Temel bir bilgi depolama birimidir. Etkili erişim için düzenlenmiş bir enformasyon dermesidir. Toplanan enformasyon elektronik, basılı, grafik, ses, istatistiki.

... konulu sunumlar: "Temel bir bilgi depolama birimidir. Etkili erişim için düzenlenmiş bir enformasyon dermesidir. Toplanan enformasyon elektronik, basılı, grafik, ses, istatistiki."— Sunum transkripti:

1

2 Temel bir bilgi depolama birimidir. Etkili erişim için düzenlenmiş bir enformasyon dermesidir. Toplanan enformasyon elektronik, basılı, grafik, ses, istatistiki ya da bunların bileşimi olabilir.

3  İsimlerin alfabetik düzenlendiği bir adres defteri gibi basit veya çeşitli formatların bileşimi şeklinde enformasyon sağlayan karmaşık biçimde olabilir.  Veritabanları(VT), çeşitli formatlarda farklı tür enformasyon sağlar.  Bibliyografik VT:Bir birimin niteleyici kaydını içerir. Yazar, başlık, konu, yayıncı vb birim hakkında enformasyon sağlar.Bazen birimin kısa özeti ya da öz’ünü de verir.  Örn: Social Sciences Abstract

4  Tam Metin VT: Yayının tam metnini verir.  Bazı VT’ları sayısal (istatikler, nüfus verileri vb) bazıları görsel unsurları (EBSCOhost image collection gibi) içerir.  CNN web sayfasındaki arama seçeneği ise metin, ses ve video formundaki ya da bunların bileşimine ulaşmayı sağlar.  Meta VT’ları başka VT’ları tarafından dizinlenmiş olan enformasyona ulaşmayı sağlar.

5  VT’ları hangi türde olursa olsun konu (tıp, tarım, iş vb) ve yayın türüne (yalnız kitaplar / süreğen yayınlar (magazin, gazete, dergi gibi) göre bölümlenebilir.  Örn:WorldCat(kitaplar), Current Contents(bilimsel dergiler), Readers’ Guide Abstracts (popüler kültür ve güncel olaylar),Academic Search Premier (bilimsel ve popüler yayınlar)  Bazı vt’ları tek bir dildeki (örn: İngilizce) yayınları, bazıları ise çeşitli dillerdeki yayınlara erişimi sağlar.

6  Bilgisayarlar hızlı düşünür ama tüm teknolojik ilerlemelere rağmen insan kadar karmaşık düşünemez.  Elektronik vt’larının sırlarını açığa çıkarmak için onlarla nasıl konuşulacağını bilmek gerekir. Temel Arama TürleriArama operatörleri Anahtar SözcüklerBool Doğal dilYaklaşık işleçler Konu başlığıÇoğullar Dizin/Tesarus gözden geçirme Kesme / Joker karakter

7  Anahtar Sözcükler(AS): Araştırma konusunu ifade ederler. AS, tek bir sözcük ya da bir tamlama olabilir.  AS, araştırma konusunu tanımladığımız cümleden seçilebilir. Seçilen sözcüklerin eşanlamlıları belirlenerek aramada kullanılabilir.  Genellikle AS aramalarında kullanılan alanlar, kaydın başlığı, konusu ve öz’üdür. Bunlara temel dizin denir.

8 Örn: “otomobillerde kullanılmak üzere geliştirilen alternatif yakıtlar”  Cümledeki isim ve sıfatlar, AS seçiminde yol göstericidir.  AS= “alternatif yakıt” ve “otomobiller”  Bu AS’lerin eşanlamlıları da bulunur. Alternatif YakıtOtomobiller ElektrikAraba EthenolKamyon/uzun araç Doğal gazUlaşım Hidrojen yakıtıMotorlu araç

9 Bool Operatörleri AND/ OR/ NOT  Her AS kendisi ile bağlantılı bir sonuç kümesi verir. Bu kümeler farklı sonuç kümeleri vermek üzere birleştirilebilir ya da bazı kümeler dışarıda tutulabilir.  AND bağlacı, iki AS’nin de, elde edilecek kayıtların her birinde bulunması gerekliliğini ifade eder.

10 Arama Terimi /Anahtar SözcükSonuç Televizyon999 Şiddet876 TV ve Şiddet123 OR bağlacı, iki AS’den birinin kayıtta bulunması gerekliliğini ifade eder. Anahtar SözcükSonuç Gençlik97 Ergenlik75 Gençlik veya Ergenlik172

11  NOT bağlacı, AS’lerden ilkini ararken ikincisini dışarıda bırakır.  Doğal dil araması, anlaşılması en kolay arama türü olmasına rağmen her VT, bu işlevi barındırmaz. Anahtar SözcükSonuç Lise423 İlk652 Lise değil ilk275

12  Doğal dil araması, günlük konuşulan dilde yapılan aramayı ifade eder.  Aranılan konu, bir soru ya da normal cümle olarak VT’na yöneltilebilir. Bu durumda VT, programlanmış bir mantık kullanarak anahtar sözcükleri cümledeki yerlerine göre belirler.  Yakınlık / Proximity: Bir sözcüğün, diğer bir sözcüğe belli bir mesafede konumlandırılmasını sağlar.  Genellikle w (within) ve n (near) sembolleri kullanılır.

13  Near (Nx) operatörü, hangi sırada olurlarsa olsunlar, birbirinden x sözcük kadar yakınlıkta olan sözcükleri arar.  “Televizyon N2 Şiddet”, “televizyon şiddet” ve ”şiddet televizyon”u bulur. Ama “televizyon liselerde güncel bir şiddet aracı olmuştur” olarak geçiyorsa bulamaz.

14  With(in) ‘de sözcüklerin sırası önemlidir.  “Franklin W2 Roosewelt”, Franklin Roosewelt / Franklin Delano Roosewelt / Franklin D Roosewelt’i bulur. Ama Roosewelt Franklin’i bulamaz.  Tamlamalarla aramada AS’yi “….” içinde vermek, bu sözcükleri grup olarak aramayı sağlar.  Çoğullar: AS’ün çeşitli biçimlerini aramaya yardımcı olur.

15  Bazı VT’ları bir sözcüğün farklı biçimlerini veya farklı yazılımlarını aramada kullanılmak üzere belirli semboller sunarlar. Bunun için VT’nın yardım mönüsüne bakmak gerekir. Örn: Çoğulu ifade etmek için “+” sembolü kullanılır.  “Drug+”, drug veya drugs sonuçlarını getirir.  Kesme/Budama: Bir sözcüğün kök’üne eklenen bir semboldür.Örn:”*”, bir sözcüğün köküne geldiğinde o sözcüğün bütün biçimlerini getirir.

16  Wilcards /Joker: Herhangi bir karakteri temsil eder. Örn:”#”sembolü bu amaçla kullanılır.  “Wom#n”, woman ve women’a ulaşır.  “Teen####”, teens, teenager, teenagers’a ulaşır.  Konu Başlıkları: Kontrollü sözcüklerle arama  Benzer içeriğe sahip makaleler, aynı konu başlığına sahiptir. Yazarlar bir konuyu ifade etmek için farklı terimler kullanmış olsalar da bunlar aynı konu başlığı ile ilişkilendirilmiştir.

17  Örn: Yazarlar “idam cezası” ya da “ölüm cezası” terimlerini kullanmış olsalar da her iki kaydın konu başlığı aynı olacaktır. Bu nedenle konu başlıkları kontrollü sözcüklerdir.  Konu başlığı ile yapılan aramada her iki terimi de içeren kayıtlara ulaşılır.  Bazen makale kaydında verilen konu başlıkları köprü olarak verilir ki bu da ilişkili diğer makalelere de ulaşmayı sağlar.  Belli bir VT’nda kullanılan konu başlıkları listesine tesarus denir.

18 Veritabanını İncelerken…  Hakkında bilgi / about us  Yardım / help  Arama Arayüzü Basit Arama / Quick Basic Search Gelişmiş Arama / Advanced Search Sınırlamalar

19  Gözden geçirme / browse  Sonuç Listesi / Results Bibliyografik Kimliklerin veriliş biçimi. Sıralama seçenekleri.