SORU ÇÖZME MANTIĞI.

... konulu sunumlar: "SORU ÇÖZME MANTIĞI."— Sunum transkripti:

1 SORU ÇÖZME MANTIĞI

2 Sorunun mantığı “Bana bir problem ve 1 saat verilse bu sürenin 45 dakikasının problemi anlamaya, 10dakikasını çözüm yolları üretmeye, 5 dakikasının çözmeye ayırırım. “Einstein”

3 Uzmanlar tarafından hazırlanan test sorularını kendine has mantığı vardır. Testi çözerken kendi mantığınızla değil, sorunun mantığına göre hareket edilmesi çok önemlidir.

4 Aşağıdakilerden hangisinde yargının nedeni belirtilmemiştir?
A) Ülke toprakları yanlış kullanım yüzünden yok olup gitmektedir. B) Ülkede tarımsal üretimi geliştirmeye yönelik çalışmalar yıldan yıla azalmaktadır. C) Tarıma yeterince önem verilmediğinden bu ülke pamuk sebze ve meyve üretiminde dünya sıralamasında gerilerde yer almaktadır. D) Kimi ülkelerde tarıma dayalı üretimin bilinçli bir biçimde yapılmaması halk sağlığı bakımından tehlike oluşturmaktadır. E) Çevre bilincinin yeterince gelişmemiş olması hava ve su kirliliğine yol açmaktadır. ÇÖZÜM: Bu sorunun seçeneklerinde ilke tarımı ile ilgili bilgiler vardır. Fakat burada bilgiye değil. Cümle yapısına bakarak sebep- sonuç ilişkisi olmayan cümle bulunacaktır. Cevap:B

5 Sorunun hedefini anlayın!
Sorunun amacı, neyi soruduğu, neye dikkat çektiği iyi anlaşılmalıdır.

6 I.Evimin balkonunun arka bahçelere bakarak sonbaharı günü gününe izliyorum.
II.Sonbahar bana her zamankinden daha yakın geliyor. III.Ama yinede yazın üzerimdeki etkilerinden bir türlü sıyrılamıyorum. IV.Adalar Denizi’nin bol yıldızlı gecelerinin tadına varamadan sonbahar geliverdi. Bu parçadaki numaralandırılmış cümlelerin hangisinde yazarın duygularına yer verilmemiştir? A) I. B)II. C)III. D)IV. E)II.ve III. ÇÖZÜM: Burada öğrencinin dikkat etmesi gereken nokta “neye yer verilmediğini..”sorusunun cevabıdır. Bu sorunun cevabı “yazarın duyguları” olacaktır. Dikkat edilmesi gereken ipucu yazarın duyguları kısmıdır. Yani her seçenekte yazarın duygularının katılıp katılmadığına bakılınca Cevap:A

7 Sorularda hiçbir bilginin gereksiz olarak verilmediğini aklınızdan çıkarmayın ve bütün bu bilgileri kullanarak soruyu çözmeye çalışın

8 (I) Romanlar vardır, daha ilk sayfasında olay örgüsünün çekim alanı içine alır okurunu.(II)kan basıncını yükselten heyecanlar yaratır okurda. (III) Kimi romanlar da vardır, dilsel örüntüsüyle okurun aklına olduğu kadar yüreğine de seslenme yolunu seçer. (IV) Romanda özgünlük derinlik, çok yönlülük aranır. (V) daha doğrusu, okurun, okuma eylemine tüm varlığıyla katılımını sağlar. (VI) En yüksek coşkuları, estetik tutkulara dönüştürür. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır? A) II B)III C)IV D)V E)VI ÇÖZÜM: Soruyu çözdünüz cevabı buldunuz Cevap:C Başka bir açıdan bakarsak ve bilgiyi kullanırsak. I içine alır......(ETKEN) II yaratır (ETKEN) III.....seçer (ETKEN) IV aranır (EDİLGEN) V sağlar (ETKEN) VI dönüştürür.(ETKEN)

9 Sadece sorulana dikkatinizi verin!
Her sorunun tek bir hedefi vardır. Siz sadece sorunun hedefine yönelmeli, sadece ne isteniyorsa onu düşünmelisiniz. Bu nedenle sorularda ayrıntı yerine genel bakmalısınız. Ne eksik, nede fazla

10 A) Egemen güç değiştikçe yönetim merkezinin de değiştiği
İslam Devleti’nin başkenti önce Medine, Ali zamanında ise Kûfe idi. Emeviler başkenti Şam’a taşımış,Abbasiler Bağdat’ı kurarak başkent yapmışlardır. Yalnızca bu bilgiye dayanarak İslam Devleti’yle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Egemen güç değiştikçe yönetim merkezinin de değiştiği B) Güçlü bir merkezi otoriteye dayandığı C) Siyasi yönden,zamanının en güçlü devleti olduğu D) Kültürel etkileşim sağlamak istendiği E) Milliyetçilik duygularının güçlü olduğu ÇÖZÜM: Dikkat edilirse İslam Devletleriyle ya da İslam Devlet başkentleri ile ilgili yukarıdaki seçeneklerin tamamı doğrudur. Ancak sorudan önceki paragraf dikkatle incelendiğinde sorunun aslında tek bir hedefinin başkentlerin değişme nedeni olduğu anlaşılmaktadır. Cevap:A

11 Sorulara bütün dikkat verilere okunmalıdır
Sorulara bütün dikkat verilere okunmalıdır. Kişiye 2 yada 3 seçenek birden doğru gibi gözükebilir. Ancak biraz daha dikkatli baktığında bunlardan sadece birinin doğru seçenek olduğu anlaşılır.

12 I.Yöre halkının ve milis güçlerinin Urfa’yı Fransızlara karşı başarıyla savunması
II. İstanbul!un resmen işgal edilmesi ve Mebuslar Meclisi’nin dağıtılması III. İstanbul Hükümeti’nin Amasya Protokolleriyle Kuvay-i Milliye‘yi tanıması Gelişmelerinden hangilerinin ülkede birlik ve beraberliği güçlendirip Ulusal Kurtuluş Savaşı’na katılımı arttığı savunulabilir? A)Yalnız I B)Yalnız II C)Yalnız III D)II ve III E)I,II ve III ÇÖZÜM: Öncelikle doğru cevap “E” ve “D” seçenekleri olarak algılanmaktadır. Burada anahtar kelime ülkede birlik beraberliği artıran gelişmeler olduğundan bölgesel olayları dikkate alınmayacaktır. Bu nedenle CEVAP:D’dir.

13 Hızlı okumak için kelimeleri atlayarak okursanız kaçınılmaz olarak soruyu yanlış anlarsınız.
Hızlı okunduğunda soru kökünü olumlu olarak algılayabilirsiniz. Çünkü beynin soruları olumlu algılama veya o soruyu olumlu olarak tamamlama özelliği bulunmaktadır. Örnek. “hangisi değildir” sözcüğünün “hangisidir” olarak algılanması sorunun cevabını değiştirir.

14 Soruları somutlaştırmaya çalışın çözümlerin daha kolay olacağını gereceksiniz.

15 Sert ünsüzler fıstıkçısahap
H2SO4 (Sülfirik asit) Hasan 2 Sevgili Osman 4 F=m.a (Fizik dersinde temel dinamik formülü) F=m.a, dayım dedi Sema her derda deva ÖF=am.an, dayım dedi Sema her derda deva

16 Uzun paragraflı sorularda soruyu ve seçenekleri okumadan önce paragrafla ilgili sorulan soruları okuyun. Bu sorular size, paragrafı hangi açıdan değerlendirmeniz gerektiği konusunda fikir verecektir.

17 Eğitim ve dil birbiriyle yakından ilgili alan
Eğitim ve dil birbiriyle yakından ilgili alan. Kuşkusuz tek amacı eğitim değildir;ama eğitimi dilsiz gerçekleştiremezsiniz. Bu yüzden eğitici yayınların dili, açık seçik, doğru ve seslendiği kitlenin düzeyine uygun olmalıdır. Bu koşullara sahip olmayan bir kitap, içindeki bilgiler bakımından ne kadar yararlı oluda olsun, işlevini yerine getiremez. Aktarılmayan, anlaşılmayan bilgi de bir bakıma yok sayılır. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? Soruyu önce okursak okuduğumuz paragrafın anafikrini bulmamız gerektiğini hemen fark ederiz.

18 Sorularda ip uçunu yakalamayı öğrenin
Sorularda ip uçunu yakalamayı öğrenin. Bunlar koyu renk puntoyla yazılmış olabildiği gibi “tırnak içinde” verilmiş ya da altı çizili olarak ifade edilmiş olabilir. Örnek 1: Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de lâik anlayışın yerleşmesindeki aşamalardan bir değildir? Örnek 2: Geniş alanlarda karaların alçalıp yükselme hareketine “epirojenez” denir. Epirojenez oluşumunda aşağıdaki etmenlerden hangisinin rolü olamaz ?

19 Diğer ip uçları ise: her zaman, hiçbir zaman, iç içe, yan yana olmaz, değildir, vardı, yoktur, zaman zaman, bütün, eş değer, birden fazla, birbirine benzer, ana düşünce, yan düşünce, genellikle, asla, çoğu zaman gibi kelimelerdir.

20 Aşağıdakilerden hangisinin çağdaşlaşmaya
ÖRNEK SORU 1: Aşağıdakilerden hangisinin çağdaşlaşmaya etkisinin diğerlerinden daha az olduğu söylenebilir? ÖRNEK SORU 2: Yukarıdakilerden hangisi genellikle iklim değişikliği sebebi olarak kabul edilir? ÖRNEK SORU 3: Bu parçaya göre Orhan Kemal için aşağıdakilerden hangisi asla söylenemez?

21 Soru çözerken kelimelerin anlamını bilmiyorsanız sakın o şıkkı elemeyin.
Anlamını bilmediğiniz kelime her şeyi değiştirir.

22 Orojenez sırasında tortul katmanların sertleşen kısınlarında faylar oluşur.
Aşağıdakilerden hangisi fay hatlarının bulunduğu alanların ortak özelliği olamaz? A)Akarsuların akınlarının çok olması B)Sıcak su kaynaklarının olması C)Sık sık deprem oluşması D)Horst ve grabenlerin oluşması E)Volkanik aktivitenin oluşması ÇÖZÜM: Burada “HORST ve GRABEN” anlamı bilinmiyorsa “D” seçeneği elenemez

23 Soru çözerken önemli kelimelerin altını çizmek yararlı olabilir.
Kelimeleri çizerken soru ikinci kez okunabilecek biçimde çizilmelidir.

24 ÖNERİLEN “Masalları, yalnızca bir hareket noktası, bir atlama tahtası olarak alıp onun geleneklerine tutsak olmadan , onu taklit etmeden, çağımıza getirilerek yepyeni yapıtlar yaratma yolunu, çağdaş yazarın, halk masalından en olumlu yararlanma yolu sayarım.” Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada savunulan görüşe uymaz?

25 ÖNERİLMEYEN “Masalları, yalnızca bir hareket noktası, bir atlama tahtası olarak alıp onun geleneklerine tutsak olmadan , onu taklit etmeden, çağımıza getirilerek yepyeni yapıtlar yaratma yolunu, çağdaş yazarın, halk masalından en olumlu yararlanma yolu sayarım.” Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada savunulan görüşe uymaz?

26 Bazı sorularda cevapların hepsi doğrudur ve sizden istenen en doğru cevabı bulmanızdır.
Bu nedenle iyice düşünmeden ve bütün seçenekleri okumadan şıkkı işaretlememe konusunda kendiniz eğitin.

27 Vatandaşlık duygusunun önem kazanması Ulusal egemenliğin sağlanması
Türkiye’de seçmen yaşına gelmiş her Türk vatadaşı dini ve mezhebi ne olursa olsun oy kullanma hakkında sahiptir. Bu durumun; Vatandaşlık duygusunun önem kazanması Ulusal egemenliğin sağlanması Laik yönetime geçilmesi gelişmelerinden hangilerine doğrudan ortam hazırladığı söylenemez? A)Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I,II ve III ÇÖZÜM: Soruda verilen bütün öncüller doğru olarak görülmektedir. Fakat anahtar keline “doğrudan” olduğu için seçenekler buna göre değerlendirilmelidir. Buna göre CEVAP:C’dir.

28 Öncüllü sorular birbirine çok yakın, çeldiricilerin seçeneklerin bulunduğu sorulardır.
Bu sorularda kavramların iyi anlaşılabilmesine yönelik bilgiyi analiz, akıl yürütme, yorumlama becerileri ve dikkat ölçülür. Kısaca öncüllü sorular soru kökünde istenilene varabilme gücünü ölçen sorulardır.

29 Öncüllü sorularda; Önce paragraf/metin okunur Sonra soru okunur Sonrada öncüller/önbilgiler okunur. Öncüller okundukça yanlarına işaretleme yapılarak eleme yöntemi kullanılmalıdır. İşaretleme yöntemi ile seçenekler okunurken öncüllerin tekrar tekrar okunmasının önüne geçilebilir.

30 Buna göre Güney Cephesi’nde; I. Genel + II. Sınırlı -
Kurtuluş Savaş’ında Güney Cephesi’nde Kuvay-ı Milliye birlikleri dışardan herhangi bir yardım almadan Fransızlara karşı savaşmış ve galip gelmişlerdir. Buna göre Güney Cephesi’nde; I. Genel + II. Sınırlı - III. Psikolojik - savaş türleriden hangilerinin uygulandığı söylenebilir? A)Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III ÇÖZÜM: Öncüllerdeki işaretlemememize göre CEVAP:A

31 Cevabı bulabileceğinizden emin olursanız seçenekleri eleyerek cevabı bulma tekniğini uygulayın.
Seçenekleri iki seçeneğe düşürmüş ve karar veremiyorsanız iki noktaya dikkat ederek cevabı bulmaya çalışın.

32 1. İki seçenek birbirine benziyorsa, büyük ihtimal ikisi de doğru cevap değildir.
Aşağıda verilen taşlardan hangisi oluşumu itibariyle diğerlerinden farklıdır? A) Taş kömürü B) Linyit C) Mercan Kaya D)Tebeşir E) Elmas ÇÖZÜM: A ve B seçenekleri kömür cinsi olduğu için birbirine benziyor ve doğru cevap olama olasılıkları çok düşük. Cevap:E

33 2. İki seçenek birbirinin zıttıysa, bunlardan birinin doğru cevap olma ihtimali çok yüksektir.
Hammaddesi bol olan ürünlerin , sanayi kuruluşları Türkiye’de yaygındır. Aşağıdaki endüstri kollarından hangisi yukarıdaki genellemeye uymaz? A)Şeker ve yağ sanayi B)Pamuklu ve yünlü dokuma sanayi C)Un ve Unlu mamuller sanayi D)Kereste sanayi E)Boraks İşletmeleri ÇÖZÜM: İlk dört seçenek BİTKİ ‘LERDEN elde edilen ürünlerin sanayi çeşitleri E seçeneği ise MADEN cinsinden CEVAP: E

34 Yanlış seçenekleri elemek sizi daha kolay çözüme yaklaştırır.
Test çözerken cevap olamayacak seçenekleri tespit etmeniz diğer bir deyişle yanlış olduğuna emin olduğunuz seçenekleri belirlemeniz, sizi çözüme daha kolay ulaştıracaktır.

35 I. 3x-5=8-x II.4x=13 Yukarıdaki denklemler özdeştir. II. Denklemi elde etmek için I. Denklem üzerimde aşağıdaki işlemlerden hangisi yapılmalıdır? A) İki yanına x+5 eklenmelidir. B) İki yanına x-5 eklenmelidir. C) İki yanına 5-x eklenmelidir. D)Sol yanına x, sağ yanına 5 eklenmelidir. E)Sol yanına-x, sağ yanına -5 eklenmelidir. İlk bakıldığında zor bir soru değil mi? ÇÖZÜM: Bu soruda simetriyi görebilme ve analiz edebilme yeteneğini ölçen basit bir soru; işlem yapmaya gerek yoktur. Seçenekleri eleyerek çözdüğümüz sorulardan biridir. A seçeneğini dener misiniz. Ne kadar kolay 3+7=1+9 CEVAP:A

36 KAYNAKÇA http://www.rehberliksitesi.com/

37 HAZIRLAYAN HAZIRLAYAN: Neşe SAKARYA
Eskişehir Muzaffer Çil Anadolu Lisesi

38 TEŞEKKÜR Derslere göre soru örneklerinin hazırlanmasındaki yardımlarından dolayı Eskişehir Muzaffer Çil Anadolu Lisesi Öğretmenlerine teşekkür ederim.