GERİATRİK SENDROMLAR Prof. Dr. TANJU BEĞER.

... konulu sunumlar: "GERİATRİK SENDROMLAR Prof. Dr. TANJU BEĞER."— Sunum transkripti:

1 GERİATRİK SENDROMLAR Prof. Dr. TANJU BEĞER

2 Geriatrik Sendromlar Üriner ve fekal inkontinans Bası yaraları
Polifarmasi Düşmeler Senkop Deliryum

3 Üriner İnkontinans Yaşlılarda; Toplum içinde yaşayan  %15-30
Hastanede kalan %30 Bakım evlerinde kalan %50 K/E=2/1 “Yaşlanmanın bir sonucudur” düşüncesi doğru değildir.

4 Kontinansa yaşın etkisi

5 Yaşlanmaya bağlı değişikliklerin hiçbiri tek başına inkontinans nedeni değildir, fakat her biri kolaylaştırıcıdır Patolojik, fizyolojik ve farmakolojik nedenler de inkontinans riskini artırır

6 Üriner inkontinans nedenleri
Geçici nedenler

7 Üriner inkontinansa neden olan ilaçlar

8 Üriner inkontinans nedenleri
Kalıcı nedenler

9 Detrusor Overactivity (Urge Inkontinence)
Nedenleri: Klinik: Tedavi:

10 Outlet Incompedence (stress incontinence)
Nedenleri: Klinik: Tedavi:

11 Outlet Obstruction Nedenleri: Klinik: Tedavi:

12 Detrusor Underactivity (Overflow Incontinence)
Nedenleri: Klinik: Tedavi:

13 Fekal İnkontinans Sıklık: %3-18 Sebep: Yaşa bağlı değişiklikler mi?
Anal sifinkteri etkileyen hastalıkların yaşlıda sık görülmesi mi? Fİ’sı olanların %40’ın da sfinkter basıncı (N) %80’nin de nörolojik hastalık, DM, demans, travma, cerrahi girişim var

14 Fekal inkontinans nedenleri

15 Fekal inkontinans Tanı: İlk önce fekal impactiona bağlı taşma inkontinansı ile anal sifinkter fonk. bzk ayırt edilmeli Anamnez, FM, geçirmiş olduğu hastalıklar Rektal tuşe her hastaya yapılmalı Anorektal manometre

16 Fekal inkontinans Tedavi:

17 Bası Yaraları Hastaneye başvuran veya hastanede yatan hastaların %10-20 bası yarası Hastaneye yattıktan sonra ilk 2 hafta içinde Mortalite: %18 Komplikasyonları: sepsis, osteomiyelit, hastanede yatma süresi ve tedavi masraflarının artması

18 Bası Yaraları- Risk faktörleri

19 Pressure (Basınç)

20 Friction (Sürtünme)

21 Shearing (Makaslama) Maceration (Nemlilik)

22 Bası noktaları

23 Bası Yaraları- Klinik Evreleme
Evre 1: Eritem- hiperemi (reversibl) Evre 2: Epidermis ve/veya dermisi tutan yüzeyel ülser,bül (reversibl) Evre 3: Bütün deri tabaksı kaybolur, derin krater şeklinde ülser fasyaya kadar uzanır Evre 4: Kemik ve destek dokulara kadar uzanan nekroz, doku kaybı vardır. Mortalite yüksektir.

24

25

26 Bası Yaraları- Tedavi

27 Senkop Geçici, ani bir şuur kaybıdır Hastalık değil, semptomdur
Serebral kan akımının, beyin oksijenlenmesinin azaldığı durumlarda görülür Vakaların %33’de tekrar eder

28 Senkop nedenleri

29 Düşmeler Normal bir yürüme ve denge için; Sağlam duyusal uyarılar,
Santral integrasyon Motor cevap >65 yaş %30 Düşmeye neden olan faktörler; İntrensek faktörler Ekstrensek faktörler

30 Düşmeler – İntrensek faktörler

31 Düşmeler –Ekstrensek faktörler

32 Düşmeyi Artıran Risk Faktörleri
Yaş ve dişi cinsiyet İnkontinans Kas Güçsüzlüğü Depresyon Düşme Öyküsü Ortostatik Hipotansiyon Yürüme Problemleri KognitifFonksiyon Bozuklukları Denge Problemleri Görme Problemleri Yardımcı Cihaz Kullanımı İnme Hikayesi Artrit ≥4 İlaç Kullanımı Günlük Yaşam Aktivitelerinde Bozulma

33 Ayrıntılı Düşme Değerlendirme
Hikaye Düşmenin Özellikleri Tbbi-Cerrahi Hikaye İlaçlar Sosyal Yaşantı Sistemlerin Gözden Geçirilmesi Nörolojik Kardiyovasküler Kas İskelet Genito Üriner Fizik Muayene Vital Bulgular Baş ve Boyun Ekstremiteler Nörolojik (Denge-Yürüyüş) Tarama Testleri MMSE GDS Up&Go-MD Görme Keskinliği Biyokimya-Radyoloji

34 Düşmeler –Değerlendirme
Anamnez: Düşme sırasındaki aktivite, eşlik eden semptomlar, ilaç ve medikal anamnez Fizik muayene Görme ve işitme muayenesi KVS (ortostatik hipotansiyon,aritmi) Ekstremiteler Mental durum Denge ve yürüme (get up and go, Romberg) Nörolojik muayene Labaratuar

35 Deliryum (akut beyin sendromu)
Hastalıkların gidişatı sırasında herhangi bir noktada ortaya çıkabilen, kognitif fonksiyon ve dikkatin akut bozulmasıdır

36 Deliryum- Risk faktörleri

37 Deliryum- Risk faktörleri

38 Deliryum - Klinik Ani başlangıç Bilinç bozukluğu Uyanıklıkta azalma
Zaman ve yer oryantasyonunda bozulma Motor aktivitede ↑ (çekme, yakalama, huzursuzluk) Dikkat bozukluğu ve dikkati bir noktada toplamada güçlük Düşünce dağınıklığı Hafıza bozukluğu (yeni öğrenilen) Halüsinasyon, illüzyon, yanlış yorumlama Gün içinde dalgalanmalar gösterme EEG’de jeneralize yavaş dalga

39 Deliryum - Tanı Demans ve depresyondan ayırımı güç olabilir
Anamnez hasta yakını veya bakıcıdan alınır Tablonun başlangıcı, süresi, gidişi,hastanın yaşam şekli Altta yatan hastalığın olması

40 Deliryum - Tedavi

41 Polifarmasi İlaç yan etkisi sıklığı: İlaç sayısı>5  %4  %25

42 Yaşlı Bireylerde İlaç Kullanımı
İlaç sayısı

43 Yaşlıda ilaç yan etkisini artıran faktörler
Yaşlanmayla sistemlerde m.g. değişiklikler İlaçların farmakokinetik ve farmakodinamiğinde m.g. değişiklikler Komorbidite Uyum güçlüğü Kümülatif ilaç etkileşimleri İlaç-ilaç etkileşimi İlaç- hastalık etkileşimleri

44 BESLENME Yetersiz ve dengesiz beslenme yaşlı için ölüm nedenidir.
Yaşlıda beslenme yetersizliğinin nedenleri: Tat ve koku duyusundaki azalma Kötü ve bakımsız dişler veya eksikliği Demans Depresyon Kronik hastalıklar Ekonomik veya sosyal nedenler

45 BESLENME