GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE KADIN ŞAİRLERİMİZ

... konulu sunumlar: "GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE KADIN ŞAİRLERİMİZ"— Sunum transkripti:

1 GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE KADIN ŞAİRLERİMİZ

2 DÜNYA EDEBİYATINDAKİ İLK KADIN ŞAİRLERİMİZ
DÜNYA EDEBİYATINDAKİ İLK KADIN ŞAİRLERİMİZ. ENHEDUANNA,SAPPHO,ANAFİLYA,ZEYNEP HATUN…

3 Sappho;bilinen ilk kadın şair olmasından ve intihar alegorisinin başat örneklerinden olan sappho aristokrat bir ailenin kızı olarak dünyaya gelir. Bir rivayete göre öğrencisine aşık olan sappho, aşkı yanıtsız kalınca midilli kayalıklarından atlayarak intihar eder. “Ne garip!En iyi davrandıklarım Bugün en çok incitenler beni.”

4 Enheduanna;MÖ 2300 yıllarında akad kralı büyük sargon’un kızı olarak dünyaya gelmiştir.sümerlerin aşk tanrıçası inannan için şiirler yazmıştır. Sen taşkın bir selsin dağlardan inen, ah,her şeyden önce gelen, ay tanrıçası inanna,cennetin ve dünyanın tanrıçası!

5 Anafilya;tarihte her konunun ilki sümer de olduğu gibi ,ilk şairi de sümer topraklarında buluyoruz. Bu şair kadın hem bir prenses, hem de bir baş rahibe.işte şiirlerinden bir tanesi: “Ben Agade nin kralı büyük kral sargon Annem yüksek bir rahibeydi,babamı bilmiyorum Yüksek rahibe annem beni gizlice doğurdu Beni bir kamış sepete koydu,onu ziftle kapladı Beni nehre bıraktı,dışarı çıkamayacaktım…”

6 Türk kadın şairlerimiz osmanlı kadın şairleri zeynep hatun,mihri hatun,ani hatun , fıtnat hanım…

7 Mihri hatun;asıl adı mihrünnisa ya da fahrünnisa. babası da şairdir
Mihri hatun;asıl adı mihrünnisa ya da fahrünnisa.babası da şairdir.hiç evlenmemiştir.kaside ve gazelleriyle tanınır. GAZEL ben umardım ki yar-ı vefa-dar olasın ne bileydim ki seni böyle cefa-kar olasın ….. Şimdi bir haldeyüz kim ilenen dümanına der ki mihri gibi sen dahi siyeh-kar olasın.

8 Ani hatun;asıl adı Fatma
Ani hatun;asıl adı Fatma. Akıllı, bilgili ve eğitimli olan Ani hatun,”Hace-i Zenan”(kadınların hocası) lakabıyla anılmıştır.usta bir hattat olarak ün yapmıştır. Feramuş itti hayli den beni yad itmeden kaldı benim çok sevdiğim mahzunu dilşad itmeden kaldı.

9 Zeynep hatun;divan şiirinin bilinen ilk kadın şairi
Zeynep hatun;divan şiirinin bilinen ilk kadın şairi. Bir kadı kızı ve bir kadı eşidir çağdaşı olan mihri hatun ile aralarında latifeler ve karşılıklı şiir söyleşmeleri vardır. GAZEL keşfet nikabını yeri göğü münevver et bu alem anasırı firdevs-i enver et …. Zeynep ko meyli zinet-i dünyaya zen gibi merdane var sade-dil ol terk-i ziver et

10 Fıtnat hanım, asıl adı zübeyde .seyhülislam mehmet esad efendi’nin kızı . Küçük yaştan itibaren edebiyat ve şiirle ilgilendi.türkçeyi çok güzel kullanır şiirlerinde halkın konuştuğu dile de yer verir. ŞARKI beni derdinle yeter zar etdin yok mu insafın a zalim söyle çeşm-i mestin gibi bimar etdin yok mu insafın a zalim söyle

11 Leyla hanım; keçecizade izzet molla‘nın yeğenidir
Leyla hanım; keçecizade izzet molla‘nın yeğenidir.dönemin ünlü şairleri ve dayısı olan keçecizade’den özel ders aldı. Saray kadınlarıyla yakın ilişkisi olduğu bilinen , iyi eğitimli ve çok kültürlü bir şairdir. GAZEL her seherde kabei kuyında estikçe nesim aşıka zülfi siyahından gelir anber şemim ….. Zulmü çok ettim bugün leyla ye ey şahı cihan ruzi mahşerde seninle eylesin bahsi azim.

12 Şeref hanım;şairi bol ve kültürlü bir ailenin mensubu
Şeref hanım;şairi bol ve kültürlü bir ailenin mensubu. Kadiri ve mevlevi tarikatlarına girdiği biliniyor.sıkıntılarla dolu bir yaşam sürmüştür. KITA bir vech ile kabil değil icrayı teşekkür şadoldu şeref zar iki yüzden agah eüdi beni teltif reis oldu efendim hem kıldı iki yüz kuruş ita bana her mah

13 Adile sultan;sultan 2. mahmut ile eşlerinden zernigar sultanın kızı, sultan abdülmecid’in kız kardeşidir. Önce üç çocuğunu sonra kocasını ardından genç kızı hayriye sultanı kaybedince acıya boğuldu. GAZEL aşkta kanun imiş aşıklara cevr eylemek aşık oldur kim cefa-yı yare sabretmek gerek

14 OSMANLI KADIN HALK HALK ŞAİRLERİ EMİNE BEYZA BACI, BANU CEVHERİYE ÇANKIRILI,ARİFE BACI…

15 Emine Beyza Bacı (?.?)      Bektaşi sairlerimizdendir. Mora Yenişehir'li Abdullah Baba'nın öğrencilerindendir. NEFES           Bu gün ben pirime vardım           Hayırlı himmetin aldım           Aşkın deryasına daldım           Keren senden şahım Ali           Yetiş Hünkar Bektaş Veli                  Hazret-i Hatice, Fatma           Katardan kemteri atma           Cürm ü isyanıma bakma           Kerem senden şahım Ali           Yetiş Hünkar Bektaş Veli

16 Banu Cevheriye Çankırılı (1864-1914),
Çankırı'da 1864 yılında doğan Banu, öğrenimini köyündeki okulda görmüştür. Gerek babasının sağlığında gerekse onun ölümünden sonra köydeki evlerinin altında bulunan odaya gelen konuklarla görüşür, onlarla güncel konularda söyleşirdi. Bu odaya en çok gelen Geredeli saz sairi Aşık Figani idi. Banu Hanım özgür yaratılışlıydı. Gelen aşıkların fasıllarını dinlemekten, konuklarla oturup görüşmekten zevk alırdı. Şiir meraki saz şairlerini dinlemekle başlamıştı. Bir divan oluşturacak derecede çok olan şiirlerini her nedense ölümünden iki yıl önce yakmıştır. Dili oldukça düzgün, üslubu sevimli ve sadedir.

17           NEFES           Dost derdine düşmeyen can           Semt-i yari dolanır mi           Kalbi mutmein olmayan           Hak nutkina inanır mi                        Ra'na gönlümüz goncadır           Sineme gizli pençedir           Murg-i dile eğlencedir           Sakin derya bulunur mu                  Setr eden ism-i Settar'a           Lafeta sırrı esrara           Nokta-i nun'da hünkara           Banu ah eder kalur mu                            Dost derdine düşmeyen can           Sevgilinin bulunduğu yeri dolanır mı           Kalbi kuşkulardan arınmayan           Tanrı sözüne inanır mı       

18 Arife (Bacı)  (1867-?) Bektaşi sairlerinden olan Arife, Rahva'da doğmuştur. Babası tüccar Arif Ağadır. Akrabasından Çivizade Mustafa Efendi ile birlikte 1877'de İstanbul'a gelmiştir.           NEFES           Kar yağdı dergahın ettik ziyaret           Cemalini gördük Hafız Babanın           Ol güzel canlarla surduk mahabbet           Cemalini gördük Hafız Babanın       

19    Ayşe (Çukurovalı     Çukurova'lı ya da Gülek'li olduğu söylenen Ayşe'nin yaşamı hakkında hiçbir           bilgi yoktur.           DORTLUKLER           Tarlası kara evlekli           Keçisi ufak oğlakli           Girgin toklu tor daylaklı           Babam kurban bostan oğlum                  Kurban olducağım aba           Dokunmayım olsun tövbe           Yaşı küçük gözü sube           Anam kurban bostan oğlum       

20 Tanzimat dönemi edebiyatı kadın şairlerimiz nigar hanım,makbule leman,abdülhak mihrünnisa…

21 Nigâr Hanım Nigâr Hanım (d. 1856, İstanbul - ö. 1 Nisan 1918, İstanbul), Türk şairdir. Babası, 1848 Macar İhtilali mültecilerinden, Macar asıllı Osman Paşa'dır. Öğrenimini Fransız mektebinde yaptı. Özel olarak Türkçe, Arapça ve Farsça dersleri aldı. Çocuk yaşında iken şiir yazmaya başladı. Fransızca dilini ve Fransız edebiyatını çok iyi bilmekteydi. Zamanının kibar aleminin en seçkin siması olarak bilinmekteydi. Fransız salonlarını andırır şekilde, her salı günü konağında zamanın tanınmış şahsiyetleri toplanır ve bu toplantılarda şiirler okunur, müzik dinlenir ve sanat ve edebiyat konularında konuşulurdu. 1 Nisan 1918'de İstanbul'da öldü. Mezarı Rumelihisar Kayalar mezarlığındadır. Şiirlerini; Efsûs I (1877) Efsûs II (1891) Nîram (1896) Aks-i Seda (1900) Elhan-i Vatan (1916)

22 Şiirlerinden bir örnek:
yegane sevdiğin âlemde ben miyim şimdi? sahih ben miyim artık muhatab-ı aşkın? bütün o hiss-i amik-i fuad-ı pür şevkin o ibtila-yi ezel, o alaik-i ebedi benim mi şahsıma mahsur? bir daha söyle. o sanihat-ı hazinin, o beyyinat-ı gâmın sahih, mülhimi hep ben miyim, bugün söyle. tahassüsatını, efkarını bütün söyle. getir şu kalbime dök varsa sevdiğim, elemin eden nedir seni rencud, bir daha söyle.

23 Makbule Leman Yenileşme döneminin Nigâr Hanımla birlikte burç isimlerinden biri olan Makbule Leman 1865 yılında İstanbul’da doğmuştur. V. Murad sarayında Kahvecibaşı İbrahim Efendinin kızıdır. Bir görüşe göre Rüşdiyede okumuş, sonra özel dersler alarak yetişmiştir. Bir dönem Hanımlara Mahsus Gazete’nin baş yazarı olan Makbule Leman, II. Abdülhamid tarafından Şefkat Nişanı ile ödüllendirilmiştir. Ömrünün son on dört yılını tedavisi imkânsız bir hastalığın esiri olarak yatakta geçirmiştir. Kısacık ömrüne şiirlerinin yanı sıra denemeler, hikâyeler de sığdıran Makbule Leman’ın sağlığında yayımlanan şiirlerinin sayısı on ikidir. Bunlar tür ayrımına gidilmeksizin Makes-i Hayal (1896) adıyla bir araya getirilmiş, ölümünden (1898) sonra bu eser, eşi tarafından, Makbule Leman hakkında yazılanlarla bir arada ikinci kez bastırılmıştır

24 Ey lûtfi azîm Zülcelâlim Malûm sana şu gâmlı hâlim Mihnetle ne rütbe bîmecalim Takririne yoktur ihtimalim Malûm sana şu gâmlı hâlim Mekşuf sana bütün melâlim Ey kâşifi cümlei hafaya Darusi bulunmuyor da asla Etmekde maraz, vücudüm ifna Bir sende ümidi şevki balim Pek müdhiş olur derim zevalim Etmese zevale derdü illet Fikrimce iki garibi elbet Berbad kılar bu hicrü firkat Bir sahibi mâderü iyalim

25 Abdülhak Mihrünnisa Abdülhak Hamid Tarhan'ın en küçük kardeşi olan Abdülhak Mihrünnisa 1864 yılında İstanbul'da doğmuştur. Evlilik hayatında mutlu olamayarak boşanmıştır. Dağınık halde çeşitli dergilerde ve mecmualarda kalan şiirlerinde kuvvetle ağabeyi Hamid etkisinde kaldığı görülmektedir yılında ölmüştür

26 MEŞRUTİYET YILLARINDAKİ KADIN ŞAİRLERİMİZ. İHSAN RAİF, ŞÜKUFE NİHAL,…

27 Yaşar Nezihe 1880 yılında İstanbul’da doğan Yaşar Nezihe[5] yoksul bir ailenin çocuğudur. Annesinin ölümünden sonra baş başa kaldığı babası okuması yazması olmayan bir müstahdem olup, kızının okumasına ortam sağlayamamıştır. Yoksulluğu ve eğitimsizliği ile, sosyal statüsü ve yaşam standardı yüksek ailelere mensup diğer kadın şairlerden ayrılan Yaşar Nezihe kendi kendisini yetiştirmiştir. Yoksulluk ve sıkıntılar ömrü boyunca arkasını bırakmamış, yaptığı üç evlilikte de mutlu olamamış, geçimini sağlamak için evde ve dışarıda çeşitli işlerde çalışmak zorunda kalmıştır. Edebiyat, sıkıntılı hayatının yegâne saadetidir. Şiirlerini Bir Deste Menekşe (1915) ve Feryatlarım (1924) adlarıyla kitaplaştıran Yaşar Nezihe’nin yaşantısına âyinedarlık eden karamsar bir şiiri vardır. Batı etkisi taşıyan şiiri yer yer toplumsal ve siyasî değiniler de taşır. Güçlü ve dirayetli bir mizaca sahip olan Yaşar Nezihe (Bükülmez soyadını almıştır), 1935 yılında İstanbul’da ölmüştür.

28 Elem Dakikaları Layık mı hicran ile ömrüm güzer etsin? Gelsin melekülmevt bana, mahvü heder etsin. Bar oldu hayatım bana, çıksın bu tenimden, “Bir âlem’i kutsiyete doğru sefer etsin! ” Âlâm’ı tehassürle geçer leylü naharım, Bîçare gönül neyle def-i keder etsin? Beyhude fiğan etme gönül, rahmedecek yok, Mümkün müdür ahen dile feryat eser etsin? Kim eyler ise ahımı, feryadımı ta’yip, Allah! dilerim halini benden beter etsin.

29 İhsan Raif Hanım 1877'de Beyrut'ta dünyaya geldi. Vezir Köse Raif Paşa'nın kızıdır. Babasının görevi nedeniyle pek çok yer gezdi. Özel olarak müzik, edebiyat ve Fransızca dersleri aldı. Küçük yaştan itibaren edebiyata ilgi duydu. Döneminin şairlerinden Rıza Tevfik'in etkisiyle hece vezniyle halk şiiri tarzında şiirler yazdı. Hece veznini kullanan ilk kadın şairlerimizdendir. Sade bir dili, yalın bir anlatımı vardır. Fransızcaya ve Fransız Edebiyatına vakıf olan İhsan Raif Hanım önce Ali Beyle, sonra Şehabettin Süleymanla, daha sonra da Hüsrev adında bir zatla evlenmiştir. Şiirleri kadınsı, aşk dolu ve yoğun duygu içeriklidir. Şiirlerinden bazılarını kendisi, çoğunu da diğer sanatçılar bestelemiştir. İhsan Raif Hanım'ın şiirlerinden bestelenmiş şarkılar günümüzde de dinlenmektedir. 1926'da Paris'te yaşamını yitirmiştir. Mezarı Rumelihisarı'ndadır.

30 Şükûfe Nihal Başar ( ) 1896'da İstanbul'da doğdu. Eğitimine özel hocalardan ders alarak başladı. İstanbul Darülfünun'u Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü'nden mezun oldu. Uzun süre İstanbul Kız Lisesi'nde coğrafya ve edebiyat öğretmenliği yaptı. 1973'te İstanbul'da yaşamını yitirdi. Başlangıçta Tevfik Fikret'in etkisinde aruz ölçüsüyle şiirler yazarken zaman içinde Milli edebiyat akımının ilkelerine uygun olarak hece ölçüsünü kullanmaya başladı. Devrinin tüm şairleri gibi Edebiyat-ı Cedide, Fecri Ati ve Milli edebiyat akımı arasında sıkıştı kaldı.

31 SU Kalbinden kalbime akan bir sesdi Akşam gölgesinde çağlayan o su Sesini en tatlı yerinde kesdi Bizi sonsuzluğa bağlayan o su O su, bir sır gibi mırıldanırdı Göğsünde bir sarı ay yıkanırdı Bizi Leylâ ile Mecnun sanırdı Gamlı yolumuzda ağlayan o su Sessiz ruhumuzu o bestelerdi Bize "Unutalım dünyayı" derdi Bir aldı sonunda verdi bin derdi Bizi bizden fazla anlayan o su Şimdi ne akşam var, ne ses, ne dere Yolumuz ayrıldı başka ellere Benzetti bizi bir kırık mermere Ruha zehir gibi damlayan o su

32 GÜNÜMÜZÜN SEÇKİN KADIN ŞAİRLERİ AYTEN MUTLU, BEJAN MATUR, MELİSA GÜRPINAR….

33 İnci asena Yaşam Öyküsü
İnci Asena 1948’de İstanbul’da doğdu. Adam Yayınları’nın, Adam Sanat ve Adam Öykü dergilerinin kurucuları arasında yer aldı. Tramvay Döşeriz Ay Döşeriz (1993), Çıplak Bakamıyorum (1996), Tutamadığım Sözler (2000) adlı şiir kitapları vardır. Üç Gün Paris (1998), Amsterdam’dan (1999)

34 Ayten Mutlu Balıkesir’in Bandırma ilçesinde doğdu. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesini bitirdi. Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Fakültesinin üçüncü sınıfından ayrıldı. İlk deneme, öykü ve şiirleri, ortaokul yıllarından başlayarak yerel gazetelerde yayımlandı. Daha sonra İmece, Yazko Edebiyat, Edebiyat 81, Varlık, Hürriyet Gösteri, Yaşasın Edebiyat, Şiirlik, Yeni Biçem, Düşlem, Sombahar, Ludingirra, öteki-siz, Şiiri Özlüyorum dergilerinde ve değişik gazetelerde deneme ve inceleme yazıları ile şiirleri yayımlandı

35 Bejan Matur 1968 tarihinde Maraş'ın Pazarcık ilçesi Maksutuşağı Köyü'nde doğdu. Ortaokul ve lise eğitimini Gaziantep'te tamamladı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu. İlk kitabı Rüzgâr Dolu Konaklar ile 1997 yılında Halil Kocagöz Şiir Ödülü ve Orhan Murat Arıburnu Şiir Ödülünü kazandı. Şiirleri Adam Sanat, Defter, Ekin Belleten ve Yazıt dergilerinde yayımlandı. Şiirlerinden yapılmış bir seçki yılında "The Temple of a Patient God" adıyla İngiltere'de Arc yayınevi tarafından, Almanca-Fransızca diğer bir seçki ise Winddurchwehte Herrenhauser adıyla 2006'da Lüksemburg'ta PHI yayınevi tarafından yayımlandı.

36 Melisa Gürpınar Çamlıca Kız Lisesi ve Beyoğlu Ticaret Liselerini bitirdikten sonra bir süre İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’nde öğrenim gördü. Öğrenimini İstanbul Belediyesi Konservatuarı Tiyatro Bölümü’nde sürdürdü yılında konservatuardan mezun olduktan sonra tiyatro öğrenimine yılları arasında Londra’da devam etti. Aynı dönemde, BBC Türkçe Servisi’nde kültür programları yaptı. İstanbul´da matbaa yöneticiliği, dergi yönetmenliği yaptı. Amatör ve profesyonel birçok tiyatronun kurucu üyesi oldu. Sonraları ise tiyatroyla ilişkisini eleştirmen olarak sürdürdü yılında "Ada Şiirleri" adlı kitabıyla Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü'nü kazandı

37 İnci Okumuş Yazarın deneme ve şiir dalında birçok ödülü vardır. Yazar, bir süre TRT GAP Radyosu'nda edebiyat programına makale ve şiirleriyle katkıda bulunmuştur. Şiirleri; Gençliğin Sesi, Dolunay, Seviye, Milli Kültür, Yeni Ufuk, Güneysu, Sandal, Ayna, Kırk Başak, Genç Kardelen, Külliye, Tebessüm, harman gibi çeşitli kültür, sanat ve edebiyat dergilerinde yayımlandı. İlk şiir kitabı, "Düğün Gönüle Kurulur" adıyla Dolunay yayınları tarafından Mart 1999'da yayımlandı. Türkiye genelinde düzenlenen "Geleneksel Dolunay Şiir Şöleni" etkinliklerinde aktif olarak tertip heyetinde yer aldı. Yeni Ufuk dergisi tarafından düzenlenen Türkiye geneli şiir yazma yarışmalarında jüri başkanlığı görevine ek olarak, çeşitli kurumlarca düzenlenen şiir yarışmalarında da jürilik görevlerinde bulundu. Şiir, makale, deneme ve gezi türlerinde yayımlanmaya hazır yazıları da vardır.

38 Lale Müldür Liseyi Robert Kolej’de bitirdi. Şiir bursu alarak İtalya'ya Floransa’ya gitti. Türkiye’ye dönüşünde birer yıl Orta Doğu Teknik Üniversitesi Elektronik ve Ekonomi bölümlerine devam etti. 1977’de İngiltere’ye giderek Manchester Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nden lisansını, Essex Üniversitesi Edebiyat Sosyolojisi Bölümü’nden master derecesini aldı. 1983'te Belçikalı ressam Patrick Jacquart ile evlenerek Brüksel'e gitti arasında burada yaşadı 'da yurda döndü. İlk şiirleri 1980’de Yazı ve Yeni İnsan dergilerinde çıktı. Gösteri, Defter, Şiir Atı, Oluşum, Mor Köpük, Yönelişler, Sombahar dergilerinde birçok şiir ve yazısı yayınlandı. Şiirlerinden bazıları bestelendi ve filmlerde kullanıldı.

39 DESTİNA Dün gece sen uyurken İsmini fısıldadım Ve hayvanların korkunç
Öykülerini anlattım Çiçeklere su verdim Ve insanların korkunç Öykülerini anlattım onlara Yüreğim bir yıldız gibi bağlandı sana İşte bu yüzden sırf bu yüzden Yeni bir isim verdim sana DESTİNA Sen öyle umarsız uyusan da bir köşede Yaşamdan çok ölüme yakın olduğun için Seni bu denli yıktıkları için DESTİNA Yaşamımın gizini vereceğim sana

40 HAZIRLAYANLAR: SEVİL DURMUŞ HİLAL ÇAVLI…