Hareket germe VE eklem hareketleri

... konulu sunumlar: "Hareket germe VE eklem hareketleri"— Sunum transkripti:

1 Hareket germe VE eklem hareketleri
Hazırlayan : UZM. HEMŞ. GÖNÜL DÜZGÜN

2 GERME (STRECHING) NEDİR?
Germe, vücudun çesitli bölgelerini belirli pozisyonlara getirerek hedef kas grubu ve ilgili yumusak dokuların boyunu uzatmaktır. Kas esnekliğini veya eklem hareket açıklığını artırmak amacıyla iç ve dış güçler kullanılarak yapılır. Germe egzersizleri, egzersiz öncesinde ısınma ve sonrasında soğuma dönemlerinde , ayrıca spor yaralanmalarının önlenmesi amacıyla kullanılmaktadır.

3 Germe Egzersizlerinin Endikasyonu
Kontaktürler, adezyonlar, skar doku nedeniyle kas, bağ doku, deride kısalma sonucu hareket aralığında kısıtlanma olduğunda Kısıtlanmalar yapısal deformitelere neden olduğunda Kontraktürler günlük yaşam aktivitelerini engellediğinde Kas zayıflığı ve karşıt doku gerginliği olduğunda gergin kaslar, zayıf kaslar efektif olarak gerilmeden önce uzatılmalıdır

4 Germe Egzersizlerinin Kontrendike Olduğu Durumlar-1
Kemik doku nedeniyle eklem hareketini kısıtlayan bir durum varsa Yakın zamanda meydana gelmiş herhangi bir fraktür(kırık) sonrasında Gergin doku veya çevresinde akut inflamasyonu ve infektif süreci destekleyen bulgular varsa Kasın uzatılması veya eklem hareketi ile keskin ve akut ağrı oluşuyorsa,

5 Germe Egzersizlerinin Kontrendike Olduğu Durumlar-2
Hematom veya diğer doku travması belirtileri varsa Kontraktür veya kısalmış yumuşak dokular eklem stabilizasyonunu sağlıyorsa Paralizisi veya ciddi kas zayıflığı olan hastalarda kontraktürler veya kısalmış yumuşak dokular hastanın fonksiyonel yeteneklerinin temelini oluşturuyorsa germe egzersizi yaptırmak sakıncalı olabilmektedir.

6 Germe Egzersizlerinin Amaçı
Eklemlerin normal hareket açıklığını ve eklemi saran yumuşak dokuların mobilitesini sağlamak, irreversibl kontraktürleri önlemek Germe egzersizleri ile vücudun bir parçasının genel fleksibilitesini arttırmak Spor ve spesifik fiziksel aktivite ile ilişkili muskulotendinöz yaralanmaları önlemek veya riski azaltmak

7 Germe Egzersizlerine Başlamadan Önce Dikkat Edilecek Hususlar
Germe egzersizini doktor ya da fizyoterapistin reçeteye yazıp yazmadığı kontrol edilmeli. Hastaya germe egzersizinin amaçları ve yapılacak işlem açıklanmalı ve işlem boyunca gevşek/rahat olması gerektiği anlatılmalı. Açıklığı artırmak için en iyi germe tipi saptanmalı. Hastaya eklem hareketine izin verecek en iyi, stabil, konforlu pozisyon verilmeli. Germe uygulanacak bölgedeki giyecek, bandaj ve splintleri çıkarılmalı.

8 GERME EGZERSİZİ ÇEŞİTLERİ
Germe egzersizlerinden faydalanmayı artırmak ve yaralanma riskini azaltmak için, germe egzersizi çeşitlerine göre geliştirilmiş bazı kurallar ve teknikler vardır. a) Statik Germe Egzersizleri: 1) Statik Germe 2) Pasif Germe 3) Aktif Germe 4) Propriyoseptif Nöromusküler Fasilitasyon (PNF) 5) Izometrik Germe b) Dinamik Germe Egzersizleri: 1) Balistik Germe 2) Dinamik Germe 3) İzole Aktif Germe

9 a) Statik Germe Egzersizleri
Statik germe terimi, hareket olmaksızın yapılan germe egzersizleri anlamında kullanılmaktadır. Başka bir deyişle, kişi germe pozisyonunu alır ve belirli bir süre bu pozisyonunu korur. Statik germede optimum tutma süresi için öneriler saniye arasında degismektedir. Statik germe, minimum yaralanma riski nedeniyle en verimli ve güvenilir germe metodudur. Bu nedenle, yeni baslayan ve sedanter kisiler için en uygun seçim yöntemi oldugu vurgulanmaktadır.

10 a) Statik Germe Egzersizleri
2-Pasif Germe Bu germe egzersizi yöntemi statik germeye çok benzemekle birlikte baska bir kisinin yardımı veya bir aparat yardımı ile yapılmaktadır Burada önemli olan, kullanılan aparatın sert ve stabil olması, partnerin ise çok dikkatli olarak ani ve yaylanma içeren hareketler yaptırmamasıdır. Pasif germe daha büyük eklem hareket açıklığına ulaşmayı sağlayabilir fakat statik germeye göre yaralanma riski daha fazladır. Egzersiz soguma bölümünde ve rehabilitasyon dönemlerinde tercih edilebilir

11 a) Statik Germe Egzersizleri
3- Aktif Germe Aktif germe dısarıdan hiçbir yardım almaksızın yapılır . Bu germe yöntemi, antagonist kas grubunun kuvveti ile agonist (aynı yönde etki yapan) kasların gerilmesini sağlayarak yapılır. Antagonist (karşıt yönde hareket eden) kas grubunun kasılması, agonist kas grubunun gevsemesine ve dolayısıyla daha rahat gerilmesine olanak tanır.

12 a) Statik Germe Egzersizleri
3- Aktif Germe Aktif germe rehabilitasyonun önemli bir basamağı olup dinamik germe egzersizlerine başlamadan önce kondisyon saglamak amacıyla yapılmaktadır. Bu germe yönteminin uzun süreli yapılması zor olup genellikle en fazla 10 – 15 saniye sürdürülmesi önerilmektedir.

13 a) Statik Germe Egzersizleri
4) Propriyoseptif Nöromusküler Fasilitasyon (PNF) Progresif Nöromuskuler Fasilitasyon (PNF), ise 1940’ların sonlarında 1950’lerin başında, fizyoterapistler yardımı ile doktor Kabat tarafından, tedavi amaçlı germe tekniği olarak geliştirilmiştir. 1970’lerin sonuna doğru fizyoterapistler ve antrenörler, PNF tekniklerini, sağlıklı insanlarda esnekliği ve eklem hareket açıklığını (EHA) geliştirmek için kullanmaya başlamışlardır .

14 a) Statik Germe Egzersizleri
4) Propriyoseptif Nöromusküler Fasilitasyon (PNF) Hedeflenen kas grubunun hem kasılmasını hem de germesini içeren, üst seviye esneklik antrenmanlarında kullanılabilen germe yöntemidir. Pasif germe ve izometrik germe yöntemlerinin birleşmesiyle doğmuştur. Rehabilitasyon için geliştirilmiş bir yöntem olup bu amaç için çok faydalıdır. Statik pasif esnekliği en hızlı geliştiren germe yöntemidir.

15 a) Statik Germe Egzersizleri
4) Propriyoseptif Nöromusküler Fasilitasyon (PNF) Kas - gevse, tut - gevse, antagonist kontraksiyon ile kas gevse, agonist kontraksiyon ile kas gevse ve agonist kontraksiyon ile tut gevse yöntemlerini içermektedir. PNF germenin uygulama süresi ile ilgili öneriler değişiklik göstermekle birlikte, örneğin 6 sn kontraksiyonun ardından asiste eden kişi tarafından hedeflenen kas grubuna 30 sn germe yaptırılır, ardından 30 sn dinlenme verilir. Aynı hareket kez tekrarlanır.

16 a) Statik Germe Egzersizleri
5) İzometrik Germe Bir çeşit pasif germe olup agonist kas grubunun uzun süreli kontraksiyonu ile yapılır. Bu yöntem uygulanan kas grubu üzerinde büyük bir gerginliğe yol açtıgı için çocuklara ve büyüme plakları kapanmamış olan ergenlere önerilmemektedir.

17 b) Dinamik Germe Egzersizi Türleri
Dinamik germe terimi, vücudumuzun herhangi bir bölgesini hareket ettirerek yapılan germe egzersizlerini açıklamaktadır. Dinamik germe egzersizlerinin üç türü vardır. 1 Balistik Germe 2 Dinamik Germe 3 Aktif İzole Germe

18 b) Dinamik Germe Egzersizi Türleri
1) Balistik Germe: Ani olarak sallanma, yaylanma ve zıplama hareketlerinin yapılması ile vücudu normal eklem hareket açıklığı sınırlarını aşmak için zorlayan bir germe yöntemidir. Günümüzde yaralanma riskini artırdığından ve faydasından çok zararı olabileceğinden dolayı, hareket açıklığı kontrolünün zor olduğu açık beceri gerektiren sporlar dışında, pek kullanılmamaktadır.

19 b) Dinamik Germe Egzersizi Türleri
Balistik germenin aksine, yumusak ve kontrollü olarak yapılan normal eklem hareket açıklıgı sınırları içerisinde kalan yaylanma ve sallanma hareketlerinin kullanılmasını içeren bir germe yöntemidir. Balistik germe ile asla karıştırılmamalıdır. Antagonist kas grubu kasılması ve koordinasyonu içerir. Sportif aktivite öncesi ısınmada en fazla tavsiye edilen germe yöntemidir.

20 b) Dinamik Germe Egzersizi Türleri
3) Aktif İzole Germe: Antagonist kas grubunu kasarak agonisti gevşemeye zorlayarak yapılır. Bu dinamik germe türünde hedef kas grubu seçilip başlangıç pozisyonu alındıktan sonra aktif olarak antagonist kas grubu kasılır ve germe için yumuşak ve hızlıca harekete başlanır. Ulaşılan noktada saniye beklenir ve ardından germe bırakılır. Bu hareketin kez tekrarlanması önerilmektedir.

21 Germe Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler-1
Ekstremite kısıtlılığın olduğu noktaya doğru serbest açıklık boyunca yavaşça hareket ettirilmelidir. Hareket ettirilecek eklem proksimal (en yakın) ve distalden (en uzak) kavranmalıdır. Kavrama sıkıca yapılmalı ancak hastayı rahatsız etmemelidir. Kemik yüzey gibi minimal subkutanöz dokunun olduğu bölgelerde veya duyarlılığı azaltmak amacıyla pamuklu yumuşak malzeme/pudra kullanılabilir. Tüm kuvvetleri uygulamak için elin geniş yüzeylerini kullanılmalıdır.

22 Germe Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler-2
Proksimal segmenti sıkıca stabilize ettikten sonra distal segmenti hareket ettirilmelidir. a)Çok eklemli kası germek için, gergin kasın yapıştığı proksimal ve distal segment stabilize edilmelidir. b) Kasa öncelikle bir eklem boyunca ardından uygun uzunluğa ulaşıncaya dek tüm eklemler boyunca germe uygulmalıdır. c) Küçük eklemlerdeki kompresif güçleri azaltmak için ilk önce distal eklemler gerilmali ve proksimale doğru devam edilmelidir.

23 Germe Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler-3
Germe prosedürü boyunca eklem kompresyonundan sakınmak için ekleme çok nazik bir traksiyon (germe amacıyla çekme) uygulanmalıdır.

24 Germe Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler-4
Germe kuvvetİ nazik, yavaş, sürekli olarak uygulanmalıdır. Kısıtlı yumuşak doku kısıtlılığın olduğu noktaya kadar götürülmeli ve sonrasından daha ileriye hareket yaptırılmalıdır. a. Kuvvet yumuşak doku yapılarında bir gerilim oluşturacak kadar olmalı fakat ağrı ve yaralanmaya neden olacak kadar çok kuvvetli olmamalıdır. b. Balistik germeden sakınılmalıdır. Eklemin hareket aralığı sonunda ekstremite zorlamılmamalıdır. Çünkü bu germe refleksini uyarır ve gerilecek kasta refleks fasilitasyon oluşturur. Balistik germe yaralanma ve travmaya neden olabilir. c. Hastalar germe pozisyonunda dokularında bir gerginlik ve çekim hissine kapılmalı fakat kesinlikle ağrı olmamalı.

25 Germe Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler-5
Germe egzersizleri saniye süreyle her kasa 3-5 tekrar olacak şekilde, toplam 20 dakika ve haftada 2 kez yapılmalıdır. a. Bu süre boyunca kastaki gerilim yavaşça azaltılmalıdır. b. Gerilim azalırken, ekstremite veya eklemi biraz daha uzağa hareket ettirilmelidir. Kademeli olarak germe kuvveti azaltılmalıdır

26 Germe Uygulaması Sonrası Dikkat Edilecek Hususlar-1
Germe uygulanan yumuşak dokuya soğuk uygulama yapılır ve bu yapıların uzamış pozisyonda soğumasına izin verilirse germe sonrası kas ağrısını (germe sırasında oluşan mikrotravma nedeniyle oluşan) minimalize eder. Eğer uzamış pozisyonda dokuların soğuması sağlanırsa artmış hareket açıklığı daha uzun sürdürülebilir.

27 Germe Uygulaması Sonrası Dikkat Edilecek Hususlar-2
Kazanılmış hareket açıklığını kullanması için hastanın aktif egzersiz yapması sağlanmalıdır. Antagonistik kasların geriliminde yeni hareket aralığına uygun bir denge sağlanarak fleksibilite artışı, kontrol ve stabilitede sağlanacaktır.

28 Yaşlılarda Germe Egzersizlerinin Faydaları-1
Yaşlanma ile konnektif doku (bağ doku) elastikiyetini kaybeder ve eklem hareket açıklığı (EHA) azalır. American College of Sports Medicine (ACSM) statik germe egzersizleri ile eklem hareket açıklığında artış olduğunu bildirmiştir.

29 Yaşlılarda Germe Egzersizlerinin Faydaları-2
Yaşlılarda germe egzersizleri emin, etkili ve basit tekniklerle öğretilmelidir. Germe ile kazanılan iyi bir postur stres ve yorgunluğu azaltır, gövdenin esnekliğini ve kişinin vücudundan haberdar olmasını sağlar.

30 Yaşlılarda Germe Egzersizlerinin Faydaları-2
Yapılan araştırmalarda pasif germe hareketlerinin, kas hasarına bağlı ağrıların giderilmesinde oldukça etkili bir yöntem olduğu ifade edilmektedir.

31 Germe Egzersizlerine Örnekler-1
Omuz germe Omuzlar önce önden arkaya doğru sonra da arkadan öne doğru döndürerek hareket ettirilir.

32 Germe Egzersizlerine Örnekler-2
Kol germe Ayaklar bir omuz mesafesi, kollar dirseklerden kırılarak, omuz etrafında önden geriye doğru döndürülür.

33 Germe Egzersizlerine Örnekler-3
Göğüs ve vücut germe Kollar arkada bağlı, avuç içleri içe doğru, kollar belden yukarıya doğru kaldırılırken bir yandan göğüs ileri doğru vücut esnetilir.

34 Germe Egzersizlerine Örnekleri-4
Vücut ve bel germe Önce sol kol havaya kaldırılır, vücut yavaşça sağdan dönerek öne doğru, kollar yere değecek şekilde eğilir. Doğrulduktan sonra ters yönde tekrar edilir.

35 Germe Egzersizlerine Örnekleri-5
Boyun germe Ayaklar 1,5 omuz genişliği açık, baş sağdan sola, sonra ters yönde 8'er kez yavaşça döndürülür.

36 Germe Egzersizlerine Örnekleri-6
Sırt germe Kollar önde, göğüs hizasındadır. Avuç içleri kendinize dönük olacak şekilde eller kenetlenir. Eller ve baş ileri sırt ise geriye doğru esnetilir.

37 Germe Egzersizlerine Örnekleri-7
Bel ve sırt germe Ayaklar 1,5 omuz genişliği açık, dizleri kırmadan önce öne sonra sağa ve sola esnenir, doğrularak hareket tekrar edilir.

38 Germe Egzersizlerine Örnekleri-8
Bacak germe Ayakta durarak bir el ile duvardan destek alınır. Önce sağ el ile sağ ayak arkadan tutulur ve hafifçe gerdirilir. Sonra aynı hareket diğer ayak ile yapılır Senior Fitness - 99 year old keep fit teacher - Lesson 1

39 EKLEM HAREKETLERİ Eklemler kemikleri birbirine bağlayan ve hareket etmemizi sağlayan oynak yapılardır. İskelet sistemindeki tüm kemikler eklemler aracılığıyla komşu kemiğe bağlanır ve bu şekilde hem dayanıklılık hem de hareket olanağı sağlanır.

40 EKLEM HAREKETLERİ Eklemi oluşturan kemiklerin uç kısımları ise eklem kıkırdağı adı verilen bir kıkırdak tabaka ile kaplıdır. Bu kıkırdağın yüzeyi çok kaygan ve pürüzsüz olup aradaki eklem sıvısı sayesinde kayganlığı da artmıştır. Hareketli eklemlerin önünde arkasında ve yanında eklem bağları denen eklemin düzenli ve dayanıklı olmasını sağlayan eklem hareketine izin veren yapılar mevcuttur.

41 NORMAL EKLEM HAREKET AÇIKLIĞI ÖLÇÜMLERİ
fleksiyon ekstansiyon Lateral fleksiyon rotasyon boyun 0-45 derece 0-60 derece bel 40-60 derece 20-35 derece derece 3-18 derece

42 NORMAL EKLEM HAREKET AÇIKLIĞI ÖLÇÜMLERİ
ekstansiyon abduksiyon adduksiyon Eksternaal rotasyon İnternal rotasyon omuz 0-45 derece 0-180 derece 180-0 derece 0-90 derece 0-70 derece kalça 0-10 derece

43 NORMAL EKLEM HAREKET AÇIKLIĞI ÖLÇÜMLERİ
fleksiyon ekstansiyon supinasyon pronasyon dirsek 0-145 derece 145-0 derece 0-90 diz 0-140 derece 140-0 derece

44 NORMAL EKLEM HAREKET AÇIKLIĞI ÖLÇÜMLERİ
fleksiyon Plantar fleksiyon ekstansiyon eversiyon Radial deviasyon Ulnar deviasyon El bileği 0-90 0-45 0-70 0-20 0-35 Ayak bileği 0-50

45 EKLEM HAREKET AÇIKLIĞI EGZERSİZ ÇEŞİTLERİ
Pasif EHA: Kısıtlanmamış alan boyunca vücut parçasının tamamen dışarıdan uygulanan bir kuvvet tarafından hareket ettirilmesidir. İstemli kas kontraksiyonu yoktur. Dış kuvvet yerçekimi, makine, başka bir kişi ya da hastanın vücudunun başka bir parçası tarafından uygulanabilir. Aktif EHA: Kısıtlanmamış alan boyunca olan hareket, o eklemi geçen kasın kasılması ile gerçekleştirilir. Aktif asistif EHA: Burada esas hareket ettirici kasların gücü hareketi tamamlamaya yetmediği için manuel ya da mekanik bir dışsal kuvvet yardımcı olarak katılmaktadır.

46 EHA Egzersizlerinin Endikasyonları
Pasif EHA endikasyonları: Akut, inflame bir dokunun olduğu bir bölgede pasif hareket yararlıdır. Aktif hareket iyileşme sürecine zararlı olabilir. Yaralanma ya da cerrahiden sonra inflamasyon genelde 2-6 gün sürmektedir. Hasta vücudunun bir kısmını aktif olarak hareket ettiremediğinde ya da ettirmemesi gerektiğinde, örneğin koma, paralizi ya da tam yatak istirahati durumunda, hareket dış bir güç tarafından sağlanır.

47 Pasif EHA Hedefleri: Temel hedefler immobilizasyonun komplikasyonlarını azaltmaktır. Bunlar arasında kıkırdak dejenerasyonu, adezyon (yapışma) kontraktür gelişimi, dolaşımda yavaşlama gibi komplikasyon ve kayıpları önlemektir.

48 Pasif EHA Genel Hedefleri
Eklem ve bağ dokusu hareketliliğini sağlamak Kontraktür oluşumunu en aza indirmek Kasların elastikiyetini korumak Dolaşıma ve vasküler dinamiklere yardımcı olmak Kıkırdak beslenmesi ve eklemdeki maddelerin difüzyonunu arttırmak Ağrıyı engellemek ya da azaltmak Yaralanma ya da cerrahi sonrası iyileşme sürecine yardımcı olmak Hastanın hareket farkındalılığının korunmasına yardım etmek

49 Aktif ve Aktif Asistif EHA Endikasyonları:
Hasta bir kası aktif olarak kasabildiğinde ve vücudun ilgili kısmını yardımlı ya da yardımsız hareket ettirebildiğinde aktif EHA uygulanır. Hastanın kas gücü zayıf olduğunda ve eklemi istenen açıda hareket ettiremediğinde aktif asistif EHA kullanılır. Dikkatli bir şekilde uygulanarak kasın maksimum seviyede kasılması ve gittikçe güçlenmesi sağlanır. Hasta kontrolünü sağladığında fonksiyonel aktivitelere dönüş için dirençli egzersizlere geçilir. Aktif EHA aerobik programlar için kullanılabilir. Vücudun bir parçası belirli bir zaman için immobilize edildiğinde, aktif EHA immobilize kısmın altında ve üstündeki bölgeler için uygulanarak yeni aktivitelere (ör: koltuk değnekleri ile yürümek) hazırlanmak için kullanılır.

50 Aktif Ve Aktif Asistif EHA Hedefleri:
Aktif hareket için bir kontraendikasyon yoksa, pasif EHA için olan hedeflere aktif EHA ile ulaşılır. Ek olarak istemli kas kontrolü sonucu motor öğrenme ve aktif kas kasılmasının sonucu olarak fizyolojik yararlar da vardır. Hedefler İlgili kasların kasılabilirliğini ve esnekliğini devam ettirmek Kasılan kaslardan duysal geribildirim sağlamak Kemik ve eklem bütünlüğü için uyarı sağlamak Dolaşımı arttırmak ve trombozu önlemek Fonksiyonel aktiviteler için koordinasyon ve motor yetenekleri geliştirmek

51 EHA Egzersizlerinin Sınırlılıkları:
Pasif Hareketin Sınırlılıkları: Gerçek pasif ve gevşek hareketi gerçekleştirmek kas inerve olduğunda ve hasta bilinçli ise zor olabilir. Pasif hareket, kas atrofisini önlemez Gücü ya da dayanıklılığı arttırmaz Dolaşıma aktif, istemli kas kontraksiyonunun olabileceği kadar yardımcı olmaz Aktif Eha'nın Sınırlılıkları: Güçlü kaslar için aktif EHA gücü arttırmaz ya da korumaz. Kullanılan hareket paternleri dışında beceri ve koordinasyonu arttırmaz.

52 EHA egzersizleri için uyarılar ve kontraendikasyonlar:
İyileşme sürecini engellediğinde uygulanmamalıdır. İyileşmenin erken evresinde ağrısız sınırda dikkatli bir şekilde uygulanan hareketin, iyileşme ve erken düzelmeye yardımcı olduğu gösterilmiştir. Fazla ya da yanlış hareketin belirtileri ağrıda artış ve inflamasyondur. Hayatı tehdit edici durumlarda EHA uygulanmamalıdır. Pasif EHA büyük eklemlere ve aktif EHA bileklere ve ayaklara venöz staz ve tromboz formasyonunu minimize etmek için dikkatli bir şekilde başlanmalıdır. Miyokard enfarktüsü, koroner arter by-pass cerrahisi ya da perkütan translüminal koroner anjiyoplasti sonrası, semptomların dikkatli monitörizasyonu kaydı ile üst ekstremitelerin aktif EHA egzersizleri ve sınırlı yürüme genellikle tolere edilmektedir.

53 KAYNAKLAR-1 American College of Sports Medicine Position Stand: Exercise and physical activity for older adults. Med Sci Sports Exerc 1998;30(6): DiPietro L. Physical Activity in Aging: Changes in Patterns and Their Relationship to Health and Function. J., Gerontol, 2001; 56A (Special Issue II): Kırlı N., Yaşlılarda Egzersizin Önemi Akademik Geriatri Kongresi Bildiri Kitabı, Mayıs 2010:91-100, KKTC Baygören S., Fiziksel Aktivite Ve Yaşlanma Geriatrik Hasta Ve Sorunları Sempozyumu Kasım 1998; , İstanbul.

54 KAYNAKLAR-2 Sağlam Z., Ağrılı ve Kısıtlı Omuzda intraartiküler Hyaluroik Asit Etkinliğinin Plasebo Kontrol Grubu ile Karşılaştırılması, uzmanlık tezi, 2004, İstanbul Cinbaş A., Yaşlılarda Egzersiz Uygulamasının Genel İlkeleri, Geriatri 2001:4 (2): 77-84, Üç Farklı Esneklik Antrenmanlarının Dikey Sıçrama Performansı Üzerine Etkileri, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hareket Ve Antrenman Bilimleri Anabilim Dalı Spor Bilimleri Doktora Programı, Doktora Tezi, Kırmızıgil B., 2012, İzmir Denerel, H., N., Statık Ve Dınamık Germe Egzersızlerının Dınamık Denge Üzerıne Akut Etkısı, Ege Ünıversıtesı Tıp Fakültesı Spor Hekımlıgı Anabılım Dalı Tıpta Uzmanlık Tezı, 2011, İzmir Macauley D, Best Tm. Evidence-based Sports Medicine, 2nd Edition, Blackwell Publishing, Montreal Page 2007:37-40,

55 KAYNAKLAR-3 Herbert,R.P.,Gabrıel,M. Effects of streching before and after exercising on muscle soreness and risk of ınjury, Systematic review, BMJ, 2002:325,1-5. .Yaşlı Bakım Teknikerliği Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Dersi 9. Ders Notu – 2011 Erişim Tarihi: Herda TJ, Ryan ED, Smith AE, Walter AA, Bemben MG, Stout JR, ve Cramer JT. Acute effects of passive stretching vs vibration on the neuromuscular function of the plantar flexors. Scand J Med Sci Sports 2009:19(5): İpek D., Özkaya Ö., Sözen H., Tekat A., Pasif Germe Hareketlerinin Sedanterlerde Oluşturulan Gecikmiş Kas Ağrısı Üzerine Etkileri, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2009;7;(1):37-40