIŞI İSTİHDAM Kayıt Dışı İstihdamın Tanımı
Sosyal güvenlik açısından “niteliği itibariyle yasal işlerde çalışarak istihdama katılan bireylerin, çalışmalarının gün veya ücret olarak ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına hiç bildirilmemesi veya eksik bildirilmesi” olarak tanımlanabilir. Türkiye sosyal güvenlik sistemi açısından kayıt dışı çalışma biçimleri: Çalışanların Sosyal Güvenlik Kurumu’na hiç bildirilmemesi, Çalışma gün sayılarının eksik bildirilmesi, Sigorta primine esas kazanç tutarlarının eksik bildirilmesi.

SOSYAL GÜVENLİK SOSYOLOJİSİ BAĞLAMINDA KAYIT DIŞI İSTİHDAM Kayıt Dışı İstihdamın Niteliği ve Kapsamı
Kayıt dışı istihdam, öncelikle kayıt dışı ekonomiyi besleyen ve büyüten bir kaynak niteliğindedir. Kayıt dışı ekonomi ve kayıt dışı istihdam Toplum ve toplum yapısı Bu etkiyi sosyal düzeni sağlayan normlarda yaşanan çözülmeler ve bireylerin sosyal normlardan sapması örneklerinde görmek mümkündür.

Sosyal sapma davranışı niteliğindeki Ahlaki olan ancak yasal olmayan davranışlar: Bir işverenin hasta olan ve işe gelmeyen işçisine ait primleri -fiilen çalışmasa bile- ayda 30 gün üzerinden bildirmesi Ahlaki ve yasal olmayan davranışlar: İşverenin işçisini kayıt dışı çalıştırması Ahlaki olmayan ancak yasal olan davranışlar: Bir işverenin ayda 30 gün çalışan işçisine ait primleri puantaj kayıtları tutarak ve eksik gün bildirimlerini yaparak 20 gün göstermesi, bir kadının ölüm aylığı alabilmesi için eşinden muvazaalı şekilde boşanması, bir kişinin fiilen çalışmadığı halde kendini bir işyerinden sigortalı göstermesi

Kayıt dışı istihdam, sosyal güvenlik sisteminin etkinliğini bozan bir sorundur. Sosyal güvenlik açısından kayıt dışı istihdam, işçi kesiminin sağlık hizmetlerinden yeterince ya da hiç yararlanamaması, emekli olamaması ya da geç emekli olması, emekli maaşının düşük olması gibi birçok olumsuz sonuca yol açabilmektedir.

Sigorta prim gelirlerini azalttığı gibi, gelir vergisi kaynaklarını da etkileyerek sosyal yardım ve sosyal hizmetlerin finansmanında ciddi sıkıntılara da neden olabilmektedir. Kayıt dışı istihdam, gelir dağılımında adaletsizliğe neden olabilmekte, çalışma barışını bozabilmekte ve çalışanların sendikal haklardan yoksun kalmasına yol açabilmektedir.

Ülkemizde kayıt dışılığın görüldüğü gruplar İki veya Daha Çok İş Sahibi Olanlar Deneme Süresince Kayıt Dışı Çalışanlar Yarı Zamanlı Çalışanlar Kadın Çalışanlar Çocuk Çalışanlar Emekliler Yabancı Kaçak İşçiler İşsizlik Aylığı Alıp Kayıt Dışı Çalışanlar Kayıt Dışı Çalışan Dul ve Yetimler

SOSYAL GÜVENLİK SOSYOLOJİSİ BAĞLAMINDA KAYIT DIŞI İSTİHDAM Kayıt Dışı İstihdamı Etkileyen Faktörler
Genel Olarak Kayıt dışı istihdama yol açan faktörler, ülkelerin ekonomik yapılarına göre farklılık göstermektedir. Türkiye’de kayıt dışı istihdamın nedenleri nüfus artışı göç ve çarpık kentleşme vergi sistemindeki adaletsizlik işgücünün vasıf düzeyinin düşüklüğü toplumda sosyal güvenlik bilincinin yetersizliği küçük ve orta boy işletmelerin ekonomi içindeki yaygınlığı sosyal yardım ve sosyal sigorta sisteminin kayıt dışı çalışmayı özendirmesi

Sosyolojik Faktörler Kayıt dışı istihdam, birden ortaya çıkan bir olgu ya da sorun değildir. Kayıt dışı istihdamın ortaya çıkmasında ve gelişmesinde ülkelerin sosyal, ekonomik ve kültürel yapılarının rolü vardır. Ülkemizde kayıt dışı istihdama neden olan sosyolojik faktörlerin başında hızlı nüfus artışı gelmektedir.

Sosyolojik Faktörler Vasıfsız işgücünün kentlere göç etme nedenleri Kırsal kesimde nüfus artış hızının büyüme hızının üzerinde olması sonucunda ortaya çıkan işsizlik Nüfusun çoğunun yoksul olması Kırsal alandaki imkansızlıklar Bu yapıdaki göç; kentlerde gecekondulaşmaya sosyal dışlanmaya suç oranlarında artmaya kayıt dışı istihdama kaynak oluşturmaktadır.

Sosyolojik Faktörler İşsizlik korkusu Çalışma hayatında değişim İşletmelerin küçülme eğilimi Esnek çalışma biçimlerine başvurulması İşgücünün eğitim düzeyinin düşüklüğü Sosyal güvenlik konusundaki bilinç yetersizliği Ahlak değerlerindeki aşınma

SOSYAL GÜVENLİK SOSYOLOJİSİ BAĞLAMINDA KAYIT DIŞI İSTİHDAM Sonuç ve Değerlendirme
Sosyal güvenlik sistemlerinin sürdürülebilirliği Sosyo-ekonomik refah düzeyi Kalkınma hızı Nüfusun özellikleri İşsizlik Yoksulluk Kayıt dışılık gibi sorunların çözümlenmesine bağlıdır. Kayıt dışılık, sadece ekonomik, siyasi ve hukuki değil, aynı zamanda sosyolojik bir konudur.

Türkiye’de sosyal güvenlik sistemi açısından kayıt dışı istihdam, bir sosyal sorun karmaşık bir olgu Kayıt dışı istihdamın sosyal açıdan başlıca sonuçları; kentlere göç ve çarpık kentleşme kadın ve çocuk çalışması sosyal refahın azalması aile düzeninin bozulması vatandaşlık bilinç ve ahlakında yozlaşma gibidir.

Kayıt dışı istihdam ile mücadelede kayıt dışılığa yol açan faktörleri doğru belirlemek gerekmektedir. Kayıt dışı istihdam ile mücadele için öneriler genç nüfusun kayıtlı sektörde istihdam imkanlarını artırmak, köyden kente göçün engellenmesi, kentten kırsal alanlara geri dönüşü sağlayabilmek, işgücünü vasıflı hale getirebilecek politika ve uygulamaları etkinleştirmek, kadın, çocuk ve yabancı kaçak işçilerle ilgili projeler üretmektir.

Kayıt dışı istihdam ile mücadelede ve kayıt dışılığı önlemede sosyal değer yargıları da önemlidir. Toplumda sosyal güvenlik ahlak ve bilincini yaygınlaştırmak gerekmektedir. Devlet başta olmak üzere çalışma hayatının taraflarından, sivil toplum kuruluşlarına kadar toplumun değişik kesimlerine önemli görevler düşmektedir.

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER

SOSYAL GÜVENLİĞİN SOSYOLOJİSİ

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "SOSYAL GÜVENLİĞİN SOSYOLOJİSİ"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

SOSYAL GÜVENLİĞİN SOSYOLOJİSİ

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "SOSYAL GÜVENLİĞİN SOSYOLOJİSİ"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim