Türkiye Enerji Piyasası, 4562 ve 4628 /6446 sayılı Kanun ile Sanayi Bölgelerinin Faaliyetleri Muhsin ERSOY Başkan Danışmanı OSBÜK Eğitim Programı Nisan.

... konulu sunumlar: "Türkiye Enerji Piyasası, 4562 ve 4628 /6446 sayılı Kanun ile Sanayi Bölgelerinin Faaliyetleri Muhsin ERSOY Başkan Danışmanı OSBÜK Eğitim Programı Nisan."— Sunum transkripti:

1 Türkiye Enerji Piyasası, 4562 ve 4628 /6446 sayılı Kanun ile Sanayi Bölgelerinin Faaliyetleri
Muhsin ERSOY Başkan Danışmanı OSBÜK Eğitim Programı Nisan 2013

2 Türkiye Ekonomisi - Dünya Ekonomileri

3 EPDK Görevleri EPDK, elektrik, doğal gaz petrol ve LPG piyasasının düzenleyicisi ve denetleyicisidir. EPDK’nın hedefleri: Mali açıdan güçlü, istikrarlı ve rekabetçi enerji piyasalarının oluşturulması. Enerjinin tüketicilere yeterli düzeyde, kesintisiz. kaliteli ve ekonomik olarak sunulmasının sağlanması Sürdürülebilir bir enerji altyapısının kurulması ve işletilmesi.

4 Enerji Sektörü Türkiye’nin Lokomotifi
Ülkemizin kalkınmasında daha önce tekstil, inşaat ve otomotiv gibi sektörler lokomotif rol oynarken artık bu rolü enerji sektörü üstlenmiştir. Sanayi üretimindeki büyüme oranı içerisinde en yüksek payı enerji sektörü almaya başlamıştır. Sanayi üretimi geçen yılın şubat ayına göre yüzde 4.4 oranında artarken bu oranın alt sektörlerdeki dağılımına baktığımızda en büyük artış yüzde 11.4 oranı ile enerji sektöründen gelmiştir.

5 Enerji Köprüsü Türkiye

6 ELEKTRİK PİYASASI

7 Kişi Başı Elektrik Üretimi

8 Türkiye - Kişi Başı Elektrik Tüketimi
2010 yılı: kWh/kişi 2011 yılı: kWh/kişi 2012 yılı: kWh/kişi

9 Elektrik Piyasası Reformu
Strateji Belgesi YİD Kanunu (No: 3996) Elektrik Piyasası Kanunu (No: 4628)8) Yenilenebilir Enerji Kanunu (YEK) (No:5346) YEK Değişikliği (No: 6094) Özel sektörün elektrik faaliyeti Kanunu: 3096 Strateji Belgesi Gün öncesi piyasası-Teminat mekanizması DUY Nakdi uygulama F-BSR Yİ Kanunu (No : 4283) 1984 1994 1997 2001 2003 2004 2005 2006 2008 2009 2010 2011 2013 Özel sektöre dağıtım ve üretim, dağıtım işletmeciliğinin önü açıldı. Dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesi başlangıcı 42 küçük HES siözelleştirilmesi EPDK Mali Uzlaştırma Ve Serbest tüketici Tebliği TEK EÜAS % 100 Liberalleşme (özelleştirme+ Piyasa mekanizmaları) Strateji Belgesi uygulaması TEDAS TEAS TEİAS TETAS

10 (YÜKSEK-DÜŞÜK SENARYO)
TALEP TAHMİNLERİ (YÜKSEK-DÜŞÜK SENARYO) GWh GWh Explore Turkey, 2012

11 Elektrik Sektörü Toplam Finansman İhtiyacı
yılları arasında işletmeye geçeceği değerlendirilen yaklaşık MW’lık kapasitenin finansman ihtiyacı olmadığı varsayılmıştır.

12 DOĞAL GAZ PİYASASI

13 Doğal Gaz Piyasa Yapısı
Piyasa açıklık oranı %80’nin üzerinde, Serbest tüketici limiti 300 bin m3(2012), Dağıtım bölgeleri (İhalesi yeni yapılan) için 15 milyon m3 /yıl, Doğal gaz toptan satış fiyatları taraflar arasında serbestçe belirlenmekte, Doğal gaz ithalat ve ihracatının tam rekabete açılması hedeflenmekte, AB ile tam uyumlu bir piyasa yapısı planlanmakta,

14 Ulusal Doğal Gaz Tüketim Tahmini ve Gerçekleşme Değerleri (Sm3)
Yıllar Tahmin Gerçekleşme Sapma Yüzdesi Bir Önceki Yıla Göre Tüketim Değişimi 2004 - % 4,00 2005 % 6,00 2006 % 2,93 2007 - % 2,22 2008 - % 1,69 2009 % 0,63 2010 % 1,11 2011 % 13,19 2012 -

15 Doğal Gaz Boru Hatlarımız
14 BCM 6.6 BCM Azerbaycan Rusya Fed (6 BCM+ 8 BCM) Rusya Fed (Mavi Akım) 16 BCM Turkmenistan 16 BCM LNG (Cezayir +Nijerya) 5.2 BCM Iran 10 BCM Irak 10+ BCM ? Mısır? Mevcut Hatlar (Plateau Period) Muhtemel Gaz Kaynakları

16 PETROL PİYASASI

17 Petrol Piyasası Lisans Verileri
Lisans Türü Sayısı Bayilik 12855 Taşıma 110 Dağıtıcı 53 Depolama 108 Madeni yağ 296 Serbest kullanıcı İhrakiye teslimi 62 İletim 27 Rafinerici 6 Toplam 13570

18 Petrol Boru Hatlarımız
IRAQ GEORGIA BULGARIA GREECE SYRIA Ankara Karaman Konya Eskişehir İstanbul Batman Kırklareli Aliağa Zonguldak Afyon Şanlıurfa Gaziantep Diyarbakır Şırnak Ardahan Adıyaman Bayburt Sivas Amasya Kayseri Yozgat Malatya Kırşehir Nevşehir Muğla Kırıkkale Kars Ordu Trabzon Gümüşhane Artvin Ceyhan Mardin Aksaray Kahramanmaraş İzmir Turgutlu İskenderun Bartın Antalya Edirne Erzincan Erzurum Horasan Bursa Sakarya Çanakkale Samsun Şelmo A B C D F A : I. KERKUK-CEYHAN CRUDE OIL PL 40" KM B : II. KERKUK-CEYHAN CRUDE OIL PL 46" KM C : BAKU TBILISI CEYHAN CRUDE OIL PL 30"-42"-46“ KM MTA CAPACITY D : BATMAN-DORTYOL CRUDE OIL PL 18“ KM MTA CAPACITY E : CEYHAN-KIRIKKALE CRUDE OIL PL 24" KM MTA CAPACITY F : SELMO-BATMAN CRUDE OIL PL 6"-9 5/8"-12“ KM MTA CAPACITY E 71 MTA CAPACITY A : I. KERKUK-CEYHAN CRUDE OIL PL " KM B : II. KERKUK-CEYHAN CRUDE OIL PL " KM C : BAKU TBILISI CEYHAN CRUDE OIL PL 30"-42"-46“ KM MTA CAPACITY D : BATMAN-DORTYOL CRUDE OIL PL “ KM MTA CAPACITY E : CEYHAN-KIRIKKALE CRUDE OIL PL 24" KM MTA CAPACITY F : SELMO-BATMAN CRUDE OIL PL 6"-9 5/8"-12“ KM MTA CAPACITY 71 MTA CAPACITY

19 ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ PROJELERİ
NABUCCO Nabucco Projesi, Hazar Havzası, Orta Doğu ve Mısır doğal gazının Türkiye ve Doğu Avrupa üzerinden Avrupa pazarlarına taşınması projesidir. Yaklaşık km uzunluğunda olması beklenen boru hattının, Gürcistan-Türkiye veya İran-Türkiye sınırından başlaması ve Avusturya Baumgarten’da sonlanması planlanmaktadır. Kapasitesi 31 bcm olarak öngörülen boru hattının toplam maliyetinin ise yaklaşık 8 milyar Avro olacağı tahmin edilmektedir. NABUCCU ORTAKLIK YAPISI BOTAS (Türkiye) 16,67% Bulgarian Energy Holding (Bulgaristan) MOL (Macaristan) OMV (Avusturya) TRANSGAZ (Romanya) RWE (Almanya) Hükümetler arası anlaşma ve Proje Destek Anlaşmaları imzalandı.

20 ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ PROJELERİ
TRANS-ANADOLU DOĞAL GAZ BORU HATTI Proje 17 Kasım 2011 tarihinde düzenlenen 3. Karadeniz Enerji ve Ekonomi Forumu’nda ilan edilmiştir. 26 Aralık 2011 tarihinde ise Türkiye ve Azerbaycan arasında bir anlaşma imzalanarak boru hattını inşa edecek ve işletecek şirketin kurulmasına karar verilmiştir. Azerbaycan’dan Avrupa’ya Türkiye üzerinden doğal gaz taşınması, Gaz Tedariği: Shah Deniz II, Planlanan kapasite: bcm/yıl, Beklenen maliyet: USD 5-7 milyar, Faaliyete geçme: 2017.

21 LPG PİYASASI

22 LPG Piyasası Lisans Verileri
Lisans Türü Sayısı LPG Dağıtıcı 72 LPG Depolama 81 LPG Taşıma 44 LPG Oto gaz Bayilik 9751 LPG Tüpü İmalatı 11 LPG Tüpü M. Tamiri Bakımı 114 Toplam 10073

23 Dünyada LPG Kullanımı Türkiye Güney Kore’den sonra en çok oto gaz tüketilen ülke! 2009 WLPG raporu

24 Düzenlenen piyasalar ve Sonuçlar…
Türkiye Dünya enerji kaynaklarının üretim ve tüketim noktaları arasında bulunmaktadır ve enerji ticaret merkezi olma konumundadır, Hızla büyüyen bir iç pazara, milli gelire, ihracata ve genç nüfusa sahip olan ülkemizde elektrik enerjisi talebi her yıl yüzde 7-8 oranlarında artmaktadır, Üstelik, enerjide daha rekabetçi ve serbest bir piyasa oluşturulmasına yönelik siyasi irade ve işleyen piyasa kanunları bulunmaktadır, Doğal Gaz ithalatının serbest bırakılması ile Türkiye önemli bir gaz ticaret merkezi haline gelecektir ve bu kapsamda, transit iletime ilişkin mevzuat çalışmalarının tamamlanması beklenmektedir. Türkiye, dünya genelinde enerji yatırımı yapmak için en uygun ülkelerdendir.

25 Yeni Elektrik Piyasası Kanunu

26 4562 Sayılı OSB Kanunu Alt yapı tesisleri kurma, kullanma ve işletme hakkı Madde 20 – OSB’lerin ihtiyacı olan elektrik, su, kanalizasyon, doğalgaz, arıtma tesisi, yol, haberleşme, spor tesisleri gibi alt yapı ve genel hizmet tesislerini kurma ve işletme, kamu ve özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını yapma, üretim tesisleri kurma ve işletme hakkı sadece OSB’nin yetki ve sorumluluğundadır. Ancak, atıkların ortak arıtma tesisinin kabul edebileceği standartlara düşürülmesi amacıyla münferiden ön arıtma tesisi yapılması gerekir. OSB’de yer alan kuruluşlar, alt yapı ihtiyaçlarını OSB’nin tesislerinden karşılamak zorundadır. OSB’nin izni olmaksızın alt yapı ihtiyaçları başka bir yerden karşılanamaz ve bu amaçla münferiden tesis kurulamaz. Bu kuruluşlar kendilerine tahsis edilen alt yapı kullanma hakkını başka kuruluşlara devir ve temlik edemez ve başkalarının istifadesine tahsis edemez. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte düzenlenir.

27 4628 ve Yeni 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu / OSB
Organize sanayi bölgelerince yürütülebilecek faaliyetler (MADDE 13) (1)12/4/2000 tarihli ve 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanununa göre kurulan organize sanayi bölgeleri tüzel kişiliklerinden Kurumun yönetmelikle belirleyeceği şartları sağlayanlar 6102 sayılı Kanun hükümlerine göre şirket kurma şartı aranmaksızın, onaylı sınırları içerisinde, Kurumdan üretim ve/veya dağıtım lisansı alarak üretim ve/veya dağıtım faaliyetlerinde bulunabilir. (2) Dağıtım lisansı sahibi olmayan organize sanayi bölgesinin onaylı sınırları içindeki dağıtım faaliyeti, ilgili dağıtım şirketi tarafından yürütülür. Bu durumdaki organize sanayi bölgeleri, katılımcılarından dağıtım bedeli talep edemez, katılımcılarının serbest tüketici olmaktan kaynaklanan haklarını kullanmalarına ve elektrik piyasalarında faaliyet göstermelerine engel olamaz. (3) Dağıtım lisansı sahibi organize sanayi bölgesi katılımcılarından serbest tüketici sınırını aşan tüketiciler, tedarikçilerini seçme hakkını, organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğine dağıtım bedeli ödemek kaydıyla kullanabilir.

28 4628 ve Yeni 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu / OSB
(4) Organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğinin üretim veya dağıtım lisansı alması için sağlaması gereken özel şartlar, lisans alınmasına ilişkin usul ve esaslar, ürettiği veya serbest tüketici sıfatıyla temin ettiği elektrik enerjisinin; katılımcılarının kullanımına sunulmasına, dağıtım bedellerinin belirlenmesine, organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğinin bu madde kapsamında gerçekleştirebileceği faaliyetlere ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir. (5) Dağıtım lisansı sahibi organize sanayi bölgesinin onaylı sınırları içerisinde olup, bedelsiz olarak veya sembolik bedelle TEDAŞ’a devredilen dağıtım tesislerinin mülkiyeti ve işletme hakları Kurul tarafından belirlenecek süre içerisinde devir tarihinden itibaren yapılan yatırım tutarlarının finansal maliyetlerinin eklenmesiyle bulunacak olan bedelle ilgili organize sanayi bölgesine devredilir. (6) Organize sanayi bölgesi tüzel kişiliği, katılımcılarının elektrik ihtiyacını karşılamak amacıyla tüketim miktarına bakılmaksızın serbest tüketici sayılır.

29 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ne değiştirdi ?

30 Yeni Elektrik Piyasası Kanunu?
4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu, elektrik sektörünün ve piyasasının dinamik yapısına uyum amacıyla 2001 yılından beri 8 kez değiştirilmiş ve Kanun mevcut haliyle çok karmaşık hale gelmiş ve köklü değişiklik yapma ihtiyacı doğmuştur. Bu bakımdan Kanun 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu adıyla yeniden yazılmış ve TBMM tarafından kabul edilmiştir.

31 Yeni Kanun Değişikliği
Mevcut Kanun TEİAŞ Sistem İşletmecisi Piyasa İşletmecisi Taslak Kanun TEİAŞ EPİAŞ Sistem İşletmecisi Piyasa İşletmecisi

32 Yeni Kanun Değişikliği
Önlisans Uygulaması: Üretim tesislerine yönelik olarak, tüm idari ve bürokratik iş ve işlemlerin tamamlanması veya tesisin kurulacağı sahanın mülkiyet veya kullanım hakkının elde edilebilmesi amacıyla lisanstan önce 24 aylık süre için verilmek üzere önlisans uygulaması getirilmektedir. Henüz sonuçlandırılmamış üretim lisansı başvuruları önlisans başvurusu olarak kabul edilecektir.

33 Yeni Kanun Değişikliği
Otoprodüktör lisansı kaldırılıyor, ancak; Üretim lisansı sahibi tüzel kişilerin tesislerinde ürettiği enerjiyi iletim veya dağıtım sistemine çıkmadan kullanması kaydıyla (aynı barada olması) sahip olduğu, kiraladığı, finansal kiralama yoluyla edindiği veya işletme hakkını devraldığı tüketim tesislerinin ihtiyacını karşılamak için gerçekleştirdiği üretim, nihai tüketiciye satış olarak değerlendirilmez. Otoprodüktör lisansı sahibi tüzel kişilere, mevcut lisanslarındaki hakları korunarak bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren altı ay içerisinde resen ve lisans alma bedeli alınmaksızın üretim lisansı verilir.

34 Yeni Kanun Değişiklikleri
Hali hazırda serbest tüketicilere satışlar; üretim, toptan ve perakende satış lisansı sahipleri yoluyla yapılmaktadır. Serbest tüketici limitinin her yıl indirilmesi suretiyle Strateji Belgesinde belirtildiği üzere 2015 yılında tamamen sıfır olması öngörülmektedir. Mevcut Toptan Satış ve Perakende Satış lisansları resen ve bedelsiz olarak tedarik lisanslarına dönüştürülecektir. Toptan Satış Lisansı Tedarik Lisansı Perakende Satış Lisansı

35 Yeni Kanun Değişiklikleri
Mevcut kanunda; lisanssız üretim kapsamında 500 kW ve altı kurulu gücünde yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olan elektrik üretimi yeni kanunda 1 MW’a yükselmektedir. Aynı şekilde kurulu gücü 50 kW ve altında olan mikrokojenerasyon tesislerinin kurulu güç sınırı 100 kW’a çıkmaktadır. 1 MW 0,5 MW 50 kW 100 kW

36 Yeni Kanun Değişiklikleri
Kamulaştırma kararları ve işlemleri mevcut kanunda EPDK tarafından yapılırken yeni kanunda; Önlisans veya lisans sahibi özel hukuk tüzel kişilerin, önlisans ve lisansa konu faaliyetleri için gerekli olan kişilerin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar, Hazineye ait taşınmazlar dışındaki kamu kurum veya kuruluşlarına ait taşınmazlar ve Hazinenin mülkiyetindeki veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar üzerinde irtifak hakkı tesisi, kullanma izni verilmesi veya kiralama yapılabilmesine ilişkin talepleri Kurum tarafından değerlendirilecek ve uygun görülmesi hâlinde Kurul tarafından kamu yararı kararı verilecek, Kamulaştırma işlemleri ise üretim lisansı sahibi şirketler için Maliye Bakanlığı, dağıtım lisansı sahibi şirketler için ise TEDAŞ tarafından yapılacaktır.

37 Sonuç “Serbest piyasa oluşumu; rekabet olgusunun yerleştiği, özelleştirmede nihai hedeflere ulaşıldığı ve piyasanın kendi kendisini yönettiği ve piyasaların gözlendiği ancak karışılmadığı bir mekanizma kurulduğunda tamamlanmış olacaktır.”

38 Elektrik İletim/Dağıtım Şebekelerine OSB’lerin bağlantıları, Sistem kullanım ve bağlantı anlaşmaları uygulamaları Muhsin ERSOY Başkan Danışmanı OSBÜK Eğitim Programı Nisan 2013

39 İletim sistem kullanım ve bağlantı anlaşmaları, cezai şartlar.
Sunum planı Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik çerçevesinde şebeke bağlantıları, İletim sistem kullanım ve bağlantı anlaşmaları, cezai şartlar.

40 OSB’lerin Elektrik Sistemlerine Bağlantısı (Yönetmelik 12. madde)
(1) Organize Sanayi Bölgeleri; a) Mülkiyeti, işletme ve bakımı kendisine veya TEİAŞ’a ait transformatör/transformatörler ile iletim sistemine iletim gerilimi seviyesinden, b) TEİAŞ’ın Transformatör Merkezlerinin (TM) şalt sahalarının orta gerilim barasına müstakil fider/ fiderlerden kendisine veya ilgili dağıtım şirketine ait hatlarla ya da, c) Dağıtım Şirketine ait müstakil bir Dağıtım Merkezine (DM) bağlanır.

41 OSB’lerin Elektrik Sistemlerine Bağlantısı
(2) TEİAŞ, OSB’lerin iletim sistemine doğrudan veya Transformatör Merkezlerinin orta gerilim baralarına bağlantı ile ilgili taleplerinin karşılanmasında, OSB’leri dağıtım şirketi gibi değerlendirir. (3) OSB, TEİAŞ veya ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi ile ilgili mevzuat hükümlerine göre tesis edilmiş bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları imzalar.

42 OSB’lerin Bağlantısı (1)
154 kV TEİAŞ 154/36 kV. TEİAŞ veya OSB’ye ait A TA 36 kV. Bu bağlantı ile elektrik tedarik eden OSB enerji bedeli ve İletim sistemine ait bedelleri öder. OSB fiderleri

43 OSB’lerin Bağlantısı (2-a)
154 kV TEİAŞ 154/36 kV. TEİAŞ veya OSB’ye ait A TA 36 kV. Bu bağlantı sahibi olarak elektrik enerjisi tedarik eden OSB enerji bedeli ve dağıtım sistem kullanım bedeli öder. A TA 36 kV. Dağıtım şirketleri fiderleri TM’lerin OG baralarına müştakil fiderle Dağıtım Şirketi hat ile bağlı OSB

44 OSB’lerin Bağlantısı (2-b)
OSB, Dağıtıma özel hattı ile bağlı madde 12 -b) OSB’lerin Bağlantısı (2-b) 154 kV TEİAŞ 154/36 kV. TEİAŞ veya OSB’ye ait A TA 36 kV. Bu bağlantı sahibi olarak elektrik enerjisi tedarik eden OSB enerji bedeli öder. A TA 36 kV. Dağıtım şirketleri fiderleri TM’lerin OG baralarına müstakil fiderle OSB özel hattı ile bağlı OSB

45 OSB’lerin Bağlantısı (3)
154 kV TEİAŞ YG/OG k V. A A 36 kV (DAĞITIM-TEDAŞ) Dağıtım sistemine bağlı olarak elektrik enerjisi tedarik eden OSB enerji bedeli ve dağıtım sistem kullanım bedeli öder. A TA TEDAŞ DM Dağıtım Merkezine bağlı OSB OG ve AG

46 İletim Sistem Kullanım Anlaşması (Yenilikler)
Teminat ve teminat tamamlama koşulları yeniden düzenlenmiştir. Anlaşma kapsamındaki hak ve yükümlüklerin devir, temlik ve rehne konu edilemeyeceği hükme bağlanmıştır. Cezai Şartlar -Genel olarak cezalar sadeleştirilmiş, hükmünü yitirmiş ve uygulanamayan cezalar kaldırılmıştır. -Fider Açma : Cezai işleme tabi günlük fider açma sayısı sınırı 3’ten 4’e yükseltildi, aylık 12 açmaya kadar ceza uygulanmaması eklenmiştir. Günlük fider açması 4’e çıkmayan fakat sebep olduğu açmalar tüm ay boyunca devam eden kullanıcılar için aylık 20 alt sınırı konulmuştur. Test, tekrar kapama ve paralel arıza kapsamındaki fider açmaları kapsamdan çıkarıldı.

47 İletim Sistem Kullanım Anlaşması (Yenilikler)
Maksimum Güç Aşımı 12 misli ceza kaldırılarak anlaşmanın revize edileceği tarihe kadar ceza ödenmesi kararlaştırılmıştır. Reaktif Ceza Reaktif ceza uygulanamayan bir halden günlük maksimum %0,5 ve aylık maksimum %15 olacak şekilde yeniden düzenlenmiştir. Anlaşmanın Yenilenmesi -Kullanıcıların yıl içerisinde 3 kere güç artırım talebinde bulunabilmesi sağlanmıştır. -Güç artırım talebini değerlendirmesi için TEİAŞ’a 60 gün süre tanınmıştır. -Yılda bir kere olması kaydıyla güç düşürme için revize yapılabilmesi imkanı sağlanmış, ayrıca yük aktarmaları nedeniyle oluşabilecek atıl trafo kapasitesi kullanımı nedeniyle oluşabilecek anlaşma gücü düşürümlerine imkan sağlanmıştır.

48 İletim Sistem Kullanım Anlaşması (Cezai şartlar)
MADDE 9. CEZAİ ŞARTLAR: Kullanıcının ilgili mevzuat, taraflar arasında imzalanan bağlantı anlaşması ve bu anlaşma hükümlerinin herhangi birini ihlal etmesi durumunda, TEİAŞ, aşağıda belirlenen cezai şartları uygular. TEİAŞ’ın uğradığı zararlar ayrıca tazmin edilir. Aşağıdaki ihlallerin tespitine ilişkin olarak TEİAŞ'a ait trafo merkezlerinde; fider açma sayıları, reaktif enerji ve maksimum enerji alış/veriş miktarının tespitine yönelik dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından kurulması talep edilecek izleme sistemlerine TEİAŞ tarafından gerekli izin verilir.

49 İletim Sistem Kullanım Anlaşması (Cezai şartlar)
İhlalin Tanımı Kullanıcı Tarafından TEİAŞ’a Ödenmesi Gereken Ceza TEİAŞ tesislerinde kullanıcının bağlı olduğu fidere saatleri arasında 4 (dört) veya daha fazla arıza intikal ederek kesicinin açması saatleri arasındaki her 4 (dört) açma için içinde bulunulan aya ait Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin % 1’i oranında ceza uygulanır. 4’ün (dört) katına ulaşmayan açma sayıları 4’ün (dört) katına doğru aşağı çekilerek hesaplanır (Not: 11 açma varsa 8 olarak hesap edilir). Buna ilave olarak, günde 4 (dört) ve katlarında açma olmasa dahi aylık toplamda 20’nin (yirmi) üzerinde açma olursa, bu miktarın aşıldığı her bir açma için kullanıcının, içinde bulunulan aya ait Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin % 0,2’si oranında ceza uygulanır. (Örnek: 25 açma için 20 açmanın üzerindeki açma sayısı olan 5 açma için % 0,2 oranında ceza uygulanır.) Günde 4 (dört ) ve katlarında açma olsa dahi ayda toplam 12 (oniki) açmaya kadar ceza uygulanmaz. Test, tekrar kapama ve paralel arıza kapsamındaki fider açmaları bu hesaplamalarda dikkate alınmaz. Kullanıcının bağlantı noktasına maksimum enerji veriş kapasitesinin üzerinde elektrik enerjisi vermesi Her takvim yılında; kullanıcının sisteme verdiği gücün anlaşmada yer alan maksimum veriş kapasitesini aşması halinde, sisteme verilen gücün maksimum veriş kapasitesini aştığı değerlerin en yükseği dikkate alınarak, ilk aşımın gerçekleştiği aydan itibaren ilgili takvim yılı sonuna veya anlaşma ilgili takvim yılı sonundan önce revize edilmiş ise yeni anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihe kadar ceza uygulanır. Bu ceza, anlaşmada yer alan maksimum veriş kapasitesini aşan kısım için (MW), ilgili takvim yılının son ayı veya ilgili takvim yılı sonundan önce ise anlaşmanın son ayı için geçerli olan Sistem Kullanım Fiyatı üzerinden uygulanır.

50 İletim Sistem Kullanım Anlaşması (Cezai şartlar)
Kullanıcının bağlantı noktasından maksimum enerji alış kapasitesinin üzerinde elektrik enerjisi alması Her takvim yılında; kullanıcının sistemden aldığı gücün anlaşmada yer alan maksimum alış kapasitesini aşması halinde, sistemden alınan gücün maksimum alış kapasitesini aştığı değerlerin en yükseği dikkate alınarak, ilk aşımın gerçekleştiği aydan itibaren ilgili takvim yılı sonuna veya anlaşma ilgili takvim yılı sonundan önce revize edilmiş ise yeni anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihe kadar ceza uygulanır. Bu ceza, anlaşmada yer alan maksimum alış kapasitesini aşan kısım için (MW), ilgili takvim yılının son ayı veya ilgili takvim yılı sonundan önce ise anlaşmanın son ayı için geçerli olan Sistem Kullanım Fiyatı üzerinden uygulanır. Kullanıcının tesis ve/veya teçhizatının bağlantı anlaşmasında ve ilgili mevzuatta belirtilen bozucu etkilere ilişkin sınır değerlerini aşması üzerine yapılan uyarı bildiriminden itibaren 30 (otuz) gün içerisinde bu ihlalin sonlandırılmaması Kullanıcının o ayki Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin % 1’i oranında ceza uygulanır. Ceza, saatleri arasında bir defadan fazla uygulanmaz. İletim sistemine doğrudan bağlı tüketiciler ve dağıtım lisansına sahip tüzel kişiler için acil yük düşme talimatlarına uyulmaması, üreticiler için acil durum yük düşme ve ilave (emre amade kapasitesi bulunmak kaydıyla) yüklenme talimatlarına uyulmaması Kullanıcının o ayki Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin % 5’i oranında ceza uygulanır. Bu oran aylık olarak toplam % 30’u geçemez. Ceza, saatleri arasında bir defadan fazla uygulanmaz.

51 İletim Sistem Kullanım Anlaşması (Cezai şartlar)
Kullanıcının ilgili mevzuatta tanımlanan emniyet tedbirlerini almaması, yanlış manevrası, test ve işletme hatası veya teçhizat arızası gibi nedenlerle TEİAŞ çalışanlarının, tesislerinin, iletim sisteminin olumsuz yönde etkilenmesi Kullanıcının o ayki Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin % 5’i oranında ceza uygulanır. Ceza, saatleri arasında bir defadan fazla uygulanmaz. Bağlantı anlaşması kapsamında temin ve tesis edilmesi gereken iletişim ve TEİAŞ SCADA sistemine bağlantı ve sekonder frekans kontrolü ile ilgili teçhizatın/sistemlerin kurularak servise alınması konusundaki eksikliklerin giderilmemesi, işletmede olan tesislerde ise kullanıcıya ait arızalı iletişim teçhizatının TEİAŞ’ın yazılı uyarısına rağmen onarılmaması/değiştirilmemesi ve bu durumu ile kullanılmaya devam edilmesi Gerekli olan servise alma işleminin tamamlanamaması halinde kullanıcıya verilen sürenin bitiş tarihinden itibaren gecikilen her gün için o ayki Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin % 1’i oranında ceza uygulanır. İşletmede olan tesislerde gerekli onarımın/değişikliğin yapılmayıp ihlalin devam ettiği her gün için kullanıcının o ayki Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin % 1’i oranında ceza uygulanır. İletim sistemine doğrudan bağlı tüketiciler ve dağıtım lisansına sahip tüzel kişilerin iletim sisteminin her bir ölçüm noktasında çekecekleri endüktif reaktif enerjinin/verecekleri kapasitif reaktif enerjinin, aktif enerjiye oranının ilgili mevzuata uygun olmaması Kullanıcının o ayki Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin % 0,5’i oranında ceza uygulanır. Ceza, her uzlaştırma periyodu için yapılacak ölçümlerin sonucuna göre saatleri arasında bir defadan fazla uygulanmaz. TEİAŞ tarafından sistem ihtiyacı için konulan kapasitör fider sayaç değerleri ölçümlere dahil edilmez.

52 İletim Sistem Kullanım Anlaşması (Sonuç)
TEİAŞ’ın kullanıcıya taahhüt ettiği kapasiteyi, Kullanıcıdan kaynaklanmayan bir nedenle sağlayamaması durumunda, kapasite sağlanamayan süreye karşılık gelen sistem kullanım bedeli kullanıcıya ödenir. TEİAŞ tarafından ödenecek bedeller hakkında sağlanamayan kapasitenin gerçekleştiği TM adı, gün ve saati ile süresini içeren iade faturası ilgili Kullanıcı tarafından düzenlenir. Ancak, üreticiler için lisansında, bağlantı anlaşmasında veya bu anlaşmada tek hatla bağlı olma riskinin kullanıcıya ait olduğunun belirtilmiş olması hali ile üretim/tüketim tesisleri için Bağlantı Anlaşmasında yer alan bağlantı koşulu tamamlanmadan bu tesislerin farklı bir bağlantı şekliyle devreye girmesi halinde, kullanıcıya kapasite sağlanamayan durumlarda herhangi bir bedel iade edilmez.

53 Dağıtım Sistem Kullanım ve Bağlantı Anlaşmaları ile Gelen Yenilikler
Hem dağıtım sistem kullanım anlaşmasında hem de bağlantı anlaşmasında İletim Sistem Kullanım Anlaşmasında yapılan değişikliklerin doğrultusunda paralel değişiklikler yapılmıştır. Sistem Kullanım anlaşmasında öne çıkan değişiklikleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz: Ödeme bildiriminin kullanıcıya gönderilme süresi, “takip eden ayın ilk beş günü içerisinde kullanıcıya gönderecektir” ibaresi “takip eden ay içerisinde kullanıcıya gönderir” şeklinde değiştirilerek yaşanabilecek gecikmeleri telafi edebilecek hale getirilmiştir. Anlaşma kapsamında alınan teminat miktarı, kullanıcının anlaşma tarihinden önceki bir yıl içinde ödediği aylık sistem kullanım bedellerinin aritmetik ortalamasının 2 (iki) katından daha fazla olamayacak şekilde düzenlenerek kullanıcı ve dağıtım şirketi arasında hakkaniyetli bir düzenleme yapılmaya çalışılmıştır. Kullanıcının bildirimi üzerine tüketicinin mali yükümlülüklerini yerine getirmediği hallerde elektriğin kesilmesi hükmü yeni bir düzenleme ile anlaşmaya derç edilmiştir.

54 Dağıtım Sistem Kullanım ve Bağlantı Anlaşmaları İle Gelen Yenilikler
  Genel olarak cezalar sadeleştirilmiş, uygulama bulmayan cezalar kaldırılmıştır. Bu değişikliklerden önemlileri şu başlıklar altında toplanabilir: Maksimum Güç Aşımı: -12 misli ceza kaldırılarak, 4 numaralı tarifeye tabi kullanıcılar için bu ceza 3 misline düşürülmüştür. -2 ve 3 numaralı tarife grubuna tabi kullanıcılar için ise dağıtım şirketinin TEİAŞ’a ödemek zorunda kalacağı güç aşım bedeline yakın olabilecek şekilde “iletim sistem kullanım bedeli” üzerinden ceza ödenmesi düzenlenmiştir. -Çift terimli tarifeye tabi olup tarifelerinde güç aşım bedeli olanlara mükerrerlik arz etmemesi için güç aşım bedelinin uygulanmaması hüküm altına alınmıştır.

55 Dağıtım Sistem Kullanım ve Bağlantı Anlaşmaları İle Gelen Yenilikler
Reaktif Ceza Tarife usul ve esasları kapsamında kVARh/TL olarak belirlenen reaktif bedeli halihazırda uygulandığından ve burada yeni bir reaktif bedelinin uygulanmasının mükerrerlik arz edeceğinden reaktif cezaları bu anlaşma kapsamından çıkarılmıştır. Fider Açma 2 nolu tarife grubuna tabi kullanıcılardan kaynaklı ve TEİAŞ TM’lerin OG baralarına bağlı fiderlerde meydana gelen fider açmaları nedeniyle dağıtım şirketi tarafından TEİAŞ’a ödenmesi gereken ceza, ilgili kullanıcıya yapılan düzenleme ile aynen yansıtılmıştır. Atıl Kapasite Kullanımı Atıl kapasite kullanımın önüne geçebilmek için İletim şalt sahalarının Dağıtım Şirketinin kullanımındaki OG baralarına bağlı tek bir tüzel kişi durumundaki Kullanıcının ardı ardına 4 (dört) fatura dönemi boyunca anlaşma gücünün % 20’sinin altında sistemden güç çekmesi durumu yeni bir ihlal tanımı olarak eklenmiştir.

56 Dağıtım bağlantı Anlaşması (Yenilikler)
MADDE 15. CEZAİ ŞARTLAR: (1) Kullanıcının ilgili mevzuat ve bu anlaşma hükümlerinin herhangi birini ihlal etmesi durumunda, Dağıtım Şirketi, aşağıda yer alan cezai şartları uygular. İhlalin Tanımı Kullanıcı Tarafından Dağıtım Şirketine Ödenmesi Gereken Ceza Kullanıcının bağlantı noktasından anlaşma gücü üzerinde elektrik enerjisi alması Kullanıcının sistemden aldığı gücün anlaşma gücünü aşması halinde, sistemden alınan gücün anlaşma gücünü aştığı değerlerin aylık olarak en yükseği dikkate alınarak ilgili aya ait Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin 3 (üç) misli ceza uygulanır. Ancak kullanıcının iletim şalt sahalarının Dağıtım Şirketinin kullanımındaki OG baralarına bağlı tek bir tüzel kişi olması durumunda, ilgili ayda sistemden alınan gücün anlaşma gücünü aştığı değerlerin aylık olarak en yükseği dikkate alınarak ilgili aya ait Kurul tarafından onaylanmış “tüketiciler için iletim sistemi sistem kullanım fiyatı” üzerinden gerçekleşen güç aşım miktarı kadar kullanıcıya ceza uygulanır. Çift terimli tarife kapsamına giren kullanıcılardan Kurul onaylı tarife tablolarında yer alan güç aşım bedeline tabi olanlara bu hükümler uygulanmaz.

57 Dağıtım bağlantı Anlaşması (Yenilikler))
Kullanıcının tesis ve/veya teçhizatının bu anlaşma ve ilgili mevzuatta belirtilen fliker, harmonik gibi bozucu etkilere ilişkin sınır değerlerini aşması üzerine yapılan uyarı bildirimden itibaren 20 (yirmi) gün içerisinde bu ihlalin sonlandırılmaması İçinde bulunulan aya ait Dağıtım Sistem Kullanım bedelinin %1’i oranında hesaplanan ceza uygulanır. Ceza, saatleri arasında bir defadan fazla uygulanmaz. Kullanıcının ilgili mevzuatta tanımlanan emniyet tedbirlerini almaması, yanlış manevrası, test ve işletme hatası veya teçhizat arızası gibi nedenlerle Dağıtım Şirketi çalışanlarının, tesislerinin, dağıtım sisteminin olumsuz yönde etkilenmesi İçinde bulunulan aya ait Dağıtım Sistem Kullanım bedelinin %5’i oranında hesaplanan ceza uygulanır. Ceza, saatleri arasında bir defadan fazla uygulanmaz. Kullanıcıya ait arızalı iletişim teçhizatının Dağıtım Şirketinin yazılı uyarısına rağmen onarılmaması/değiştirilmemesi ve bu durumu ile kullanılmaya devam edilmesi Gerekli onarımın/değişikliğin yapılmayıp ihlalin devam ettiği her gün için içinde bulunulan aya ait Dağıtım Sistem Kullanım bedelinin %1’i oranında hesaplanan ceza uygulanır. İletim şalt sahalarının Dağıtım Şirketinin kullanımındaki OG baralarına özel hattı ile bağlı tek bir tüzel kişi durumundaki Kullanıcıların kendi teçhizatlarından kaynaklanan sebeplerle meydana gelen fider açmaları. TEİAŞ ile Dağıtım Şirketi arasında imzalanan sistem kullanım anlaşması uyarınca, Dağıtım Şirketi tarafından TEİAŞ’a ödenen ceza bedelleri cezaya neden olan kullanıcıya aynen yansıtılır. İletim şalt sahalarının Dağıtım Şirketinin kullanımındaki OG baralarına bağlı tek bir tüzel kişi durumundaki Kullanıcının ardı ardına 4 (dört) fatura dönemi boyunca anlaşma gücünün % 20’sinin altında sistemden güç çekmesi Bu durumun gerçekleşmesi halinde Dağıtım Şirketi, kullanıcıyı yazılı olarak uyarır. Uyarının tebliğinden itibaren 30 (otuz) gün içerisinde kullanıcı anlaşmayı revize eder. Kullanıcı bu yükümlülüğünü yerine getirmezse anlaşma gücü üzerinden bir ayda 20 (yirmi) gün ve günde 8 (sekiz) saat çalışacağı varsayılarak hesaplanan bedel, Dağıtım sistem kullanım bedeli olarak kullanıcıya fatura edilir.

58 Dağıtım bağlantı Anlaşması (Sonuç)
(2) Elektrik Piyasasında Dağıtım Sisteminde Sunulan Elektrik Enerjisinin Tedarik Sürekliliği, Ticari ve Teknik Kalitesi Hakkında Yönetmelikte tanımlanan, geçici, kısa ve uzun süreli kesintiler ile iletim sisteminden kaynaklanan ve mücbir sebepler sonucu oluşan kesintiler dışında Dağıtım Şirketi, kullanıcıya taahhüt ettiği anlaşma gücünün Kullanıcıdan kaynaklanmayan bir nedenle sağlayamaması durumunda, bu gücün sağlanamadığı süre boyunca sağlanamayan güce karşılık gelen Dağıtım sistem kullanım fiyatına göre hesaplanan bedel kullanıcıya ödenir.

59 Kesin zaruret olmadıkça, piyasalara karışılamaz; bununla beraber, hiçbir piyasa da başıboş değildir.
Mustafa Kemal ATATÜRK

60 Teşekkürler